İçeriğe atla

John Godolphin Bennett

John Godolphin Bennett (8 Haziran 1897 - 13 Aralık 1974), İngiliz matematikçi, asker, teknoloji araştırmacısı ve yazardır. İyi Türkçe bilen Bennett, İstanbul İşgal Komutanlığında istihbaratçı olarak çalışmıştır.[1]

Başta İngiltere ve ABD olmak üzere Batı ülkelerinde ruhaniyet, maneviyat ve ruhani psikoloji gibi konularda ve P.D. Ouspensky ile özellikle Georgi Gürciyev'in öğretilerine dair yazdığı kitaplarıyla tanınmıştır.

Osmanlı Meclis-i Mebusan'ının İngiliz askerlerince basılıp İttihadçı milletvekillerin tutuklanmasında ve onların Malta Adası'na gönderilmesi operasyonunun başında da Bennett vardı.[2]

Bennet, savaş sonrası ordudan ayrıldı ve bazı Osmanlı hanedanlarının vekaletlerini alarak onların adına miras işleriyle uğraştı. Aldığı vekaletler nedeniyle birçok eski Osmanlı coğrafyasında bulundu. Bu sırada Yunanistan'da hanedan miraslarıyla ilgili olarak uğraşırken tapularda tahrifat yaptığı iddiasıyla hapse atıldı ve ondan sonra miras takip işlerini bırakarak ruhani psikolojiye yöneldi. Bu yönelimde İstanbul'da görevli bulunduğu sırada defalarca gittiği Mevlevi tekkelerinin etkisi olmakla beraber, esasen 1920'de tanıştığı Prens Sabahattin ile yaptığı görüşme ve temaslar ile prensin tanıştırdığı Georgi Gürciyev'in üzerinde bıraktığı etki çok belirleyici olmuştur. Bolşevik ihtilalinden sonra İstanbul üzerinden Avrupa'ya geçmiş olan ve İstanbul'da tanışmış olduğu Ouspensky ve Georgi Gürciyev'in sırasıyla müridi oldu. Fransa'da Georgi Gürciyev'in yanında geçirdiği bir dönem sonrasında İngiltere'ye döndü ve Londra yakınlarındaki önce 40'lı yıllarda Coombe Springs ve 1970'ten sonra da Sherborne Şatosu'nda kurduğu adeta tekke benzeri okullarda bir nevi ruhani lider/mürşid oldu. Bennet bu dönemde ruhaniyat konusunda kitaplar yazmakta ve nadir de olsa Türkiye ve Orta Doğu ülkelerine seyahat ederek şeyhler ile görüşüyordu. John Bennett çağımız Avrupa'sında, özelde de İngiltere'deki modern ruhaniyat düşüncesinin son yüzyıldaki önemli isimlerinden biri olarak tanınmakta ve kurduğu düşünce sisteminin birçok takipçisi bulunmaktadır.

İstanbul'un düşmanlar tarafından işgal edildiği dönemde Beyoğlu Krocker Otel'de çok sayıda Türk'e kırbaçla hunharca işkenceler yapmıştır. Daha sonra "Deli Türkler" tarafından saldırıya uğramış ve bunun neticesinde bir ayağının sakat kaldığı iddiası yayılmıştır. Bu vatansever grubun içinde görev alan Manastırlı Deli Ömer bu olayları anılarında detaylı olarak anlatmıştır.[3] Buna karşın Bennett'le 1972 yılında röportaj yaparak "Atatürk'e Nasıl Vize Verdim" adlı kitabı yazan ve Mayıs 2012'de ölmüş olan gazeteci Nezih Uzel'e dair internet sitesinde bu konu yalanlanmakta ve Nezih Uzel'in 2012 Şubat'ında yaptığı şu açıklama yer almaktadır: "... Pek çok kaynağın kullandığı Maslak'taki vurulma olayı uydurmadır. Sanırım benim Galatasaray'da da tarih hocam olan Samih Nafiz Tansu uydurdu veya aldığı yere aldandı. Bennett'in bedeninde bir arıza yoktu. Son resimlerden birinde koşarken görülüyor. Londra'da bir grafik okulu kuran Bülent Rauf Beyin bir ayağı sakattı. Onunla karıştırmış olacaklar..." [4]

1962 yılında Türkiye'de tanıştığı, sufi ve melami şeyhi Hasan Lütfi Şuşud'dan da etkilenmiştir. Şuşud'un "Hacegan Hanedanı" adlı kitabını onun nezaretinde tercüme ederek "Masters of Wisdom" adlı kitabının ilk bölümlerini oluşturmuştur. Bennett önce Şuşud'la beraberce bu kitabı yazmak istemişse de, Hacegan Hanedanı ile Georgi Gürciyev arasında direkt bir ilişki kurmak arzusunda olmasından rahatsız olan ve katıksız bir Müslüman olan Hasan Lütfi Bey buna razı olmamış ve müşterek yazarlı bir kitap yayımlanamamıştır.[5]

Bennett'in, ilk baskısı 1962 yılında ve genişletilmiş baskısı 1974'te yapılan ve Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin yakın geçmiş tarihiyle ilgili önemli bilgilerin de içeren Witness (Tanık) adında bir otobiyografisi vardır. Genişletilmiş baskısı esas alınan Witness (Tanık); Çiçek Öztek'in çevirisiyle 2007 yılında Türkçe olarak da yayımlanmıştır.

Türkçede yayımlanmış kitapları

  • Tanık, 2007 (çeviren: Çiçek Öztek)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  2. ^ "Murat Bardakçı'nın yazısı". 10 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2007. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012. 
  4. ^ "Vakt oldu temam | Ex Oriente Lux". 23 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bahâîlik</span> tek tanrı inancına dayalı bir din

Bahâîlik, bütün insanlığın ruhanî birliğini vurgulayan tek tanrılı bir dindir. Üç ana prensip Bahâî öğretileri ve itikadı için bir temel oluşturur: Tanrı birliği, yani tüm yaratılışın kaynağı olan tek bir tanrı vardır, din birliği, yani tüm ilahi dinler aynı ruhanî kaynağa sahiptirler, aynı Tanrı'dan gelirler ve insanlığın birliği, yani bütün insanlar eşit yaratılmıştır, çeşitlilik içinde birlik ile bir araya getirilmiştir; ırkların ve kültürlerin bu çeşitliliği takdire ve kabule değer görülmelidir. Bahâî inancının öğretilerine göre insanın amacı dua, tefekkür ve insanlığa hizmet yoluyla Allah'ı tanımayı ve sevmeyi öğrenmektir.

<span class="mw-page-title-main">Tasavvuf</span> İslamın içsel, mistik boyutu

Tasavvuf veya Sûfîzm ya da Sûfîlik, İslam'ın iç veya mistik yüzü olarak tarif edilir. Ayrıca Sufizmin batıda yükseltilen içeriğinin "Budizm ve Taoizm gibi içeriksiz güzel yaşama tarzı" olarak yorumlanması da vardır.

<span class="mw-page-title-main">İskilip</span> Çorumun bir ilçesi

İskilip, Çorum ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Şükûfe Nihal</span> Türk şair

Şükûfe Nihal Başar, Türk şair, öğretmen, eylemci ve aktivisttir.

Benderli Ali Paşa,, II. Mahmud saltanatında 26 Mart 1821 - 30 Nisan 1821 tarihleri arasında bir ay üç gün Sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır. Yunan Ayaklanması'nı gizlice desteklediği gerekçesi ile 22 Nisan 1821'de Fener Patriği Grigoryos'un asılmasına ferman buyurmuştur. Ancak bu irade sonrasında 30 Nisan'da Kıbrıs'a sürülmüş ve idam edilmiştir. Tarihte padişah emri ile idam olunan 44. ve son Sadrazamdır.

Abdülhakîm Arvâsî Üçışık , Türk İslam âlimi.

<span class="mw-page-title-main">Hilâfet</span> Muhammedin ölümünden sonra oluşturulan devlet başkanlığı makamı

Hilâfet veya halifelik, Arap coğrafyasında dünyanın diğer coğrafyalarındaki krallık, hanlık, çarlık, imparatorluk ve şahlık gibi makamlara eşdeğer olarak kurulmuş bir devlet başkanlığı makamıdır. 632'de ölen İslam peygamberi Muhammed'in kurduğu İslam Devleti'nin liderliğini sürdüren hükümdarlar; "kral", "çar" veya "imparator" gibi bir unvan olan halife unvanını kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu</span> Ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti’ne bağlanmasını öngören yasa

Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu , Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Mart 1924 tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekâleti'ne bağlanmasını öngören yasadır.

<span class="mw-page-title-main">Ohri</span>

Ohri, yaklaşık 42.000 kişilik nüfusu ile Kuzey Makedonya'nın en büyük sekizinci kentidir. İçinde bulunduğu eş isimli belediyenin idari koltuğudur ve ülkenin güneybatısında, Ohri Gölü'nün kenarında, Arnavutluk sınırına gayet yakın bir konumda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de laiklik</span> Din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılması

Türkiye'de laiklik, Osmanlı İmparatorluğu zamanında yargı ve devlet yönetiminde kısmen kendini göstermeye başlamış, Cumhuriyet devrimi ile anayasanın temel unsurlarından biri haline gelmiş, din ve siyasetin birbirine karışmaması ilkesidir. Laiklik terimi Fransızcadaki karşılığı Laïcité kelimesinden Türkçeye uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul bibliyografyası</span>

İstanbul hakkında yazılmış kaynak eserler şu şekildedir.

<span class="mw-page-title-main">Prens Sabahaddin</span> Türk siyasetçi ve düşünür

Mehmed Sabahaddin, Türk siyasetçi ve düşünür. Babası Damat Gürcü Halil Rifat Paşa'nın oğlu, Osmanlı Adliye nazırlarından Mahmud Celaleddin Paşa, annesi Sultan Abdülmecid'in kızı, Sultan Abdülhamid'in kız kardeşi, Seniha Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sema (tasavvuf)</span>

Sema veya Sama,, sufinin musiki nağmelerini dinlerken sesi ve anlamı işitmesi, vecde gelip hareket etmesi ve kendinden geçip dönmesi anlamında bir tasavvuf terimidir.

Gül İrepoğlu Türk sanat tarihçisi, akademisyen, yazar.

<i>Gangsterin Kaderi</i>

Gangsterin Kaderi 1968 ABD yapımı polisiye gerilim filmidir. Özgün adı Bullitt olan film yıllar sonra TRT televizyonunda Hedef adıyla da gösterilmişti.

Ken'an Rifâî Büyükaksoy,, Türk muallim, mutasavvıf, şairdir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşayan İslâm âlimleri arasında önemli yeri olan bir mutasavvıftır. İslâmiyet'in ilk tarikatlarından biri olan Rıfâiyye'nin İstanbul kanadını kurmuş, tarikatın görüşlerini 20. yüzyılın modern hayat şartlarına göre yorumlamış, 1908 ile 1925 arasında tarikatın şeyhliğini yapmıştır. Osmanlı döneminde olduğu gibi cumhuriyet döneminde de, Türkiye'de pek çok entelektüel, yazar, edebiyatçı, sanatçıyı etkileyen Kenan Rifâî, 1925'te tekke ve zaviyelerin yasaklanmasını "Hakk'ın tasarrufu" olarak yorumlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu</span> Güneydoğu Avrupa, Güneybatı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1299–1922)

Osmanlı İmparatorluğu ya da Osmanlı Devleti, resmî olarak Devlet-i Aliyye ve yine resmî olarak antlaşmalarda ve uluslararası kullanımlarda Türkiye, Batı kroniklerindeki kullanımlarda ise Türk İmparatorluğu, 1299 yılında Oğuz Türklerinden Osman Gazi'nin kurduğu Osmanoğlu Hanedanı'nın hükümdarlığında Orta Çağ'dan Yakın Çağ'a kadar varlığını sürdürmüş bir imparatorluktur.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi</span>

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Yahudilerin tarihi, Osmanlı topraklarında var olan Yahudilerin tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">Georgi Gürciyev</span> filozof, mürşit, besteci ve yazar

Georgi Gürciyev, , 20. yüzyılın ilkyarısında etkili olmuş ruhani öǧretmen, guru ve yazar. Kafkasya'da doǧmuş, çocukluǧu Kars'ta geçmiștir. İnsan hayatının amacını sorgulamıș ve yanıtları eski geleneklerin içinde bulacağı düșüncesiyle, gerçeğe ulașmak için Hindistan, Tibet, Orta Asya, Anadolu ve Mısır'da yirmi yıl kadar gezgin olarak dolașmıștır. Fakirlerden, rahiplerden ve yogilerden etkilenmiș, ancak yolculuğunun sonunda kendisi Dördüncü Yol adını verdiği bir öğreti yaratmıștır. Dördüncü Yol'un diğer üç yoldan farkı günlük hayat içinde uygulanabilir olması ve beden, duygu ve zihin dengesinin kurulmasıdır. İnsanların hipnoz durumuna benzer bir uykuda olduklarını, Dördüncü Yol'un insanları bu durumdan kurtaracaǧını ve tam bilinç seviyesine yükselteceǧini savunmuștur. Hayatının sonuna kadar bu öǧretisini batı dünyasına tanıtmak için çalıșmıștır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim</span> Osmanlı Devletinde eğitim sistemi

Osmanlı İmparatorluğu'nda eğitim. İslam eğitim sisteminin temel kurumu olan medrese, Osmanlılar dönemininde de eğitimin temeli olmuş, Osmanlı İmparatorluğu'na uygun biçimsel gelişmeler göstermiştir. Medrese sıbyan mektebinden sonra orta, lise, yüksek okul ve üniversite eğitimi veren, İslami kimliği nedeniyle yalnızca Müslümanların devam ettiği bir eğitim kurumu özelliğindedir. İmparatorluk sınırlarındaki Müslümanların eğitimi ulema adı verilen dindar topluluk tarafından İslam dininin hükümlerine göre denetlenmekteydi. II. Mahmut dönemine kadar İslami örgütlenme yürütülmüştür. Bu dönemde batı biçimi kurumlar oluşturulmadan önce, memur yetiştirmek amacıyla Acemi Oğlanlar Ocağı ve Enderûn Mektebi; sivil halkın eğitimi amacıyla Sıbyan Mektepleri ve Medreseler kurulmuş idi. İlk medrese 1331'de kurulan İznik Orhaniyesi'dir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.