Kálmán Széll
| Kálmán Széll | |
|---|---|
 | |
| Macaristan Krallığı Başbakanı | |
| Görev süresi 26 Şubat 1899 - 27 Haziran 1903 | |
| Yerine geldiği | Dezső Bánffy |
| Yerine gelen | Károly Khuen-Héderváry |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 8 Haziran 1843 Gasztony, Macaristan Krallığı |
| Ölüm | 16 Ağustos 1915 (72 yaşında) |
| Evlilik(ler) | Ilona Vörösmarty |
Kálmán Széll de Duka et Szentgyörgyvölgy (8 Haziran 1843, Gasztony - 16 Ağustos 1915, Rátót), Macar siyasetçi. Széll, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1899 ile 1903 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.
Josef Szell ile Julianna Bertha'nın çocukları olarak Gasztony'de dünyaya gelmiştir.[1] Peşte ve Viyana'da aldığı eğitimlerin ardından 1865 yılında yeniden açılan Reichstag'a vekil olarak dahil olan Széll, kısa sürede Ferenc Deák'ın en yakınındaki kişilerden biri olmuştur. 1867 yılında Szentgotthárd bölgesine başkan yardımcısı olarak atanmıştır. Aynı yıl Deák'ın vesayeti altında bulunan manevi kızı Mihály Vörösmarty ile evlenen Széll, bu evlilikten bir kız çocuğu babası olmuştur.
2 Mart 1875 tarihinde Kálmán Tisza hükûmetine Maliye Bakanı olarak dahil olan Széll, bu görevini 4 Ekim 1878 tarihine kadar sürdürmüştür. Söz konusu tarihte Bosna-Hersek'in işgalinin yaşanması neticesinde görevinden ayrılmıştır. 1911 yılına kadar Liberal Parti üyesi olarak mecliste kalmaya devam eden Széll, aynı süreçte Viyana'da bankalarda finansal konularda faaliyet göstermiştir. Széll, Győr−Szombathely−Sopron demiryolu hattının oluşturulması için destek vermiş ve bu yönde faaliyetlerde bulunmuştur.[2] 1867 yılında Avusturya ile gerçekleştirilen 1867 Avusturya-Macaristan Antlaşması sürecinde görüşmeleri yürüten delegasyona başkanlık yapmıştır.[3]
1880 yılların başında Macaristan Mortgage Kredi Bankası'nın kuran Széll, ömrünün sonuna kadar söz konusu bankanın yönetimini üstlenmiştir.
26 Şubat 1899 tarihinde kral Franz Joseph tarafından Dezső Bánffy'nin istifası ile boşalan başbakanlık koltuğuna atanan Széll, başbakan olmasının ardından muhalefetin o güne kadar hükûmete karşı gösterdiği uzlaşmaz tavrından vazgeçmesini sağlamıştır. İktidarında vergi reformu ile mali ve bankacılık alanlarında getirdiği yeni düzenlemeler ile ülkeyi mali açıdan daha sağlam bir ülke haline getirme hedefinde olmuştur.[2][4] Aynı süreçte başta Slovak azınlık olmak üzere azınlıkların parasal kurumlara etkisini azaltmaya yönelik faaliyetlerde bulunan ilk başbakan olarak ön plana çıkmıştır.[5] Bu azınlıklara karşı gerçekleştirilen ve yasal dayanakları bulunan Macarlaştırma çabalarını önceli başbakanlar kadar katı bir tutum içerisinde olmamış, bu konuda ılımlı bir yol izlemiştir.[4] Széll ancak 1902 yılında Ernest von Koerber öncülüğündeki Avusturya hükûmeti ile varılabilen tazminat anlaşması ile oranların ortaya çıkması sağlayabilmiştir.[6]
1903 yılına gelindiğinde mali açıdan yaşanan daimi sorunların çözümünde yetersiz kaldığı gerekçesiyle görevinden 27 Haziran 1903 tarihi itibarıyla istifa etmiştir.
Széll 16 Ağustos 1915 tarihinde 72 yaşında Rátót'ta ölmüştür.
Galeri
Szentgotthárd bulunan Kálmán Széll büstü
Kaynakça
- ^ "Széll ailesi hakkında bilgiler". 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2016.
- ^ a b "www.szentgotthard.hu'da yer alan bibliyografisi". 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2016.
- ^ Ernst Rutkowski: Briefe und Dokumente zur Geschichte der österreichisch-ungarischen Monarchie. Cilt 1: Der verfassungstreue Großgrundbesitz 1880–1899. Yayınevi Oldenbourg, Münih 1983, Sayfa 273.
- ^ a b Peter F. Sugar: A history of Hungary. Indiana Üniversitesi Yayınları, Bloomington 1990, Sayfa 273.
- ^ Ágnes Pogány, Eduard Kubů, Jan Kofman: Für eine nationale Wirtschaft. Ungarn, die Tschechoslowakei und Polen vom Ausgang des 19. Jahrhunderts bis zum Zweiten Weltkrieg. Berliner Wissenschaftlicher Yayınevi, Berlin 2006, Sayfa 34.
- ^ Günter Schödl: Alldeutscher Verband und deutsche Minderheitenpolitik in Ungarn, 1890–1914: Zur Geschichte des deutschen „extremen Nationalismus“. Lang, Frankfurt am Main 1978, Sayfa 32.
Dış bağlantılar
- Eduard von Wertheimer (1922). "Széll, Koloman". In Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (12th ed.). London & New York.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Kálmán Ghyczy | Macaristan Maliye Bakanı 1875–1878 | Sonra gelen: Kálmán Tisza |
| Önce gelen: Dezső Bánffy | Macaristan Başbakanı 1899–1903 | Sonra gelen: Károly Khuen-Héderváry |
| Önce gelen: Dezső Perczel | Macaristan İçişleri Bakanı 1899–1903 | Sonra gelen: Károly Khuen-Héderváry |
| 1848 Devrimi |  | |
|---|---|---|
| Macaristan Krallığı | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Kral Naipliği | ||
| Geçiş dönemi | ||
| Komünist Macaristan | ||
| Macaristan | ||
