İçeriğe atla

John Demjanjuk

Ivan Nikolajoviç Demjanjuk
Demjanjuk'un Trawniki kartıı
Doğum3 Nisan 1920
Kiev Guberniyası, Ukrayna SSC
Ölüm17 Mart 2012 (91 yaşında)
Bavyera, Almanya
Bağlılığı Sovyetler Birliği Nazi Almanyası
Branşı Waffen-SS
Çatışma/savaşlarıII. Dünya Savaşı
Ailesi
EşiVera Kowlowa
Sonraki işiOtomobil tamircisi

Ivan Nikolajoviç Demjanjuk (Ukraynaca: Іван Николайович Дем'янюк; 3 Nisan 1920 – 17 Mart 2012), Yahudi Soykırımı ile ilgili savaş suçu işlediğine dair iddialara sahip Ukrayna asıllı ABD vatandaşı. Yargılanıp mahkûm edildiği 1980'lerde küresel medyanın ilgisinin merkezi haline geldi. Ölümünden kısa bir süre önce, Sobibor'daki 28.000 cinayetin bir parçası olarak tekrar yargılandı ve mahkûm edildi.

1920'de Sovyet Ukrayna'da doğan Demjanjuk, 1940'ta Sovyet Kızıl Ordusu'na askere alındı. İkinci Dünya Savaşı'nda savaştı ve 1942 baharında Almanlar tarafından esir alındı. Almanlar tarafından işe alındı ve Treblinka toplama kampında eğitildi. Sobibor Toplama Kampında ve en az iki toplama kampında hizmet etti. Savaştan sonra, Batı Almanya'da yerinden edilmiş kişiler kampında tanıştığı bir kadınla evlendi ve kendisi ve kızlarıyla birlikte Amerika Birleşik Devletleri'ne göç etti.[1] Bir otomobil fabrikasında çalıştığı ve üç çocuk yetiştirdiği Seven Hills, Ohio'ya yerleştiler. Demjanjuk, 1958'de ABD vatandaşı oldu.

Ağustos 1977'de Demjanjuk, Trawniki toplama kampının bir üyesi olmakla suçlandı. İsrail'deki Holokost'tan kurtulanların görgü tanıklarının ifadesine dayanarak, "Korkunç İvan" olarak bilinen kötü şöhretli Treblinka imha kampı muhafızı olarak tanımlandı.[2] Demjanjuk, yargılanmak üzere 1986 yılında İsrail'e iade edildi. 1988'de mahkûm edildi ve ölüm cezasına çarptırıldı. Yanlış bir kimlik vakası olduğunu iddia ederek masum olduğunu iddia etti. 1993 yılında karar, İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından, onun "Korkunç İvan" olduğu konusunda makul şüphe uyandıran yeni kanıtlara dayanılarak bozuldu.[3] Demjanjuk, kampta adı geçen Korkunç Ivan lakaplı kişinin aslında Ivan Marchenkoolduğunu vurgulamıştır. Yargıçlar, Demjanjuk'un Sobibor'da görev yaptığını gösteren yeterli delil olduğunu kabul etmelerine rağmen, İsrail kovuşturmayı reddetti. Eylül 1993'te Demjanjuk'un Ohio'ya dönmesine izin verildi. 1999'da ABD savcıları, Demjanjuk'u toplama kampı gardiyanı olduğu için tekrar sınır dışı etmeye çalıştılar ve vatandaşlığı 2002'de iptal edildi.[1] 2009 yılında Almanya, 27.900'den fazla cinayete yardımcı olmasıyla hareket ettiği için iade edilmesini talep etti. Aynı yıl ABD'den Almanya'ya sınır dışı edildi.[4][5] 12 Mayıs 2011'de suçlu bulundu ve beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Hukuk bilgini Lawrence Douglas'a göre, yol boyunca ciddi yanlış adımlara rağmen, Almanların kararı davayı "değerli ve adil bir sonuca" getirdi.[6] Mahkûmiyetin ardından Demjanjuk, temyiz edilmek üzere serbest bırakıldı. Bad Feilnbach'taki bir Alman huzurevinde yaşadı,[7] burada 17 Mart 2012'de öldü.[8] Alman yasalarına göre temyizine ilişkin nihai bir karar verilmeden önce ölen Demjanjuk, teknik olarak masum kalmaya devam ediyor.[9] Ocak 2020'de Sobibor toplama kampının muhafızı Johann Niemann'ın bir fotoğraf albümü halka açıldı; bazı tarihçiler iki fotoğrafta görünen bir muhafızın Demjanjuk olabileceğini öne sürdüler.

Savaş Dönemi

Sovyet-Polonya Savaşı (Ukrayna toprakları hızla el değiştirdiği zaman) sırasında Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti doğumludur. Kızıl Ordu'da görev yaptığı sırada 1942 yılında Naziler tarafından ele geçirildi ve toplama kampı için eğitildi. Polonya'da bulunan ve 27.000'den fazla Yahudi'nin bulunduğu Sobibor İmha Kampı'nın sorumluluğunu yürüttü.

Yargılanması

Savaştan sonra 1952 yılında eşi ve çocuklarıyla beraber ABD'ye yerleşen Demjanjuk hayatına bir otomobil fabrikasında işçi olarak devam etti.

1977 yılında kendi yönetimindeki kamplarda bulunan bir kişi tarafından tanındı. Bundan sonra uzun bir yargılama süreci başladı. Toplama kamplarındaki mahkûmlar tarafından kendine "Korkunç İvan" lakabı takıldı. 1986 yılında yargılanmak üzere İsrail'e teslim edildi. Fakat sürekli bu lakabın kendisine değil kampta bulunan başka birisine takıldığını ve kendisinin de Naziler tarafından kaçırıldığını ve kurban edildiğini savundu.

Yargılamalar sonucunda kendisine İdam cezası verildi. 1993 yılında temyiz sonucunda (karar İsrail Yüksek Mahkemesi tarafından verildi) Demjanjuk'un kimliği üzerine belirsizlikleri gerekçe göstererek idam kararını bozdu. Münih Mahkemesi'nde yargılanmasına devam edilen Demjanjuk için mahkûmiyet kararı ancak 2011 yılında çıktı. 1943 yılında altı ay boyunca Sobibor Toplama Kampında bulunduğu kesinleşti. Mayıs 2009'da yatalak haliyle yıllar sonra Almanya'ya dönmek zorunda kaldı. Fakat daha önce 2 yıl tutuklu kaldı. Yaşı ve sağlık durumu gerekçe gösterilerek serbest bırakıldı.

2002'de ABD hükûmeti tarafından vatandaşlıktan çıkarıldı. Bavyera eyaletinde bir huzurevine yerleştirildi. 17 Mart 2012'de, 91 yaşında Almanya Bad Feilnbach'da huzurevinde öldü.

Kaynakça

  1. ^ a b Sturcke, James (12 Mayıs 2009). "Timeline: John Demjanjuk". The Guardian. Birleşik Krallık. 6 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2012. 
  2. ^ Fyler, Boaz (17 Mart 2012). "Israeli judge: Demjanjuk was 'Ivan the Terrible'". Ynetnews Magazine. 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2014. 
  3. ^ Hedges, Chris (12 Ağustos 1993). "Israel recommends that Demjanjuk be released". The New York Times. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 
  4. ^ "Demjanjuk en route to Germany". United Press International. 11 Mayıs 2009. 14 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 
  5. ^ Kulish, Nicholas (12 Mayıs 2009). "Accused Nazi arrives in Munich". The New York Times. 23 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 
  6. ^ Douglas, Lawrence (2016). The Right Wrong Man: John Demjanjuk and the last great Nazi war crimes trial. Princeton University Press. ISBN 9781400873159. 
  7. ^ Ewing, Jack; Cowell, Alan (13 Mayıs 2011). "Demjanjuk taken to nursing home". The New York Times. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2021. 
  8. ^ McFadden, Robert (17 Mart 2012). "John Demjanjuk, 91, dogged by charges of atrocities as Nazi camp guard, dies". The New York Times. 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  9. ^ Aderet, Ofer. "Convicted Nazi Criminal Demjanjuk Deemed Innocent in Germany Over Technicality". Haaretz.com. Haaretz. 4 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sachsenhausen toplama kampı</span> Berline yaklaşık 35 km mesafede 1936-1945 arasında kullanılmış Nazi toplama kampı

Sachsenhausen, Almanya'nın başkenti Berlin'e yaklaşık 35 km uzaklıktaki Oranienburg bölgesinde 1936-1945 yılları arasında faaliyet göstermiş bir Nazi toplama kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sobibor imha kampı</span>

Sobibor İmha Kampı, Reinhard Operasyonu'nun bir parçası olarak Nazi Almanyası tarafından inşa edilen ve işletilen bir imha kampıydı. Alman işgali altındaki Polonya'nın Genel Hükümet bölgesindeki Żłobek Duży köyünün yakınındaki ormanda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Nazi toplama kampları</span> nazi yönetiminin kurduğu masum sivil ve esirlerin zorla çalıştırıldığı ve sistematik olarak katledildiği yerleşkeler

Nazi toplama kampları veya konsantrasyon kampları, Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı döneminde Almanya'da ve işgal edilen bölgelerde, Nazilerce topluma faydasız olarak görülen kişileri zorunlu çalıştırmak üzere kurulmuşlardı. Aynı zamanda terim Yahudiler başta olmak üzere Nazilerin siyasi ya da ideolojik düşmanlarını kitlesel olarak imha etmek amacıyla kurulmuş olan imha kamplarını da ifade etmek için kullanılır. Buralara daha çok Yahudilerin getirilmesiyle birlikte, Romanlar, bazı Slav ırklarından olanlar ve akıl hastası olduğu düşünülenler de kurbanlar arasındadır. Eşcinsel insanlar da burada öldürüldüler. Öldürülme sebepleri ise üremeye bir katkıları olmamalarıydı. Büyük bir kısmı Polonya'da bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Majdanek toplama kampı</span>

Majdanek toplama kampı, II. Dünya Savaşı'nda Polonya'nın Alman işgali sırasında Schutzstaffel tarafından Lublin şehrinin eteklerinde inşa edilen ve işletilen bir Nazi toplama ve imha kampıydı. Yedi gaz odası, iki ahşap darağacı ve toplam 227 yapısıyla Nazi toplama kamplarının en büyükleri arasında yer alıyordu. Başlangıçta imhadan ziyade zorla çalıştırma amaçlı olsa da, Almanların işgal altındaki kendi anavatanlarındaki tüm Polonya Yahudilerini öldürme planı olan Reinhardt Operasyonu sırasında insanları endüstriyel ölçekte öldürmek için kullanıldı. 1 Ekim 1941'den 22 Temmuz 1944'e kadar faaliyette olan kamp neredeyse hiç bozulmadan ele geçirildi. Bagration Harekâtı sırasında Sovyet Kızıl Ordusu'nun hızlı ilerleyişi SS'lerin altyapısının çoğunu yok etmesini engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Treblinka imha kampı</span>

Treblinka imha kampı, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası tarafından işgal altındaki Polonya'da inşa edilen ve işletilen en ölümcül ikinci imha kampıydı. Varşova'nın kuzey doğusunda, günümüzde Mazovya voyvodalığı olan Treblinka köyünün 4 km güneyindeki bir ormanda bulunuyordu. Kamp, Nihai Çözüm'ün en ölümcül aşaması olan Reinhardt Operasyonu'nun bir parçası olarak 23 Temmuz 1942 ile 19 Ekim 1943 tarihleri arasında faaliyet göstermiştir. Bu süre zarfında gaz odalarında 700.000 ila 900.000 Yahudi'nin ve 2.000 Roman'ın öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Treblinka'da Auschwitz-Birkenau dışındaki diğer Nazi imha kamplarından daha fazla Yahudi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Buchenwald toplama kampı</span>

Buchenwald toplama kampı, Almanya sınırları içerisindeki en büyük toplama kamplarından birisidir. Haziran 1937 ile Nisan 1945 yılları arasında Weimar yakınlarında Ettersberg'de çalışma kampı olarak işletilmiştir. Bu zaman içerisinde, Avrupa'nın çeşitli ülkelerinden yaklaşık 250.000 insan, tutuklanarak Buchenwald Toplama Kampı'na gönderilmiştir. 11.000 kişi Yahudi olmak üzere 56.000 kişinin öldürüldüğü tahmin edilmektedir. Kommando 99 "boyundan vurma tekniği" ile Sovyet mahkûmları Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında sistematik olarak öldürdü.

<span class="mw-page-title-main">SS-Totenkopfverbände</span> SS organizasyonu

SS-Totenkopfverbände, Nazi Almanyası'nda SS'e bağlı Nazi toplama kamplarının kurulumundan ve idaresinden sorumlu örgüt.

<span class="mw-page-title-main">Christian Wirth</span>

Christian Wirth, üst düzey Alman polis ve SS subayı. Reinhard Operasyonu olarak bilinen operasyonda işgal edilen Polonya'daki Yahudilerin katledilmesinde görev yaptı.

Reinhardt Operasyonu, Nazi planına Polonya Genel Valiliği 'ndeki Polonyalı Yahudiler'i öldürmek için verilen kod isimdi ve toplama kamplarında yakarak kurban etmenin en ölümcül evresinin başlangıcının işaretiydi. Belzec, Majdanek, Sobibor ve Treblinka'da çalışma esnasında, neredeyse iki milyondan çok yahudi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Franz Stangl</span> Nazi komutan

Franz Stangl, II. Dünya Savaşı Nazi Almanyası'nda Sobibor İmha Kampı ve Treblinka İmha Kampı'nın komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Dachau toplama kampı</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan ilk yerleşke

Dachau toplama kampı, Nazi Almanyası tarafından 22 Mart 1933'te inşa edilen ve en uzun süredir devam eden toplama kampıdır. Kamp başlangıçta Hitler'in komünistler, sosyal demokratlar ve diğer muhaliflerden oluşan siyasi muhaliflerini tutuklamayı amaçlıyordu. Almanya'nın güneyinde, Bavyera eyaletindeki Münih'in kuzeybatısına, yaklaşık 16 km uzaklıkta olan Orta Çağ kenti Dachau'nun kuzeydoğusunda, terk edilmiş bir mühimmat fabrikasının arazisinde bulunuyor. Heinrich Himmler tarafından açıldıktan sonra amacı, önce zorla çalıştırma ve daha sonra Yahudilerin, Romanların, Alman ve Avusturyalı suçluların ve son olarak Almanya'nın işgal ettiği veya istila ettiği ülkelerden gelen yabancı uyrukluların hapsedilmesini kapsayacak şekilde genişletildi. Dachau kamp sistemi, çoğu çalışma kampı olan yaklaşık 100 alt kampı içerecek şekilde büyüdü. Güney Almanya ve Avusturya'nın her yerinde bulunuyorlardı. Ana kamp 29 Nisan 1945'te ABD güçleri tarafından kurtarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Nazi kaçış rotaları</span>

Nazi kaçış rotaları, II. Dünya Savaşı'nın ardından mağlubiyete uğrayan Mihver Devletleri ve özellikle Nazi Almanyasındaki başta Naziler olmak üzere savaş suçluları ve işbirlikçilerinin Avrupa'dan kaçmak için örgütledikleri güzergâhları tarif etmek için kullanılan bir tâbirdir. Söz konusu rotalar, genellikle Latin Amerika ülkelerine doğru olmuş, kaçanlar özellikle Arjantin, Paraguay, Brezilya, Uruguay, Şili ve Bolivya'ya saklanmışlardır. Bazı kişilerin ABD, Kanada ve çeşitli Orta Doğu ülkelerine gittiği de bilinmektedir. İlk kaçış güzergâhı Almanya-İspanya-Arjantin, diğer güzergâh ise Roma-Cenova-Latin Amerika idi. Kaçış rotalarını örgütleyen çeşitli kişi ve kuruluşlar önce bağımsız hareket etseler de, zamanla örgütlü hareket etmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Flossenbürg toplama kampı</span>

Flossenbürg Toplama Kampı, Çekoslovakya sınırına yakın olan Almanya, Bavyera'da Oberpfalz bölgesinde, Flossenbürg'de, Schutzstaffel (SS) İktisadi-İdari Merkez Ofisi tarafından Mayıs 1938 yılında inşa edilmiş bir Nazi toplama kampıydı. Nisan 1945'te müttefikler tarafından kurtarılışına kadar 96.000 tutuklu kampa getirildi ve o zamana 30.000 insan öldürülmüştür. Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlar kapsamında 1941 sonuna kadar binden fazla Sovyet savaş esiri burada idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Belzec imha kampı</span>

Belzec, Polonya'nın güney doğusunda bulunan Nazi Almanyası tarafından II. Dünya Savaşı yıllarında özellikle Çingene soykırımı (Porajmos) ve Yahudi soykırımı (Holokost) için kullanılmış imha kampı ve toplama kampı. Günümüzde Polonya'nın Lublin Voyvodalığı'nın güney sınırına yakın bir köyde bulunmaktadır. Auschwitz-Birkenau ve Treblinka'nın ardından en büyük katliamın yaşandığı üçüncü toplama ve imha kampıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Peçerski</span>

Aleksandr 'Saşa' Peçerski, 14 Ekim 1943 tarihinde Nazilerin Sovyet savaş esirlerine karşı işledikleri suçlardan kurtulup Sobibor İmha Kampından kitlesel kaçışın organizatörlerinden biri olan önder.

<span class="mw-page-title-main">Stalag VI-C</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan yerleşke

Stalag VI-C, II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası tarafından kullanılan savaş esiri kampı. Almanya'nın kuzeybatısında yer alan Emsland'ın 6'da batısındaki Oberlanger köyünde yer alır. Başlangıçta Naziler için bir hapishane kampı (Straflager) olarak buradaki bataklık alanda beş kişiyle birlikte inşa edildi. 1939'dan 1945'e kadar savaş esiri kampı olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Bergen-Belsen toplama kampı</span>

Bergen-Belsen toplama kampı, Aşağı Saksonya'da, Celle yakınlarındaki Bergen kasabasının güneybatısında bulunan Nazi toplama kampı. 1943'te bir savaş esiri kampı olarak kuruldu, ardından bir kısmı toplama kampı hâline getirildi. Başlangıçta Yahudi esirlerin yurt dışında tutulan Nazi savaş esirleriyle değiş tokuş etmek amacıyla tutulduğu bir "takas kampı" idi. Kamp daha sonra diğer toplama kamplarındaki Yahudileri barındıracak şekilde genişletildi. Stalag XI-C 1943 yılında bu kampa dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Neuengamme toplama kampı</span>

Neuengamme toplama kampı, Almanya'nın kuzeyinde yer alan Neuengamme ve 85'in üzerinde uydu kampından oluşan Nazi toplama kampı ağı. 1938'de Hamburg'un Bergedorf bölgesindeki Neuengamme köyü yakınlarında kurulan kamp, Kuzeybatı Almanya'daki en büyük toplama kampı oldu. 100.000'den fazla mahkûm Neuengamme'deydi. Alt kamplardan 24'ü kadınlar için kurulan esir kampıydı. Doğrulanan ölüm sayısı alt kamplarda 14.000, ana kampta 12.800, II. Dünya Savaşı'nın son haftalarındaki ölüm yürüyüşlerinde ve bombalamalarda 16.100 olmak üzere toplam 42.900'dür. Nazi Almanyası'nın 1945'teki yenilgisini takiben, İngiliz Ordusu alanı SS ve diğer Nazi yetkililerinin esir tutulduğu bir kamp olarak kullandı. 1948'de İngilizler, kamp yerine bir hapishane hücresi bloğu inşa etti.

<span class="mw-page-title-main">Natzweiler-Struthof toplama kampı</span>

Natzweiler-Struthof toplama kampı, Almanya'nın Gau Baden-Alsace bölgesindeki Natzweiler ve Struthof köylerine yakın Vosges Dağları'nda bulunan bir Nazi toplama kampıydı. 21 Mayıs 1941'den Eylül 1944'e kadar faaliyet gösterdi ve Almanlar tarafından Fransa topraklarında kurulan tek toplama kampıydı. Kamp, 800 metre yükseklikte, yoğun ormanlık ve izole bir alanda yer alıyordu.

Nazi avcısı, Yahudi Soykırımı'na karıştığı iddia edilen eski nazilerin veya kısaca SS olarak bilinen nazilerin silahlı paramiliter örgütü Schutzstaffel üyelerinin ve nazi işbirlikçilerinin izini süren ve bu kişiler hakkında genellikle savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili davalarda kullanılmak üzere delil toplayan kişidir. Önde gelen nazi avcıları arasında Simon Wiesenthal, Tuviah Friedman, Serge Klarsfeld, Beate Klarsfeld, Ian Sayer, Yaron Svoray, Elliot Welles ve Efraim Zuroff bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.