İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.
Dublin, İrlanda’nın başkenti ve aynı zamanda en büyük şehri. Ülkenin doğu kıyısının ortasında, Liffey Nehri'nin ağzında, Dublin Kontluğu'nun merkezinde yer almaktadır. Viking yerleşimlerinin merkezi olarak kurulan şehir, Orta Çağ’dan beri İrlanda’nın başkentidir.
.ie İrlanda'nın internet ülke üst seviye alan adıdır. University College Dublin Bilgisayar Merkezi Bilişim Servislerine sponsorluk yetkisi IANA tarafından verilmiştir. 200 yılından beri yönetimini IE Domain Registry Limited (IEDR) üstlenmektedir. Kayıtlar yalnızca İrlanda Adası ile sınırlıdır. Bunun tek istisnası ise kayıtçının İrlanda ile kuvvetli bir bağa sahip olduğunu kanıtlamasıdır.
Marina Carr, İrlandalı oyun yazarı.
Sir William Rowan Hamilton MRIA İrlandalı bir matematikçi, Trinity College Dublin'de Andrews Astronomi Profesörü ve İrlanda Kraliyet Gökbilimcisiydi. Fizik için hem saf matematik hem de matematik alanında çalıştı. Optik, klasik mekanik ve cebire önemli katkılarda bulundu. Hamilton bir fizikçi olmasa da –kendisini saf bir matematikçi olarak görüyordu– çalışması fizik için, özellikle de Newton mekaniğini yeniden formüle etmesi, şimdi Hamilton mekaniği olarak adlandırılan, büyük önem taşıyordu. Bu çalışma, elektromanyetizma gibi klasik alan teorilerinin modern çalışmasının ve kuantum mekaniğinin geliştirilmesinin merkezinde olduğunu kanıtladı. Saf matematikte, en iyi kuaterniyonların mucidi olarak bilinir.
Enda Kenny, 9 Mart 2011 - 14 Haziran 2017 tarihleri arası İrlanda Taoiseach'ı (başbakan) olmuş İrlandalı bir politikacıdır. 2002 yılından bu yana Fine Gael partisinin lideri, babası Henry Kenny'den sonra 1975 yılından bu yana Teachta Dala (TD) olmuştur.
Charles James ("Charlie") Haughey İrlanda Başbakanı (Taoiseach). Aralık 1979'dan Haziran 1981'e, Mart 1982'den Aralık 1982'ye ve Mart 1987'den Şubat 1992'ye kadar olmak üzere üç kez başbakanlık koltuğuna oturdu. 1979 - 1992 arasında Fianna Fáil'in dördüncü lideri oldu. Meclise ilk kez Kuzeydoğu Dublin'den 1957'de seçildi. O tarihten 1992'ye kadar yapılan her seçimde meclise girmeyi başardı. 1977 - 1979 arasında Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı, 1966-1970 arası Maliye Bakanı, 1964 - 1966 arası Tarım Bakanı ve 1961 - 1964 arası da Adalet Bakanı olarak görev yaptı. Milletvekili kariyerinin başlangıcında Meclis Sekreteri olarak çalıştı. Haughey, genellikle kendi neslinin en baskın İrlandalı siyasetçisi kabul edilir. 1960'ta kabineye girdiğinde İrlanda'nın yeni nesil ve başarı vadeden bakanlarının başında geliyordu.
Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.
İrlanda Savunma Kuvvetleri, İrlanda'yı karadan, havadan ve sudan gelebilecek her türlü askerî tehditlere karşı korumakla görevli olan silahlı kuvvetlerdir.
Liam Cosgrave, İrlandalı siyasetçi ve eski başbakandır. Cosgrave, İrlanda Başbakanı (1973-77) ve Fine Gael Partisi lideri olarak (1965-77) yılları arasında görev yaptı. 1943-1981 yılları arasında İrlanda Teachta Dála Parlamentosu (TD) daimi üyesi idi.
Martin O'Donoghue, Fianna Fáil Partisi üyesi İrlandalı ekonomist, akademisyen ve siyasetçidir.
Yvonne Farrell Pritzker Mimarlık Ödülü sahibi İrlandalı mimar ve akademisyen. Dublin merkezli Grafton Architects'in Shelley McNamara ile birlikte kurucu ortağıdır. İkilinin Milano'daki Bocconi Üniversitesi binası, 2008 yılında World Architecture Festival Yılın Yapısı Ödülü'nü kazandı. Lima, Peru'daki UTEC Teknoloji ve Mühendislik üniversitesi kampüsü projeleri 2016 yılında İngiliz Kraliyet Mimarlar Enstitüsü (RIBA) Uluslararası Ödülü'nün sahibi oldu, Farrell, McNamara ile birlikte 2020 yılında enstitü tarafından Royal Gold Medal ile ödüllendirildi. 2018'de yine McNamara ile birlikte"Serbest Mekân" başlıklı 16. Venedik Mimarlık Bienali'nin küratörlüğünü gerçekleştirdi. 2020'de Pritzker Mimarlık Ödülü'nü kazanarak, tarihte bu ödülü kazanan ilk İrlandalı mimarlar ve dördüncü ve beşinci kadın mimarlar oldular.
COVID-19 salgını 29 Şubat 2020'de İrlanda'ya ulaştı ve üç hafta içinde tüm illere yayıldı. Salgın toplumu birçok şekilde etkiledi. 12 Mart'ta hükûmet tüm okulları, kolejleri, çocuk bakım tesislerini ve kültür kurumlarını kapattı ve büyük toplanmaların iptalini önerdi. Aziz Patrick Günü şenlikleri iptal edildi ve Taoiseach, Leo Varadkar o gece ulusa seslendi. 24 Mart'ta neredeyse tüm işletmeler, mekanlar ve tesisler kapatıldı; ancak dörde kadar toplantıya izin verildi. Üç gün sonra hükûmet, "zorunlu olmayan" seyahat ve ev dışındaki kişilerle temas kurmayı yasakladı. Garda Síochána'ya, tekrar tekrar genişletilen ve en erken 18 Mayıs'a kadar yürürlükte olan önlemleri uygulama yetkisi verildi.
John Casey saygın bir İrlandalı geometricidir. Batlamyus teoreminin bir uzantısı olan diğer dört çembere teğet olan bir çember üzerindeki Casey teoremi ile ünlüdür. Bununla birlikte, Öklid geometrisi üzerine birkaç yeni kanıt ve perspektifle katkıda bulundu. Emile Lemoine ile birlikte, çemberin ve üçgenin modern geometrisinin kurucu ortakları olarak kabul edilir.
İşçi Partisi,, İrlanda Cumhuriyeti'ndeki merkez sol ve sosyal demokrat bir siyasi partidir. 28 Mayıs 1912'de Clonmel, County Tipperary'de James Connolly, James Larkin ve William O'Brien tarafından İrlanda Sendika Kongresi'nin siyasi kanadı olarak kurulmuştur ve tüzüğünde kendisini "demokratik sosyalist parti" olarak tanımlamaktadır. İşçi Partisi, İlerici İttifak'ın, Sosyalist Enternasyonal'in ve Avrupa Sosyalistleri Partisi'nin üyesidir.
Cearbhall Ó Dálaigh, Aralık 1974'ten Ekim 1976'ya kadar İrlanda'nın beşinci cumhurbaşkanı olarak görev yapan İrlandalı Fianna Fáil Partisi üyesi politikacı, yargıç ve avukattı.
Simon Harris İrlandalı bir Fine Gael siyasetçisidir ve 2024'ten beri İrlanda başbakanı olarak görev yapmaktadır ve Fine Gael'in lideridir. 2011'den bu yana Wicklow seçim bölgesi için bir tank avcısıdır ve 2016'dan beri İrlanda hükûmetinde bakan olarak görev yapmaktadır ve daha önce 2014'ten 2016'ya kadar devlet bakanı olarak görev yaptı.
Sophie Willock Bryant, bir Anglo-İrlandalı matematikçi, eğitimci, feminist ve aktivistti. İngiltere'de doktora derecesi alan ilk kadındı; Kraliyet Komisyonu'nda ve Londra Üniversitesi Senatosu'nda görev yapan ilk kadınlardan biriydi.
İrlanda Cumhuriyeti,, Ocak 1919'da Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan eden tanınmamış bir devletti. Cumhuriyet, İrlanda adasının tamamı üzerinde yargı yetkisi iddia ediyordu, ancak 1920 itibarıyla etki alanı İrlanda'nın 32 ilinden 21'iyle sınırlıydı. Britanya devlet güçleri, kuzeydoğunun yanı sıra Cork, Dublin ve diğer büyük şehirlerde varlık göstermekteydi. Cumhuriyet, kırsal bölgelerde güçlüydü ve askeri güçleri aracılığıyla doğrudan kontrol etmediği şehir bölgelerinde de nüfuz sağlayabiliyordu.
Bernard Allen, İrlandalı siyasetçi.
