İçeriğe atla

Köse Mihal

Köse Mihal (? - 1328), Mihaloğullarının atası. Osmanlı İmparatorluğu'nun kuruluş döneminde Osman Gazi'nin silah arkadaşı olan Mikhael Kosses, İslamiyeti seçerek Osmanlı saflarına geçen ilk önemli Bizanslı komutandır. Mihaloğullarının atası Mikhael Kosses, Müslüman olduktan sonra Osman Gazi'nin teklifiyle Abdullah adını almış, adı Abdullah Mihal Gazi olmuştur.

Bizans sınır beyi

Osmanlı tarihinde Osman Gazi'nin silah arkadaşı ve vefakar dostu olarak gördüğümüz Mikhael Kosses, başlangıçta Bizans İmparatorluğu'nun hudut kale beylerinden olup Bilecik vilayetinin doğusunda ve İnhisar nahiyesi ile Mihalgazi nahiyeleri arasında bulunan Harmankaya (Hadrianoi) ve havalisinin tekfurluğunu yapan bir Bizans soylusudur.

Tarihçiler Mikhael Kosses'in kökeni konusunda değişik iddialarda bulunmuşlardır. Tarihçi Joseph von Hammer, Mikhael Kosses'in Bizans'ta uzun yıllar hüküm süren (1259-1453) Palaiologos hanedanından olduğunu iddia etmiştir.[1] Bir teoriye göre ise Mikhael Kosses'in kökeni III. İoannes'in sınır kuvveti olarak yerleştirdiği Kuman-Kıpçaklara dayanmaktadır.[2][3][4][5][6][7]

Osmanlı emrinde

Osmanlı tarihçilerine göre Eskişehir Türk beyiyle Osman Gazi arasındaki bir çarpışmada karşı tarafta bulunan Mihal Bey esir düşmüş, Osman Bey Mikhael Kosses'in yiğitliğine karşılık kendisini serbest bırakmıştır.

Mihal Bey, Osman Gazi ile dostane ilişkisi sebebiyle 1313'te Müslüman olmuş, bunun üzerine Osman Bey'in teklifiyle Abdullah adını almıştır. Böylelikle adı Abdullah Mihal Gazi olmuştur.[8]

Kuruluş döneminde Osmanlı'ya büyük katkıları olan Abdullah Mihal Gazi, gerek kendisi, gerek oğul ve torunları Osmanlı fetihlerinde önemli başarılar göstermişlerdir. Osmanlı fetihlerinde büyük rolü olan Akıncı teşkilatının kurucusu da olan Abdullah Mihal Gazi, Orhan Gazi zamanında Bursa'nın fethinede katıldıktan sonra 1328 de ölmüştür. Türbesi Harmanköy'de bulunmaktadır.

Geleneği

Osmanlı tarihinde XVI. yüzyıl sonlarına kadar faaliyetlerini gördüğümüz, devlet içinde askeri, idari ve siyasi olarak önemli etkiye sahip olan Mihaloğulları ailesi Abdullah Mihal Gazi'nin oğul ve torunlarıdır. Abdullah Mihal Gazi'nin oğulları Aziz, Balta ve Ali Bey'lerdir.

Ailenin Rumeli kolu Aziz Bey'den, İhtiman kolu Balta Bey'den, Amasya kolu Ali Bey' den gelmektedir.[9]

Aziz Bey 1403'te, Balta Bey 1402'deki Ankara Savaşı'nda ölmüştür. 1. Kosova Savaşı'na da katılan Ali Bey'in vefat tarihi bilinmemektedir. Edirne' de adına bir camii ve Gazi Mihal isimli semt bulunan Mihaloğlu Aziz Paşa'nın oğlu Gazi Mihal Paşa 1435'te ölmüştür.

Gazi Mihal Paşa'nın oğlu Mihaloğlu Mehmed Bey, Osmanlı şehzadelerinin saltanat mücadelelerinde Musa Çelebi'ye tabi olup Rumeli Beylerbeyi olmuş, ancak Çelebi Mehmed'in hükümdarlığı zamanında Tokat'a sürgüne gönderilmiştir.

II. Murad'ın hükümdarlığı ve Mustafa Çelebi'nin (Düzmece Mustafa) Rumeli'de padişah olup bütün Rumeli beylerinin (Gazi Evrenos Bey, Turahan Bey ve Gümlüoğlu) Mustafa'ya biat eylemeleri ve Bursa civarına kadar gelmeleri üzerine Mihaloğlu Mehmed Bey Tokat'tan Bursa'ya getirilerek tekrar Rumeli Beylerbeyliğine getirildi. Rumeli beylerinin Mustafa Çelebi tarafından Sultan Murad tarafına geçmelerini sağlayan Mihaloğlu Mehmed Bey İmparatorluğun dağılmasını önleyip, birliğine büyük katkı sağlamıştır.

II. Murad'ın Bizans İmparatorundan intikam almak için İstanbul muhasarasiyle meşgul olduğu sırada Küçük Mustafa Çelebi hükümdarlık iddiasıyla Bursa'ya ve oradan İznik'e gelmişti. Bunu haber alan Padişah, İstanbul muhasarasında bulunan Mihaloğlu Mehmed Bey'i akıncılarıyla birlikte İznik'e göndermiş, Mehmed Bey İznik'e girdiği sırada Küçük Mustafa Çelebi'nin kumandanı Tacüddinoğlu Mahmut Bey tarafından öldürülmüştür (1423).[10]

Mihaloğullarından Mihaloğlu Yahşi Bey, Mihaloğlu Hızır Bey ve oğulları Mihaloğlu Ali ve Mihaloğlu İskender Bey'de etkili görevlerde bulunmuş, akıncı komutanı olarak Balkanlar'da ve Avrupa içlerinde önemli askeri başarılar kazanmışlardır.

Kosova Fatihi Ali Bey'den gelen Amasya kolunda ise Yörgüç Paşa, Hayreddin Hızır Paşa ve oğlu Mehmed Paşa'lar Osmanlı tarihinde kendilerini göstermişlerdir.

Amasya Beylerbeyliği yapan Yörgüç Paşa, Fetret döneminden sonra İmparatorluğu doğu sınırlarında önemli askeri başarılar kazanmıştır.

Fatih Sultan Mehmed tarafından 1456 yılında Amasya valisi yapılan Hayreddin Hızır Paşa askeri, siyasi birçok önemli olayın içinde bulunmuş, 1461'deTrabzon'un fethinden sonra Trabzon'un ilk sancakbeyi olmuştur.

Hayreddin Hızır Paşa'nın oğlu Mehmed Paşa Semendire Sancakbeyliği, 1482'de Rumeli Beylerbeyliği, Şehzade Ahmed'in lalalığı ve Amasya valiliği yapmıştır.

Ailenin Amasya kolu, Hayreddin Hızır Paşa'nın oğlu Mehmed Paşa'dan günümüze kadar gelmektedir.

Kurdukları vakıflar aracılığı ile çok sayıda eser yaptıran Mihaloğulları ailesinden gerek Anadolu'da, gerekse Balkanlarda birçok vakfiye ve hayır kurumları kalmıştır.[11]

Günümüzdeki etkileri

Osmanlı İmparatorluğuna çok önemli hizmetleri geçen Akıncı Mihaloğullarının soyu Rumeli'de Plevne'li ve İhtiman'lı, Anadolu'da Bursa ve Amasya'lı olarak dört koldan zamanımıza kadar gelmiştir. Adları Eskişehir'in Mihalgazi ve Mihalıççık ilçesi ile yaşamaktadır.[6]

Popüler kültürdeki yeri

1988 yılında yayımlanan Kuruluş "Osmancık" dizisinde Ahmet Mekin tarafından canlandırıldı.

2006 yılında yayımlanan Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü? filminde Serdar Gökhan tarafından canlandırıldı.

2019 yılında ATV'de yayın hayatına başlayan ve halen devam etmekte olan Kuruluş Osman dizisinin 3. sezonunda (2021-2022) eklenen “Mikhael Kosses” adlı karakter, Bizanslı bir tekfur olarak Serhat Kılıç tarafından canlandırıldı.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ J. v. Hammer, trk. trc, I,https://web.archive.org/web/20160105205208/http://scans.library.utoronto.ca/pdf/5/37/osmanlidevletita11hamm/osmanlidevletita11hamm.pdf
  2. ^ http://www.sadakatforum.com/tarihi_ve_kulturel_degerlerimiz/mihal_gazinin_musluman_olusu-t27570.0.html%3Bwap= 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ http://tayyibgokbilgin.info/wp-content/uploads/2012/05/Article-112.pdf 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ http://www.islamansiklopedisi.info/dia/ayrmetin.php?idno=300024 5 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1859/19551.pdf []
  6. ^ Yaşar GÖKÇEK : Kösemihaloğulları (İ.Ü. Ed. Fak. Mezuniyet Tezi 1950
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2016. 
  2. ^ "BATI ANADOLU'DAKİ TÜRK YAYILIŞINA KARŞI BİZANS İMPARATORLUĞU'NUN KUMAN-ALAN TOPLULUKLARINI BALKANLARDAN ANADOLU'YA NAKLETMESİ". 11 Ekim 2022. 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2022. 
  3. ^ "BİZANS'IN ANADOLU'YA YERLEŞTİRDİĞİ SON TÜRKLER". 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish History Researches, Yıl/Vol. 6, Sayı/No. 1 Bahar/Spring 2021 ISSN (çevrimiçi): 2459-0185 ISSN (basılı): 2548-091X Moğol İstilası Karşısında İznik Rum İmparatorluğu: III. Ioannes Vatatzes Dönemi Hüseyin ŞEN". 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2022. 
  5. ^ "YALAKOVA'DAN YALOVA'YA Prof. Dr. Halil İnalcık Anısına Yalova Tarihi Araştırmaları" (PDF). 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  6. ^ “Bizans Ordusunda Ücretli Türk Askerler (XI.-XII. Yüzyıllar)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S. 25, 2009, s. 53-69.
  7. ^ VASARY, Istvan, Kumanlar ve Tatarlar Osmanlı Öncesi Balkanlar’da Doğulu Askerler (1185-1365), 2. Baskı, çev. Ali Cevat Akkoyunlu, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2016. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2015. 
  10. ^ "TDV İslâm Ansiklopedisi". islamansiklopedisi.org.tr. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1859/19551.pdf[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Mehmed</span> 5. Osmanlı padişahı (1413–1421)

I. Mehmed veya Mehmed Çelebi, beşinci Osmanlı padişahı. Tarihî kaynaklarda ismi, Mehmed isimli diğer padişahlarınki gibi, Muhammed şeklinde geçer. Babası I. Bayezid, annesi cariye olan Devlet Hatun'dur.

<span class="mw-page-title-main">II. Murad</span> 6. Osmanlı padişahı (1421–1444; 1446–1451)

II. Murad veya Koca Murat, 6. Osmanlı padişahı, I. Mehmed'in oğlu, Fatih Sultan Mehmed'in babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Orhan Gazi</span> 2. Osmanlı padişahı (1324–1362)

Orhan Gazi veya Orhan Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun ikinci padişahıdır. 1324 ile 1362 yılları arasında hüküm sürmüştür. Babası Osman Gazi'den 16.000 km² olarak aldığı beyliği, oğlu I. Murad'a 95.000 km² ila 100.000 km² arsa bıraktığı biliniyor.

Düzmece Mustafa veya Mustafa Çelebi Yıldırım Bayezid ile Devlet Şah Hatun'un oğludur. II. Murat'ın amcası olan Düzmece Mustafa, daha sonra bir başka krize sebebiyet veren II. Murat'ın küçük kardeşi "Şehzade Küçük Mustafa Çelebi" ile karıştırılmamalıdır. "Düzmece Mustafa Çelebi" II. Murat döneminin başlangıcında en büyük siyasi krizlerinden birine sebebiyet vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çandarlı Ali Paşa</span> 6. Osmanlı sadrazamı

Çandarlı Ali Paşa, 22 Ocak 1387'de babası Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa'nın ölümü üzerine yerine geçerek, 18 Aralık 1406 tarihinde ölümüne kadar, I. Murad ve I. Bayezid için Ankara Muharebesi'ne kadar 15 yıl 6 ay ve Fetret Devri döneminde Süleyman Çelebi'nin yanında 4 yıl 4 küsur ay vezir-i azamlık yapmış ve Osmanlı Devleti'nin kuruluş sürecinde önemli rol oynamış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Bayezid Paşa Osmanlı Devleti'nin Fetret Devri'nde, 1413'te Sultan I. Mehmed Çelebi saltanatında sadrazam olmuş; devleti toparlama süreci içinde yanında bulunmuş ve sonra da II. Murad döneminde Düzmece Mustafa'ya Sazlıdere'de yenilip teslim olup onun emriyle öldürüldüğü Temmuz 1421'e kadar başvezirlik yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Musa Çelebi</span> 1411-1413 yılları arası Edirne’de sultanlığını ilan etmiş Osmanlı şehzadesi

Musa Çelebi Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimsel karmaşa içerisinde olduğu ve otorite sorunu yaşadığı Fetret Devri'nin son dönemleri olan 17 Şubat 1411 ile 5 Temmuz 1413 yılları arasında Edirne'de, Sultan ünüyle Osmanlı İmparatorluğu'nun Rumeli toprakları üzerinde egemenlik sürdüren ve Osmanlı İmparatorluğu’nun da bütünü üzerinde saltanat mücadelesi sürdürmüş bir Osmanlı şehzadesidir.

<span class="mw-page-title-main">Evrenos Bey</span> Kuman-Kıpçak kökenli bir Türk akıncı beyidir

Hacı Evrenos Bey veya Gazi Evrenos Bey, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminden bir akıncı kumandanı ve aile önderidir. Evrenuz Bey olarak da anılır. İsmini Bizans tarihçileri Avrenezis veya Verenezis, Batılı tarihçiler de Vrenez şeklinde yazarlar.

Kuruluş "Osmancık", 1988 yılında TRT 1'de yayımlanan tarihî, epik, macera ve savaş türündeki Türk televizyon dizisidir. Tarık Buğra'nın eserinden televizyona uyarlanmış dizinin yönetmenliğini Yücel Çakmaklı üstlenmiştir. Dizi, toplam 12 bölümden oluşmaktadır ve 27 Mart 1988 tarihinde yayımlanan 12. bölümü ile sona ermiştir. Dizinin bazı sahneleri Anamur Mamure Kalesinde ve Ören Anemurium antik kent civarında çekilmiştir.

Kösemihaloğlu Hayreddin Hızır Paşa 15. yüzyılda yaşamış Osmanlı devlet adamı.

Kösemihaloğlu Mehmed Paşa Osmanlı devlet adamı.

Gazi Mihal Paşa, Osmanlının kuruluş döneminde önemli katkıları olan akıncı ailesi Mihaloğullarından Aziz Bey'in oğlu.

Mihaloğlu Mehmed Bey (Ö.1422) Akıncı ailesi Mihaloğullarından Gazi Mihal Paşa'nın oğlu.

Mihaloğlu Gazi Alâaddin Ali Bey

Mihaloğulları ailesinden Gazi Mihal Paşa'nın oğlu.

Mihaloğlu Firuz Bey, Mihaloğlulları ailesinden Mihaloğlu Hızır Bey'in oğlu.

<span class="mw-page-title-main">İhtiman</span> Bulgaristanın Sofya ili, Ahtiman ilçesine bağlı kent

Ahtiman veya İhtiman, Bulgaristan'ın Sofya ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir.

Mihaloğulları, 14-16. yüzyıllar arasında Rumeli fetihlerinde önemli rol oynayan Osmanlı akıncı ailesi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.