İçeriğe atla

Jostedalsbreen

Koordinatlar: 61°42′38″K 6°55′27″D / 61.71056°K 6.92417°D / 61.71056; 6.92417
Jostedalsbreen
ÜlkeNorveç
Sıradağİskandinav Dağları
Koordinatlar61°42′38″K 6°55′27″D / 61.71056°K 6.92417°D / 61.71056; 6.92417
Alan550 kilometrekare

Jostedalsbreen, Norveç'te, Avrupa anakarasının en büyük buzulu. Ülkenin kuzeyinde, Sogn og Fjordane eyaletindedir. Sognefjord fyordunun kuzeyinde kalır. Kuzey-güney istikametinde 100 km, doğu-batı istikametinde de 15 km'lik bir alana uzanır. 550 km²'lik bir alanı kaplar. Norveç'in Svalbard Adası'ndaki Austfonna buzulu ve İzlanda'nın Vatnajökull buzulundan sonra Avrupa'nın en büyük buzuludur.

Buzul'un platosu, deniz seviyesinden 1600 ile 1900 m yüksekte bulunur.

Jostedalsbreen, son Buz Çağı 'ndan kalmayıp, M.Ö. 500 yıllarında, iklim değişiklikleri sonucunda oluşmuştur. 1750 yıllarında, bölgenin en soğuk zamanlarında (Bu devre Küçük Buz Çağı denir) Jostedalsbreen, en büyük yayılmayı göstermiştir.

1991 yılından beri, 1.310 km² lik bir alanda, doğanın korunması için, Jostedalsbreen Miili Park olmuştur.

Buzulun en iyi bilinen kolları, batıda Briksdalsbreen doğuda ise Nigardsbreen'dir.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Jostedalsbreen ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grönland</span> Danimarka Krallığına bağlı federe özerk bölge

Grönland, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde, 2.166.086 km² ile kuzey kutbundaki en büyük buz örtüsüyle kaplı, Danimarka Krallığı'na bağlı özerk bir bölgedir. Kanada Arktik Adaları'nın doğusunda, Arktik ve Atlantik okyanusları arasında yer alan dünyanın en büyük adasıdır. Grönland, jeopolitik olarak Avrupa'nın bir parçasıdır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Nuuk'tur. Fizyografik olarak Kuzey Amerika kıtasının bir parçası olmasına rağmen Grönland, 986'dan başlayarak bin yıldan fazla bir süredir siyâsî ve kültürel olarak Avrupa ile ilişkilendirilmiştir. Sakinlerinin çoğunun ataları Alaska'dan Kuzey Kanada'ya göç eden ve 13. yüzyılda yavaş yavaş adaya yerleşmeye başlayan İnuitlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Vatnajökull</span>

Vatnajökull, İzlanda'nın en büyük buzuludur. Aynı zamanda Avrupa'nın hacimsel anlamda en büyük buzuludur. Vatnajökull, 7.700 km² ile ki bu İzlanda'nın yaklaşık % 8'ine tekabül eder, Norveç'teki Austfonna buzulundan sonra Avrupa'nın alansal olarak ikinci büyük buzuludur. Aslında topoğrafik olarak her ikisi de bir kara parçası üzerinde buz takkesi olarak kendilerini gösterseler de, buzul olarak kabul edilirler.

Austfonna, Alansal olarak Avrupa'nın en büyük buzulu. Kapladığı alan 8.105 km² olup, hacimsel olarak Vatnajökull'den sonra Avrupa'nın en büyük ikinci buzuludur. Buz katmanının kalınlığı 400 m'yi bulur. Austfonna Antarktika ve Grönland'dan sonra en geniş buz alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Buzul</span> büyük kar ve buz kütlesi

Buzul, dağ zirvelerinde yaz kış erimeyen ve yer çekiminin etkisiyle yer değiştiren büyük kar ve buz kütlesidir. Eğimli arazilerde yıllar boyunca biriken kar kütlesinin önce buzkar, sonra da buza dönüşmesiyle oluşur. Buzullar okyanuslardan sonra dünya üzerindeki ikinci büyük su deposu ve en büyük tatlı su deposudur, tatlı suyun % 98,5'ini oluştururlar. Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Dünya'nın belirli bölgeleri, bütün yıl erimeyen ve "buzul" adını alan buzlarla kaplıdır. Bunlar kutup bölgeleriyle yüksek dağların tepeleridir. Buzul oluşabilecek bölgenin deniz yüzeyinden yüksekliği, enlemin artmasıyla azalır. Ekvator yakınlarında 0° enlem çevresinde buzullara rastlamak için Runewenzorilerin 4.400 m yüksekliğine çıkmak gerekirken, Alplerde (45°) 2500 m'ye, Norveç'te (60°) 1500 m'ye çıkmak yeterlidir. Kutupta buzullara deniz yüzeyinde rastlanır.

<span class="mw-page-title-main">Aletsch Buzulu</span>

Aletsch buzulu, yüzölçümü açısından Alpler'in en büyük ve en uzun buzuludur. Wallis Kantonu 'nda Bern Alpleri'nin güney çatısında, İsviçre'de bulunur. Buzul 23,6 km uzunluğunda (2002) olup 117,6 km²'lik bir alanı örter. Yaklaşık 27 milyar ton buzdan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Lang Buzulu</span>

Lang Buzulu, Lötschen Vadisi 'nin en arka kısmında bulunan bir vadi buzulu. İsviçre 'nin Wallis Kantonu'nda Bern Alpleri 'nde bulunur. 6 km uzunluğunda olan Lang Buzulu, 9 km² lik bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Folgefonna</span>

Folgefonna, Norveç'in Hardanger bölgesinde bir buzul. Kapladığı 214 km² alanıyla kıta Norveç'in Jostedalsbreen ve Svartisen'den sonra üçüncü büyük buzuludur. Buzulun kesimleri alt gruplara alan dağılımı olarak şu şekilde ayrılır: Kuzey Folgefonna 25 km², Orta Folgefonna 9 km² ve Güney Folgefonna 180 km².

<span class="mw-page-title-main">Svartisen</span>

Svartisen, (Kara-Buz) 370 km² alanı ile Norveç 'in en büyük ikinci buzulu. Mo i Rana şehrinin kuzey batısında bulunup, buradan 30 km uzunluğunda düzgün bir yol buzula ulaşır. Svartisen'in aşağısında, yaz sezonu boyunca düzenli olarak gezi gemilerinin uğradığı Svartisvatn Gölü bulunur. Kıyıdan buzulun buzul diline iki saatte yürünebilir. Svartisen'de, son yıllarda buz erimesi belirgin bir şekilde görülür. Buzul bölgesi, Saltfjellet-Svartisen Milli Parkı içindedir. Batıda Engabreen'in buzul dili, Holand Fyordu'na 10 m yakınına kadar iner ki bu kıta Avrupası'ndaki en alçak seviyedeki buzul alandır.

<span class="mw-page-title-main">Fiescher Buzulu</span>

Fiescher Buzulu, İsviçre'nin Wallis Kantonu'nda Bern Alpleri'nin güney kanadında bir vadi buzulu. 16 km uzunluğu ile Alpler 'in en uzun ikinci buzuludur. Ama bununla birlikte buzul üst kısımlarda ortalama sadece 1 km genişliğinde olup, aşağı kısımlarda hatta 500 – 700 m civarındadır. Kenar buzullarıyla beraber Fiescher Buzulu 33 km² lik bir alanı örter.

<span class="mw-page-title-main">Briksdalsbreen</span>

Briksdalsbreen, Norveç ' te Avrupa 'nın en büyük kara buzulu Jostedalsbreen'in batıdaki yan kolu.

<span class="mw-page-title-main">Fee Buzulu</span>

Fee Buzulu, Wallis Alpleri 'nde Saas-Fee idari bölgesi sınırlarında bulunan Mischabel dağ grubunun, doğu yamacında yayılım gösteren bir sıradağ buzulu. Buzul 5 km uzunluğunda olup, birçok kayalık kabugadan geçen yukarı kesiminde 6 km genişliğe ulaşır. Toplam 17 km² alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Buzul çağı</span> yeryüzü ve atmosfer sıcaklığının uzun süren bir dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesi

Buzul çağı ya da buz çağı, Dünyanın ve atmosferinin sıcaklığının uzun süren dönem boyunca azalarak kıtasal, kutup ve alp buzullarının genişlemesi ve varlığını sürdürmesidir. Dünyanın iklimi, gezegende buzulların olmadığı sera dönemleri ile buzul çağları arasında gidip gelir. Dünya halen Kuvaterner buzullaşması içindedir. Buzul çağındaki soğuk iklimin bireysel darbeleri buzul dönemi ve buzul çağındaki aralıklı sıcak dönemlere ise buzullararası denir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Gine</span>

Yeni Gine, Avustralya'nın kuzeyinde yer alan ve 785.753 km² yüzölçümü açısından dünyanın en büyük ikinci adasıdır. 779.452 km² lik Türkiye'den 6.301 km² daha büyüktür. Adanın batısı Endonezya'ya ait olup, doğusu Papua Yeni Gine olarak bağımsız bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Vadi</span> coğrafyada tepeler arasındaki alçak alan

Vadi ya da koyak, akarsuyun içinde aktığı, kaynaktan ağıza doğru sürekli inişi bulunan ve birkaç kilometre ile binlerce kilometre arasında olabilen coğrafi alandır. Kısaca vadi, iki dağın arasında zamanla oluşan çukurluktur. Vadiler, akarsuların yaptığı aşınmayla yanlamasına, derinlemesine gelişir. Genellikle dağ ya da tepelerle çevrelenirler.

<span class="mw-page-title-main">Norveç Buzul Müzesi</span>

Norveç Buzul Müzesi, Norveç’in Fjærland bölgesindeki Sogn og Fjordane şehrinde yer alan bir müzedir.

<span class="mw-page-title-main">Sogn og Fjordane</span> Norveçte il

Sogn og Fjordane Norveç'in batı kıyısında bulunan eyalettir. Kuzeyinde Møre og Romsdal, güneyinde Bergen, doğusunda Oppland ve güneydoğusunda Buskerud ile sınır olan eyalet 18,623 km² yüzölçümü üzerinde yaklaşık yüz dokuz bin nüfusa sahiptir. Eyalette toplam yirmi altı belediye bulunmaktadır. Sınırlarında Florø, Førde ve Måløy olmak üzere üç kent vardır. Yönetim merkezi Hermansverk'tir. Nærøyfjord ve Urnes kiliseleri UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Oldedalen</span>

Oldedalen, Norveç'in Sogn og Fjordane eyaletinin Stryn elediyesi içerisinde yer alan nehir vadisi. Kuzeyden güneye uzanan 20-kilometre uzulunluğundaki vadinin kuzey ucu Olden köyünde yer alan Nordfjorden körfezinde; güney ucu ise Jostedalsbreen Ulusal Parkı içerisinde yer alan Jostedalsbreen buzulu içerisinde sona erer.

<span class="mw-page-title-main">Pleistosen</span> halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl önce süren jeolojik dönem

Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;

<span class="mw-page-title-main">Buz örtüsü</span> Büyük buzul kütlesi

Buz örtüsü veya örtü buzulu, 50.000 km²'den büyük buzulsal buz kütlesi. Dünya üzerine yayılmış olan büyük boyutlardaki buz tabakalarıdır. Bu tabakalar genelde yüksek kutuplarda bulunur ve etrafında yüzeyin yüksekliği azalmaktadır. Örtü buzulları yüksek kutuplarda bulunan volkanik adalar, vadiler ve dağları kaplar. Örtü buzulları, yüzeylerinde bulunan buzun tabakalarının aşındırılması ve yerleştirilmesi sonucu oluşan yüksekliği ile önemli bir geçiş noktası oluştururlar. Örtü buzulları, aşırı soğuk iklim koşulları nedeniyle etrafında pek çok bitki ve hayvan türünün yaşamasına olanak vermezler.

<span class="mw-page-title-main">Würm buzullaşması</span>

Würm buzul veya Würm aşaması, literatürde genellikle Wurm şeklinde ifade edilir. "Wurm" Alp bölgesindeki son buzul dönemidir. Alplerin ötesine uzanan bölgenin içinde en büyük buzullaşmalarından en küçüğüdür. Pleistosen döneminin diğer buz çağlarının çoğu gibi, bir nehir, Würm içinde, Bavyera bir kolu olan Amper 'dir. Würm buzul çağı yaklaşık 115.000 ila 11.700 yıl öncesine kadar tarihlendirilebilir; kaynaklar, buzullar ve buzullar arasındaki uzun geçiş evrelerinin bu dönemlerin birine veya diğerlerine tahsis edilip edilmediğine bağlı olarak farklılık gösterir. Alphine'de yıllık ortalama sıcaklık Würm buzul çağı boyunca -3'ün altında olmuştur. Bu, vejetasyondaki değişikliklerden ve fasiyedeki farklılıklardan belirlenmiştir.