İçeriğe atla

John Knox

John Knox
Doğum1514
Giffordgate, Haddington, İskoçya Krallığı
Ölüm24 Kasım 1572
Edinburgh, İskoçya Krallığı
Defin yeriSt Giles' Katedralı
MeslekDin adamı; Siyasetçi; Yazar
Alma materGlasgow Üniversitesi; St Andrews Üniversitesi
EvlilikMargery Bowes ve Margaret Stewart
ÇocuklarEleazar Knox; Martha Knox; Margaret Knox; Elizabeth Knox

John Knox (İskoçça (Kelt dili); Iain Cnocc; d. y. 1514 - ö. 24 Kasım 1572), bir İskoç bakanı, Reform ilahiyatçısı ve ülkenin Reformunun lideri olan yazar. İskoçya Presbiteryen Kilisesi'nin kurucusuydu. Ayrıca Kalvinist kilisenin kurucusu John Calvin'in öğrencisiydi.

Hayatı

Doğu Lothian, Haddington'da bir sokak olan Giffordgate'de doğan Knox'un St Andrews Üniversitesi'nde eğitim gördüğüne ve noter-rahip olarak çalıştığına inanılıyor. George Wishart gibi erken dönem reformcularından etkilenerek İskoç kilisesinde reform yapma hareketine katıldı. Kardinal David Beaton'ın 1546'da öldürülmesi ve naip Guiseli Meryem'in müdahalesini içeren siyasi olaylara karıştı. Ertesi yıl Fransız kuvvetleri tarafından esir alındı ve 1549'da serbest bırakılarak İngiltere'ye sürgüne gönderildi[1].

Sürgündeyken, İngiltere Kilisesi'nde çalışma izni aldı ve burada İngiltere Kralı VI. Edward'a kraliyet papazı olarak hizmet edecek seviyeye yükseldi. Ortak Dua Kitabı'nın metni üzerinde reform etkisi yaptı. İngiltere'de ilk karısı Margery Bowes ile tanıştı ve evlendi. Mary, İngiltere tahtına çıkıp Katolikliği yeniden kurduğuda Knox görevinden istifa etmek ve ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. Knox Cenevre'ye ve ardından Frankfurt'a taşındı. Cenevre'de, Reform teolojisi ve Presbiteryen yönetimi hakkında deneyim ve bilgi kazandığı John Calvin ile tanıştı[1]. Sonunda İskoçya'daki reform kilisesi tarafından kabul edilen yeni bir hizmet düzeni oluşturdu. Frankfurt'taki İngiliz mülteci kilisesinin başına geçmek için Cenevre'den ayrıldı ancak ayinle ilgili anlaşmazlıkları nedeniyle burayı bırakmak zorunda kaldı ve böylece İngiltere Kilisesi ile olan ilişkisini sona erdirdi.

Edinburgh Üniversitesi Miras Koleksiyonu, Knox's Liturgy'nin John Carswell tarafından İskoç Galcesine çevrilmiş bir kopyasına sahiptir. Bu kitap herhangi bir Gal dilinde basılan ilk kitaptır.[2]

Knox, İskoçya'ya döndüğünde İskoç Protestan soylularıyla birlikte İskoçya'da Protestan Reformu'na öncülük etti. Hareket, ülkeyi küçük kızı İskoç Kraliçesi Mary adına yöneten Guiseli Mary'nin devrilmesine yol açtığı için bir devrim olarak görülür. Yeni oluşturulan yenilenmiş kilise Kirk için yeni inanç itirafının ve dini düzenin yazılmasına yardım etti. Beş ciltlik The History of the Reformation in Scotland'ı 1559 ile 1566 yılları arasında yazdı. Mary'nin hükümdarlığı boyunca Protestanların dini lideri olarak hizmet etmeye devam etti. Knox, Kraliçe ile yaptığı görüşmelerde Katolik uygulamalarını desteklediği için onu uyardı. Kocası Lord Darnley'in öldürülmesindeki rolü olduğu iddiasıyla hapse atıldıktan ve onun yerine Kral James VI tahta çıktıktan sonra, Knox açıkça onun idam edilmesini istedi. Son günlerine kadar vaaz vermeye devam etti.

Wishart, arkasında Knox ile Mariolatry'ye karşı vaaz veriyor (en sağda)
Theodore Beza'nın İkonlarından Knox'un Portresi

 

Seçilmiş Çalışmaları

  • St Andrews Kalesi Cemaatine Bir Mektup; İnançla Gerekçelendirme Üzerine Balnaves'in Kısa Bir Özeti ile (1548)
  • Ayinin Kurban Edilmesinin Putperestlik Olduğuna Dair Doktrinin Doğrulanması (1550)
  • Londra, Newcastle ve Berwick'teki Sadıklara Tanrısal Bir Uyarı veya Öğüt Mektubu (1554)
  • Yasal Yargıçlara İtaat İle İlgili Bazı Sorular ve Yanıtları, Henry Bullinger (1554)
  • İngiltere'deki Tanrı'nın Gerçeği Profesörlerine Sadık Bir Öğüt (1554)
  • Frankfurt on the Maine'deki İngiliz Cemaatinin İşlemleri ve Sorunları Üzerine Bir Anlatı (1554–1555)
  • İskoçya Naibi Kraliçe Dowager'a Mektup (1556)
  • İskoçya'daki Kardeşlerine Hitap Eden Sağlıklı Bir Danışman Mektubu (1556)
  • Cenevre'deki İngiliz Cemaatinde Kullanılan Dualar ve Ayinlerin Hizmet Şekli (1556)
  • Kadınların Korkunç Alayına Karşı İlk Trompet Çınlaması (1558)
  • İskoçya Naibi Kraliçe Dowager'a Bir Mektup: Yazar Tarafından Artırılmış ve Açıklanmış (1558)
  • Piskoposlar ve Din Adamları Tarafından Açıklanan Cümleden Temyiz: İskoçya'nın Soylularına ve Zümrelerine Hitap Eden (1558)
  • İskoçya Topluluğuna Hitap Eden Bir Mektup (1558)
  • Bir Anabaptist'in Kavilasyonlarına Yanıt Olarak Kader Üzerine (1560)
  • İskoçya'da Reformasyon Tarihi (1586–1587)

Notlar

Kaynakça

Birincil kaynaklar

  • Laing, David, (Ed.) (1895), The Works of John Knox, Edinburgh: James Thin, 55 South Bridge, OCLC 5437053 .
  • James (1829), Diary of James Melville, Edinburgh: Bannatyne Club, OCLC 1697717 .

İkincil kaynaklar

  • Jane E.A. (2015), John Knox, Londra: Yale University Press, ISBN 9780300114737 .
  • Eric (2021), "The Role of John Knox and his Seditious Writings in the Outbreak of the French Wars of Religion", Sedition. The Spread of Controversial Literature and Ideas in France and Scotland, c.1550-1610, eds. John O'Brien and Marc Schachter, Brepols, ss. 109-126 .
  • Kenneth D. (2004), John Knox: Reformation Rhetoric and the Traditions of Scots Prose, 1490–1570, Oxford: Peter Lang .
  • Crawford, "John Knox, Reformation History and National Self-Fashioning", Reformation & Renaissance Review 8, no. 1 (April 2006): 48–66 .
  • John (2004), My Heart is my Own: The Life of Mary Queen of Scots, Londra: Fourth Estate, ISBN 978-1-84115-752-8 .
  • Robert M. (1995), "Calvinism and resistance theory, 1550–1580", Burns, J.H. (Ed.), The Cambridge History of Political Thought 1450–1700, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-47772-7 .
  • Richard G., "John Knox: the Main Themes of His Thought", Princeton Seminary Bulletin 4, no. 2 (1983): 101–112 .
  • Richard G. (1984), The Mind of John Knox, Kansas: Coronado Press .
  • Geddes (1957), The Thundering Scot, Philadelphia: The Westminster Press, OCLC 740182 .
  • James S. (2004), John Knox: The Faith of John Knox: The Croall lectures for 1960, Glasgow: University of Glasgow .
  • Rosalind (2000), John Knox, Edinburgh: Birlinn, ISBN 978-1-84158-091-3 .
  • Jae-Eun, "John Knox's Doctrine of Predestination and Its Practical Application for His Ecclesiology", Puritan Reformed Journal, 5, 2 (2013): 65–90 .
  • W. Stanford (1974), Trumpeter of God, New York: Charles Scribner's Sons, ISBN 0-684-13782-8 .
  • Douglas (2011). Everingham, Kimball G. (Ed.). Magna Carta Ancestry: A Study in Colonial and Medieval Families. 2nd. II. Salt Lake City. ISBN 978-1-4499-6638-6. 
  • Jasper (1968), John Knox, Oxford: Clarendon Press, OCLC 251907110 .
  • Fasti ecclesiae scoticanae; the succession of ministers in the Church of Scotland from the reformation. 1. Edinburgh: Oliver and Boyd. 1915. .
  • Kristen P. (2007), Catholic Queen, Protestant Patriarchy: Mary, Queen of Scots and the Politics of Gender and Religion, Basingstoke: Palgrave MacMillan, ISBN 9781403988355 .
  • Retha. M. (2006), Mary Queen of Scots, New York: Routledge, ISBN 0-415-29183-6 .

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">William Wallace</span> I. İskoç Bağımsızlık Savaşı önderi (1270-1305)

Sir William Wallace, Birinci İskoç Bağımsızlık Savaşı sırasında ana liderlerden biri olan bir İskoç şövalyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya</span> Birleşik Krallıkın parçası olan Batı Avrupa ülkesi

İskoçya, Birleşik Krallık'a bağlı dört ülkeden biri. İskoçya anakarası, Büyük Britanya adasının kuzeydeki üçte birlik kısmını kaplar. Güneydoğusunda İngiltere ile 154 km uzunluğunda bir sınırı vardır. Kuzeyi ve batısı Atlas Okyanusu ile, kuzeydoğusu Kuzey Denizi ile ve güneyi İrlanda Denizi ile çevrilidir.

İskoçlar, İskoçya'da yaşayan halkın adıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Mary (İskoçya kraliçesi)</span> İskoçya Kraliçesi ve Fransa Konsort Kraliçesi

I. Mary, Mary Stuart veya İskoç kraliçesi Mary olarak da bilinir, 14 Aralık 1542'den 1567'de zorla tahttan indirilene kadar İskoçya kraliçesi idi.

<span class="mw-page-title-main">I. James (İngiltere kralı)</span> İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı

I. James, İskoçya, İngiltere ve İrlanda kralı.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Tudor</span> İngiltere Prensesi, İskoçya Kraliçesi

Margaret Tudor VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in ikinci çocukları ve ilk kızları. VIII. Henry ve Mary Tudor'un ablasıdır. 1503'te İskoçya kralı IV. James ile evlenerek İskoçya kraliçesi oldu. Kocasının erken ölümü üzerine oğlu V. James adıyla tahta geçti. Oğlu çok küçük olduğundan bir yıl ülke yönetimine yardım etmiştir. Bir yıl sonra İngiltere'ye geri dönmüştür. İngiltere'de iki evlilik daha yapmıştır. Torunu Mary Stuart daha sonra yeğeni I. Elizabeth tarafından idam edilmiştir.

Presbiteryenlik, piskoposluğu reddeden İhtiyar Meclisince yönetilen Kalvinist sistem. Protestanların bulunduğu Reforme Kilise mensuplarına verilen addır. Presbiteryenler olarak isimlendirilirler. Mensupları Presbiteryanizmin havariler tarafından vaaz edilmiş bir sistem olduğuna inanır.

<span class="mw-page-title-main">II. Mary</span>

II. Mary 1689'dan 1694'teki ölümüne kadar eşi III. & II. William ile birlikte hüküm süren İngiltere, İskoçya ve İrlanda kraliçesi'ydi.

<span class="mw-page-title-main">İskoçya Krallığı</span> 843ten 1707ye kadar Büyük Britanyanın kuzeyine egemen bir tarihî devlet

İskoçya Krallığı, 843'ten 1707'ye kadar Büyük Britanya'nın kuzeyine egemen bir tarihî devlet. Daha sonra İngiltere Krallığı ile birleşerek Büyük Britanya Krallığı oldu.

İngiliz Reformasyonu, 16. yüzyılda İngiltere Kilisesi’nin Papa ve Katolik Roma Kilisesi’nden ayrılması ile sonuçlanan bir dizi olaylar serisidir. Bu olaylar, kısmen, bu dönem boyunca Avrupa'nın birçok bölgesine ulaşan ve Hristiyanlık uygulamalarını etkileyen bir dinsel ve politik hareket olan Avrupa Protestan Reformasyonu hareketinin yayılması ile bağlantılıdır. Bu süreci; feodalizmin çöküşü, milliyetçiliğin yükselişi, ortak hukukun yükselişi, matbaanın icadı ve ayrıca buna bağlı olarak İncilin dolaşımının artması, bilim adamları, üst ve orta sınıflar arasında yeni bilgi ve düşüncelerin yaygınlaşması gibi birçok gelişme etkilemiştir. Bununla birlikte, İngiliz reformasyonunun, Galler ve İrlanda'yı da kapsayan değişik aşamaları kamuoyu ile kendisini uyumlandıran devlet politikası değişiklikleriyle büyük ölçüde bir devlet politikası olarak sürdürülmüştür.

Shauna Macdonald, yakın dönem İskoç kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">V. James</span>

V. James,, 9 Eylül 1513'ten ölümüne kadar İskoçya kralıdır. V. James'in babası IV. James Annesi ise Margaret Tudor dur. V. James üçüncü oğulları olarak dünyaya gelmişti. Bu birliğin bebeklik döneminde ölmeyen tek soyundandı.İlk karısı Madeleine von Frankreich düğünden birkaç ay sonra öldü. İkinci karısı Marie de Guise ile bebeklik döneminde ölen iki oğlu ve tahtını devralacak bir kızı Mary Stuart vardı. İskoçya'yı Fransız-Papalık kampına sokma kararlılığı, İngiltere Kralı amcası Henry VIII'e karşı savaşa yol açtı. James V, İskoçlar tarafından Solway Moss Savaşı'nda ezici bir yenilgiden kısa bir süre sonra öldü.

<span class="mw-page-title-main">John Barbour</span>

John Barbour, İskoç şairdir. Barbour, İskoçça dilinde eser veren ilk edebi figürdür. Başlıca eseri, tarihi romantik şiir The Brus'tur (Bruce) ve bu şiirdeki şöhreti nedeniyle o dönemden günümüze kalan diğer İskoçça eserlerin ona ait olduğu düşünülür. Bir dizi başka eser de yazdığı biliniyor, ancak kesin olarak kendisine atfedilen The Stewartis Oryginalle artık kayıptır.

Robert Stewart, Orkney'in 1. Kontu ve Zetland Lordu (Shetland), İskoçya Kralı V. James ve metresi Eupheme Elphinstone'un tanınmış gayri meşru bir oğluydu. Robert Stewart, İskoç Kraliçesi Mary'nin üvey kardeşiydi ve İskoçya ve İngiltere Kralı VI. ve I. James'in amcasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Robert Pitcairn</span>

Robert Pitcairn FRSE FSA, Walter Scott ve Bannatyne Kulübü tarafından yayımlanan çalışmalara katkıda bulunan İskoç bir eski eserler uzmanı ve bilim insanıydı. İskoçya'daki Yüksek Adalet Mahkemesi'nde Ceza Yargılamaları ve Diğer Yargılamalar'ın (1829-1833) yazarıydı. Edinburgh Basım ve Yayıncılık Şirketi'nin başkanı ve Calvin Çeviri Cemiyeti sekreteri idi. Pitcairn, İskoçya Eski Eserler Derneği'nin bir üyesi ve His Majesty's Signet Yazarı ve Maitland Kulübü'nün bir üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">William Allan</span>

Sir William Allan, Rus günlük yaşamını resmetmesiyle tanınan seçkin bir İskoç ressamıdır. Royal Scottish Academy'nin başkanlığı ve Kraliyet Akademisyenliği yapmıştır.

<i>Mary Queen of Scots</i> (film, 2018) 2018 yapımı Josie Rourke filmi

Mary Queen of Scots, Josie Rourke tarafından yönetilen ve senaryosu Beau Willimon tarafından John Guy'ın 2004 tarihli biyografisi Queen of Scots: The True Life of Mary Stuart'a dayanan 2018 tarihî bir drama filmidir. Filmde İskoç Kraliçesi Mary rolünde Saoirse Ronan ve kuzeni Kraliçe I. Elizabeth rolünde Margot Robbie yer alıyor. Jack Lowden, Joe Alwyn, David Tennant ve Guy Pearce de yardımcı rollerde yer alıyor.

<i>Mary, Queen of Scots</i> (film, 1971)

İskoç Kraliçesi Mary, John Hale tarafından yazılan ve Charles Jarrott tarafından yönetilen İskoçya Kraliçesi Mary Stuart'ın hayatından uyarlanan 1971 yapımı biyografik filmdir. Oyuncu kadrosunda baş karakter Mart olarak Vanessa Redgrave yer alır ve Glenda Jackson, I. Elizabeth’i oynamıştır. Jackson daha önce Şubat ve Mart 1971'de gösterime giren ve ilk bölümü Hale tarafından da yazılan BBC televizyon dizisi Elizabeth R'de Elizabeth rolünü oynamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Henry Stuart</span>

Henry Stuart, Lord Darnley, İskoçya Kraliçesi Mary'nin ikinci kocası ve İskoçya Kralı VI. ve İngiltere Kralı I. James'in babasıydı. Ebeveynleri aracılığıyla hem İskoç hem de İngiliz tahtlarında hak iddia ediyordu.Darnley, oğlunun doğumundan bir yıldan kısa bir süre sonra 1567'de Kirk o' Field'da öldürüldü. Hayatını ve ölümünü anlatan birçok çağdaş anlatı ondan sadece Lord Darnley olarak bahseder, Lennox Kontluğu'nun vârisi olarak unvanı budur

<span class="mw-page-title-main">İskoçya reformasyonu</span>

İskoçya Reformasyonu, İskoçya'nın Papalık'tan koptuğu ve ağırlıklı olarak Kalvinist bir ulusal kilise olan İskoçya Kilisesi'ni (Kirk) olarak da bilinir) geliştirdiği süreçtir. Bu, 16. yüzyıldan itibaren gerçekleşen daha geniş Avrupa Protestan Reformu'nun bir parçasıydı.