John Forbes Nash Jr.
John Forbes Nash Jr. | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 13 Haziran 1928 Bluefield, Batı Virginia, ABD |
| Ölüm | 23 Mayıs 2015 (86 yaşında) Monroe Township, Middlesex County, New Jersey, ABD |
| Ölüm sebebi | Trafik kazası |
| Vatandaşlık | Amerika Birleşik Devletleri |
| Mezun olduğu okul(lar) | |
| Evlilikler | Alicia Nash (e. 1957–1963) (boşanma)(e. 2001–2015) (ölüm) |
| Çocuk(lar) |
|
| Ödüller |
|
| Kariyeri | |
| Dalı | |
| Çalıştığı kurumlar | |
| Doktora danışmanı | Albert W. Tucker |
| İmza | |
 | |
John Forbes Nash Jr. (d. 13 Haziran 1928 – ö. 23 Mayıs 2015), oyunlar teorisinde ve diferansiyel geometri alanında köklü değişiklikler yapmış; aynı zamanda kısmi diferansiyel denklem üzerinde de çalışmış Amerikalı matematikçi.
1959'da, Nash ruhsal bozukluk belirtilerini açıkça göstermeye başladı ve birkaç yılını paranoid şizofreni teşhisiyle akıl hastanelerinde geçirdi. 1970'ten sonra, durumu yavaş da olsa daha iyiye gitmeye başladı ve 1980'lerin ortasında akademik kariyerine geri dönme imkânı buldu.
Şizofreni ile mücadelesi ve toparlanıp akademik hayatına geri dönüşü, Sylvia Nasar tarafından yazılan Akıl Oyunları isimli biyografik romanın yanı sıra Nash'i Russell Crowe'un canlandırdığı aynı isimli filme de konu olmuştur.
23 Mayıs 2015'te, Nash ve eşi Alicia Nash, taksiyle yolculuk ederken bir paralı otoyolda meydana gelen trafik kazasında öldü.[1]
Biyografisi
Lisans ve yüksek lisans eğitimini Carnegie Teknoloji Enstitüsü (günümüzde Carnegie Mellon Üniversitesi)'de ders çalışmadan dereceyle tamamladıktan sonra doktora yapmak için Princeton Üniversitesi'ne gitti.[2] 21 yaşında hazırladığı doktora tezi, "Oyun Teorisi", ona uzun yıllar sonra, 1994'te Nobel Ekonomi Ödülünü kazandırdı. Genç deha, John von Neumann'ın icadı olan oyun teorisindeki sorunları çözüp kullanılır hale getirdi. 30 yaşına kadar parlak fikirleri ve göze çarpan kişiliği sayesinde hızla yükselip matematik camiasının önde gelen isimlerinden biri oldu. MIT'de profesörlük yapmaya başladığında karısı Alicia Larde ile tanıştı. Larde o zamanlar daha bir fizik öğrencisiydi. Nash'in şizofreni sorunları başlamadan kısa süre önce çiftin bir oğlu oldu. John Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde ordu adına şifre çözücü olarak çalışmıştır.
Hastalığının ilk belirtileri 1958 yılında görülmeye başladı. Bir oda arkadaşı olmamasına rağmen bir oda arkaşından bahsedip etrafındakileri korkutmuş ve oda arkadaşıyla yaptığı hayali sohbetler onun şizofren olduğunu ortaya çıkarmıştır. Daha sonra bu hastalığı kendi zekasını kullanarak yenmiştir.
Alicia Larde-John Nash çifti 1963'te boşandı ve 1970'te tekrar bir araya geldi. Bu tarihten itibaren darılıp barışan çift, kendileri hakkında “aynı çatı altındaki iki yabancı” benzetmesini yapmıştı. Nash 1994'te Nobel Ödülü'nü kazandıktan sonra aralarını düzelttiler ve 1 Haziran 2001'de tekrar evlendiler.
Nash, 1945 ve 1996 yılları arasında 23 bilimsel çalışma yayınladı, ayrıca “Essays on Game Theory” (1996) ve “The Essential John Nash” isimli kitapları yazdı. Aynı zamanda “Hex” ve “So Long Sucker” adlı 2 popüler oyunun yapımcıları arasındadır. Princeton'da matematik üzerine çalışmalar yapmaktaydı.
Nash 23 sayısıyla takıntılıydı. Nash, toplam 23 bilimsel makale yayınlamıştı.
Nash, 21 Ağustos 2009'da kalp krizi geçirdi. Dört gün hastanede yattıktan sonra kendine geldi ve eve döndü. Doktoru ölümü ucuz atlattığını ve sağlığının tehdit altında olduğunu söyledi. Nash düzenli ilaç kullandı.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Akıl Oyunları filmindeki ünlü matematikçi John Nash trafik kazasında öldü". BBC Türkçe. 24 Mayıs 2015. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2015.
Dış bağlantılar
- Autobiography9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Nobel Ödülü websitesi
- Nash's home page at Princeton22 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IDEAS/RePEc 30 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Nash FAQhis dissertation (PDF)
- "A Brilliant Madness18 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." – a PBS
- John Nash speaks out19 Aralık 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- John H. Lienhard (1994). "John Forbes Nash, Jr.". The Engines of Our Ingenuity. § 983. NPR. KUHF-FM Houston.
- "John F. Nash by Lao Long"
- video: Ariel Rubinstein's Lecture: "John Nash, Beautiful Mind and Game Theory"27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Nash Equilibrium" 26 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 2002 Slate article by Robert Wright
- Video, with book, of Nash's meeting 14 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- NSA releases Nash Encryption Machine plans to National Cryptologic Museum19 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- John F. Nash Jr. (1928– ). The Concise Encyclopedia of Economics (2.2seri=Library of Economics and Liberty bas.). Liberty Fund. 2008. 6 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2013.
- "Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 1" 5 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- "Aljazeera - One on One - Professor John Nash - 5 Dec 09 - Part 2" 5 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
