İçeriğe atla

Jovianus

Jovian
64. Roma imparatoru
Hüküm süresiHaziran 363 - 17 Şubat 364
Önce gelenJulian
Sonra gelenI. Valentinianus
Doğum332
Singidunum (Bugünkü Belgrad)
Ölüm17 Şubat 364
DefinHavariyyun Kilisesi
Tam adı
Flavius Claudius Iovianus

Flavius Claudius Iovianus (332 - 17 Şubat 364) imparator Julian'ın Sasani seferi sırasında ölümü üzerine ordu tarafından 26 Haziran 363'te Roma imparatoru seçilmiş bir askerdi.

İktidara gelişi

Jovian 330'larda Singidunum'da (bugünkü Belgrad) II. Constantius'un korumalarının komutanının oğlu olarak dünyaya geldi. Kendisi de koruma oldu ve 363 yılında bir zamanlar babasının geldiği mevkiye o da geldi. Sasani kralı II. Şapur'a karşı yapılan başarısız Mezopotamya seferinde imparator Julian'a eşlik etti. Ufak ama belirleyici bir çatışmadan sonra sayıca üstün olan Pers güçlerinin karşısında Roma ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Çekilme sırasında Julian ölümcül şekilde yaralandı. Julian'ın ölümünün ertesi günü Doğu ordularının komutanı yaşlı Sallustius Secundus tahtı reddedince ordunun tercihi Jovian oldu. Seçilmesi epey bir şaşkınlık yarattı. Ammianus Marcellinus kendisinin aday olarak adı öne sürülen bir başka Jovian, baş noterle karıştırıldığını ya da alkışlamalar sırasında askerlerin Jovianus ismini Julianus diye anlayıp Julianus'un sağlığına kavuştuğunu zannettiklerini belirtmiştir.

Yönetimi

Jovian orduyla geri çekilmeye devam etti bu sürede sürekli Perslerin tacizine maruz kaldı. Sonunda küçük düşürücü derecede kötü şartlarda bir barış antlaşması imzalamak zorunda kaldı. Güvenlik karşılığında Galerius'un 298 yılında işgal ettiği ve Diokletian'ın ilhak ettiği Dicle'nin doğusundaki beş eyaletten çekildi ve Perslerin Nusaybin, Castra Maurorum ve Singara kaleleri de olmak üzere on sekiz kaleyi almalarına izin verdi. Romalılar ayrıca Ermeni krallığındaki haklarını da Perslere bıraktılar. Hristiyan Ermeni kralı II. Arşak ileride iki imparatorluk arasında çıkacak çatışmalarda tarafsız kalacak, ayrıca krallığının bir bölümünü Şapur'un krallığına verecekti. Antlaşma utanç verici kabul edildi ve Jovian hızla popülaritesini yitirdi.

Antakya'ya vardıktan sonra Hristiyanlara tüm hak ve ayrıcalıkları iade eden bir ferman yayınladı. Jovian konumunu güçlendirmek için Ekim ayı ortalarında Konstantinopolis'e gitmeye karar verdi.

Jovian, paganizmi diriltmeye çalışan selefi Julian'ın aksine Hristiyandı. Jovian döneminde Hristiyanlık resmî din oldu ve Konstantin bayrağı tekrar ordunun sancağı haline geldi. Jovian, Ariusçulardan ziyade Ortodoks inancına yakınlık duydu. Jovian büyük saygı duyduğu Athanasios'u tekrar başpiskoposluğa getirdi. Süryani edebiyatında Jovian, Hristiyan romantizminin kahramanı haline gelmiştir.

Jovian, yalnızca sekiz ay hükümdarlık yaptıktan sonra 17 Şubat 364'te öldü. Konstantinopolis'e dönerken Ankara ile İznik arasında Dadastana'da çadırındaki yatakta ölü bulundu. Ölüm sebebi olarak aşırı miktarda yediği mantar veya odunkömüründen çıkan zehirli karbonmonoksit dumanı gösterilmiştir.

Kaynakça

Dış bağlantılar

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Julian

Roma imparatoru

363–364
Sonra gelen:
I. Valentinianus ve Valens

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lazika</span>

Lazika ya da Egrisi, ayrıca Laz İmparatorluğu olarak da bilinir, Karadeniz'in güneydoğu kıyısında tarihsel bölge. Latince'de 'Lazika'; "Lazların ülkesi" anlamına gelmektedir. Aynı dönem devleti Perslerin resmi literatüründe ise "Lazistan" olarak yer almıştır. Bugün Türkiye, Rusya ve Gürcistan sınırları içinde yer alır. Bu bölgeden “Lazika” adıyla ilk kez 7. yüzyılda yazarı bilinmeyen, Ermenice "Coğrafya” adlı kitapta bahsedilmiştir. Lazika Krallığı'nın sınırları 4. yüzyılın ikinci yarısında batıda Trabzon kuzeyde Kafkas Sıradağları ve doğuda Lihi Dağları'na kadar uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span> İslamın gelişinden önceki son Fars imparatorluğu, dördüncü büyük İran hanedanı (224–651)

Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Ammianus Marcellinus</span> XIV. yüzyılda Romalı tarihçi (330-400)

Ammianus Marcellinus, Antakya doğumlu Romalı tarihçi. 322-400 yılları arasında yaşamış olan Marcellinus imparator Iulianus ile birlikte Pers seferine katılmıştır. 31 kitaptan oluşan bir Roma tarihi yazan Marcellinus'un eserinden 353-378 yılları arasındaki olayları anlattığı 14-31. kitaplar günümüze kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Hürmüz</span> Sasani kralı

II. Hürmüz, 302 - 309 yılları arasında yedi sene beş ay mühdetince Sasanilerin kralıydı. Narseh'in oğludur (293-302).

<span class="mw-page-title-main">Julianus</span> 331-363 yılları arasında yaşamıştır. 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanına mensup son pagan Roma imparatoruydu.

Flavius Claudius Iulianus ya da Julianus Apostata, 361-363 yılları arasında Konstantin Hanedanı'na mensup Roma imparatoruydu. Kendisi son pagan Roma imparatoruydu ve imparatorluktaki çöküşü durdurmak amacıyla geleneksel ibadeti geri getirmeye çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Valentinianus</span>

Flavius Valentinianus, 364 yılından ölümüne kadar Roma imparatoruydu. Kendisinden genellikle son büyük Batı imparatoru olarak bahsedilir. Başarılı bir general olan Yaşlı Gratianus'un oğlu olarak dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Valens</span> 364-378 yılları arasında Doğu Roma imparatoru

Flavius Iulius Valens (Latince: Imperator Caesar Flavivs Ivlivs Valens Avgvstvs) 364-378 yılları arasında Doğu Roma imparatoru. İmparatorluğun doğusu kendisine abisi I. Valentinianus tarafından verilmişti. Zaman zaman Son Gerçek Romalı olarak da anılan Valens Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü başlatan Hadrianapolis Muharebesi'nde yenilmiş ve öldürülmüştür.

Procopius, I. Valentinianus'e karşı imparatorluğunu ilan eden Kilikya yerlisi, Constantinus hanedanı mensubu.

Eutropius, MS 4. yüzyılda yaşamış olan Romalı tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">Arap-Bizans savaşları</span> 7. yüzyıl ile 11. yüzyıl arasında savaşlar serisi

Arap-Bizans savaşları, 7. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar Müslüman Araplar ile Bizans İmparatorluğu arasında yapılan savaşlardır. Çatışmalar, 7. yüzyılda İslam peygamberi Muhammed'in, Raşidun ve Emevi halifelerinin ilk Müslüman fetihleri sırasında başladı ve halefleri tarafından 11. yüzyılın ortalarına kadar devam etti.

Amida Kuşatması, II. Şapur yönetimindeki Sasaniler 359 yılında Roma'nın Amida şehrini kuşattığında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Bizans-Sasani Savaşı (572-591)</span> Bizans ile Sasani arasında yaklaşık 20 yıl süren savaş durumu

Bizans-Sasani Savaşı (572-591), Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşen savaştır. Kafkasya bölgesinde Pers egemenliği altında olan Bizans yanlılarının ayaklanmaları ile başladı, ancak diğer olaylar patlak verdi. Çatışma büyük oranda Güney Kafkasya ve Mezopotamya ile sınırlıydı, ancak Doğu Anadolu, Suriye ve Kuzey İran'a da yayılmıştı. Bu, 6. ve 7. yüzyılın çoğunu kapsayan bu iki imparatorluk arasındaki yoğun bir savaş dizisinin bir parçasıydı. Büyük ölçüde sınır eyaletleri ile sınırlandığı ve bu sınır bölgesinin ötesinde herhangi bir düşman topraklarının kalıcı bir şekilde işgal edilmediği aralarındaki birçok savaşın sonuncusuydu. 7. yüzyılın başlarındaki çok daha kapsamlı ve belirgin son çatışmadan önce geldi.

615'te Bizans İmparatorluğu ile devam eden savaş sırasında, spahbed Şahin komutasında Sasani ordusu, Küçük Asya'yı istila etti ve Konstantinopolis'te Boğazın karşısında Kalkedon'a ulaştı. Sebeos'a göre, bu noktada Herakleios'un savaştan çekilmeyi kabul edip Roma İmparatorluğu'nun bir Pers devleti haline gelmesi yanında, hatta II. Hüsrev'in imparatoru seçmesine izin vermek yanında Sasani imparatoru II. Hüsrev'e bağlanmaya hazırdı. Sasaniler bir önceki yıl Roma Suriyesi ve Filistin'i ele geçirmişlerdi. Bizans imparatoru Herakleios ile görüşmeler yapıldıktan sonra, Pers Şahinşah II. Hüsrev'e bir Bizans elçisi gönderildi ve Şahin yine Suriye'ye çekildi.

<span class="mw-page-title-main">İberya Savaşı</span>

İberya Savaşı, Bizans İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında İberya'nın Doğu Gürcü Krallığı üzerine 526'dan 532'ye kadar süren savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</span>

Sasani İmparatorluğu ya da Sasani Hanedanı, MS 224-651 arasında süren Pers hanedanlığı için kullanılan isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sarkis Zoravar</span>

(Surp) Sarkis Zoravar Ermeni Kilisesi’nce aziz sayılan Roma ordusundaki bir generaldir.

Flavius Lupicinus, MS 4. yüzyılda bir Roma askeri komutanıydı. 357'de magister equitum olarak atandı, ancak ordu onu Augustus ilan ettiğinde Julian'ın tarafını tutmayı reddettiğinde gözden düştü. Julian'ın ölümünden sonra 363'te magister equitum per orientes olarak atandı. 365'te imparator Valens'in gaspçı Procopius'a karşı yürüttüğü seferde kıdemli komutandı ve Procopius'un yenilgisinden sonra 367'de konsül oldu.

<span class="mw-page-title-main">Bagavan Muharebesi</span>

Bagavan Muharebesi veya Vagabanta Muharebesi, 371 yılında Büyük Ermenistan'ın Bagrevand bölgesindeki Bagavan yerleşimi yakınında, Roma - Ermeni ortak kuvveti ile Sasani ordusu arasında yapılan çatışmadır; Romalılar ve Ermeniler galip gelmiştir. Romalı tarihçi Ammianus Marcellinus'un yanı sıra Ermeni tarihçi Bizantionlu Faustus tarafından da kaydedilmiştir.

337-361 Pers-Roma savaşları, 337 ve 361 yılları arasında Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir dizi askeri çatışmadır. Bunlar, rakip güçler arasında Ermenistan ve İberya sınır krallıklarındaki nüfuz konusunda uzun süredir devam eden rekabetin ve II. Şâpûr'un Arap seferinden sonra imparatorluklar arasındaki önceki savaşı sonlandırmış Nisibis Barış Antlaşması olumsuz şartlarını iptal etme arzusunun bir sonucudur. II. Constantius yönetimindeki Romalılar birçok kanlı karşılaşmada yenildikleri halde Şâpûr kesin bir zafer elde edemedi.