Jovti Vodi Muharebesi

Tarih	29 Nisan - 16 Mayıs 1648
Bölge	Dnipropetrovsk Oblastı, Ukrayna, 48°28′23″K 33°30′07″D / 48.47306°K 33.50194°D / 48.47306; 33.50194
Sonuç	Tatar-Kazak zaferi

Taraflar

Kırım Hanlığı

Kazak Hetmanlığı

Lehistan-Litvanya Birliği

Komutanlar ve liderler

Toğay bey

Bogdan Hmelnitski

Stefan Potocki (esir)

Stefan Czarniecki (esir)

Güçler

4,000-5,000 Tatar
5,000 Zaporojya Kazakları^[1]
daha sonra 4.700 Kazak Hmelnitski'ye katıldı^[2]

3,000 asker
6 top^[3]
daha sonra 1,000 asker birliğe katıldı^[2]

Kayıplar

150 ölü^[4]

Jovti Vodi Muharebesi (Ukraynaca: Жовтi Води, Lehçe: Żółte Wody - 29 Nisan - 16 Mayıs 1648^[5]), Hmelnitski Ayaklanması'nın ilk önemli savaşı idi. Savaş, adını yakınlardaki bir Jovta Nehri'nden alınmıştır.

Savaş

Savaş, Stefan Potocki liderliğindeki Lehistan-Litvanya Birliği ordusunun ileri güçlerinin, Kırım Tatarları lideri Toğay bey ve Ukraynalı Kazakların lideri Bohdan Hmelnitski arasında sayısal olarak üstün bir gücü ile karşılaştığı, bugün Orta Ukrayna'da yer alan Kirovohrad Oblastı ve Dnipropetrovsk Oblastı sınırında, Jovti Vodi Nehri'nin yaklaşık 20 mil kuzeyinde gerçekleşti. Leh ordusu, takviye birlik beklerken Tatar-Kazaklar tarafından imha edildi.^[6]

Kaynakça

^ Stepankov VS Battle Zhovtovods'ka 1648 [electronic resource] // Encyclopedia of History of Ukraine T. 3: E-AND / Redkol .: VA resin (chairman) and others. NAS of Ukraine. Institute of History of Ukraine. - K .: Prospect "scientific opinion", 2005. - 672 p, [1] 25 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ^a ^b Witold Biernacki, Żółte Wody-Korsuń 1648, Bellona, Warszawa 2004, p 114-115, 83-11-09824-7. 13 Mayıs 3.500 Kazak, Tatar-Kazak birliklerine katıldı. 14 Mayıs, 1200 Kazak ve Stefan Potocki birliklerinden bazı süvariler taraf değiştirerek Hmelnitski'ye katıldı.
^ Witold Biernacki, Żółte Wody-Korsuń 1648, Bellona, Warszawa 2004, p 86-90, 83-11-09824-7
^ Doroşenko, D. Outline of History of Ukraine. Vol.2
^ (Lehçe) Bitwa pod Żółtymi Wodami -sprostowanie do filmu Jerzego Hoffmana 13 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..Last accessed on 23 December 2006.
^ (Ukraynaca) Khmelnytsky and Zaporizhian Cossackdom 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Volodimir Holobutski Zaporizhian Cossacks, Chapter 11

Bibliyografya

Holobutski, V. Zaporizhian Cossackdom. "Vyshcha shkola". Kiev, 1994. 5-11-003970-4 (http://litopys.org.ua/holob/hol.htm 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Chrząszcz, J. Pierwszy okres buntu Chmielnickiego w oswietleniu uczestnika wyprawy Zoltowodzkiej // Prace historyczne w 30-lecie dzialanosci prof. St. Zakrzewskiego. Lwów, 1894.
Doroşenko, D. Outline of History of Ukraine. Vol.2. Warsaw, 1933.
Kubala, L. Szkice historyczne. Vol.3.
Chronicles of Samiilo Velychko. Vol.1.

Dış bağlantılar

Lehçe: Żółte Wody 1648 30 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
Ukraynaca: Military strategy of Bohdan Khmelnytsky 22 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Toğay Bey Tugay Bey olarak da bilinen Kırım Tatarları'nın önemli askeri liderlerinden ve siyasetçilerindendi.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Hmelnytsky Ayaklanması, 1648'den 1657'ye kadar sürmüş bugünkü Ukrayna topraklarında meydana gelmiş bir isyan hareketidir. Hetman'ın komutasındaki Bogdan Hmelnitski, Zaporijya Kazakları ve müttefikleri Kırım Tatarları ve yerli Ukraynalılar ile Lehistan-Litvanya kuvvetlerine karşı verilmiş bir kurtuluş savaşıdır. Ayaklanma başarılı olmuştur, Kazak Hetmanlığı kurulmuş ve bölgede Polonya etkisi azalmıştır. Daha sonra bölgenin Rus etkisine girişi kolaylaşmıştır. Yahudi tarihi ve demografisinde özel bir öneme sahiptir.

İvan Vıhovski 27 Ekim 1657 – 17 Ekim 1659 yıllarında hüküm sürmüş Kazak hetmanı. Ünlü Kazak lider Bogdan Hmelnitski'nin ardından Rus-Polonya savaşını sürdürmüştür. 17 Ekim 1659'da kendi isteği ile Hetmanlık tahtını bırakmıştır ve yerine tekrar Yuri Hmelnitski Kazak lideri olmuştur. 16 Mart 1664, Zaporijya Oblastı'nda bulunan Korsun'da ölmüştür.

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

Mihaylo Stepanoviç Hanenko, Ukraynalı Kazak askeri lideri ve 1669-1674 yılları arasında Sağ-kıyı Ukraynası'nın Petro Doroşenko ile Harabe sırasında rekabet ettiği Kazak hetmanı idi.

<span class="mw-page-title-main">Harabe (Ukrayna tarihi)</span>

Harabe Kazak tarih yazarı Samiylo Velychko (1670-1728) tarafından 17. yüzyılın ikinci yarısında Ukrayna tarihindeki siyasi durumunu tasvir eden tarihi bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">İvan Bryuhovetski</span>

İvan Bryuhovetski 1663'ten 1668'e kadar Sol-kıyı Ukraynası'nın hetmanı idi. Hüküm sürdüğü zamanların ilk yıllarında Rus yanlısı politikalar izledi. Daha sonra itibarını ve otoritesini kurtarmak için bir isyan başlattı. Ayrıca Rus Çarlığı himayesi karşıtı ayaklanmanın lideridir. Tarihçilere göre İvan'ın politikaları, bir zamanlar destekçisi olan Petro Doroşenko ile aynı değildi. Doroşenko tarafından zincirlenerek ve dövülerek öldürüldü.

Adam Kisiel veya Adam Kysil,, Leh Ruthen asilzadesi, Kiev Voyvodası (1649-1653) ve Czernihów'un (1639-1646) kale muhafızı veya voyvodasıydı. Kisiel, Hmelnitski Ayaklanması sırasında yaptığı ara buluculuk ile tanınır.

Batih katliamı, 3-4 Haziran 1652'de Ladyzhyn yakınlarındaki Batih Muharebesi'nden sonra Polonyalı esirlerin kitlesel infazıdır. Hetman Bohdan Hmelnitski komutasındaki Zaporojya Kazakları tarafından gerçekleştirildi. Başlangıçta ele geçirilen Polonyalı esirler, Kazakların müttefikleri Kırım Tatarları'na aitti. Ancak Kazaklar, para karşılığı esirleri Kırımlardan aldı ve kıyım gerçekleştirdi.

Beresteczko Muharebesi, Kırım Tatarları'nın müttefikleri tarafından desteklenen Hetman Bohdan Hmelnitski liderliğindeki Zaporojya Kazakları ve Leh kralı II. Jan Kazimierz Waza yönetimindeki Polonya ordusu arasında gerçekleşen savaş. Bu savaş, Ukrayna'da iki yıllık bir ateşkesin sona ermesinden sonra 1648-1657 yılları arasında gerçekleşen Kazak isyanının bir parçasıdır.

Bila Tserkva Muharebesi, 24-25 Eylül 1651'de Hmelnitski Ayaklanması'nın bir parçası olarak Bila Tserkva kenti yakınlarında yapıldı. Zaporojya Kazakları ve Tatar müttefikleri ile Lehistan-Litvanya Birliği arasında yapıldı.

Vahşi Ovalar, 16.ve 18. yüzyıllar arasında, Polonya-Litvanya belgelerinde, Karadeniz ve Azak Denizi'nin kuzeyinde, modern Ukrayna topraklarında Karadeniz-Hazar steplerine atıfta bulunmak için kullanılan tarihi bir terimdir. Ukraynalı tarihçi Vitaliy Shcherbak'a göre bu terim 15. yüzyılda Dinyester ile Orta Volga arasındaki bölgeye Zaporojya Kazakları tarafından baskınlar başladığında ortaya çıktı. Shcherbak, Michalo Lituanus, Blaise de Vigenère ve Józef Wereszczyński gibi çağdaş yazarlar bozkırların ve Dinyeper havzasının büyük doğal zenginlikleri hakkında yazdıklarını belirtmektedir.

Güney Bug, ayrıca Güney Buh, ve bazen Boh Nehri, Ukrayna'da bulunan taşımacılık yapılabilen bir nehirdir. Ukrayna'nın en uzun ikinci nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı döneminde Ukrayna</span>

Osmanlı Ukraynası, Han Ukraynası, Hanşçina Ukrayna'nın sağ yakası için kullanılan ve Türkçe adı Yedisan olarak da bilinen tarihi bir terimdir. Khanska Ukraina teriminin kayıtlara geçen ilk kullanımı, Rus gizli ajanı Lupul'un Rusya İmparatoriçesi Anna'yı Osmanlı Ukrayna'sına saldırmaya teşvik ettiği 1737 yılına kadar uzanmaktadır.

Kazak Radası askeri alanda kararlar alan Slav Kazak meclisiydi.

Zboriv Antlaşması, 18 Ağustos 1649'da Leh kralı II. Jan Kazimierz Waza liderliğindeki yaklaşık 25,000 kişilik Kraliyet kuvvetlerinin, sırasıyla Hetman Bohdan Hmelnitski ve Kırım hanı III. İslâm Giray liderliğindeki Kazak ve Kırım Tatarlarından oluşan yaklaşık 80,000 kişilik bir kuvvetle çatıştığı Zboriv Muharebesi'nden sonra imzalanan barış antlaşmasıdır.

Bila Tserkva Antlaşması, Bila Tserkva Muharebesi'nin ardından 28 Eylül 1651 tarihinde Lehistan-Litvanya Birliği ile Zaporojya Kazakları arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Lehistan adına Mikołaj Potocki, Marcin Kalinowski, Adam Kisiel, Stanisław Lanckoroński, Zbigniew Gorajski, Mikolaj Kazimierz Kossakowski tarafından imzalandı. Litvanya Büyük Dükalığı adına imzalayanlar ise Prens Janusz Radziwiłł (1612-1655), Palatine Jerzy Karol Hlebowicz ve Wincenty Gosiewski'ydi. Zaporojya Kazakları adına imzalayan "tüm ev sahibi adına" Bohdan Hmelnitski idi.

Bracław Voyvodalığı, Lehistan'nin bir idari bölümüydü. 1566 yılında Litvanya Büyük Dükalığı'nın bir parçası olarak kurulmuş, 1569 yılında Lublin Birliği'nin ardından Polonya Krallığı'na geçmiştir. Polonya'nın 1793'teki İkinci parçalanmasının sonra voyvodalık Rus İmparatorluğu tarafından alınmış ve Bratslav Valiliği ile değiştirilmiştir.

Marcin Kalinowski, Leh bir kodaman ve asilzade (szlachta). Cecora Muharebesi'nde (1620) ölen Walenty Aleksander Kalinowski'nin oğluydu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.