İçeriğe atla

Jùjú müziği

King Sunny Adé ve His African Beats'in albümü için Juju Müziği sayfasına bakınız.
Jùjú
Müzikal kökenleriYoruba müziği
Kültürel kökenleri1900'lerde Nijerya

Jùjú, geleneksel Yoruba vurmalı çalgı kaynaklı bir halk müziği tarzıdır. "Jùjú" adı, Yoruba dilinde "atma" veya "bir şeyin atılması" anlamına gelen "juju" veya "jiju" kelimesinden gelir. Juju müziği, Batı Afrika, Haiti, Küba ve diğer Güney Amerika ülkelerinde yaygın olan bir tür sihir ve sihirli nesnelerin kullanımı olan juju'dan adını almamıştır. Bu tarz, 1900'lerde ülkelerin kent içi kulüplerinde evrim geçirmiştir ve Ababababaa Babatunde King olarak bilinen, yaygın olarak Tunde King olarak bilinen birisi tarafından yaratıldığına inanılmaktadır. İlk jùjú kayıtları, King ve Ojoge Daniel tarafından 1920'lerde yapılmıştır, King bu tarzda öncü olmuştur. Jùjú'nun başlıca enstrümanı ve öncü enstrümanı Iya Ilu adlı konuşan davuldur.

Bazı juju müzisyenlerinin dolaşarak çaldığı söylenir, bu öncü müzisyenler arasında Ojoge Daniel, Irewole Denge ve "kör ozan" Kokoro bulunmaktadır.[1]

Afro-juju, müzik bir karışımı olan Nijerya halk müziği bir tarzıdır, jùjú müziği ve Afrobeat'in birleşimidir. En ünlü temsilcisi Shina Peters idi, o kadar popülerdi ki basın bu fenomeni "Shinamania" olarak adlandırdı. Afro-juju'nun popülerliği 1990'ların başlarında zirveye ulaşmıştır.

Tarih

İkinci Dünya Savaşı'nı takip eden dönemde, elektrikli enstrümanlar dahil edilmeye başlandı ve Earnest Olatunde Thomas (Tunde Nightingale), Fatai Rolling Dollar, I. K. Dairo, Dele Ojo, Ayinde Bakare, Adeolu Akinsanya, King Sunny Adé.,[2] ve Ebenezer Obey gibi öncü müzisyenler, bu türü Nijerya'da en popüler hale getirmişlerdir. Yeni etkileri funk, reggae ve Afrobeat gibi yeni etkileri benimsemişlerdir ve yo-pop gibi yeni alt türler oluşturmuşlardır. Yeni nesil juju sanatçıları arasında Sabada juju müziğinin yaratıcısı olan Oludare Olateju da bilinen adıyla Ludare; imparator Wale Olateju ve Bola Abimbola bulunmaktadır. Juju müziği, apala, sakara, fuji ve waka gibi Müslüman Yorubalar tarafından yaratılmış olsa da, müzik kendisi seküler kalmaktadır. King Sunny Adé, daha önce sadece Hawaii müziği ve Amerikan country müziği'nde kullanılan pedal çelik gitarı dahil eden ilk kişi olma ünvanına sahiptir.

Performans mekanı

Jùjú müziği başlıca, Yorubaların en kalabalık etnik grup olduğu Nijerya'nın güneybatı bölgesinden gelen sanatçılar tarafından icra edilir.[3] Gösterilerde, izleyiciler genellikle jùjú müzisyenlerine kağıt paralar döktürürlerdi; bu gelenek "(para) saçma" olarak bilinir. Shina Peters 1990'da ödül almıştır, ancak aynı zamanda müzik eleştirmenlerinden kötü eleştiriler de almıştır.[4]

Müzik araştırmacısı Christopher Alan Waterman, jùjú müziğinin icrasının merkezlerinden birinin Ibadan'da olduğunu belirtmektedir.[5] Çoğu jùjú müzisyeni piyasa güçlerinin etki ettiği bölgede bulunmaktadır. Jùjú müziğinin icra edildiği birkaç mekan türü bulunmaktadır. Müzik otellerde, gece kulüplerinde ve üniversitelerde performe edilir. Oteller aynı zamanda müzik salonları ve dans salonları imkanlarını da vermektedir. En çok aktivite saat akşam dokuzdan sonra gerçekleşir ve oteller, Ibadan'ın ekonomik yapısının merkezini oluşturmaktadır.

Jùjú müziğinin çalındığı başka bir etkinlik ise àríyá adı verilen kutlamalardır. King Sunny Adé, sosyo-estetikleri ile birlikte àríyá'larda performans sergilerdi.[6] Bu kutlamalar, bir bebeğin isimlendirilmesi, düğünler, doğum günleri, cenazeler, unvan alma törenleri, mülk veya iş girişimlerinin tanıtımı gibi parti niteliğindeki etkinliklerdir. Canlı müzik, bir àríyá'nın uygun şekilde icra edilebilmesi için hayati öneme sahiptir.

Ayrıca bakınız

  • Nijerya müziği
  • Juju müzisyenlerinin listesi
  • Afrobeat
  • Femi Kuti

Kaynakça

  1. ^ Toyin Falola (2001). Culture and customs of Nigeria. Greenwood Publishing Group. s. 173. ISBN 0-313-31338-5. 
  2. ^ "King Sunny Ade: Juju legend launches radio station". Pulse News. Erişim tarihi: 3 Kasım 2019. 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
  3. ^ Valdés, Vanessa K. (2015). "Yoruba Traditions and African American Religious Nationalism by Tracey E. Hucks". Callaloo. Cilt 38. ss. 234-237. doi:10.1353/cal.2015.0025. 1 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2024. 
  4. ^ Graham, pgs. 592–593 Graham describes the origins of Peters' Afro-juju, the importance of Afro-Juju Series 1, the term Shinamania and the critical and commercial performance of Shinamania
  5. ^ Juju, Christpher A. Waterman 19 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020
  6. ^ King Sunny Ade ariya 19 Ocak 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021

Dış bağlantılar

Şablon:Afrika popüler müziğinin türleri

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Swing (müzik)</span>

Swing 1930'lu yıllarda ortaya çıkan caz akımı. 20. yüzyılın en popüler caz hareketlerinden biri.

Müzik, geçmiş ve şimdiki bilinen her kültür ve dinde zaman ve mekânlar arasında büyük çeşitlilik gösterir. En izole edilmiş kabile grupları da dâhil olmak üzere dünyadaki tüm insanlar bir müzik türüne sahip olduklarından, müziğin, insanların dünyaya yayılmasından önce atalardan oluşan topluluklarda mevcut olduğu sonucuna varılabilir. Sonuç olarak, ilk müzik Afrika'da icat edilmiş ve daha sonra çeşitli çalgılar yapmak için çeşitli materyaller kullanarak insan hayatının temel bir bileşeni hâline gelmiş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Grunge</span>

Grunge 1980'lerin ortasında Amerika'nın Washington eyaletinde çoğunlukla da Seattle bölgesinde alternatif rockın bir alt türü olarak ortaya çıkmıştır. İlk grunge oluşumları Seattlelı bağımsız plak şirketi Sub Pop etrafında şekillenmiştir, 1990'lı yılların başında da popülaritesi hızla artarak, Kaliforniya ve birçok Amerikan eyaletine yayılarak daha çok hayran kitlesi toplamış ve büyük plak şirketlerinin ilgisini çekmiştir.

Heavy metal, 1960'lı yılların sonlarında 1970'li yılların başlarında İngiltere ve ABD'de gelişen bir rock müzik türüdür. Kökenleri blues rock, psikedelik rock ve acid rock'a dayanan heavy metal grupları; kalın ve ağır bir ses, distortion, uzun gitar soloları ve yüksek ses gibi kendine özgü elementler geliştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Louis Armstrong</span> Amerikalı caz müzisyeni (1901 – 1971)

Louis Daniel Armstrong, Amerikalı caz müzisyenidir.

Gotik metal, bir heavy metal alt türüdür. Heavy metalin agresifliği ile gotik rock'ın karanlık ve melankolik atmosferini kombine eder. 1990'ların başında death/doom çıkışlı bir tür olarak ortaya çıkmıştır. Heavy metalin farklı türlerine gotik tarzın yedirilmesiyle müzikal açıdan kollara ayrılmıştır. Gotik romanlara dayanan şarkı sözlerinde de melodram ve kederden kişisel deneyimlere kadar birçok temaya rastlamak mümkündür.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan müziği</span>

Azerbaycan müziği, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkileri görülür. Tar, kemençe, ut, bağlama, balaban, zurna, kaval, nağara, garmon, tütek, tef ve davul kullanılan başlıca müzik aletleridir.

J-pop, Japanese Pop öbeğinin kısaltmasıdır ve popüler Japon şarkıcılarına atıfta bulunur. Japon medyası tarafından Japon şarkıcıları yabancı şarkıcılardan ayırmak için ortaya çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muğam</span>

Muğam,, esas Azerbaycan müziğidir. Tasnif ve âşık ile tezat oluşturur. Muğam sözü, Arapçadaki makam sözünden türemiştir. Tahminen 14. yüzyıla kadar yakın doğu ülkelerinin ortak müziği olmuş ama daha sonra ortaya çıkan siyasi-iktisadi değişikliklerden dolayı parçalara ayrılmıştır. Klasik doğu muğamı aslen 12 tür ve 6 koldan oluşmaktadır. Asli muğamlar: Uşşak, Neva, Buselik, Rast, Irak, İsfahan, Zirefkand, Büzürk, Zengüle, Rehavi, Hüseyni ve Hicaz; kolları ise, Şahnaz, Selmek, Maya, Nevruz, Kerdaniye ve Güvaşt'tan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fela Kuti</span> Nijeryalı müzisyen ve aktivist

Fela Anikulapo Kuti ya da kısaca Fela, Nijeryalı müzisyen, albüm yapımcısı, insan hakları savunucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Lindy Hop</span> Amerikan dans türü

1920 ve 1930'lu yıllarda, zamanın caz müziği ile Harlem, New York'ta oluşmuş bir dans türü. Lindy Hop gelişimi sırasında ünlü olan ve öncesindeki birçok dansın karışımıdır fakat temel olarak Caz, Tap, Breakaway ve Charleston danslarından esinlenmiştir. Jive, Boogie-Woogie ve akrobatik Rock and Roll'un öncüsüdür. Çoğunlukla bir caz dansı olarak tanımlanır ve Swing danslarının bir üyesidir.

Art rock, rock müziğin bir alt türüdür. Deneysel ve kavramsal bir müzikal duruş takınarak, rock müziği bir ergen eğlencesinden sanatsal ifade boyutuna taşımayı amaçlar. Klasik müzik, deneysel rock, avangart ve daha sonraları caz müzikten kaynağını alır. En temel duruşlarından biri, dans etmek yerine dinlenilip düşünülmesi için besteleniyor olmasıdır. Sıklıkla elektronik efektler ve eski dönem rock müziğinin tahrik edici ritminden uzaklaşmış easy listening dokuların varlığıyla kendini belli eder.

Mbaqanga, günümüzde dünya çapında müzisyenleri etkilemeye devam eden kırsal Zulu kökenli bir Güney Afrika müziği tarzıdır. Tarz, 1960'ların başında ortaya çıktı.

Peru cumbiası veya chicha, 60'lı yılların sonu ve 70'li yıllarda başta Lima olmak üzere Peru'nun kıyı kentlerinde ortaya çıkan ve başlangıçta göç ile şehirlere gelen alt gelir grubundaki insanlar arasında popülerlik kazanan bir müzik türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Gnawa</span>

Gnawa , Fas kökenli bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Afrika popüler müziği</span>

Afrika popüler müziği, Afrika geleneksel müziği gibi çok geniş ve çeşitlidir. Çoğu çağdaş Afrika popüler müziği türü, Batı popüler müziğinin birleşimi üzerine kuruludur. Birçok popüler müzik türü gibi blues, cass, salsa, zouk ve rumba gibi türler, Afrika'dan Amerika'ya köle olarak götürülen Afrikalılar tarafından getirilen müzik geleneklerine dayanır. Bu ritimler ve sesler daha sonra rock ve ritim ve blues gibi yeni türlere uyarlanmıştır. Benzer şekilde, Afrika popüler müziği, özellikle Batı müzik endüstrisinin enstrümanlarını ve kayıt stüdyosu tekniklerini benimsemiştir. Terim belirli bir tarz veya sese atıfta bulunmaz, ancak genel olarak Afrika popüler müziği için genel bir terim olarak kullanılır.

Fújì, popüler bir Yoruba müzikal türüdür. Bu, Ramazan orucu sırasında Müslümanları şafak vakti uyandırmak için yapılan, ajísari olarak da bilinen, iyimser bir müzik türü olan wéré müziğinden ortaya çıktı. Alhaji Sikiru Ayinde Barrister, 1950'ler ve 60'larda wéré müziğini popüler hale getirdi ve "fújì" terimini alışılmadık bir şekilde ortaya attı. Barrister'a göre, "Japonya'nın en yüksek zirvesi olan Fuji Dağı'nı tanıtan bir posteri bir havaalanında gördüğümde aklıma geldi." Fújì, eğlence veya keyif anlamına gelen Yoruba kelimeleri "fuja" veya "faaji" ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Funanâ</span>

Funaná, Cape Verde'den akordeon tabanlı bir müzik ve dans türüdür. Ritim genellikle ferrinho tarafından sağlanır, zydeco'da yıkama tahtaları, Karayip ripsaw müziğinde testere, Sub-Saharan Afrika müziğinde scraper ve Latin ve Pre-Kolombiyen müziğinde güiro kullanıldığı gibi.

Ogene, adını aldığı ve Igbo müziğinin bir türü olan bir müzik tarzıdır. Genellikle Nijerya'nın Igbo halkı tarafından yapılan büyük bir metal zilden oluşur. Ogene en önemli metal enstrümanlardan biridir ve tarih boyunca Igbo topluluğu tarafından yapılmıştır.

Sakara müziği, Nijerya'nın Yoruba müziği geleneklerine dayanan bir popüler müzik türüdür. Çoğunlukla geleneksel Yoruba enstrümanlarını kullanan güzelleme şarkıları şeklindedir. Bu enstrümanlar arasında kolayca fark edilebilir ve ayrıştırılabilir bir sese sahip olan goje kemanı ve bir baget ile çalınan, tamburine benzeyen küçük yuvarlak sakara davulu bulunur. Sakara müziği, Doğu Afrika ve Arap tarzı nazalize ve melizmatik vokalleri geleneksel perküsyon enstrümanları ile birlikte kullanır. Müziğin oluşturduğu ortam, insanı genellikle düşünceli ve felsefi bir ruh haline yönlendirir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.