İçeriğe atla

Júlia Szendrey

Júlia Szendrey
Doğum29 Aralık 1828(1828-12-29)
Keszthely, Macar Krallığı
Ölüm6 Eylül 1868 (39 yaşında)
Peşte, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
MeslekYazar, şair, çevirmen
MilliyetMacar

Júlia Szendrey (29 Aralık 1828 - 6 Eylül 1868), Macar yazar, şair, çevirmen.

Düzenli olarak yazıları yayımlanan ilk kadın Macar yazarlardandır. Macaristan'ın ulusal şairi Sándor Petőfi'nin eşi olarak tanındı. Bir yazar ve şair olarak kendi edebi kariyeri eşinin ölümünden sonra, 1857'de başladı.[1] Andersen masallarını Macarcaya çeviren ilk çevirmendir.

Yaşamı

1828 yılında Újmajor, Keszthely'de doğdu. Babası, soylu ailelerin topraklarında çiftlik kâhyası olarak çalılan Ignác Szendrey, annesi Hırvat-Ermeni kökenli Anna Gálovics idi.[2] Babası Károlyi kontunun hizmetine girince ailesi Macaristan'ın doğusuna taşındı. Günümüzde Romanya sınırında bulunan Nagykároly (Nagykárolya) yakınındaki Erdőd (Ardud) köyüne yerleştiler.[1] Zengin ailelerin kızlarının devam ettiği bir kurumda öğrenim gördü. Edebiyat sevgisi eğitimi sırasında gelişti. Heinrich Heine'in şiirleri ve George Sand'in romanlarından etkilendi. 1844 yılında evine döndü.

1846'da şair Sándor Petőfi ile tanıştı ve ailesinin uygun görmemesine rağmen ertesi yıl evlendiler. Çift, Peşte'de yaşamaya başladı. Bir süre Petőf'nin arkadaşı yazar Mór Jókai ile aynı daireyi paylaştılar. Jókai'nin çıkarmakta olduğu Életképek adlı bir dergide düzenli olarak günlük tarzında yazılar yayımladı. Bir kadının günlüğünü yayımlaması o dönemde çok sıra dışı idi. Yazılarının Almanca çevirisi Der Ungar adlı gazetede de yayımlandı. Szendrey, kısa kesilmiş saçları, pantolon giymesi, sigara içmesi ile de devrinin sıra dışı bir kadını olarak görülmekteydi.

1848 Macar Devriminin başlamasyla hayatları değişti. Petőfi ve Jokai, genç devrimcilerin önderlerindendi. Eşi orduya katıldığı sırada hamile olan Julia bir süre ailesinin yanında kaldı. Oğulları Zoltán doğduktan sonra eşinin peşinden giderek Macaristan'ın doğusunda çeşitli küçük köy ve kasabalarda Petőfi'nin arkadaşlarının yanında kaldı. Eşini son olarak Transilvanya'ya gidişinden önce gördü. 31 Temmuz 1849'daki çarpışmalarda kaybolan şairin cesedi bulunamadı. Onun ölümüne inanmayan Julia, erkek kılığında Transilvanya'ya giderek aradı; hiçbir sonuç elde edemedi.[1] Osmanlı'ya sığınan Macar askerlerden bir haber alabilmek umuduyla Türkiye'ye giderek eşini orada aramak istedi ancak pasaport alamadı.

1849-1850'yi oğlu ile birlikte babasının Erdőd'deki evinde geçirdi. Erkeklerle görüşmesi, erkek kılığına girmesi hakkında dedikodulara neden olmuştu. Petőfi'nin hayranı olduğunu söyleyen tarihçi Árpád Horvát'ın evlilik teklifini kabul etti. Mutsuz bir birliktelik olmasına rağmen ikinci evliliğinden dört çocuğu oldu.

Eşi, edebiyatla uğraşmasını istemiyordu ama şiir ve roman yazmaya Árpád Horvát ile evliliği sırasında başladı. Edebi kariyeri, 1857'de Három rózsabimbó (Üç Gül Goncası) adlı şiirinin yayımlanması ile başladı. Andersen'in masallarını ve Fransız romancı Jules Sandeau'nun yazdığı George Sand biyografisini çevirdi. Günlüklerini yayımlamaya devam etti. Eserlerini yayımlarken eşinin adını kullanmadı, hep evlilik öncesi soyadını kullandı.

1867'de rahim kanserine yakalandığını öğrenince mutsuz evliliğini sonlandırmak isteyerek evden ayrıldı. Hastalığını yenemeyerek 9 Eylül 1868'de öldü.

Andersen masallarını Macarcaya çeviren ilk çevirmen olması nedeniyle Kopenhag'daki Macaristan elçiliğinin bahçesine heykeli dikilmiştir.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c Gyimesi, Emese. "The Social Spaces of Female Intellectual Careers in the Mid-Nineteenth Century PestBuda" (PDF). Charles University in Prague Faculty of Arts Institute of World History, Yüksek Lisans Tezi, 2016. 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  2. ^ "The Unknown Júlia Szendrey". Museum.hu sitesi. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 
  3. ^ "Hungarian Embassy in Copenhagen inaugurated 24/6 2019 staue of the great Hungarian poet Júlia Szendrey,". 5 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ataol Behramoğlu</span> Türk şair, yazar ve çevirmen

Ataol Behramoğlu, Türk şair, yazar, çevirmen, akademisyen ve edebiyatçı.

<span class="mw-page-title-main">Macarca</span> Macaristanın resmi dili

Macarca (kendi dilinde

<span class="mw-page-title-main">Boris Pasternak</span> Rus yazar (1890-1960)

Boris Leonidoviç Pasternak, Rus şair, oyun yazarı, romancı, çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Hans Christian Andersen</span> Danimarkalı yazar ve şair

Hans Christian Andersen, Danimarkalı yazar, şair.

Ziya Osman Saba, cumhuriyet dönemi şair ve yazarı. Yedi Meşaleciler Hareketi'nin kurucularındandır. Şair olarak ün kazanan edebiyatçı, küçük hikâye türünde de eserler verdi.

<span class="mw-page-title-main">Macarlar</span> Macaristan vatandaşları veya sakinleri

Macarlar, ağırlıklı olarak Macaristan'da, ayrıca azınlık topluluklar halinde Orta Avrupa'da yaşayan ve Fin-Ugor dil ailesine bağlı Macarcayı konuşan halk.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Krallığı</span> Orta Avrupada uzun yıllar hüküm süren bir krallık

Macaristan Krallığı, Orta Çağ'dan 20. yüzyıla kadar yaklaşık bin yıl boyunca Orta Avrupa'da varlığını sürdüren bir monarşiydi. Macaristan Prensliği, ilk kral I. István'ın 1000 yılı civarında Estergon'da taç giymesi üzerine bir Hristiyan krallığı olarak ortaya çıktı; ailesi 300 yıl boyunca monarşiyi yönetti. 12. yüzyıla gelindiğinde krallık Avrupalı bir güç haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Sándor Petőfi</span>

Sándor Petőfi, Macar şair ve liberal devrimci.

<span class="mw-page-title-main">1848 Macar Devrimi</span>

1848 Macar Devrimi, Macaristan'da 1848-1849 Macar Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı olarak da bilinir. 1848'deki birçok Avrupa Devriminden birisi ve 1848'de Habsburg bölgelerindeki diğer devrimler ile yakından bağlantılıdır. Devrim başarısız olmasına rağmen, Macaristan'ın modern tarihindeki en önemli olaylardan biridir ve modern Macar ulusal kimliğinin temel taşını oluşturur. Devrimin patlak vermesinin yıldönümü olan 15 Mart, Macaristan'ın üç ulusal bayramından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Károly Sándor Pallai</span>

Károly Sándor Pallai okyanusçi, kreyolci, bilim insanı, edebiyat tarihçi, şair ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Prensliği</span> İlk resmi Macar Devleti

Macaristan Prensliği veya Macaristan Dükalığı, Karpat Havzası'nın 9. yüzyıldaki Macar fetihinin ardından 895-896 yılında kurulan, ilk belgelenmiş Macar devletidir. Árpád liderliğindeki bir kabile ittifakı oluşturan yarı göçebe bir halk olan Macarlar Karpatlar'ın doğusundaki eski beylikleri olan Etelköz'den gelmişlerdir. Ancak Macar komutanlarının yönettikleri bölgelerde yarı bağımsız şehir devletleri haline dönüşmesi üzerine Macaristan Prensliğinin askeri başarılarına rağmen gücü gittikçe azalmaya başlamıştır. Bu bölgeler ilerleyen dönemlerde yine Arpad hanedanlığından olan I.István yönetimi altında birleşmiştir. Yarı göçebe olarak yaşamakta olan Macar nüfusu bu dönemle beraber yerleşik yaşamı benimsemeye başlamıştır. I.István dönemine dek kabilelere ayrılan macar toplumu I.István ile beraber devletleşmeye yönelik adımlar atmaya başladı. Macaristan Prensliği böylelikle 1000 yılında I.István tarafından Macaristan Krallığı'nın kurulması üzerine son bulmuştur. Bu sebeptendir ki Macarlar için, 896 ve 1000 yılları arasındaki dönem beylik dönemi olarak kabul görmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Árpád</span> Büyük Macar Prensi

Árpád , 9 ve 10. yüzyılların başında Macar kabileleri konfederasyonunun başı. Macarların kutsal hükümdarı (kende) veya askerî lideri (gyula) olarak görev yapmış olabilir. Farklı kaynakların çelişkili bilgiler vermesinden ötürü hayatına dair çoğu detay tarihçiler arasında tartışmalıdır. Bu çelişkilere rağmen Macarların çoğu onu "ülkemizin kurucusu" olarak anar ve Macarların Karpat Havzası'nı ele geçirmesinde Árpád'ın önemli rolü, daha sonraki bazı tarihi kayıtlarda vurgulanmıştır. Árpád ile başlayan hanedanlık, 1301 yılına kadar Macaristan Krallığı'nı yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alıkul Osmonov</span>

Alıkul Osmonov - Kırgızistan'da şiir modernleştiren yazarlardan biri olan Kırgız şair, oyun yazarı ve çevirmen. Başlıca başarıları, içsel duygu, günlük yaşam ve milliyetçiliğe vurgu yaparak laik temalara odaklanarak sözlü halk şiirinin kaydedilmesidir. William Shakespeare, Sándor Petőfi ve Alexander Pushkin çalışmaları dahil olmak üzere birçok Avrupalı yazarını Kırgız diline çeviriyor.

<span class="mw-page-title-main">Hedwig Lachmann</span>

Hedwig Lachmann, Alman yazar, çevirmen ve şair.

<span class="mw-page-title-main">I. András</span> Macaristan kralı (1015-1060)

I. András ;, 1046-1060 yılları arasında Macaristan kralı.

<span class="mw-page-title-main">Kuruç</span>

Kuruç, 1671 ile 1711 yılları arasında Macaristan Krallığı'nda Habsburg karşıtı silahlı isyancılar grubuydu.

<span class="mw-page-title-main">Macar mutfağı</span> Macaristanın mutfak gelenekleri

Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rákóczi Bağımsızlık Savaşı</span>

Rákóczi Bağımsızlık Savaşı (1703–11), Habsburgların Macaristan üzerindeki egemenliğini sona erdirmeye yönelik ilk önemli girişimdi. Savaş, bir grup soylu, zengin ve üst düzey aydın tarafından yürütüldü ve II. Francis Rákóczi tarafından yönetildi ve istifa eden askerler ve köylüler soyluların yanında savaştı. Ayaklanma başarısız oldu ve Szatmár Antlaşması ile sona erdi; ancak Macar soyluları Macar çıkarlarını kısmen karşılamayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Petőfi Edebiyat Müzesi</span> Budapeştede müze

Petőfi Edebiyat Müzesi, Macaristan'ın Budapeşte şehrinde bulunan bir edebiyat müzesidir. Petöfi Evi'nin ardılı olarak 1954 yılında kurulan müze, ismini Macar şair ve devrimci Sándor Petőfi'den almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Macar Ulusal Müzesi</span>

Macar Ulusal Müzesi, 1802 yılında, Transilvanya gibi Macaristan'ın modern sınırları içinde olmayan bölgeler de dahil olmak üzere Macaristan'ın tarihi, sanatı ve arkeolojisi için kurulan ulusal müzedir. Macar Ulusal Galerisi'ndeki uluslararası sanat koleksiyonundan ayrıdır. Müze, Budapeşte'de 1837-47 yılları arasında mimar Mihály Pollack tarafından inşa edilen neo-klasik bir binada yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.