İçeriğe atla

Kâğıttan kaplan

Amerika Birleşik Devletleri'nin kâğıttan kaplan olduğunu anlatan 1950 yılındaki Çin yapımı oyuncaklar

Kâğıttan kaplan (Çince: 紙老虎; zhilaohu), güçlü görünen fakat aslında zararsız olan objeleri tanımlamak için kullanılan Çince terim. Bu ifade, tehdit gibi görünen ama özünde etkisiz olan ve direnemeyen yapıları tanımlamak için kullanılır.

Politik olarak; Çin lideri Mao Zedong Amerika Birleşik Devletleri ve onun temsil ettiği emperyalizmi bu ifadeyle tanımlamış ve tüm Batı Bloku'nu bu sloganla tanımlamıştır.

Etimoloji

"Kâğıt kaplan" ifadesi Çin kültüründe kullanılan eski bir ifadedir. İngilizceye ilk kez John Francis Davis tarafından 1836 yılında çevrilmiştir.[1]

Kullanımı

Mao Zedong, 1956 yılında Amerikalı gazeteci Anna Louise Strong ile yaptığı röportajda, Amerikan emperyalizmini açıklamak için "Kâğıttan kaplan" terimini kullanmış ve şu ifadelere yer vermiştir;[2]

"Görünüşte çok güçlüdür ama gerçekte korkulacak bir şey değildir. O kâğıttan bir kaplandır. Dıştan bakıldığında kâğıttan yapılmıştır, rüzgara ve yağmura dayanıklı değildir. Ben onun kâğıttan kaplandan başka bir şey olmadığına inanıyorum."

Mao'ya göre; bütün gericiler birer kâğıttan kaplandır.[3] Buna göre onlar yüzeysel olarak güçlüdür fakat ani çöküşleri için nedenleri bulunmaktadır ve buna yatkındırlar. Çin-Sovyet ayrılığının temellerini oluşturan nedenlerden biri de Mao'nun bu fikirleri olmuştur. Stalin sonrası dönemdeki Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) politikalarını eleştiren Mao'ya göre kapitalist ülkeler ile sosyalist devletlerin bir arada yaşaması imkânsızdır, çünkü bu devletler antagonist çelişki kapsamında birbirleriyle daima savaş içerisindedir. Bu nedenle "emperyalizm ile devamlı olarak savaş" düşüncesinden yana olan Mao, ABD'ye karşı sert ve uzlaşmaz bir politika izlenirse bu ülkenin ve temsil ettiği emperyalizm gücünün kolayca ezilebileceğini düşünmekteydi. Nitekim Mao bu görüşünü "ABD kâğıttan bir kaplandır, ABD emperyalizmi güçlü görünüyor ama halkından ve kitlelerden uzaklaşmıştır." sözleriyle ifade etmiştir.[4] Buna karşın SBKP genel sekreteri Nikita Kruşçev, Mao'nun bu agresif tutumunun bir nükleer savaşa neden olabileceğini belirterek eleştirmiştir.[5] Karşılık olarak da "Güzel de, kâğıttan kaplan’ın nükleer dişleri var" yanıtını vermiştir.[4] Bunun üzerine Mao, SBKP'yi revizyonizm ile suçlayacaktır.

Türkiye'de kullanım

İfade, Türkiye'de de zaman zaman kullanılmıştır. Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkan Yardımcısı Süheyl Batum, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile ilgili “Koca askeri yıktılar. Meğer kâğıttan kaplanmışlar, biz onları asker zannettik. Meğer ABD içini oymuş. O koca ağacı hop diye yıktılar.” ifadelerini kullanmıştır.[6] Aynı ifadedeki benzer kullanımlar 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası TSK'yı tanımlamak için de kullanılmıştır.[7]

Kaynakça

  1. ^ Davis, John Francis. The Chinese: A General Description of the Empire of China and Its Inhabitants 7 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce), 1836, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  2. ^ Mao Zedong, U.S Imperialism is a Paper Tiger 27 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) 14 Temmuz 1956, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  3. ^ Mao Zedong, All Reactionaries are Paper Tigers 21 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) 18 Kasım 1957, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  4. ^ a b “Kağıttan Kaplan”, Papermoon ve Mao ile Kruşçof 27 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 30 Mayıs 2016, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  5. ^ Crankshaw, E. Khrushchev: A Career, 1966, Viking Adult Publisher, ISBN 0399132554
  6. ^ Batum: Asker meğer kâğıttan kaplanmış 8 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., NTV, 5 Şubat 2011, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.
  7. ^ ‘Türk ordusu kâğıttan kaplan’, Sputnik, 7 Ağustos 2016, Erişim tarihi: 7 Ağustos 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

<span class="mw-page-title-main">Maoculuk</span> Çin lideri Mao Zedungun düşüncelerine dayanan akım

Maoculuk ya da Maoizm, adını Mao Zedong'dan alan, kapitalizmin Avrupa'daki gibi bir gelişme seyri izlemediği Uzak Doğu toplumlarına özgü Marksizm'in pratiği olarak ifade edilebilir. Maoizm, taraftarlarına göre, Marksizm-Leninizm siyaset biliminin 3. nitel aşamasıdır ve kırlardan şehirleri kuşatarak proleterya diktatörlüğüne ulaşabilmenin tek altın anahtarıdır. Maocuların asgari programlarında ise, bağımsızlığın sağlanması ve feodalizmin tasfiyesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıt</span> Hamur durumuna getirilmiş türlü bitkisel maddelerden yapılan, yazı yazmaya, baskı yapmaya, bir şey sarmaya yarayan kuru, ince yaprak

Kâğıt, çoğunlukla yazma işlemlerinde kullanılan, üzerine baskı ya da çizim yapılabilen veya ambalaj amacıyla kullanılan ince malzemedir.

<span class="mw-page-title-main">Emperyalizm</span> nüfuz yoluyla devletler arasında eşitsiz bir ilişki yaratılması

Emperyalizm, yayılmacılık veya ekspansiyonizm, bir devletin veya ulusun başka devlet veya uluslar üzerinde kendi çıkarları doğrultusunda etkide bulunmaya çalışmasıdır. Etkileyen devlet, etkilenen devletin kaynaklarından "yararlanma" hakkına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Destalinizasyon</span> Stalinin ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan bir dizi siyasî reform

Destalinizasyon, Sovyetler Birliği'nde Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in ölümünün ardından yeni genel sekreter seçilen Nikita Kruşçev ile başlayan süreci ifade eden terim. Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin 20. Kongresi, Stalin'in ölümünden 3 yıl sonra 14 Şubat-25 Şubat 1956'da yapıldı ve bu tarihten itibaren Stalin dönemine ait uygulamalar, "kişinin putlaştırılması" olarak değerlendirildi ve destalinizasyon süreci başlatılmış oldu. Stalin'e ait görüşlerin etki ve gücünün çözülmesi, buna bağlı hiyerarşik yapı ve ideolojik hâkimiyetin geriletilmesi girişimi; destalinizasyon olarak ifade edilir.

Çin-Sovyet Ayrılığı, dönemin iki büyük komünist devleti olan Çin ve Sovyetler Birliği (SSCB) arasında 1960-1989 yılları arasında Marksizm-Leninizm'e dair teorik ve ideolojik tartışmalardan kaynaklanan ciddi bir diplomatik ayrılıktır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Josef Stalin'in 1953 yılındaki ölümünden sonra Nikita Kruşçev tarafından başlatılan destalinizasyon ve barış içinde bir arada yaşama politikaları sonucunda doktriner ayrılıklar kısmen başlamış, 1969'da zirveye ulaşmış ve farklı yollarla 1980'lerin sonuna kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kültür Devrimi</span> Çinde var olmuş ekin çalışması

Büyük Proleter Kültür Devrimi ya da kısaca Kültür Devrimi, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri Mao Zedong'un iktidardaki son 10 yılı içinde (1966-1976) Çin Devrimi'nin ruhunu yeniden canlandırmak için başlattığı hareket.

Halk savaşı; Mao Zedong'un, Çin Devrimi pratiği içerisinde geliştirdiği, yarı-sömürge konumunda olan ülkelerde, işçi sınıfı önderliğinde, temel gücü köylü kitlelere dayanan bir işçi-köylü ordusunun emperyalizme ve feodalizme karşı verdiği savaştır. İşçi sınıfı ve köylülüğün bazı kesimlerinin yanı sıra kent küçük-burjuvazisini de kapsayan bir ordunun savaşı olmasından kaynaklı, bu savaşa halk savaşı denir.

Politik doğruculuk, farklı dil, din, kültür ve cinsiyetten kişileri incitmemek amacıyla, özenle kullanılan ifade, düşünce ve uygulamaları tanımlamak amacıyla kullanılan bir terimdir. "Siyaseten doğruculuk" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Marksizm-Leninizm</span> İdeoloji

Marksizm-Leninizm, adını Karl Marx ve Vladimir Lenin'den alan, 1920'li yıllarda komünist partiler arasında popülerlik kazanan ideolojik akım. Marksizm-Leninizm; Marx, Engels ve Lenin'in ortaya koyduğu temel öğretilere bağlı kalarak, değişen koşullara ve çağın gereklerine uygun bir biçimde sosyalist sistemde yeniden uygulanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan emperyalizmi</span> Amerikan siyasi, ekonomik, medya ve kültürel etkisinin genişlemesi

Amerikan emperyalizmi terimi, Amerikan siyasi, ekonomik, kültürel, medya ve askeri etkisinin Amerika Birleşik Devletleri sınırlarının ötesine yayılmasıdır. Bu terim ilk kez Meksika-Amerika Savaşı sırasında, 1846 yılında kullanılmıştır. Yorumcuya bağlı olarak, doğrudan askeri fetih yoluyla emperyalizmi içerebilir; gambot diplomasisi; eşit olmayan antlaşmalar; tercih edilen grupların sübvansiyonu; Rejim değişikliği; veya özel şirketler yoluyla ekonomik nüfuz, ardından söz konusu çıkarlar tehdit edildiğinde potansiyel olarak diplomatik veya zorlayıcı müdahale olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kültür emperyalizmi</span>

Kültür emperyalizmi, bir ülkenin kendi kültürel değerlerini ve ideolojisini başka bir ülkenin halkına benimsetmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hocaizm</span>

Hocaizm, adını Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti lideri Enver Hoca'dan alan, 1970'lerin sonunda dünya komünist hareketindeki bölünme sonucunda ortaya çıkan, Marksizm-Leninizm'in revizyonizm karşıtı bir çeşididir. Stalin sonrası dönemin ve iktidardaki iki komünist parti olan Çin Komünist Partisi ve Arnavutluk Emek Partisi arasındaki 1978'deki keskin ayrılığın ardından Enver Hoca'nın görüşlerini tanımlamak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mao Anying</span> Mao Zedongun Kore Savaşında ölen oğlu (1922-1950)

Mao Anying, Çin Devrimi lideri Mao Zedong'un Kore Savaşı sırasında savaşırken bir hava saldırısı sonucu hayatını kaybeden oğlu.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl siyasi üs</span>

Kızıl siyasi üs, Mao Zedong'un ortaya attığı, şehir merkezlerine uzak kırsal bölgelerde köylüleri örgütleme yoluyla kurulan komün köylerin genel kapitalist rejime baskısını ifade eden terimdir. 1949 yılında gerçekleşen Çin Komünist Devrimi'nin ardından Marksist literatüre girmiştir. "Kızıl" ifadesi sosyalizmi sembolize etmesinden ileri gelir.

Kapitalist yolcular, Maoist teoride önceden komünist olmasına rağmen kapitalist burjuva güçlerin baskısına boyun eğmek için belirgin bir eğilim gösteren ve daha sonra kapitalizmi savunan kişi veya grupları ifade eden terim.

<span class="mw-page-title-main">Yang Shangkun</span> Çinin 4. devlet başkanı

Yang Shangkun, 1988-1993 yılları arasında Çin'in 4. devlet başkanı olarak görev yapmış Çinli siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıt endüstrisi</span>

Kâğıt endüstrisi, ahşabı hammadde olarak kullanan ve kâğıt hamuru, kâğıt, mukavva ve diğer selüloza dayalı ürünler üreten bir endüstridir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

Marksizm-Leninizm-Maoizm (MLM), Marksizm-Leninizm ve Maoculuğu sentezleyen ve üzerine inşa eden bir siyaset felsefesidir. Savunucuları Marksizm-Leninizm-Maoizm'i Maoizm, Maoizm'i de Mao Zedong Düşüncesi veya Marksizm-Leninizm-Mao Zedong Düşüncesi olarak adlandırmaktadır. Marksizm-Leninizm-Maoizm, 1969 yılında Kuzey Kalimantan Komünist Partisi'nin temel ilkesi olarak ilan edilmiş olmasına rağmen, ilk kez 1982 yılında Aydınlık Yol tarafından resmileştirilmiştir.