İçeriğe atla

Köksüz kozmopolitan

Köksüz kozmopolitan (Rusça: безродный космополит), vatanseverlik yoksunluğu ile suçlanma, yani özellikle 1948-1953 anti-kozmopolit propaganda sırasında Sovyetler Birliği'ne tam bağlılık eksikliği olarak suçlanan, çoğunlukla Yahudi entelektüellere atıfta bulunan aşağılayıcı bir Sovyet epitetiydi.[1] Kozmopolit karşıtı kampanya, 1946'da, Moskova'daki konuşmasında Joseph Stalin'in etnik Yahudiler olan yazarlara saldırmasıyla başladı[2] ve 1953'te var olmayan Doktorlar Komplosu'nun ortaya atlmasıyla sonuçlandı.[3]

İfade 19. yüzyılda Rus edebiyat eleştirmeni Vissarion Belinsky tarafından Rus ulusal karakterine sahip olmayan yazarları tanımlamak için kullanıldı.[4] Gazeteci Masha Gessen'e göre, 1949'da Voprosy istorii'nin (Tarih Sorunları) bir sayısında köksüz kozmopolitin özlü bir tanımı ortaya çıktı: "Köksüz kozmopolit ... Rus halkının dünyadaki tarihsel rolünü tahrif ediyor ve yanlış yansıtıyordu. Toplumun ve insanlığın düşmanları, Büyük Vatanseverlik Savaşı'ndaki Alman faşizmi üzerindeki zaferin Gessen, "Rus" için kullanılan terimin yalnızca etnik Ruslar anlamına gelen özel bir terim olduğunu ve bu nedenle "kahraman etnik Rusların övgülerini söylemeyi ihmal eden herhangi bir tarihçinin ... olası bir hain" olduğu sonucuna varıyor.[5]

Cathy S. Gelbin'e göre:

1946'dan itibaren Andrey Jdanov, Sovyet kültür politikasının yöneticisi olduğunda, Sovyet söylemi, Batı yozlaşmasından kurtulmuş saf bir Sovyet kültürünün hedefini giderek daha fazla vurguladı. Bu, örneğin, 1947'de Sovyet haftalık Literaturnya gazetesinde, köksüz kozmopolitliğin iddia edilen ifadelerini Sovyet kültürüne zıt olarak kınan bir parçada belirginleşti. 1949'dan itibaren, Sovyetler Birliği ve uydu ülkeleri arasında, Yahudilerin açıkça uluslararası bir Siyonist kozmopolitist komployu barındırmakla suçlandığı yeni bir dizi antisemitik tasfiye ve infaz başladı.[6]

Margarita Levantovskaya'ya göre:

1940'ların ve 1950'lerin kozmopolitizme karşı propagandası... köksüz kozmopolitleri, vatanseverlikten yoksun ve SSCB'de yabancı nüfuza, tiyatro eleştirmenleri, Yidiş konuşan şairler ve doktorlar da dahil olmak üzere vatandaşlar olarak tanımladı. Batı Avrupa estetik felsefelerini, Amerikan yanlısı tutumları, Siyonizmi ya da Yahudilere ve II. Dünya Savaşı sırasında yıkımına yönelik uygunsuz kaygı düzeylerini yaymakla suçlandılar. "Köksüz kozmopolitan" ifadesi, Yahudilere uygulandığında "kimliği olmayan kişiler" ve "pasaportsuz gezginler" ile eş anlamlıydı ve böylece yabancı ve yabancı olanların statülerini vurguladı.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia. New York City: Metropolitan Books. 2007. s. 494. 
  2. ^ Jeff Greenfield (3 Ağustos 2017). "The Ugly History of Stephen Miller's 'Cosmopolitan' Epithet: Surprise, surprise—the insult has its roots in Soviet anti-Semitism 25 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Politico.
  3. ^ Azadovskii K, Egorov B (2002). "From Anti-Westernism to Anti-Semitism". Journal of Cold War Studies. 4 (1): 66–80. DOI:10.1162/152039702753344834
  4. ^ Orlando Figes The Whisperers: Private Life in Stalin's Russia, 2007, ISBN 0805074619 s.494
  5. ^ Gessen, Masha (2005). Two Babushkas. Bloomsbury. s. 205. ISBN 978-0-7475-7080-6
  6. ^ Cathy S. Gelbin, "Rootless cosmopolitans: German-Jewish writers confront the Stalinist and National Socialist atrocities." European Review of History: Revue européenne d'histoire 23.5-6 (2016): 863-879 at s. 865.
  7. ^ Margarita Levantovskaya, "Rootless Cosmopolitans:: Literature of the Soviet-Jewish Diaspora" (PhD. Diss. UC San Diego, 2013) online 8 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. s. 1

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Josef Stalin</span> Sovyetler Birliği lideri (1924–1953)

Josef Stalin, Gürcü asıllı Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri (1922-1953). Sovyetler Birliği'ni 1924'ten ölümüne kadar diktatörlük rejimi ile yönetti. Stalin; Sovyetler Birliği'ni endüstriyel ve askerî bir süper güce dönüştürdü, fakat bunu gerçekleştirirken totaliter politikalar uyguladı ve milyonlarca Sovyet vatandaşı diktatörlüğü sırasında hayatını kaybetti. Stalin döneminde; 3 ila 20 milyon arasında insan çalışma kampları, zorunlu kolektivizasyon, kıtlık ve yargısız infazlardan dolayı ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Lev Troçki</span> Marksist devrimci, teorisyen

Lev Davidoviç Bronştayn ya da yaygın bilinen adıyla Lev Troçki, Bolşevik siyasetçi, devrimci ve Marksist teorisyen.

<span class="mw-page-title-main">Antisemitizm</span> Yahudi ulusuna, kültürüne ve dinine karşı duyulan düşmanlık, önyargı veya ayrımcılık

Antisemitizm (anti-semitizm), Yahudi milletine karşı duyulan düşmanlık, nefret, ön yargı veya ayrımcılıktır. Bu tür pozisyonlara sahip bir kişiye antisemit denir. Antisemitizm bir ırkçılık olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Grigori Perelman</span> Rus matematikçi

Grigori Yakovleviç Perelman, Matematikte çözülemeyen en büyük problemlerden biri olan Poincaré hipotezini çözen Yahudi kökenli Rus matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Temizlik</span> Sovyet siyasi baskı, hapis ve infaz kampanyası

Büyük Temizlik, Büyük Tasfiye veya Büyük Terör, Sovyetler Birliği'nde 1936-1938 yılları arasında yapılan siyasi baskı kampanyasıdır. Komünist Parti ve devlet görevlileri arasında temizliğe yol açarken, Kızıl Ordu ile toprak sahiplerinin baskı altına alınmasına ayrıca geniş çapta polis araştırması, tutuklamalara ve keyfî infazlara yol açmıştır. Rus tarihçesinde en yoğun tasfiye harekâtıdır, 1937-1938 arası Yejovşçina, Sovyet gizli polisi NKVD'nin şefi Nikolay Yejov'un adından kaynaklanır. 600.000 ila 1.2 milyon kişinin öldüğü tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lev Gumilyov</span>

Lev Nikolayeviç Gumilëv, Lev Gumilëv olarak bilinen, Rus tarihçi, etnolog, antropolog ve Farsça tercüman ve Avrasyacılığın temsilcisi. Etnik grupların oluşması ve sonlanması ile ilgili alışılagelmişin dışında düşüncelerle Avrasyacılık olarak bilinen politik ve kültürel hareketlerin yükselişiyle ilgili saptamalarda bulundu.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

Kazakistan'da uzun geçmişi olan Kazak Yahudileri'nin nüfusu 12,000 ila 30,000 olup toplam nüfusun %1'inden azını oluşturur.

Malezya Yahudileri Malezya'da yaşayan veya Malezya kökenli Yahudilere denir. Başta Penang olmak üzere ülkenin Kuala Lumpur ve Malacca gibi diğer şehirlerinde de yaşarlar. Yahudilerin çoğu Doğulu olmakla birlikte Avrupa (Aşkenaz) ve Çin (Kaifeng) Yahudileri de bulunur. Çin Yahudileri Çin'den Malezya'ya 1949'da Milliyetçi Çin komünistler tarafından ele geçirildiği zaman kaçmıştır.

İslam ve antisemitizm, Yahudilere ve Yahudiliğe karşı İslami öğretiler ve İslam hakimiyeti altındaki Yahudilere yapılan muamelelerle ilgilidir.

Türkiye'de antisemitizm, Yahudi etnik geçmişi, kültürü veya dini baz alınarak Türkiye Yahudilerine karşı beslenen nefrettir.

Yahudiler birçok ülkede, farklı konular hakkında birçok komplo teorilerine tarih boyunca malzeme olarak seçilmiştir. Bazen Yahudi olan ünlü isimler, bazen bir kitle olarak, bazen politikacılar bazen de Yahudiliğin kendisi bu komplo teorilerinde kullanılmıştır.

Sol milliyetçilik, eşitliğe, halk egemenliğine ve self determinasyona dayalı bir milliyetçilik akımıdır. Kökleri Fransız Devrimi'ndeki jakobenizme dayanır. Sol milliyetçilik anti emperyalizmi benimser. Sol milliyetçilik, etnik milliyetçiliği ve faşizmi reddeder; buna rağmen sol milliyetçiliğin bazı minör formları tahammülsüzlük ve ırksal önyargıyı içerisinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">1956 Gürcistan protestoları</span>

1956 Gürcistan protestoları, 1956 Tiflis ayaklanması veya 9 Mart Katliamı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarına karşı Josef Stalin'i destekleyen Sovyet Gürcülerin düzenlediği protestolar dizisi. Eylemlerin merkezi cumhuriyetin başkenti Tiflis'te idi. Stalin'in ölümünün üçüncü yıldönümünde gerçekleştirilen spontan mitinglerde Kruşçev'in gizli söylevi yoğun şekilde protesto edildi ve hızla kontrol edilemez kitle gösterilerine dönüştü ve ortaya çıkan isyan dalgası kentin yaşamını felç etti. Protestolarda Sovyetler Birliği hükûmetinin değişmesi gerektiği ve Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi gibi siyasi talepler ortaya çıktı.

Sovyetler Birliği'nde antisemitizm, Sovyetler Birliği'nde kuruluş yıllarındaki dinî baskılar ve özellikle 1948'den sonra çok sayıda Yahudi şair, yazar, ressam ve heykeltıraşın tutuklandığı veya öldürüldüğü antisemitik hareketler bütünüdür. 1917 Rus Devrimi antisemitist uygulamalara ev sahipliği yapan Rus İmparatorluğu yönetimini devirdi. 1940'lı yılların sonlarında bazı Yahudilere karşı suçlamalar ortaya çıktı. Doktorlar Komplosu olarak adlandırılan olayda, Moskova'da görev yapan ve çoğunluklu olarak Yahudi olan bir doktor ekibinin Josef Stalin'e suikast planladığı suçlaması gerçekleşti ve bununla ilgili davalar görüldü. Bu olay kimi kaynaklarca antisemitizmin bir örneği olarak sunulmuştur. Çokuluslu bir imparatorluk coğrafyasını devralan Sovyetler Birliği kuruluş felsefesi olarak tüm uluslara eşit mesafede durmaya gayret göstermiştir ancak hiçbir ulusun milliyetçi yönelimlere savrulmasına izin vermemiştir. Bu kapsamda Sovyetler Birliği Yahudi halkının yanında olsa da siyonizme açık bir cephe almıştır.

Sabotajcı Doktorlar veya Katil Doktorlar olarak da bilinen Doktorlar Komplosu, Sovyetler Birliği'nde dönemin bazı tanınmış Sovyet doktorlarının bir dizi Sovyet liderlerine komplo düzenlemek ve öldürmekle suçlandığı ceza davalarıdır. SSCB Devlet Güvenlik Bakanlığı'nın Siyonist komplo olarak tanımladığı bu olaylar bütünü kimi kaynaklarca antisemitizm dalgası olarak geçer. 1951–1953'te, Moskova'dan ağırlıklı olarak Yahudi bir grup doktor Sovyet liderlerine suikast düzenlemek için bir komplo kurmakla suçlandı. Buna daha sonra Siyonizm'in tehditlerinden bahseden ve medyada antisemitik karakter yayınları eşlik etti. Yahudiler ve Yahudi olmayanlar gibi birçok doktor, memur ve diğerleri işlerinden derhal görevden alındı ve tutuklandı. Stalin'in ölümünden birkaç hafta sonra, yeni Sovyet liderliği kanıt eksikliği olduğunu ve davanın düştüğünü söyledi. Kısa süre sonra olayın yalan olduğu ve aslında üretildiği açıklandı.

Stalin ve antisemitizm, Josef Stalin'in antisemitizm ile ilgili görüşlerini kapsar. Stalin'in Yahudi karşıtlığı düşüncesinin derecesi, tarihçiler tarafından geniş ölçüde tartışılmıştır. Stalin'in bazı dönemlerde antisemitik tutumlar sergilediğine dair örnekler çağdaşları tarafından görülmüş ve tarihsel kaynaklar tarafından belgelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Mikhoels</span>

Solomon (Shloyme) Mikhoels Sovyet Yahudi aktör ve Moskova Devlet Yahudi Tiyatrosu'nun sanat yönetmeniydi. Mikhoels, II. Dünya Savaşı sırasında Yahudi Anti-Faşist Komite'nin başkanlığını yaptı. Ancak, Josef Stalin Savaştan sonra giderek artan bir Yahudi aleyhtarı çizgiyi takip ederken, Mikhoels'in Yahudi cemaatinin lideri olarak pozisyonu Sovyet devletinden gördüğü baskıların artmasına neden oldu. 1948'de Stalin emriyle Minsk'te öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Rus milliyetçiliği</span>

Rus milliyetçiliği, Rus kültürel kimliğini ve birliğini destekleyen bir milliyetçilik biçimidir. Rus milliyetçiliği ilk olarak 19. yüzyılın başlarında öne çıktı ve ortaya çıktığı Rus İmparatorluğu döneminden Sovyetler Birliği'ne ve sonraki süreçte pan-Slavizm ile yakından ilişkili hale geldi. Bununla birlikte, çağdaş tartışmada Rus milliyetçiliği ya bir etnik milliyetçilik biçimi ya da çok ırklı milliyetçilik olarak görülüyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.