İçeriğe atla

José Ferrater Mora

José Ferrater Mora
DoğumJosé María Ferrater Mora
30 Ekim 1912(1912-10-30)
Barselona, İspanya
Ölüm30 Ocak 1991 (78 yaşında)
Barselona, İspanya
Ölüm sebebiKalp krizi
MilliyetKatalan, İspanyol
EvlilikPriscilla Cohn

José María Ferrater Mora, (30 Ekim 1912 - 30 Ocak 1991) Katalan filozof, denemeci ve yazar. 20. yüzyılın en önde gelen Katalan filozofu olarak kabul edilir.[1] Diccionario de filosofía (Felsefe Sözlüğü, 1941) ve Varlık ve Ölüm: Bütünleşmeci Felsefenin Anahatları da dahil olmak üzere 35'ten fazla kitabın yazarıdır.[2] Çalıştığı konular ontoloji, felsefe tarihi, metafizik, antropoloji, tarih ve kültür felsefesi, epistemoloji, mantık, bilim felsefesi ve etiktir. Ayrıca birkaç film yönetmiştir.[3]

Ferrater Mora, insanları ve insan harici hayvanları aynı ahlaki alan veya süreklilik içine dahil etmesiyle tanınırdı ve aradaki farkın tür değil, dereceden biri olduğunu savunurdu; Ferrater Mora Oxford Hayvan Etiği Merkezi onun onuruna adlandırılmıştır.[2]

Hayatı

Ferrater Mora, 1912'de İspanya'nın Barselona kentinde doğdu. Santa Maria del Collell'de, ardından 1932'de lisans derecesini aldığı Barselona Üniversitesi'nde ve 1936'da BPhil'de okudu.[1]

İspanya İç Savaşı sırasında, 1939'da ülkeden kaçmadan önce istihbarat memuru olarak görev yapan Cumhuriyet Ordusu'na katıldı. Sürgündeyken, Havana, Küba ve Santiago Şili'ye taşınmadan ve orada ders vermeden önce Paris'te üç ay geçirdi.[1]

Guggenheim Bursu aldıktan sonra, Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı ve önce New York'tan ikamet aldı.[4] 1949'da Ferrater Mora, 1981'de emekli olana kadar çalıştığı felsefe ve İspanyol edebiyatı öğretmek üzere Bryn Mawr Koleji'nde çalıştı.[1] 1980 yılında eski doktora öğrencisi Priscilla Cohn ile evlendi.[5]

Ferrater Mora, 30 Ocak 1991'de Barselona'yı ziyaret ederken kalp krizinden öldü.[6]

Felsefe

Ferrater Mora, karşıt düşünce sistemlerini bütünleştirmeye çalıştığı, entegrasyonizm adını verdiği felsefi bir yöntemin yaratıcısıdır. Felsefede birçok tartışma ve bölünmenin kaynağı olan indirgenemez kavramların kendi içinde var olan gerçekleri ifade etmediğini, "sınır kavramlar" olduğunu savundu: Sadece gerçekliğin eğilimleri veya yönleri olarak var olurlar ve bu nedenle tamamlayıcıdırlar ve onun hakkında konuşmakta fayda vardır.[7]

Eserleri, İspanyol filozoflar Miguel de Unamuno, Eugeni d'Ors, José Ortega y Gasset ve hem kıtasal hem de analitik felsefenin diğer sayısız temsilcisi dahil olmak üzere çeşitli yöntemlerin bir araya gelmesinden oluşuyor.

Miras

Ocak 1991'de Ferrater Mora, kişisel kütüphanesini Girona Üniversitesi'ne bağışlama kararını kamuoyuna duyurdu. Koleksiyon, 7.255 kitap, 156 dergi başlığı ve 6.748 mektuptan oluşan yazışmalardan oluşmaktadır.[8] Mektupta; Ferrater Mora ile arkadaşları, dönemin siyasetçileri ve aydınları arasındaki mektuplar yer alıyor. Bu koleksiyon aynı zamanda 1940'larda sürgüne gidişinden 1991'deki ölümüne kadar olan mektupları da içerir. İlgi çekici diğer belgeler arasında zamanın kişilikleri tarafından gönderilen siyaset ve kültürle ilgili yazılar yer alıyor: Xavier Benguerel, Enrique Tierno Galván, Néstor Almendros ve Josep Trueta...[9]

1989 yılında kurulan Ferrater Mora Çağdaş Düşünce Kürsüsü, düzenli olarak çağdaş felsefe üzerine seminerler ve dersler düzenlemektedir.[8]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Shook, John R., (Ed.) (2005). "Ferrater Mora, José María". Dictionary of Modern American Philosophers (İngilizce). Londra: A & C Black. ss. 766-768. ISBN 978-1-84371-037-0. 5 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ a b "José Ferrater Mora". Oxford Centre for Animal Ethics (İngilizce). 9 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":4" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ "The Movie Maker: A Brief History and Analysis of Ferrater Mora's Films". Ferrater Mora. 31 Temmuz 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  4. ^ Terricabras, J. M., (Ed.) (2003). Three Spanish Philosophers: Unamuno, Ortega, Ferrater Mora (İngilizce). Albany, New York: SUNY Press. ss. 257-258. ISBN 978-0-7914-5714-6. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2021. 
  5. ^ Cook (2 Temmuz 2019). "Priscilla T. Neuman Cohn Ferrater Mora, 85, heiress who became philosophy professor, animal-rights activist". The Philadelphia Inquirer. 23 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  6. ^ "Jose F. Mora, 78, Dies; Professor of Philosophy". The New York Times (İngilizce). 2 Şubat 1991. ISSN 0362-4331. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 
  7. ^ Needleman (1967). "Being and Death: An Outline of Integrationist Philosophy (review)" (PDF). Journal of the History of Philosophy (İngilizce). 5 (3): 309-311. doi:10.1353/hph.2008.1359. ISSN 1538-4586. 
  8. ^ a b "Josep Ferrater Mora". Universitat of Girona (Katalanca). 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  9. ^ "Epistolari del Llegat Ferrater Mora". University of Girona. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Katalonya</span> İspanyaya bağlı İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Katalonya, İspanya'ya bağlı İber Yarımadası'nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge. Katalonya 4 ilden oluşmaktadır: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona. Barselona, en büyük şehir ve başkenttir; İspanya'nın 2. en nüfuslu belediyesi ve Avrupa Birliği içerisindeki en yoğun nüfuslu 17. kentsel alandır.

<span class="mw-page-title-main">Bilim felsefesi</span>

Bilim felsefesi, epistemoloji, ontoloji, etik ve estetik gibi felsefenin temel alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Analitik felsefe</span> felsefenin ana işlevinin analiz olması gerektiğini öne süren felsefe geleneği

Analitik felsefe, felsefenin ana işlevinin analiz olması gerektiğini öne süren felsefe geleneğidir. Ezici çoğunlukla Anglosfer ve İskandinav dünyasında yaygındır. Kıta felsefesi ile birlikte, çağdaş felsefede ön planda olan iki gelenekten biridir. Nadir bir kullanım olsa da, çözümleyici felsefe ismiyle de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Meta-felsefe</span> felsefenin amacı, sınırları ve yöntemi gibi felsefenin doğasına ilişkin yapılan araştırma

Metafelsefe veya zaman zaman anıldığı bir diğer ismiyle felsefenin felsefesi; felsefenin amacı, sınırları ve yöntemi gibi felsefenin doğasına ilişkin yapılan araştırmadır. Metafelsefede; "felsefe nedir", "felsefe ne için yapılır", "felsefe nasıl yapılmalıdır" gibi soruların yanıtı aranır. Kimi filozoflar metafelsefeyi ayrı bir daldan ziyade, felsefenin doğası gereği onun işleyeşinin bir parçası olarak görür.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

<span class="mw-page-title-main">Filozof</span> kapsamlı bir felsefe bilgisi olan kişi

Filozof, felsefe ile uğraşan kişidir. Filozof kelimesi Antik Yunanca bilgelik aşığı anlamına gelen φιλόσοφος (filasofos) kelimesinden gelir. Cicero ve Diogenes Laertius’un, Eflâtun’un öğrencisi Herakleides Pontikos’un bugün elde bulunmayan bir eserine dayanarak verdikleri pek kesin olmayan bir rivayete göre filozof kelimesini ilk kullanan düşünür Pisagor olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kıta felsefesi</span>

Kıta felsefesi, Avrupa'daki 19. ve 20. yüzyıl felsefe geleneklerini tanımlamakta kullanılan terim. 20. yüzyılın ikinci yarısında anadili İngilizce olan filozoflar tarafından, analitik felsefenin dışında kalan görüş ve düşünceler için kullanılmaya başlanmıştır. Kıta felsefesi, şu akımları içinde barındırır: Alman idealizmi, fenomenoloji, varoluşçuluk, yorumsama, yapısalcılık, postyapısalcı felsefe, Fransız feminizmi, Frankfurt Okulu'nun eleştirel teorisi ve Batı Marksizmi ile psikoanalitik teorinin ilgili alanları.

<span class="mw-page-title-main">José Carreras</span>

Josep Maria Carreras Coll, sahne adıyla José Carreras, özellikle Donizetti, Verdi ve Puccini operalarındaki performanslarıyla tanınan İspanya'dan Katalan opera tenorudur.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe ve edebiyat</span>

Felsefe ve edebiyat, filozofların ve felsefi konuların edebiyat ile ilişkilerini ve edebiyat tarafından ortaya atılan konuların felsefe ile ilişkilerini içeren daldır.

Ofelia Schutte, 2004 yılından bu yana Felsefe Profesörü olarak, 1999'dan 2004 yılına kadar da Kadın Çalışmaları Profesörü olarak görev yaptığı Güney Florida Üniversitesi'nden emekli felsefe profesörüdür. Schutte birçokları tarafından kıdemli bir Latin feminist filozof olarak görülmektedir ve Latin Amerika Felsefesi alanını Amerika Birleşik Devletleri'nde başlatmakta önemli bir rol üstlenmiştir.

Alison Mary Jaggar, Amerikalı feminist filozof. Colorado Üniversitesi, Boulder'da felsefe, cinsiyet araştırmaları ve kadın bölümlerinde profesör olarak görev yapmaktadır. Jaggar, feminizm tarafından ele alınan konuları felsefeyle tanıştıran ilk kişilerden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Antik Yunan felsefesi</span>

Antik Yunan felsefesi, MÖ. 6. yüzyılda başlamış ve Hellenistik çağ ile Roma İmparatorluğu arasında devam etmiştir. Felsefe kelimesi Yunanlar tarafından kullanılmaya başlandı. Önceleri bilimi, matematiği, siyaseti ve etiği de kapsayan bir terimdi. Yunan felsefesi Batı medeniyetinin bir ürünüydü. Roma'da, Rönesans'ta, Aydınlanma çağında ve İslam filozofları tarafından kullanıldı. Yunan felsefesi Antik Yakın Doğu felsefesinden etkilenmiş olabilir.

Donald Herbert Davidson Amerikalı filozoftur. 1981'den 2003'e kadar Kaliforniya Üniversitesi'nde felsefe dersleri verdi. Bu sırada Stanford, Rockefeller, Princeton ve Chicago Üniversitelerinde de derslere girdi. Davidson, karizmatik kişiliği ile derin ve zor düşünceleriyle bilinirdi. 1960'lardan beri yürüttüğü çalışmaları, başta zihin felsefesi, dil felsefesi ve eylem kuramı olmak üzere felsefenin çeşitli alanlarında etkili olmuştur. Davidson bir analitik felsefeci olup bu alanda çalışmalar yürütmüş olsa da kıta felsefesinde, özellikle de edebiyat teorisinde ilgi görmüştür.

Sentientizm, ahlaki düşüncenin duyarlılığa dayandığı etik bir felsefedir. Sıklıkla hayvan hakları felsefesiyle ilişkilendirilir ve son zamanlarda türcülüğe bir alternatif olarak ve farklı bireylerin ahlaki değerini belirleyen diğer yöntemlere tartışılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Priscilla Cohn</span>

Priscilla T. Neuman Cohn Ferrater Mora, Amerikalı filozof ve hayvan hakları aktivistiydi. Pennsylvania Eyalet Üniversitesi'nde Emerita Felsefe Profesörü, Oxford Hayvan Etiği Merkezi'nin müdür yardımcısı ve Hayvan Etiği Dergisi'nin eş-editörüydü.

<i>Journal of Animal Ethics</i>

Journal of Animal Ethics, insanlar ve hayvanlar arasındaki etik ilişkiyi araştıran çok disiplinli bir dergidir. University of Illinois Press ve Ferrater Mora Oxford Hayvan Etiği Merkezi ile ortaklaşa olarak yayımlandı. Dergi, Andrew ve Clair Linzey tarafından birlikte düzenlenmiştir. Daha önce Priscilla Cohn ile birlikte düzenleniyordu. 2011 yılından beri her yıl yayımlanmaktadır. İçeriği bilimsel makaleler, incelemeler ve tartışma maddelerinden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Yaşam felsefesi</span>

Yaşam felsefesi, yaşamın anlamı ya da yaşamın nasıl yaşanması gerektiğine ilişkin herhangi bir genel tutum ya da felsefi görüştür.

Kimya felsefesi, kimya biliminin temelindeki varsayımları ve metodolojiyi inceler. Kimya felsefesi, filozoflar, kimyagerler ve filozof kimyacılar tarafından araştırılmıştır. Tarihin büyük bölümünde bilim felsefesi büyük oranda fizik felsefesinden oluşmaktaydı fakat kimya kaynaklı felsefi sorular 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren artan düzeyde ilgi görmüştür.

PhilPapers, profesyonel filozoflar ve felsefe öğrencilerinin kullandığı, uluslararası ve etkileşimli bir akademik felsefe makaleleri veritabanıdır. 2009'da, halihazırda sitenin genel editörleri olan, David Bourget ve David Chalmers (AUU) tarafından kurulmuştur ve Batı Ontario Üniversitesi'nin Dijital Felsefe Merkezi tarafından yürütülmektedir.

Nigel William Reginald Warburton, popüler felsefe kitaplarıyla tanınan Britanyalı filozoftur. Ana akademik araştırma alanı fotoğraf estetiğidir. Bunun yanı sıra, uygulamalı etik konulu birçok makale yayımlamıştır.