İçeriğe atla

Jorge Isaac Anaya

Jorge Isaac Anaya (Bahía Blanca, 27 Eylül 1926 - Buenos Aires, 9 Ocak 2008) Arjantinli asker ve devlet adamı. 1976-1983 döneminde ülkede iktidar olan cunta rejiminde 1981-1982 yılları arasında Leopoldo Galtieri ve Basilio Lami Dozo ile birlikte görev yapmıştır.

Arjantin'in İngiltere'den talep ettiği Falkland (Malvinas) Adalarının askerî güçle ele geçirilmesinin savunucusu ve Falkland Savaşı hamlesinin ana destekleyicisiydi.[1]

Askeri kariyeri

Donanmada subay olarak görev yapan Anaya Juan Peron'a karşı düzenlenen 1955 yılındaki darbeye teğmen olarak katılır.[2] Muhaliflere uyguladığı baskı ve işkencelerle tanınan Anaya, 1962 yılında CIA tarafından ülkedeki komünizm karşıtı programa dahil edilir.[3]

Anaya 1964-1967 yılları arasında Londra'da Arjantin deniz ataşesi görevinde bulunur.[2] 1967-1974 döneminde çeşitli donanma gemilerinde görev yaptıktan sonra Deniz İstihbarat Başkanlığına getirilir.

Cunta dönemi

Arjantin'deki cunta 1981 yılı Aralık ayında Galtieri başkanlığında yeniden düzenlenir. Bu dönemde Deniz Kuvvetleri Komutanı olan Anaya, Falkland Adalarının işgalini içeren bir plan hazırlatarak cunta yönetimine sunar. Falkland Savaşı'nın başlatılmasındaki ana aktörlerden birisidir.

Sonraki dönem

Falkland Savaşındaki başarısızlığın da katkısıyla cunta rejimine karşı yükselen toplumsal muhalefet sonucunda askeri rejim devrilir ve demokrasiye geçiş yapılır. 1985 yılında görülen davasında Anaya hüküm giyse de işkence, adam kaçırma gibi suçlardan aklanır. 1989 yılında Devlet Başkanı tarafından affedilir ve salıverilir.

1997 yılında İspanya'da açılan davada Anaya'nın da içinde olduğu cunta rejim liderlerinin Kirli Savaş olarak adlandırılan dönemde İspanyol vatandaşlarına karşı işledikleri insan hakları ihlalleri nedeniyle iadesi istenir. Ancak çeşitli kereler yinelenen bu talepler Arjantin hükûmetlerince reddedilir.

2003 yılı Temmuz ayında dönemin Devlet Başkanı Nestor Kirchner Anaya'nın İspanya'ya iade edilebileceğini belirten kararnameyi imzalar. Yıllarca süren mahkeme süreci sırasında ifade veren Anaya Kasım 2006'da kalp krizi geçirerek hastaneye kaldırılır. Sağlık açısından mahkemeye çıkmaya uygun görülmeyen Anaya ev hapsindeyken 9 Ocak 2008 tarihinde ölmüştür.

Kaynakça

  1. ^ 5 Şubat 1982 tarihli İngiliz gizli yazışması (Margaret Thatcher arşivleri) (İngilizce) 24 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ a b 10 Ocak 2008 tarihli perfil.com haberi 30 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca) 24 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Anaya hakkındaki 22 Aralık 1981 tarihli CIA bilgi notu[] (İngilizce) 24 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Falkland Adaları</span> Güney Atlas Okyanusunda Birleşik Krallık Denizaşırı Toprakları ülkesi

Falkland Adaları ya da Malvina Adaları Güney Atlas Okyanusu'nda Patagonya'nın 480 km doğusunda bulunan takımadalar. Yaklaşık 12.000 km²'lik yüz ölçümüne sahip olan takımada Doğu Falkland, Batı Falkland ve 776 küçük adadan meydana gelir. Britanya Denizaşırı Toprakları'ndan biri olan Falkland Adaları içişlerinde serbest, dışişlerinde ve savunmada ise Birleşik Krallık'a bağlıdır. Adalar'ın başkenti Doğu Falkland'daki Stanley'dir. Birleşik Krallık, Arjantin'in adalar üzerindeki taleplerine rağmen 1833'te egemenliğini ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Falkland Savaşı</span> 1982de Arjantin ve Birleşik Krallık arasındaki savaş

Falkland Savaşı, 2 Nisan 1982'de Arjantin'in Falkland ve Güney Georgia Adalarını işgal etmesi ile başlayan savaştır. Altı hafta süren savaşın ardından Arjantin teslim olmuş ve işgal ettiği toprakları terk etmiştir. Arjantin'de iktidardaki Leopoldo Galtieri rejimi savaşın ardından devrilmiştir. Birleşik Krallık'ta ise Margaret Thatcher zaferin etkisiyle 1983 Birleşik Krallık genel seçimlerini ezici çoğunlukla kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Leopoldo Galtieri</span> Arjantinli asker (1926-2003)

Leopoldo Fortunato Galtieri Castelli, Arjantinli general ve devlet adamı. 1981-82 yıllarında devlet başkanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Mongoose Operasyonu</span>

Mongoose (Firavunfaresi) Operasyonu, ABD Başkanı John Kennedy döneminde CIA tarafından örtülü olarak başlatılan operasyon. Başarısız Domuzlar Körfezi Çıkarmasından sonra 30 Kasım 1961 tarihinde Küba’daki Fidel Castro yönetimine karşı örtülü saldırılara Kennedy tarafından onay verilmiştir. Operasyona Hava Kuvvetleri Generali Edward Lasdale komuta ediyordu.

<i>El País</i>

El País, İspanyolca yayın yapan İspanyol günlük gazete. 391.816 tirajla İspanya'daki günlük spor gazetelerinden sonra en çok tiraja sahip olan gazetedir. Gazetenin genel merkezi Madrid'dedir. Bunun yanında Barselona, Sevilla, Valensiya, Bilbao ve Santiago de Compostela'da merkezleri bulunmakta ve buralarda yerel baskılar yayınlanmaktadır. Ayrıca Latin Amerika için ayrı bir baskı da yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Franco İspanyası</span> İspanyanın 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşından 1975 yılında Francisco Franconun ölümüne kadar geçen dönemi

Franco İspanyası, İspanya'da kullanılan adıyla Franco Diktatörlüğü, resmî adıyla ise İspanyol Devleti 1939 yılında sona eren İspanya İç Savaşı'ndan 1975 yılında Francisco Franco'nun ölümüne kadar geçen dönemde İspanya'nın yönetildiği diktatörlük rejimidir.

<span class="mw-page-title-main">Nazi kaçış rotaları</span>

Nazi kaçış rotaları, II. Dünya Savaşı'nın ardından mağlubiyete uğrayan Mihver Devletleri ve özellikle Nazi Almanyasındaki başta Naziler olmak üzere savaş suçluları ve işbirlikçilerinin Avrupa'dan kaçmak için örgütledikleri güzergâhları tarif etmek için kullanılan bir tâbirdir. Söz konusu rotalar, genellikle Latin Amerika ülkelerine doğru olmuş, kaçanlar özellikle Arjantin, Paraguay, Brezilya, Uruguay, Şili ve Bolivya'ya saklanmışlardır. Bazı kişilerin ABD, Kanada ve çeşitli Orta Doğu ülkelerine gittiği de bilinmektedir. İlk kaçış güzergâhı Almanya-İspanya-Arjantin, diğer güzergâh ise Roma-Cenova-Latin Amerika idi. Kaçış rotalarını örgütleyen çeşitli kişi ve kuruluşlar önce bağımsız hareket etseler de, zamanla örgütlü hareket etmeye başlamıştır.

Yorgos Papadopulos, Yunan subay ve devlet adamı. 1967-1974 Yunanistan askerî cuntası döneminde 1967'den 1973'e kadar yine bir cunta üyesi olan Dimitrios Yoannides tarafından devrilene kadar cuntanın liderliğini yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Luis Carrero Blanco</span>

Luis Carrero Blanco, aşırı sağ kanat diktatörlüğünde amiral ve lider İspanyol siyasetçi. Diktatör Francisco Franco'nun uzun zamandır güvendiği kişiydi. ETA grubunun üyeleri tarafından suikast düzenlendi ve İspanyolların demokrasiye geçiş aşamasına geçildi.

<span class="mw-page-title-main">Dreyfus Olayı karar ve sonuçları</span>

Dreyfus Olayı karar ve sonuçları Dreyfus Olayı'nın mahkeme sürecinde alınan kararları ve siyasal etkilerini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">San Carlos Muharebesi (1982)</span>

San Carlos Muharebesi 1982 yılındaki Falkland Savaşı sırasında Arjantin Hava Kuvvetlerine ait savaş uçaklarıyla Kraliyet Deniz,Hava ve Deniz Piyadeleri arasında Doğu Falkland'daki San Carlos Körfezinde yaşanan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Falkland Savaşı'nın sonuçları</span>

Falkland Savaşı'nın sonuçları, İngiltere ile Arjantin arasındaki 1982 yılındaki Falkland Savaşı'nın sonuçlarının iki ülke iç siyasetine olduğu kadar küresel olarak uluslararası ilişkiler alanında, askeri alanda, kültürel alanda ve sağlık alanında etkileri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Basilio Lami Dozo</span> Arjantinli asker (1929-2017)

Basilio Arturo Ignacio Lami Dozo Arjantinli üst düzey komutan ve devlet adamı. 1976-1983 dönemindeki askerî cuntada Leopoldo Galtieri ve Jorge Isaac Anaya ile birlikte 1981-1982 döneminde aktif yönetimde bulunmuştur.

Port Stanley'in düşüşü Falkland Savaşı kapsamında adalardaki en önemli Arjantin askerî varlığının bulunduğu Stanley'deki Arjantin birliklerinin teslim olmasını, bu sürece giden irili ufaklı muharebeleri ve adadaki Arjantin birliklerinin İngilizlere teslim oluş sürecini anlatır.

ARA <i>General Belgrano</i>

ARA General Belgrano 1951-1982 yılları arasında Arjantin Donanmasında görev yapmış olan kruvazör. İmal edildiğinde USS Phoenix adıyla ABD Donanmasında görev yapmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Pasifik Cephesinde savaşmıştır. Sonrasında Arjantin'e satılan gemi, Falkland Savaşı sırasında 2 Mayıs 1982 tarihinde Kraliyet Donanmasına bağlı nükleer denizaltı HMS Conqueror tarafından batırılmıştır. Bu olayın ardından Arjantin donanması Falkland Savaşı'na dahil olamadığı için Belgrano'nun batırılması savaşın İngilizler lehine sonuçlanmasında belirleyici olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yasak bölge (Falkland Savaşı)</span>

Yasak bölge Falkland Savaşı sırasında 30 Nisan 1982 günü Birleşik Krallık tarafından ilan edilen ve merkezinde Falkland Adaları'nın bulunduğu 200 deniz mili (370 km) çapındaki bir dairenin tanımladığı alandır. Savaş sırasında bu bölgeye giren herhangi bir deniz veya hava aracına önceden uyarılmadan silahlı müdahale edileceği ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci</span>

Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci 1976-1983 dönemi arasında Arjantin devletini yöneten askerî diktatörlük dönemini anlatır. Rejimin temeli 24 Mart 1976 tarihinde Devlet Başkanı Isabel Martínez de Perón'a karşı düzenlenen başarılı darbeyle atılır. İktidarı alan cunta, Kirli Savaş adı verilen ve sivil halka karşı çok çeşitli suçların işlendiği bir süreç başlatmıştır. Rejim 1982 yılında İngiltere'ye karşı başlattığı Falkland Savaşı'nda yenilince toplumsal muhalefet yükselişe geçmiş ve cuntacılar 1983 yılında iktidarı bırakmak durumunda kalmıştır. Takip eden demokrasi döneminde hayatta kalmış olan önde gelen darbecilerin çoğu mahkeme önüne çıkmış ve hapis cezaları almıştır.

Brezilya'da askerî diktatörlük dönemi, Brezilya'da 1 Nisan 1964 ile 15 Mart 1985 tarihleri arasında birbirini izleyen askeri hükûmetlerin sürdürdüğü baskıcı rejimi anlatır. Askerî diktatörlük dönemi demokratik olarak seçimle başa gelmiş olan Devlet Başkanı João Goulart'ın devrilmesiyle başlamıştır. Rejim José Sarney'in 15 Mart 1985'te Devlet Başkanı seçilmesiyle sona ermiştir. Askeri diktatörlük rejimi ilk başlarda kısa süreli olacağı belirtilmesine rağmen 21 yıl sürmüştür. Rejim Atos Institucionais adı verilen kararnâmeler yayınlamış ve bunlar aracılığıyla çeşitli hukuksal düzenlemeler getirmiştir. 1946 Anayasasının yerine 1967 Anayasası getirilmiş, Ulusal Kongre kapatılmıştır. Sivil özgürlükler baskılanmış ve Brezilya ordu ve emniyet teşkilatlarının "şüpheli" gördükleri herkesi yakaladığı ve hapse attığı uygulamalar yaygınlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mario Benjamin Menéndez</span> Arjantinli devlet adamı (1930-2015)

Mario Benjamin Menéndez Arjantinli komutan. Falkland Savaşı sırasında işgalci Arjantin birliklerinin komutanı ve askeri vali konumundaydı. Mağlubiyetin ardından İngiliz birliklerine teslim olmuştur. Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci sırasında iktidardaki cuntacı ekibin önde gelen isimlerindendir. Cuntanın devrilmesinin ardından hakkında insan hakları ihlali yaptığına dair iddialar ortaya atılınca mahkemeye verilmiş ve suçlu bulunarak hapse atılmıştır.