Baklava Türk, Orta Doğu, Balkan ve Güney Asya mutfaklarında yer etmiş önemli bir hamur tatlısıdır. İnce yufkaların arasına yöreye göre ceviz, antep fıstığı, badem veya fındık konarak yapılır. Genel olarak şeker şerbeti ile tatlandırılır. Ayrıca bal şerbeti de kullanılabilir. Bazı ticari firmalar kendi özel şerbetlerini kullanırlar.
Sütlaç, çeşitli mutfak kültürlerinde bulunabilen bir tatlı.
Seyahatname veya Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Evliya Çelebi tarafından 17. yüzyılda yazılmış olan gezi yazısı kitabıdır. On ciltten oluşur. Seyâhatnâme ilk olarak 1848’de Kahire Bulak Matbaasında Müntehâbât-ı Evliya Çelebi adıyla yayımlanmıştır. İkdam Gazetesi sahibi Ahmed Cevdet Bey ile Necib Asım Bey, Pertev Paşa Kütüphanesindeki nüshayı esas alarak 1896 senesinde İstanbul’da basmaya başlamışlardır. 1902 senesine kadar ancak ilk altı cildi yayımlanabilmiştir. Yedinci ve sekizinci ciltleri 1928’de Türk Tarih Encümeni, dokuz ve onuncu ciltleri ise 1935-1938 yılları arasında yeni harflerle Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti tarafından yayımlanmıştır. Seyahatname’nin 1814 yılında Hammer tarafından keşfedilmesinden sonra birçok yabancı bilim insanı Çelebi hakkında araştırmalar yapmış eseri birçok dile çevrilmiş ve yayımlanmıştır. Orhan Şaik Gökyay, Seyahatname'nin birinci cildini Latin alfabesine çevirmiş ve böylece eser daha çok kişi tarafından incelenmeye başlanmıştır.
Aşure, tahıllar, meyveler, kuru meyveler ve kuruyemişlerden oluşan bir karışımdan yapılan bir tatlıdır.
Simit veya İzmir'de kullanılan ismiyle gevrek, susamla kaplı yuvarlak biçimli ekmeklere verilen genel addır. Türkiye dahil olmak üzere Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olarak tüketilmektedir.
Çevgan, Çevgen ya da Çöğen, tarihi milattan öncesine dayanan, Orta Asya ve Azerbaycan Türkleri tarafından at üzerinde oynanan bir oyundur. 2013 yılında Azerbaycan için 2017 yılında ise İran için UNESCO somut olmayan kültürel miraslar listelerine farklı dosyalardan alınmıştır.
Revani, Türk mutfağındaki tatlılardan biridir. Osmanlı döneminde Ermenistan'ın ve Erivan'ın fethedilmesi şerefine Saray aşçılarının icat ettikleri ve Erivan zaferi sebebiyle "Revani" adı verdikleri bir tatlıdır.
Derviş Mehmed Zıllî veya bilinen adıyla Evliyâ Çelebi, 17. yüzyılın önde gelen bir Osmanlı seyyahı ve nesir yazarıdır. Evliyâ Çelebi, imparatorluk kültürel zirvesinde iken, elli yılı aşkın süreyle Osmanlı topraklarını ve komşu toprakları gezmiş, gördüklerini ve yaşadıklarını Seyahatnâme adlı 10 ciltlik ünlü eserinde toplamıştır. Hayatı boyunca gezdiği şehir sayısı 257'dir.
Cevizli sucuk, Köme,veya Orcik, kökeni Gürcistan olup Gürcü ve Anadolu mutfağında önemli yere sahip olan mum şekilli tatlıdır. Gürcü mutfağında özellikle yeni yılda ve bayramlarda tüketilir.
Gaziler helvası, Trakya yöresi un helvasıdır. 16. ve 17. yüzyılda Osmanlı mutfağında yapıldığına ilişkin belgeler bulunmaktadır. Edirne'de askerler helva ile uğurlanıp, döndüklerinde de helva ile karşılandığı için bu tatlıya gaziler helvası denilmiştir. Ana malzemeleri, un, tereyağı, badem, süt ve toz şekerdir. Süt ve şeker karıştırılarak ısıtılır. Tavada tereyağı eritilir ve bademlerle un kavrulur. Süt ve kavrulmuş un ve bademler karıştırılarak kıvam alması sağlanır ve son olarak bir müddet dinlenmeye bırakılan helva süslenerek servis yapılır. Kabuğu soyulmuş bademler süsleme amaçlı kullanılır. Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesinde gaziler helvasının tarifi verilmiştir. Melceü’t-Tabbâhînde de ayrıca tarifler verilmiştir.
Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.
Pestil ya da bastık(sh.13) Türkiye ve çevre ülkeler mutfaklarında meyve özlerinin baskı altında bir yaprak şekli verilmek suretiyle kış için saklanması ve bunun sonucunda oluşan tatlı.
Yassı kadayıf ya da taş ekmeği Türk mutfağından tatlı.
Badem ezmesi, masapan, lauzinaj yabis ya da marzipan, Şeker ve oğutulmuş bademden yapılır. Badem ezmesine yumurta, süt ve tereyağ ekleyerek frangipane adlı turta iç harcı elde edilir. Özellikle İtalya ve Fransa'da yaygındır. Marzipanın kökeninin Arap ya da Fars kültürüne ait olduğu ve Batı'ya Türkler tarafından götürüldüğü sanılmaktadır. Osmanlı mutfağında levzine çeşidi yapılmaktaydı.
Bademler, İzmir ilinin Urla ilçesine bağlı bir mahalledir.
İzmir bombası, kısaca bomba veya pralin dolgulu çikolatalı kurabiye , Türk mutfağında yer alan, çikolatalı krema ve türevlerini içeren bir bisküvi türüdür. Tatlı dış kısmında çıtır bir hamur katmanına, içerisinde ise akışkan bir krema dolgusuna sahiptir. Tatlı Türk ve Osmanlı mutfağına geleneksel olan kurabiye içine nutella konularak ilk yapılmıştır. Osmanlı mutfağındaki Murabbalı mecidiye kayısı murabbalı (marmelât) çeşididir. Türk mutfağında içi dolgulu birçok çeşit dolgulu kurabiye bulunmaktadır. Fındık ezmeli çeşidi bunlardan biridir. Kurabiye içerisinden tereyağ yerine sıvı yağın ekonomik nedenlerle eklenmesi ve yumurtanın çıkarılması ile daha ince yapılı kurabiye hamuru elde edilmiştir. Orijinal tarifinde tereyağ ve yumurta vardır. Tatlının Türkiye'de yaygınlaşmasında sosyal medyada paylaşılan fotoğrafların etkisi olduğu düşünülmektedir. Google Trendler'e göre 2020 yılında Türkiye'de aranmış en popüler 6. yemek tarifini İzmir bombasının yapımı oluşturmuştur. Bomba kurabiyesinin ilk kim tarafından yapıldığına ait medyada farklı haberler çıkmıştır.
Levzine, malzemeleri çekilmiş badem, bal, su, tane badem olan Osmanlı mutfağında olan bir badem unu helvası veya badem ezmesidir. Lûz (لوز), Arapça badem demektir.Lâmiî Çelebi’nin Ferhâd ile Şîrîn Mesnevîsinde adı geçen tatlılardan biridir. Levzine helvasına Osmanlı Sürnameleri’nde adından sıkça bahsedilir. 1539 yılında Kanuni’nin şehzadelerinin Edirne Sarayı’ndaki ziyafet yemeğinde rastlanır. Levzine helvası lokmalık baklava dilimi şeklinde kesilir. Her bir dilimin üzerine yağsız bir tavada kavrulmuş iç badem saplanır.Erbil mutfağında yapılan tatlılardan biridir.
Saraylı tatlısı, Damat Tatlısı, Çıtır Baklava, Muğla saraylısı bir çeşit şerbetli tatlıdır. Baklavaya çok benzer. Muğla'da yapılan bir tatlıdır. Genellikle içine ceviz konur. Osmanlı mutfağına ait bir tatlıdır.
Afganistan'da badem üretimi, ülkenin tarım ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Yerli üretimi dünya üretiminin %2'si ile sınırlı olmasına rağmen 2009 yılında GTÖ'nün dünyanın badem üreten ülkeleri listesinde dokuzuncu sırada yer almıştır. Afganistan'ın badem üretimi son yıllarda artan bir eğilim göstermiştir. Ülke içinde güneybatı ve kuzey bölgeleri, üretiminin çoğunu oluşturan Kandehar ve Samangan illeri ile en fazla ekili alana sahiptir, ardından Uruzgan, Kunduz, Belh, Sar-i Pol ve Deykundi illeri gelir. 2012 itibarıyla, badem ekilen alan 13.490 hektar olup, hektar başına 45.960 hektogram verim oranı ile toplam 62.000 ton verim kaydedilmiştir ve sert veya yumuşak kabuklu yerel badem çeşitlerinin yetiştirilmesi için elverişli iklim koşulları vardır. Afgan bademlerinin ihracatı için tercih edilen pazarlar Hindistan ve Pakistan'dır, ancak daha iyi kârlılık nedeniyle ilki tercih edilmektedir.
Yaprak helvası, bir çeşit koz helvasıdır.
