Köstebek (film, 2006)

Köstebek
The Departed
Yönetmen	Martin Scorsese
Yapımcı	Brad Pitt; Brad Grey; Graham King; Martin Scorsese; Jennifer Aniston
Senarist	William Monahan
Oyuncular	Leonardo DiCaprio; Jack Nicholson; Matt Damon; Alec Baldwin; Mark Wahlberg; Vera Farmiga; Martin Sheen; Ray Winstone
Müzik	Howard Shore
Görüntü yönetmeni	Michael Ballhaus
Kurgu	Thelma Schoonmaker
Stüdyo	Warner Bros. Pictures
Dağıtıcı	Warner Bros. Pictures; Media Asia
Türü	Dram, suç
Yapım yılı	2006 / ABD
Süre	152 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce
Bütçe	90 milyon $
Hasılat	289.847.354 $
	Resmî sitesi

Köstebek (İngilizce özgün adı: The Departed), yönetmenliğini Martin Scorsese'nin yaptığı, 2006 yılı yapımı Amerikan filmi. Çin yapımı film Infernal Affairs'in (Kirli İşler) yeni versiyonu niteliği taşıyan filmin senaristi William Monahan'dır. Kurgusunu Thelma Schoonmaker'ın yaptığı filmin müziğinde Oscar'lı müzisyen (Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği) Howard Shore var. Polis, mafya mücadelesi ve içlerinde yer alan iki muhbirin yaşadığı dramı konu alan filmin başlıca rollerini; Leonardo DiCaprio, Jack Nicholson, Matt Damon, Alec Baldwin, Mark Wahlberg, Vera Farmiga paylaşır. Altın küre ödüllerine, en iyi filmde (Drama) olmak üzere altı dalda aday olup Scorsese'ye en iyi yönetmen ödülünü getiren köstebek, 79 Akademi Ödüllerinde de beş dalda aday olmuş, En İyi Film ve En İyi Yönetmen kategorileri dahil 4 dalda ödül almıştır.

Film üzerine

Köstebek, Amerikan sinemasının birçok ödül sahibi yönetmeni Martin Scorsese'nin daha önce çevirdiği ve genelde ünlü oyuncu Robert De Niro'ya kadrosunda yer verdiği, suç draması filmlerine örnek denilebilir. Senaristi William Monahan'ın tabiri ile ana teması; insanların, hayatında yapmak istedikleri ve yapmasının gerekli olduğu şeyleri yapamayıp dışına çıkması. Hata yapması ve oluşturduğu trajedi.

Yönetmen Scorsese, Hong Kong'da büyük başarılar kazanan Infernal Affairs (Kirli İşler) üçlemesinin, Amerikan sinemasına uyarlama gözü ile bakmadığını söylese de, senarist Monahan, Çin yapımı filmin senaryosunu okuduğunu, ek karakterlerle (Dignam - Mark Wahlberg) temasını değişikliklere uğrattığını dile getirir. Scorsese'nin en son aldığı Altın Küre ödülünün (New York Çeteleri 2003) ardından, yine bu filmde aynı ödülün sahibi olmuştur. Köstebek, gösterime girdiği hafta (24 Kasım 2006) en çok izlenenler listesinde birinci sıraya yerleşerek yönetmenin kariyerindeki en iyi açılış hasılatını elde ettiği film olarak göze çarpar. Zira, bu başarıda geniş ve ünlü oyuncu kadrosuna sahip oluşunun payı büyüktür. Filmin sahneleri 'köstebek, adına nazire yaparcasına, Boston şehrinin yüksek binalarında geçer ve daha çok oyuncu karakterlerle, konuya odaklıdır. Gerçekçiliğe yakın durmaya özen gösteren Scorsese'nin, daha önceki filmlerinden alışıldığı üzere yine bu film de hırs, öfke, suç, ihanet ögelerini ve argo kelimeleri bünyesinde barındırır.

Konusu

ABD, Massachusetts Eyalet Polisi teşkilatı, güney Boston'da hüküm süren, liderliğini Frank Costello'nun (Jack Nicholson) yaptığı, büyük bir suç organizasyonunun (Mafya) egemenliğine son vermek için operasyon hazırlığı yapar. Bunun pek kolay olmayacağını bilen teşkilat öncelikle, Boston'da büyümüş olan genç polis memuru Billy Costigan'ı (Leonardo DiCaprio), özel araştırma birimi şefi Ellerby (Alec Baldwin) tarafından bir dizi imtahanlardan geçirterek suç örgütünün içine sızmakla (Köstebek) görevlendirir. Boston sokaklarını gayet iyi tanıyan Costigan, asi bir kişiliğe sahiptir ve bu yüzden teşkilatta, rozetine el konulmasına kadar varan sorunlar yaşamıştır. Billy Costigan'nın (Leonardo DiCaprio), bu önemli görevde köstebek konumunu polis şefi Oliver Queenan (Martin Sheen) ve Bryce Dignam (Mark Wahlberg) harici kimse bilmemektedir. Costigan, mafya içerisinde güvenilir olmaya ve lider Costello'nun gözüne girmeye çalışır.

Operasyonda görev alacak polislerden biri de, yine Boston'u iyi bilen Colin Sullivan (Matt Damon). Aşırı hırslı genç polis memuru Sullivan, başarılarıyla sürekli terfi alarak polis teşkilatının özel soruşturma birimine kadar gelmiştir. Eyalet polis teşkilatını bilmediği bir konu: İrlanda'lı Mafya lideri Costello, kurduğu suç örgütünün sorunsuz çalışabilmesi için yıllar önce yaptığı ilginç bir planla, kendi adamlarından polis akademisine sokmuş ve polis teşkilatı içerisinde üst mertebelere gelmesini sağlamıştır. Bu adamlarını kullanarak polislerden hep bir adım önde gitmektedir. Polis memuru Colin Sullivan'da (Matt Damon), Frank Costello'nun, bu adamlarından (Köstebek) biridir. Sullivan, mafyaya karşı yapılacak operasyondaki polis hareketlerini inceleyip patronu Costello'ya bildirmeye çalışırken, Costigan da mafya içerisinde bilgiler elde etmeye çalışır.

Biri mafya için, diğeri polis teşkilatı için bilgi toplamaya çalışan köstebekler, çifte kimlikleri ile sürdürdükleri yaşamın zorluğunu da çekmektedirler. Bunun yanı sıra, birbirinden habersiz bu iki genç, polis teşkilatında görevli Madolyn Madden'e (Vera Farmiga) ilgi duymaktadır. Gerek polis organizasyonunda, gerekse suç örgütü içerisinde yolunda gitmeyen olaylar, iki tarafında, içlerinde bir Muhbir olduğunu fark etmesine sebep olur. Sürekli kimliklerinin açığa çıkması endişesi taşıyan Sullivan (Damon) ve Costigan (DiCaprio), artık kendilerini kurtarmak için karşı taraftaki köstebeği bulma konusunda sıkı bir yarış içerisine girerler.

Oyuncular

Jack Nicholson - Frank Costello
Leonardo DiCaprio - Billy Costigan
Matt Damon - Colin Sullivan
Mark Wahlberg - Bryce Dignam
Vera Farmiga - Madolyn Madden
Martin Sheen - Oliver Queenan
Alec Baldwin - George Ellerby
Ray Winstone - Arnold French
Anthony Anderson - Brown
James Badge Dale - Barrigan

Eleştiriler

Amerikan sinemasında, eski tarihli filmlerin senaryosunu yeniden yapılandırıp beyaz perdeye sunuma birçok örnekler bulunur. Bu da, 'Hollywood senaryo sıkıntısı çekmeye başladı!, yorumunu beraberinde getirmiştir. Hatta kınamaya kadar varan eleştiriler bile yapılmıştır. Başarılı Çin yapımı, Infernal Affairs'ın (İç İşleri) senaryosunun yeniden ele alındığı köstebek, halihazırda var olan bu eleştirileri iyice hararetlendirir. Birçok sinemaseverin izleme fırsatı bulamadığı Infernal Affairs'ın, iki filmi de izleyenler tarafından; Çekilen tarih, sinema teknikleri ve oyuncu kadrosu göz önünde bulundurulduğu zaman, köstebekten daha iyi bir yapım olduğu yönünde kıyaslama yapanlarda olmuştur. Yönetmen Martin Scorsese'nin, son iki filminden (New York Çeteleri - Göklerin Hakimi) sonra, köstebekte yine genç oyuncu Leonardo DiCaprio'ya yer vermesi, daha önce yedi yapım birlikte çalıştığı Robert De Niro ile yollarının ayrıldığını, 'yönetmenin artık genç oyunculara yöneldiğini, özellikle De Niro hayranları üzgün cümlelerle dile getirmişlerdir. Filmi beğeni ile karşılayanların yanı sıra, 2006 yılının en başarılı yapımı olduğunu ileri sürenlerde vardır. Başta Jack Nicholson olmak üzere, oyuncuların performanslarının iyi olduğu genel görüşler arasındadır. Orijinal versiyonunda yer almayan Dignam, karakterinde, Mark Wahlberg'den de övgüyle bahsedilmiştir. Yine, Madolyn Madden, rolünde Vera Farmiga sinemaseverlerin yeni filmlerde görmek istediği oyuncular arasında.Aslında amerikan sinemasının talep karşılama filmi gibi görülen köstebek, aday olduğu altın küre ödüllerinden sonra, gördüğü ilgi de göz önünde bulundurularak; Birçok ödül sahibi olmasına rağmen Oscar'ı bir türlü kucaklayamayan yönetmen Martin Scorsese de bu filmle Oscar'a kavuşmuştur.

Ödülleri

2007 Akademi Ödülleri

Ana madde: 79. Akademi Ödülleri

En İyi Film Ödülü - Kazandı
En İyi Yönetmenlik Ödülü [Martin Scorsese] - Kazandı
En İyi Uyarlanmış Senaryo Ödülü [William Monahan] - Kazandı
En İyi Kurgu Ödülü [Thelma Schoonmaker] - Kazandı
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü [Mark Wahlberg] - Kazanamadı.

2007 Altın Küre Ödülleri

Ana madde: 64. Altın Küre Ödülleri

En İyi Film Yönetmeni [Martin Scorsese] - Kazandı
En İyi Drama Filmi - Kazanamadı.
En İyi Erkek Oyuncu [Leonardo DiCaprio] - Kazanamadı.
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu [Mark Wahlberg] - Kazanamadı.
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu [Jack Nicholson] - Kazanamadı.
En İyi Film Senaryosu [William Monahan] - Kazanamadı.

2007 BAFTA Ödülleri

Ana madde: 61. BAFTA ödülleri

En İyi Film Yapımcılığı [Brad Pitt, Brad Grey, Graham King] - Kazanamadı.
En İyi Uyarlanmış Senaryo [William Monahan] - Kazanamadı.
En İyi Erkek Oyuncu [Leonardo DiCaprio] - Kazanamadı.
En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu [Jack Nicholson] - Kazanamadı.
En İyi Kurgu [Thelma Schoonmaker] - Kazanamadı.

2007 Ekran Oyuncuları Derneği Ödülleri

Ana madde: 13. Ekran Oyuncuları Derneği Ödülleri

En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu [Leonardo DiCaprio] - Kazanamadı.
En İyi Film Cast'i [Anthony Anderson, Alec Baldwin, Matt Damon, Leonardo DiCaprio, Vera Farmiga, Jack Nicholson, Martin Sheen, Mark Wahlberg, Ray Winstone] - Kazanamadılar.

Kaynakça

^ "The Departed (2006)". Box Office Mojo. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2011.

Dış bağlantılar

Resmi websitesi
IMDb'de Departed
Letterboxd'da Departed 2 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Allmovie'de Departed

Ödüller
Önce gelen: Çarpışma	En İyi Film Akademi Ödülü 2006	Sonra gelen: No Country for Old Men

[BoxOfficeMojo-1] "The Departed (2006)". Box Office Mojo. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2011.

[1]

Martin Scorsese'nin filmleri
Who's That Knocking at My Door (1967)
1970'ler	Boxcar Bertha (1972) • Arka Sokaklar (1973) • Alice Artık Burada Oturmuyor (1974) • Taksi Şoförü (1976) • New York, New York (1977)
1980'ler	Kızgın Boğa (1980) • Kahkahalar Kralı (1982) • Geç Saatler (1985) • The Color of Money (1986) • Günaha Son Çağrı (1988)
1990'lar	Sıkı Dostlar (1990) • Korku Burnu (1991) • The Age of Innocence (1993) • Casino (1995) • Kundun (1997) • Bringing Out the Dead (1999)
2000'ler	New York Çeteleri (2002) • Göklerin Hakimi (2004) • Köstebek (2006)
2010'lar	Zindan Adası (2010) • Hugo (2011) • Para Avcısı (2013) • Silence (2016) • The Irishman (2019)
2020'ler	Killers of the Flower Moon (2023) •
Kısa filmler	What's a Nice Girl Like You Doing in a Place Like This? (1963) • It's Not Just You, Murray! (1964) • The Big Shave (1967) • Life Lessons (1989) • The Key To Reserva (2007) • The Audition (2015)
Belgeseller	Street Scenes (1970) • Italianamerican (1974) • American Boy: A Profile of Steven Prince (1978) • The Last Waltz (1978) • A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies (1995) • My Voyage to Italy (1999) • The Blues (2003) • No Direction Home (2005) • Shine a Light (2008) • A Letter to Elia (2010) • Public Speaking (2010) • George Harrison: Living in the Material World (2011) • The 50 Year Argument (2014) • Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese (2019)