İçeriğe atla

John Hay

John Hay
37. Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı
Görev süresi
30 Eylül 1898 - 1 Temmuz 1905
BaşkanWilliam McKinley
Theodore Roosevelt
Yerine geldiğiWilliam R. Day
Yerine gelenElihu Root
Kişisel bilgiler
Doğum 8 Ekim 1838(1838-10-08)
Salem, Indiana
Ölüm 01 Temmuz 1905 (66 yaşında)
Newbury, New Hampshire
Partisi Cumhuriyetçi
Evlilik(ler) Clara Louise Stone (1849–1914)
Çocuk(lar) Adelbert Barnes
Alice Evelyn (Wadsworth)
Helen Julia (Whitney)
Clarence

John Milton Hay (8 Ekim 1838 - 1 Temmuz 1905), 1898-1905 arasında ABD dışişleri bakanı. ABD'nin büyük devletler arasına girdiği dönemde ülke diplomasisini başarıyla yönlendirmiş, özellikle Çin'e yönelik Açık Kapı Politikası'nda önemli rol oynamıştır.

Springfield'de (Illinois) hukuk öğrenimi gördüğü sırada, geleceğin ABD başkanı Abraham Lincoln'le tanıştı. 1861-1865 arasında Başkan Lincoln'ın özel sekreterliğini yaptı. Çeşitli Cumhuriyetçi yönetimler döneminde de Avrupa'da birçok diplomatik görevde bulundu. New York Tribune'de beş yıl süreyle başyazı yazdıktan sonra dışişleri bakan yardımcısı olarak devlet görevine döndü (1879-1881).

Hay, William McKinley'nin başkanlığa seçilmesinin ardından ülke çapında ün kazandı.Önce ABD'nin İngiltere büyülelçisi, sonra da dışişleri bakanı olarak görev yaptı. İspanyol - Amerikan Savaşı'nı sona erdirmek üzere Paris'te sürdürülen barış görüşmelerine katıldı (1898). Filipinler'in tümünü savaş ganimeti olarak elde tutma yönündeki tarihsel kararın alınmasında ve böylece ABD'nin başlıca emperyalist ülkelerden biri konumuna gelmesinde belirleyici oldu.

Hay, özellikle Doğu'nun nüfuz bölgelerine ayrılması eğilimine karşı çıkan Açık Kapı Politikası'yla ün kazandı. 1899'da ilgili altı ülkeye birer nota göndererek Çin sınırları içinde bütün ülkelere eşit ticaret hakları tanınmasını önerdi. Çin'deki Boxer Ayaklanması (1900) sırasında gönderdiği ikinci bir genelgede de bütün ülkelerin Çin'in toprak ve yönetim bütünlüğünü korumada iş birliği yapmasını istedi.

1901'de Hay'ın yürüttüğü görüşmeler sonunda İngiltere'yle ikinci kez imzalanan Hay-Pauncefote Antlaşması, Panama Kıstağı üzerinde bir kanal yapma yetkisini yalnız ABD'ye veriyordu.Bundan iki yıl sonra Hay, Panama'nın bağımsızlığı ve kanal yapımının başlatılmasıyla sonuçlanan diplomatik girişimlerde Başkan Theodore Roosevelt'e yardımcı oldu.

Hay diplomatik ve yönetsel görevlerinin yanı sıra edebiyat yeteneği de sergileme olanağı buldu. Pike County Ballads and Other Poems (1871; Pike Baladları ve Başka Parçalar) adlı kitabı ile The Bread-winners (1883;Eve Ekmek Getirenler) adlı romanı edebiyat çevrelerinde olumlu karşılandı. John G. Nicolay ile birlikte kaleme alıp derlediği Abraham Lincoln: A History (1890; Abraham Lincoln: Bir Tarih) ve Lincoln'ın tüm yapıtları (Complete Works, 1894) yıllarca tarih alanında standart kaynak olarak kullanılmıştır.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen
William R. Day
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı
1898–1905
Sonra gelen
Elihu Root


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">James Monroe</span> 5. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1817–1825)

James Monroe, Amerikalı diplomat ve siyasetçi. Demokratik-Cumhuriyetçi Parti'den, 5. ABD başkanı seçilmiştir. 1817 - 1825 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Monroe doktrini ile tanınır. 'Amerika Amerikalılarındır' deyişi ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri bakanlığı</span> diplomasiden sorumlu hükümet bakanlığı

Dışişleri bakanlığı, devletin dış politika ve ilişkilerinden, diplomasi faaliyetlerinden, ikili ve çok taraflı ilişkilerden sorumlu olan hükûmet departmanıdır. Ayrıca, yurtdışında bulunan ülke vatandaşlarına destek sağlamak da görevleri arasındadır. Bu kurum genellikle bir dışişleri bakanı veya dışişleri bakanı tarafından yönetilir. Dışişleri bakanı genellikle hükûmetin başı olan yetkili kişiye rapor verir.

<span class="mw-page-title-main">Theodore Roosevelt</span> 26. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1901–1909)

Theodore "Teddy" Roosevelt, ABD'nin 26. Başkanı. 14 Eylül 1901 yılında henüz 42 yaşında iken başkanlığa geldi ve Amerikan tarihinin o döneme kadarki en genç devlet başkanı oldu. 1906'da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. Cumhuriyetçi Parti'nin üyesi idi ve ikinci kez seçildiği bu görevden 1908 yılının sonunda kendi isteği ile ayrıldı. Sonrasında ise William H. Taft göreve geldi.

<span class="mw-page-title-main">Abraham Lincoln</span> 16. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1861–1865)

Abraham Lincoln, Amerikalı siyasetçi, hukukçu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanıdır. 1861'den suikasta uğrayıp öldüğü yıl olan 1865'e kadar görev yapan Lincoln, döneminde çıkan Amerikan İç Savaşı'nda Amerikan ulusunu anayasal bir birlik olarak savunmak için Birleşik Devletler birliğini yönetti, savaşı kazandı. Dört yıllık başkanlık sürecinde köleliği ortadan kaldırmayı ve ABD ekonomisini modernleştirmeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Panama Kanalı</span> Atlas Okyanusunu Büyük Okyanusa bağlayan su yoludur

Panama Kanalı, Orta Amerika'nın en güney ülkesi Panama topraklarında yer alır ve Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus'u birbirine bağlayan su kanalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dominique de Villepin</span> 95. Fransa başbakanı

Dominique de Villepin, Fransız siyasetçi. 2005-2007 yılları arasında Fransa başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">George Marshall</span>

George Catlett Marshall, II. Dünya Savaşı sırasında ABD Genelkurmay Başkanı (1939-1945). Daha sonra dışişleri (1947-1949) ve savunma bakanı (1950-1951) olarak hükûmette görev almıştır. Türkiye ve diğer 15 Avrupa ülkesinin ekonomik bağlılığını başlatan Marshall Planı olarak bilinen Avrupa Kalkınma Programı'nın yaratıcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bernhard von Bülow</span> Alman İmparatorluğu’nun dördüncü şansölyesi ve Prusya başbakanı

Prens Bernhard Heinrich Karl Martin von Bülow, Alman İmparatorluğu şansölyesi ve 1900-1909 arasında Prusya başbakanı. I. Dünya Savaşı öncesinde İmparator II. Wilhelm ile birlikte Almanya'yı genişletme politikası izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maksim Litvinov</span>

Maksim Maksimoviç Litvinov, Sovyet diplomat ve 1930-1939 yılları arasında görev yapan Sovyetler Birliği Dışişleri Halk Komiseri. Dünya ölçeğinde silahsızlanma ve Nazi Almanyası'na karşı Batılı devletlerle ortak bir güvenlik sistemi oluşturma görüşlerinin önde gelen savunucularından oldu.

<span class="mw-page-title-main">Tunku Abdurrahman</span>

Tunku Abdurrahman Putra El-Haj, 1957 - 1963 arasında bağımsız Malaya Federasyonu'nun, 1963 - 1970 arasında da Malezya'nın ilk başbakanı. Önderliği sırasında yeni yönetim istikrara kavuşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dean Acheson</span> Amerikalı siyasetçi ve avukat

Dean Gooderham Acheson, Amerikalı devlet adamı ve avukat; ABD dışişleri bakanı (1949-1953), ABD başkanlarından dördünün danışmanı. II. Dünya Savaşı'nı izleten Soğuk Savaş döneminde ABD'nin dış politikasının mimarlığını yapmış, Sovyetler Birliği ve öteki komünist ülkelere karşı Batı İttifakı'nın oluşturulmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Frank B. Kellogg</span> Amerikalı siyasetçi (1856 – 1937)

Frank Billings Kellogg, Amerikalı avukat, siyasetçi ve devlet adamı, Amerika Birleşik Devletleri dışişleri bakanı (1925-1929). En önemli başarısı, ulusal politikanın bir aracı olarak savaşı yasaklamayı çok taraflı bir antlaşma niteliğindeki Kellogg-Briand Paktı'nın imzalanmasını sağlamak olmuştur. Bu başarısından dolayı 1929 Nobel Barış Ödülü'nü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">William H. Seward</span> Amerikalı avukat ve siyasetçi (1801 – 1872)

William Henry Seward, Sr., Amerikalı senatör, New York Valisi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 24. Dışişleri Bakanı'dır. İlk olarak Abraham Lincoln döneminde görevde bulunmuştur. Lincoln'un suikastı sonrası Andrew Johnson'ın başkan olmasıyla görevine devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Marshall Planı</span> Amerikan merkezli ekonomik yardım planı

Marshall Planı, II. Dünya Savaşı sonrasında 1947 yılında önerilen ve 1948-1951 yılları arasında yürürlüğe konmuş ABD kaynaklı, antikomünist hedefleri olan bir ekonomik yardım paketidir. 16 ülke, bu plan uyarınca ABD'den ekonomik kalkınma yardımı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Guy Mollet</span> Fransız siyasetçi (1905 – 1975)

Guy Mollet, 1956-1957 yıllarında görev yapan Fransa eski başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Robert Todd Lincoln</span>

Robert Todd Lincoln, eski ABD savaş bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri Bakanlığı (Azerbaycan)</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı —yabancı ülkeler ve uluslararası organizasyonlar alanında faaliyet gösteren Azerbaycan yürütme organı. Şu anda Bakanlığı Ceyhun Bayramov yönetiyor.

<span class="mw-page-title-main">Çin Cumhuriyeti-Sovyetler Birliği ilişkileri</span>

Sovyetler Birliği-Çin Cumhuriyeti ilişkileri, Sovyetler Birliği ile Çin Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Cyrus Vance</span>

Cyrus Roberts Vance, ABD'li avukat ve 1977-1980 yılları arasında Başkan Jimmy Carter kabinesinde ABD Dışişleri Bakanı. Bu görevde bulunmadan önce Johnson İdaresinde ABD Savunma Bakan Yardımcısı olarak görev yaptı. Kennedy yönetimi sırasında Ordu Sekreteri ve Savunma Bakanlığı Baş Hukuk Müşaviri olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Carlo Sforza</span> İtalyan siyasetçi (1872-1952)

Kont Carlo Sforza, İtalyan diplomat ve faşizm karşıtı bir politikacı.