İçeriğe atla

Joseph Rotblat

Joseph Rotblat
Los Alamos Ulusal Laboratuvarı, yaka kartı fotoğrafı (1944).
DoğumJózef Rotblat
4 Kasım 1908(1908-11-04)
Varşova, Polonya
Ölüm31 Ağustos 2005 (96 yaşında)
Londra, Birleşik Krallık
MilliyetPolonya
Vatandaşlıkİngiltere
Mezun olduğu okul(lar)
Dinagnostik
Ödüller
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumlar
  • Varşova Bilim Derneği (1933–1937)
  • Özgür Polonya Üniversitesi (1937–1939)
  • Liverpool Üniversitesi (1939–1949)
  • St Bartholomew's Hastanesi (1949–1976)

Joseph Rotblat[1][2] (4 Kasım 1908 - 31 Ağustos 2005), Polonya doğumlu İngiliz vatandaşlığına geçen fizikçidir.

Nükleer serpinti üzerine yaptığı çalışmaların, Kısmi Nükleer Test Yasağı Anlaşması'na önemli ölçüde katkısı oldu. 1973 yılındaki kuruluşundan itibaren Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı'nın genel sekreterliğini yürüttü ve Russell-Einstein Manifestosu'na imza attı. Pugwash Konferansları ile bağlantılı olarak, Nükleer silahsızlanmaya yönelik çabalarından dolayı 1995 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.[3]

Biyografi

Józef Rotblat, babası Zygmunt'un yedi çocuğundan birisi olarak (doğduğu esnada ikisi hayatta değildi.) 4 Kasım 1908 tarihinde Polonya'nın Varşova şehrinde dünyaya geldi ve at arabasıyla ülke genelinde cins at yetiştiriciliği işleri yaptı. Józef'in ilk dönemlerinde I. Dünya Savaşı'nın patlak vermesiyle müreffeh yaşamı değişti. Sınırların kapatılması ve ailesinin işi olan yerlerin kamulaştırılması neticesinde yoksulluğa düştüler. Din onun için arka planda olmasına rağmen daha sonra bir agnostik oldu.[4]

Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Varşova'da bir elektrikçi olarak çalıştı ve o yıllarda bir fizikçi olmak için sürekli büyüyen bir hırsı vardı. 1930 yılında tanıştığı ve bir edebiyat öğrencisi olan Tola Gryn ile evlendi. Örgün eğitime devam etmeden 1932 yılında Özgür Polonya Üniversitesi fizik bölümünde fizik doktoru oldu. 1938 yılında ise Varşova Üniversitesi'nde yüksek lisans kazandı. Varşova Bilim Derneği Radyasyon Laboratuvarında Araştırma Görevlisi olarak görev yaptı ve 1937 yılında Özgür Polonya Üniversitesi Atom Fiziği Enstitüsü'nün asistanı daha sonra ise müdürü oldu.

II. Dünya Savaşı'nın patlak vermesinden önce, fisyon sürecinde nötron yayıldığını gösteren deneyler yaptı. 1939 yılında kısa süre içerisinde çok sayıda fisyonların gerçekleşebileceği yönündeki öngörüsü gerçek oldu ve önemli miktarda enerjinin serbest kalabileceği belirlendi. Rotblat bunun bir sonucu olarak, bir mikrosaniyeden daha az sürede bu sürecin bir patlamaya neden olacağını hesapladı.

Ayrıca 1939 yılında nötronların yapısının ortaya çıkartılmasından dolayı Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan James Chadwick'in davetiyle Liverpool Üniversitesi'ne çalışmaya gitti. Davet Polonya'da bulunan Marie Curie'nin bağlantıları yoluyla gerçekleşmiştir. Chadwick, temel nükleer reaksiyonları incelemek için siklotron adlı bir parçacık hızlandırıcısı inşa etti ve Rotblat'ta Varşova'da benzer bir makine inşa etmek istedi. Bu nedenle Liverpool'da Chadwick'e katılmaya karar verdi. İngiltere'de eşini desteklemek için zamanının olmayacağını düşünerek tek başına gitti. Çalışmalarında çok fazla zaman geçmeden, Chadwick, Rotblat'ın gelirinin iki katı tutarında bir araştırma bursu (Oliver Lodge Bursu) verdi ve 1939 yılının yaz aylarında kendisini geri getirmek isteyen eşi Tola'nın yanına, evine döndü. Ağustos ayında eve dönen Rotblat hasta olduğunda dolayı çalışmalarından geri kaldı ve bu esnada savaş patlak verdi. Eşi Tola bu yıllarda Majdanek toplama kampında Yahudi Soykırımında can verdi. Bu olay onun sonraki yaşamını derinden etkiledi.[5]

Manhattan Projesi

Polonya'da bulunan Rotblat, çalışmalarının bir bomba üretmek için kullanılabileceğini fark etti. Önce "kendi zihnindeki her şeyi bitirmek" gerektiğini düşündü[6] ancak Nazi Almanyası'nın devam eden yükselişini durdurmak veya caydırmanın ancak bir nükleer bomba kullanarak önlenebileceği kanısına vardığından dolayı İngiltere'ye gitti.[6] Savaşın başlamasından sonra bomba çalışmaları için Chadwick ile birlikte çalışmaya başladı.

1944 yılında Rotblat ilk atom bombasını oluşturmak için Manhattan Projesi üzerinde çalışmak amacıyla James Chadwick'in grubuyla birlikte hareket etti. Ancak Manhattan Projesi üzerinde çalışmanın ilk koşulu ya ABD vatandaşı veya İngiliz vatandaşı olmaktı. Rotblat bu durumda ülkesini ret ederek feragat etti.[7] Böyle yıkıcı bir silah geliştirmek için bilimin kullanılması hakkında güçlü çekinceleri vardı ancak çalışmaya devam etti. Leslie Groves tarafından 1944 yılı Mart ayında verilen bir akşam yemeğinde bombanın Sovyetler Birliği'ni bastırmak amacıyla yapıldığı gerçeğini duyduğunda şoke oldu. Rotblat, 1944 yılının sonunda Almanya'nın da kendi bombasını yapmayı bıraktığını öğrenmesini ardından projeyi terk etmek istedi. Bu esnada Chadwick, Rotblat'a bir Sovyet casusu olarak suçlandığı yönünde hazırlanan dosyayı gösterdi. Ayrıca Rotblat bu yıllarda çeşitli suçlarla suçlandı.[6][8][9][10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ DOI:10.1098/rsbm.2007.0023
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013. 
  3. ^ Landau, S. (1996) Profile: Joseph Rotblat – From Fission Research to a Prize for Peace, Scientific American 274(1), 38-39.
  4. ^ Rotblat, Joseph; Ikeda, Daisaku (2006). A Quest for Global Peace: Rotblat and Ikeda on War, Ethics and the Nuclear Threat. I.B.Tauris. s. 94. ISBN 9781845112783. Rotblat: "I have to admit, however, that there are really many things that I do not know. I am not a particularly religious person, and this is the reason for my agnosticism. To be an agnostic simply means that I do not know and will keep seeking the answer for eternity. This is my response to questions about religion." 
  5. ^ Underwood, Dr Martin (2011). "Liverpool University (1939-43)". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2012. 
  6. ^ a b c "Irwin Abrams". 20 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2013. 
  7. ^ [1] 11 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Obituary, The Daily Telegraph], 2 September 2005
  8. ^ Alan Salmon, Insight, p.15, University of Liverpool (2006)
  9. ^ Obituary, The Times[], 2 September 2005.
  10. ^ Shampo, M. A.; Kyle, R. A. (1995). "Hamilton Smith". Mayo Clinic proceedings. Mayo Clinic. 70 (6). s. 540. PMID 7776712. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Radyoaktivite</span> Atom çekirdeğinin kendiliğinden parçalanması

Radyoaktivite, radyoaktiflik, ışınetkinlik veya nükleer bozunma; atom çekirdeğinin, daha küçük çekirdekler veya elektromanyetik ışımalar yayarak kendiliğinden parçalanmasıdır. Çekirdek tepkimesi sırasında veya çekirdeğin bozunması ile ortaya çıkar. En yaygın ışımalar alfa(α), beta(β) ve gamma(γ) ışımalarıdır. Bir maddenin radyoaktivitesi bekerel veya curie ile ölçülür.

<span class="mw-page-title-main">James Chadwick</span> İngiliz fizikçi

James Chadwick, 1932'de nötronu keşfetmesiyle tanınan İngiliz fizikçi. 1935'te bu keşfiyle Nobel Fizik Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Enrico Fermi</span> İtalyan-Amerikalı fizikçi (1901 – 1954)

Enrico Fermi, dünyanın ilk nükleer reaktörü olan Chicago Pile-1'i inşa eden ve Manhattan Projesi'nin bir üyesi olarak tanınan, İtalyan ve daha sonra Amerikan vatandaşlığına kabul edilen bir fizikçiydi. Kendisine "atom çağının mimarı" ve "atom bombasının mimarı" adı verilmiştir. Hem teorik fizikte hem de deneysel fizikte üstün olan çok az fizikçiden biriydi. Fermi, nötron bombardımanı yoluyla indüklenmiş radyoaktivite üzerine yaptığı çalışmalar ve uranyum ötesi elementlerin keşfi nedeniyle 1938 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü. Fermi, meslektaşlarıyla birlikte nükleer enerjinin kullanımına ilişkin, tamamı ABD hükûmeti tarafından devralınan birçok patent başvurusunda bulundu. İstatistik mekaniğinin, kuantum teorisinin, nükleer ve parçacık fiziğinin gelişimine önemli katkılarda bulundu. Parlak bir öğrenciydi, henüz 21 yaşındayken Pisa Üniversitesi'nden fizik doktoru unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer silah</span> Nükleer enerji ile yıkım gücü sağlayan silah

Nükleer silah, nükleer reaksiyon ve nükleer fisyon birlikte kullanılmasıyla ya da çok daha kuvvetli bir füzyonla elde edilen yüksek yok etme gücüne sahip silahtır. Genel patlayıcılardan farklı olarak çok daha fazla zarar vermek amaçlı kullanılır. Sadece kullanılan bir silah, tüm bir kenti ya da bir ülkeyi canlı, cansız ne varsa tamamen yok edecek güçtedir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Abdüsselam</span> Pakistanlı fizikçi (1926-1996)

Muhammed Abdüsselam, elektrozayıf etkileşim ile ilgili çalışmalara katkılarından dolayı 1979 yılında Nobel Fizik Ödülünü paylaşan kuramsal fizikçidir. Abdüsselam Nobel Ödülü kazanan ilk Pakistanlı ve Mısırlı Enver Sedat'tan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman olmakla birlikte fen alanında bu ödülü kazanan ilk Müslüman olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Nükleer fizik</span> atom çekirdeğinin yapısı ve davranışı ile uğraşan fizik alanı

Nükleer fizik veya çekirdek fiziği, atom çekirdeklerinin etkileşimlerini ve parçalarını inceleyen bir fizik alanıdır. Nükleer enerji üretimi ve nükleer silah teknolojisi nükleer fiziğin en çok bilinen uygulamalarıdır fakat nükleer tıp, manyetik rezonans görüntüleme, malzeme mühendisliğinde iyon implantasyonu, jeoloji ve arkeolojide radyo karbon tarihleme gibi birçok araştırma da nükleer fiziğin uygulama alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Frédéric Joliot-Curie</span> Fransız bilim insanı (1900 – 1958)

Jean Frédéric Joliot-Curie, Irene Joliot-Curie'nin eşi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi Fransız fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Ulusal Müzesi</span>

Varşova Ulusal Müzesi, Polonya'nın başkenti Varşova'nın en büyük müzesidir.

<span class="mw-page-title-main">Werner von Fritsch</span>

Werner von Fritsch, Almanya'nın subayı ve Nazi Almanyası'nın Generaloberst'i.

<span class="mw-page-title-main">C. F. Powell</span>

Cecil Frank Powell,, İngiliz fizikçi, nükleer işlemleri okuyan fotografik yöntemi ile Nobel Fizik Ödülü almış bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı</span>

Bilim ve Dünya İlişkileri üzerine Pugwash Konferansı silahlı çatışmaları azaltmak ve uluslararası güvenliği tehdit eden unsurlara çözümler üretebilmek için bilim insanlarını ve kamuoyunun önemli isimlerini bir araya getiren uluslararası bir kuruluş. 1955 yılında Russell-Einstein Manifestosu'nun yayınlanmasının ardından, 1957 yılında nükleer silah karşıtı bilim insanı Joseph Rotblat ve Bertrand Russell tarafından Kanada'nın Pugwash adlı köyünde kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">İgor Tamm</span> Rus fizikçi

İgor Yevgenyeviç Tamm, Rus fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">John Wheeler</span> Amerikalı fizikçi (1911 – 2008)

John Archibald Wheeler, Amerikalı bir teorik fizikçidir. II. Dünya savaşından sonra genel görelilik kuramıyla ilgili birçok araştırması vardır. Wheeler ayrıca Niels Bohr ile Nükleer fisyon tepkimelerinin arkasındaki temel kuralları açıklamak için çalıştı. Gregory Breit ile birlikte Wheeler Breit-Wheeler süreci kavramını geliştirdi. Ayrıca popüler bir terim olan "kara delik" kavramını ortaya sürdü. Bunun yanı sıra "nötron moderatörü", "kuantum köpüğü", "solucandeliği", "it from bit" ve "bir elektron evreni" varsayımına katkıda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Mark Oliphant</span> Avustralyalı fizikçi ve siyasetçi (1901 – 2000)

Sör Marcus ‘’Mark’’ Laurence Elwin Oliphant Avustralyalı fizikçi ve hümanist. Nükleer füzyonun ilk deneysel gösterimlerinde ve nükleer silahların geliştirilmesinde büyük rol oynamıştır. Güney Avustralya'da Adelaide’de doğmuştur. Oliphant 1922 yılında Adelaide Üniversitesi’nden mezun olmuştur. 1927 yılında 1851 Sergileme Ödülü’nü, cıva üzerinde yaptığı dayanım deneyleri sayesinde kazandı ve İngiltere Cambridge Üniversitesi Cavedish Laboratuvarı'nda Sör Ernest Rutheford’un öğrencisi olarak çalışmaya gitti. Cavendish Laboratuvarı'nda parçacık hızlandırıcısını kullanarak, ağır hidrojen çekirdeğini çeşitli hedeflere ateşlemiştir. Helyum-3 ve trityum çekirdeğini keşfetmiştir. Ayrıca bu iki çekirdeğin reaksiyonu sonucunda, parçacıkların başlangıç enerjilerinden daha fazla enerji açığa çıkardığını keşfetmiştir. Enerji çekirdeğin içinden ayrı değerlendirilmiştir ve Oliphant bunun nükleer füzyonun bir sonucu olduğunu anlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Herbert L. Anderson</span> Amerikalı fizikçi (1914 – 1988)

Herbert Lawrence Anderson, Manhattan Projesi’ne katkı sağlayan Amerikalı nükleer fizikçidir. Ayrıca Amerika’da Kolumbiya Üniversitesi’nin Pupin binasının bodrumunda nükleer fizyonun ilk gösterimini yapan takımın da üyesiydi. Trinity kod adlı ilk atom bombası testinde yer aldı. İkinci dünya savaşı bittikten sonra 1982’ye kadar Chicago Üniversitesi’nde fizik profesörlüğü yaptı. Burada, Fermi’ye Enrico Fermi Enstitü’sünü kurmaya yardım etti ve 1958’den 1962’ye kadar yöneticiliğini yaptı. Kariyerinin ikincisi parçasında ise Los Alomos Ulusal Laboratuvar’ında kıdemli olarak çalıştı. Enrico Fermi Ödülü’nü de aldı. Anderson’ın soyundan Haham Meir Katzenellenbogen The Unbroken Chain’de detaylandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tomasz Arciszewski</span>

Tomasz Stefan Arciszewski, Polonya Sosyalist Partisi üyesi ve 1944-1947 yılları arasında Londra'da sürgünde bulunan Polonya hükûmetinin Başbakanı olarak hükûmetin Batılı güçlerin tanınmasını kaybettiği dönemde başkanlık yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Otto Robert Frisch</span>

Otto Robert Frisch FRS Avusturya doğumlu, nükleer fizik üzerine çalışan İngiliz bir fizikçiydi. Lise Meitner ile nükleer fisyonun ilk teorik açıklamasını geliştirdi ve ilk olarak fisyon yan ürünlerini deneysel olarak tespit etti. Daha sonra, işbirlikçisi Rudolf Peierls ile, 1940 yılında bir atom bombasının patlaması için ilk teorik mekanizmayı tasarladı.

<span class="mw-page-title-main">Einstein-Szilárd mektubu</span> Leó Szilárd ve Albert Einsteinın Ağustos 1939da ABD Başkanı Roosevelte yazdığı mektup

Einstein-Szilárd mektubu, 2 Ağustos 1939'da Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Franklin D. Roosevelt'e gönderilen, Leó Szilárd'in yazdığı ve Albert Einstein'ın imzaladığı bir mektuptu. Edward Teller ve Eugene Wigner ile istişare edilerek yazılan mektup, Almanya'nın nükleer bomba geliştirebileceği konusunda bir uyarı ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kendi nükleer programını başlatması gerektiğine dair bir öneri içeriyordu. Mektup; Roosevelt'in Manhattan Projesi'ni başlatması, ilk nükleer bombaların geliştirilmesi ve bu bombaların Hiroşima ve Nagasaki şehirlerinde kullanılmasıyla sonuçlanan sürecin yaşanmasına yol açtı.

John Ray Dunning, ilk atom bombalarını geliştiren Manhattan Projesi'nde önemli roller oynayan Amerikalı bir fizikçiydi. Nötron fiziğinde uzmandı ve izotop ayrımı için gaz difüzyonunda öncü çalışmalar yaptı. 1950'den 1969'a kadar Columbia Üniversitesinde Mühendislik ve Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Jósef Kamiński (Albay)</span>

Jósef Kamiński, Sovyet komutan ve albay. İç Güvenlik Birlikleri Subay Okulu İkinci Komutanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.