İçeriğe atla

Kökel Kurganı

Kökel Kurganı (MS 1.-5. yüzyıllar), modern Tuva Cumhuriyeti bölgesinde, Güney Sibirya'dan gelen bir Hiung-nu sonrası kurgandır.[1] Bu kurgan, geçici olarak Hiung-nu'nun çöküşü (MS 2. yüzyıl) ile İlk Türk Kağanlığı'nın yükselişi (MS 6. yüzyıl) arasındaki dönemde yer almaktadır.[2] Rus arkeolojisinde "Hunno-Sarmatya dönemine" (M.Ö. 2. yüzyıl ve MS 5. yüzyıl) ait olduğu kabul edilmektedir.[3]

Kökel kurganı aynı zamanda çeşitli arkeolojik keşiflerin yapıldığı yerlerin adlarına dayanarak "Syyn-Churek kurganı" veya "Shurmak kurganı" olarak da adlandırılmıştır.[4]

Kökel bölgelerinin karbon tarihleri genellikle MS 2. ila 4. yüzyıllar arasında değişmektedir.[5]

Kökel kurgan mezarları (MS 2.-4. yüzyıl), Erken Demir Çağı'nın (M.Ö. 9. yüzyıl) Saka kurganlarının daha eski mezarları ve Türk döneminin daha sonraki mezarları (MS 5. yüzyıl) ile birlikte bulunma eğilimindedir. [6]

Kaynakça

  1. ^ Sadykov et al. 2021.
  2. ^ Sadykov et al. 2021, "From the end of the Xiongnu Empire to the establishment of the first Turkic Khaganate, the territory of Southern Siberia sees the emergence of distinctive local material cultures. The Kokel culture is essentially unknown in the international English-language literature even though archaeological sites pertaining to this material culture are among the most common in Tuva (Southern Siberia).".
  3. ^ Sadykov et al. 2021, "The time between 2nd century BCE and 5th century CE in Central Asia is traditionally referred to in Soviet archaeological literature as the “Hunno-Sarmatian Period".
  4. ^ Sadykov et al. 2021, "These researchers independently named the same assemblage of materials Syyn-Churek culture [2] (based on the name of the excavated site, cf. Fig 1) and Shurmak culture [3] (also based on the site name cf. Fig 1). Stylistic comparisons classified the Kokel culture to belong within the chronological borders of the Hunno-Sarmatian period (2nd century BCE–5th century CE).".
  5. ^ Sadykov et al. 2021, "Until recently, only a few radiocarbon dates were available for Kokel sites. A small series of samples was measured for the Katylyg 5 fortified settlement (Table 1, cf. [16]), with almost all estimates falling between the 2nd–4th centuries CE (2σ).".
  6. ^ Chan et al. 2022, "Structures dated to the medieval period at Tunnug 1, including those attributed to Turkic burial culture, are found south of those of Early Iron Age (9th century BCE) and Kokel (2nd-4th century CE)".

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskitler</span> Avrasya bozkırlarında yaşamış tarihî Halk

İskitler veya yayıldıkları doğu bölgelerindeki isimleri ile Sakalar, MÖ 8. yüzyıl ile MS 3. yüzyıl arasında Avrupa'nın doğusu ile Orta Asya'da, Tanrı Dağları ve Fergana Vadisi'ni de içine alan bölgelerde yaşamış, Tuva ve (Altay-Sayan) kökenli, Doğu Avrasya-Batı Avrasya kültür ve genetik bileşenlerini içerdiği varsayılan heterojen göçebe halktır. İskitler için tarih boyunca Grek kaynaklarında Skuthēs (Σκύθης), Asur kaynaklarında Aşguzai, Fars kaynaklarında Sakā ve Çin kaynaklarında Sai tabirleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Usun</span> Halk

Usun ya da Wusun ya da Vusun,, Han Hanedanı döneminde yaşamış göçebe-yarı göçebe Türk veya Hint-Avrupa kökenli bir halk. Çin kaynaklarının aktardığına göre Çin'in kuzey batısında Yüeçiler'e yakın bir bölgede yaşamış, Yüeçiler tarafından yenilgiye uğratılınca MÖ 176 yıllarında Hiung-nu'ların egemenliğine girmiş, daha sonra İli Nehri ve Issık Göl bölgesine yerleşmiş ve en azından beş yüzyıl boyunca bölgedeki gücünü korumuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ogur öbeği</span>

Ogur grubu, Oğur grubu, Ogur öbeği, Oğur öbeği, Ön Bulgar grubu, Lir Türkçesi, Hun-Bulgarca ya da R-Türkçesi Türkî diller ailesinin bir koludur. Bu grubun günümüzde tek hayatta kalmış olan dili, yaklaşık iki milyon kişinin konuştuğu Çuvaşçadır. Gruba ait tarihi bir dil olan Ön Bulgarca bugün ölü dillerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Sarmatlar</span>

Sarmatlar, Vistül ile İdil nehirleri arasında, Kafkasya'nın kuzeyi ve güneydoğusunu da içine alan bölgede MÖ 6. yüzyıldan MS 4. yüzyıla dek yaşayan, Doğu İran öbeğine bağlı bir İskit dili olan Sarmatçayla konuşan atlı göçebe halk.

<span class="mw-page-title-main">Pazırık Kurganı</span> Altay bölgesindeki MÖ 3. ve 6. yüzyıllara ait İskit sanatı örneklerinin bulunduğu bölge

Pazırık Kurganı, Altay bölgesinde, MÖ 3. ve 6. yüzyıllara ait İskit sanatının, özellikle halı ve küçük el sanatlarının, örneklerinin bulunduğu bölge. Pazırık Kurganı, bölgede ele geçirilen objeler ve eserlerden dolayı UNESCO Dünya Mirası Bölgelerinden birisidir.

Pax Khazarica, Hazarların hâkimiyetleri altına almış oldukları milletlere karşı anlayışlı tavırlar ve dini müsamahalar göstermek suretiyle topraklarının geniş bir bölümünde güven ve asayişi sağladığı döneme verilen ad. Bu "mutedil" (ılımlı) siyaset anlamını beraberinde getiren ve yaratıcısı bilinmeyen bu terim, 19. yüzyıldan beri akademisyenler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orontid Hanedanı</span>

Orontid Hanedanı veya Yervanduni Hanedanı, MÖ 6. yüzyılda kurulan Ermenistan Satraplığı'nı yöneten İrani kökenli hanedandır. Bu hanedanın Helenleşmiş ve sonrasında Greko-Pers olarak anılan bir kolu Kommagene Krallığı'nı kurmuştur.

Kurgan veya Korgan özellikle Orta Asya ve Doğu Avrupa'daki yığma tepe ve höyük şeklinde bulunan genellikle tahtadan yapılmış mezarlar için kullanılan bir tümülüs türü.

<span class="mw-page-title-main">Arjaan</span>

Arjaan veya Arzhan, Rusya'nın Krasnoyarsk Krayı'nda ve hemen güneyindeki Tuva Cumhuriyeti'nde bulunmuş, MÖ 9. ve MÖ 8. yüzyıllarda inşa edildiği düşünülen İskitlere ait kurganlarının bulunduğu arkeolojik alandır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Tapınak</span>

İkinci Tapınak, Kudüs'teki Tapınak Tepesi'nde bulunan Yahudi kutsal tapınağıydı. MÖ 516 ve y. MS 70 arasında ayakta kaldı. İkinci Tapınak dönemine adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alanya Krallığı</span> Alanların (proto-Osetler) Orta Çağ krallığı

Alanya Krallığı, Kuzey Kafkasya'da kurulmuş, Kuzey Kafkas halklarının federasyonu birliği kurulan Orta Çağ krallığı. 8. ya da 9. yüzyılda kurulmuş, 1238-39 yıllarında Moğol istilası ile yıkılmıştır. Başkenti Maghas'tır. Darial Geçidi'nden geçen İpek Yolu'nu kontrol ederdi.

<span class="mw-page-title-main">İskit dini</span> Din

İskit dini, Klasik Antik Çağ boyunca Orta Asya ve Doğu Avrupa'nın Karadeniz-Hazar stepleri içerisinde egemen olmuş antik bir halk olan İskitlerin mitolojilerini, ritüel uygulamalarını ve inançlarını kapsar. Din hakkında bilinen az şey, 5. yüzyıl Yunan tarihçisi ve etnografı Herodot'un eserine dayanır. İskit dininin, öncülü olan Proto-Hint-İran diniyle ilgili olduğu ve daha sonra gelecek Slav, Macar ve Türk mitolojilerinin yanı sıra bazı çağdaş Doğu İran ve Oset geleneklerini de etkilediği varsayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kangju</span>

Kangju Orta Asya'da eski bir krallığın Çince adıydı ve bu krallık birkaç yüzyıl boyunca Yüeçiler'den sonra Mâverâünnehir'deki ikinci en büyük güç olmuştur. Kangju halkı olan Kāng'lar Hint-Avrupalı yarı göçebe bir halktı, İranlı Soğdlar veya kendileriyle yakından ilişkili olan diğer Asii halkları ile özdeşleştirilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Satraplığı</span>

Ermenistan Satraplığı Orontid Hanedanı tarafından yönetilen bir bölgeydi. MÖ 6. yüzyılda Ahameniş İmparatorluğu'na bağlı satraplıklıklardan biri olan bölge, daha sonra bağımsız bir krallık olmuştur. Krallığın başkenti sırasıyla Tuşpa ve Erebuni kentleri olmuştur.

Şibe Kurganları, Ursul Nehri'nin sol kıyısında, Taldi Nehri'nin birleştiği yerin 1–2 km üzerinde bulunan göçebe Türk kurganıdır. 124 kurgandan oluşan alan, dört büyük gruba ayrılıyordu. Kurganlardan; Kürk kıyafetler, deri-altın-ahşap plakalar, boncuklar, demir bıçak, Çin kupası, deri çanta, kil kap, sürahi, tahta kürekler ve ahşap kazıklar çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berel kurganı</span>

Berel kurganı, Kazakistan'ın doğusundaki Katonkaragay Bölgesi'nde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Site Berel köyünün yakınında yer almaktadır. Bu bölgede M.Ö. 5.-3. yüzyıllara ait çok sayıda Erken Saka kurganı bulunmuştur.

Subeshi kültürü, aynı zamanda Subeishi veya Subeixi kültürü, Tarım Havzası'nın doğu ucundaki Turfan, Sincan bölgesinden bir Demir Çağı kültürüdür. Subeshi kültürü daha sonraki dönem Tarım Mumyalarının bir kısmına katkıda bulunur. Çin tarihi kaynaklarından bilinen Cheshi devleti ile ilişkili olabilir. Kültür birbiriyle yakından ilişkili üç mezarlığı içerir:

Bulan-Koba Kurganı, Altay dağlarında Pazırık Kurganının yerini alan arkeolojik bir kurgandır. Bu kültürün zaman dilimi, Rus arkeolojisinde Huno-Sarmat dönemi olarak adlandırılan döneme kadar uzanır. Bu kültürün taşıyıcıları Hiung-nu, Xianbei eyaleti ve Cücenler döneminde yaşamışlardır. Altay'da bu kültürün yerini Türk ölü gömme gelenekleri aldı.

Kök-Paş Kurganı, Altay dağlarında Hunno-Sarmatya döneminde gelişen bir arkeolojik kurgandır. Kök-Paş anıtları MS 3. yüzyılın ikinci yarısında Altay dağlarında ortaya çıkmış ve Bulan-Koba Kurganı ile bir arada yaşamıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.