Körelmiş yapılar - Turkipedia

Körelmiş yapılar, evrime göre, canlılarda zaman içerisinde işlevsizleşerek iz halinde kalmış yapılardır. Bazı körelmiş organlar, zamanla ev sahibi organizmalar tarafından asıl işlevlerinden farklı görevlerde kullanılacak şekilde evrimleşebilirler.^[]

Hayvanlarda

c harfi ile gösterilen kısım dişsiz balinanın az gelişmiş arka ayaklarını göstermektedir.

Körelmiş yapılara hayvanlar aleminde yaygın olarak rastlanır. Darwin, "Vücudunun bir parçası gelişmemiş veya temel halinde kalmamış bir yüksek hayvana rastlamak neredeyse imkansızdır," demiştir.^[1]

Balinalarda ve Cetacea takımının diğer üyelerinde vücudun arka kısmında gömülü bacaklar bulunur.^[2] Bunlar karada yaşayan atalarından miras kalmıştır.^[3]

Yılanların artık bel kemiği, köpek başparmağı, yengeçlerin arka ayaklarının arasındaki küçük kuyruğu ve kör hayvanlar ile uçamayan kuşların kanadı (Deve Kuşu, Emu ve Penguen gibi) da sayılabilecek diğer körelmiş organlar arasındadır.^[]

İnsanlarda

Apandis, ince bağırsağın kalın bağırsağa açıldığı bölgede yerleşen parmak şeklinde kör bir uzantıdır. Tavşan ve at gibi hayvanlarda selülozun sindiriminden sorumludur. İnsanda apandisitin görevleri konusunda net bilgiler olmamakla birlikte biliminsanları arasındaki yaygın kanı, insan apandisin evrimsel süreçte yavaş yavaş yok olduğu yönündedir.^[4]
Kuyruk Sokumu Kemiği, pelvis tabanını oluşturan kaslar için bir tutunma bölgesi olarak işlev görür.
Kulak kasları, iç ve dış kaslar olmak üzere ikiye ayrılır. Bu kaslar toynaklıların ve yırtıcı etoburların kulak kepçelerini hareket ettirmelerine yarar, insanlarda ise kulak şeklinin oluşması için gereklidirler.
Plantaris kası, insanlarda proprioseptif fonksiyonlar için özelleşmiş bir kastır.
Yirmiyaş Dişi, beslenme alışkanlıklarının değişmesi nedeniyle daha az kullanılan çenelerin yeterli genişliğe ulaşamamasına bağlı olarak bazen problem oluşturabilmektedir.
Erkek Memesi, memelerin tek işlevi olan yavruyu emzirme, sadece dişiler tarafından gerçekleştirilmesine rağmen aynı doku erkeklerde de bulunur. Bu durum, embriyolojik bir gerekliliktir. Zira erkek ve dişi bireylerin her ikisi de aynı otozomal kromozomlara sahiptirler. İki cinsi farklı kılan şey, erkeklerin bir Y kromozomuna sahip olmasıdır.
Plica Semilunaris, taşıdığı bol miktarda bez sayesinde gözü koruyucu bir sıvı üretmektedir.

İnsanlarda birtakım genlerin de körelmiş olduğu savunulmuştur.

Kaynakça

^ Darwin, Charles (1859). On the Origin of Species by Means of Natural Selection. John Murray: London.
^ Bejder L, Hall BK (2002). "Limbs in whales and limblessness in other vertebrates: mechanisms of evolutionary and developmental transformation and loss". Evol. Dev. 4 (6): 445–58.
^ When whales had legs 19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Scientificamerican.com. Erişim: 24 Mart 2012.
^ While the specific functions of the human appendix remain unclear, there is general agreement among scientists that the appendix is gradually disappearing from the human species over evolutionary time. "Appendix." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.

İlgili Araştırma Makaleleri

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

Memeliler, hayvanlar aleminin insanların da dâhil olduğu, dişilerinde bulunan meme bezleri ve hem dişi hem erkek bireylerinde bulunan ter bezleri, kıl, işitmede kullanılan üç orta kulak kemiği ve beyinde yer alan neokorteks bölgesi ile ayrılan bir omurgalı sınıfıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuş anatomisi</span> Kuş bedeninin fiziksel özellikleri

Kuş, Aves sınıfını oluşturan; yumurtlayan, akciğerli, sıcak kanlı, vücudu tüylerle örtülü, gagalı, iki ayaklı, iki kanatlı uçucu hayvanların ortak adıdır.

Fizyoloji (işlevbilim), canlıların mekanik, fiziksel ve biyokimyasal fonksiyonlarını ve sistemlerinin işleyişini inceleyen bilim dalıdır. Fizyolojiyle ilgilenen bilim insanlarına fizyolog denir. Fizyoloji alanında en büyük ödül Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür.

Sinir sistemi veya sinir ağı, canlıların içsel ve dışsal çevresini algılamasına yol açan, bilgi elde eden ve elde edilen bilgiyi işleyen, vücut içerisinde hücreler ağı sayesinde sinyallerin farklı bölgelere iletimini sağlayan, organların, kasların aktivitelerini düzenleyen bir organ sistemidir. Sinir sistemi iki bölümden oluşur: Merkezî sinir sistemi (MSS) ve çevresel sinir sistemi (ÇSS). MSS, beyin ve omurilikten oluşur. ÇSS, MSS'yi vücudun diğer tüm kısımları ile bağlayan uzun fiberlerden oluşur. ÇSS, motor nöronları, dolaylı istemli hareket, otonom sinir sistemi, sempatik sinir sistemi, parasempatik sinir sistemi, düzenli istemsiz işlevler ve enterik sinir sisteminden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">İskelet</span> vücudun destek yapısını oluşturan kısmı

İskelet, çoğu hayvanın vücudunu destekleyen yapısal çerçevedir. Farklı iskelet türleri vardır: bir organizmanın vücut şekline yapısal destek sağlayan sert bir dış kabuk olan dış iskelet; organların ve yumuşak dokuların bağlı olduğu iç sert bir çerçeve olan iç iskelet; ve vücut sıvılarının basıncı ile desteklenen esnek bir iç yapı olan hidroskelet.

Organ, biyolojide belirli bir görevi veya görevler bütününü yapan doku grubudur. Bazı organlar kendilerini farklı yollarda yenileyebilir. Birlikte çalışan organlar sistemleri oluşturur. Organ Latince organum sözcüğünden türemiştir. Organın Türkçe eş anlamlısı olarak örgen ve kılgan sözcükleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Keme</span> Bazı kemirgen türlerinin ortak adı

Keme veya Rattus, Muridae familyasının Rattus cinsini oluşturan fare türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Apandis</span> Bağırsağa bağlı tüp

Apandis veya apendiks, insan anatomisinde çekuma bağlı ucu kapalı tüp. Embriyolojik olarak çekumdan gelişir. Latince "vermiform" kelimesi "solucanımsı görünen" anlamına gelir. Çekum karın boşluğundaki ilk kese türü yapıdır.

Fare, kemiriciler (Rodentia) takımından bir sıçangil cinsi.

Kafatası, omurgalılarda başı oluşturan kemik bir yapıdır. Yüzün yapılarını destekler ve beyin için koruyucu bir boşluk sağlar. Kafatası iki bölümden oluşur: kranyum ve mandibula. İnsanlarda bu iki kısım, nörokranyum ve en büyük kemiği olarak mandibulayı içeren viscerocranium'dur. Kafatası, iskeletin en ön kısmını oluşturur ve bir sefalizasyon ürünüdür - beyni ve gözler, kulaklar, burun ve ağız gibi çeşitli duyusal yapıları barındırır. İnsanlarda bu duyusal yapılar yüz iskeletinin bir parçasıdır.

Evcil kedi, küçük, genelde kıllı, evcilleştirilmiş, etobur memeli. Genelde ev hayvanı olarak beslenenlere ev kedisi, ya da diğer kedigillerden ve küçük kedilerden ayırmak gerekmiyorsa kısaca kedi denir. İnsanlar kedilerin arkadaşlığına ve böcek gibi ev zararlılarını avlayabilme yeteneğine önem vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Köpek dişi</span> Memeli ağız anatomisinde bulunan uzun sivri diş

Köpek dişi, memeli oral anatomisinde incelenen uzun ve sivri diş. Fakat daha düz bir şekilde ortaya çıkabilirler. Bunun sonucu öndeki kesici dişlere benzerler. Öncelikli olarak sert yiyeceği parçalamakla görevlidirler. İkincil kullanımları ise saldırıya yöneliktir. Çoğunlukla bütün memelilerde en büyük dişlerdir. Çoğu memelide ikisi alt çenede ve ikisi üst çenede olmak üzere dört adet köpek dişi bulunur. Aynı çenede bulunan köpek dişlerini birbirinden, kesici dişler ayırır. Örneklerini köpeklerde ve insanlarda görebiliyoruz.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel seçilim</span>

Cinsel seçilim veya eşeysel seçilim, Charles Darwin'in 1859 tarihli kitabı Türlerin Kökeni'nde açıkladığı kavramdır. Doğal seçilimin temel dayanaklarından biri olarak kabul edilen cinsel seçilim yaşam erkek bireyler arasında yaşanan dişiye sahip olma savaşından ileri gelmektedir. Charles Darwin'e göre cinsel seçilim: ...hayatta kalma çabasına bağlı değil, fakat erkekler arasında dişilerini baştan çıkarma çabasına bağlıdır, sonuç da başarısız olan rakibin ölümü değildir; ancak daha az veya hiç yavru olmamasıdır. ...herhangi hayvanın dişi ve erkeği ortak genel alışkanlıklara sahipse.. ancak yapı, renk veya desenleri açısından farklılıklar gösteriyorsa, bu tip farklılıklara genel anlamda cinsel seçilim neden olmuş olur.

Stanisława Walasiewicz, Polonyalı-Amerikalı interseksüel atlet.

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

Toxodon, Geç Pliyosen'den Pleyistosen devri'nin sonuna dek bugünkü Güney Amerika'da yaşamış, soyu tükenen memeli cinsi. Yeni çalışmalarda holosen devri başlarına tarihlenen Toxodon fosillerine rastlanmıştır. Toxodontidae ailesi bu cinsle temsil edilir ve bu aile Miyosen devrinde çeşitlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İnsandaki körelmiş oluşumlar</span>

İnsan evriminde, insandaki körelmiş oluşumlar, evrimsel süreçte orijinal işlevlerinin tamamını veya çoğunu yitirmiş insanlardaki özelliklerdir.. Körelmiş denilen yapılar genellikle işlevsiz görünse de, körelmiş bir yapı ufak tefek işlevleri yerine getirebilir veya süreç içerisinde yeni işlevler edinmiş olabilir. Bazı durumlarda, bir zamanlar işlevsiz ve körelmiş olarak tanımlanan yapıların küçük işlevleri olduğu görülmüştür.

Evcil kedilerin anatomisi, Felis cinsindeki diğer üyeler ile benzerdir.

Pakicetus, Erken Eosen'de Pakistan yakınlarında yaşamış, ilkel bir ikiyaşamlı cetacean cinsidir. Yaklaşık olarak kurt büyüklüğünde bir çift toynaklıydı. Muhtemelen suda veya yakınında yaşayan hayvanlarla, balıklarla ve böceklerle besleniyordu. Paleontologların büyük çoğunluğu, onu kara memelileri ile balinalar arasında bir geçiş türünü temsil eden en bazal balina olarak tanımlar.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.