İçeriğe atla

John Bradshaw

John Bradshaw
Devlet Konseyi Başkanı ve Hakimler Kurulu Başkanı
Doğum15 Temmuz 1602
Ölüm31 Ekim 1659 (57 yaşında)
Londra, İngiltere
DefinWestminster Abbey

John Bradshaw (15 Temmuz 1602 – 31 Ekim 1659) İngiliz hakim. Özellikle İngiliz İç Savaşının ardından kral I. Charles'ın yargılandığı davada mahkeme başkanı olmasından dolayı tanınır.

Gençliği

Henry Bradshaw ile Catherine Winnington'un ikinci oğulları olarak dünyaya gelir. Ailenin Stockport yakınlarındaki Chesire veya Marple köylerindeki çiftliklerinden birisinde doğduğu düşünülmektedir. İlkokulu Stokport'da okuduktan sonra Bunbury, Chesire ve Middleton'daki okullarda devam eder. Avukatların yanında çalıştıktan sonra Londra'da hukuk eğitimi alır. 1627 yılında baroda görev yapmaya başlar. 1637 yılında Congleton Belediye Başkanı olur.[1] 1643 yılında Londra'ya geçerek Londra Adli Mahkemesinde hakim olur.[2] 1648 yılında Chester ve Kuzey Galler Başhakimi olur.

Dava

İngiliz İç Savaşının ardından mağlup olan kral I. Charles'ın İskoçya ile temas kurarak parlamento rejimine karşı yeniden ayaklanma peşinde olur. Ancak planı başarısız olan kral yakalanıp vatana ihanet suçundan dolayı yargılanmak üzere mahkemeye sevk edilir. Mahkeme başkanlığı görevi birçok kişi tarafından reddedilse de Bradshaw görevi 1649 yılında kabul eder. Bradshaw'un hakimliğine dair çok çeşitli görüşler beyan edilmiştir, bunun ötesinde kral duruşmada hakimin adını daha önce duymadığını ifade etmiştir.[3] İlk iki duruşmaya şehir dışında olduğu için katılamayan Bradshaw, mahkeme süresince kılıç kuşanmış ve özel muhafızlarla korunmuştur. İlahi bir güçle iktidara çıktığını iddia eden I. Charles mahkemenin ve dolayısıyla mahkeme başkanının otoritesini tanımadığını söylemiştir. Vatana ihanet suçundan dolayı suçlu bulunan krala ithamlar Bradshaw tarafından yüzüne okunmuştur. Burada I. Charles tiran, vatan haini, katil ve halk düşmanı ilan edilmiştir. Kararın açıklanmasından sonra Bradshaw krala son bir kez söz vermemiştir.[4]

Protektora

12 Mart 1649 tarihinde Bradshaw Devlet Konseyi Başkanı seçilmiş ve icra organının en yüksek kademesine gelmiştir. İskoçya ve İrlanda seferlerinden sonra Oliver Cromwell Uzun Parlamentoyu lağvetmiş, kendisini Lord Protector ilan etmiştir. Protektora dönemi olarak anılan dönem yeni bir parlamento seçimleriyle başlamıştır. Cumhuriyetçi ideallere bağlı olan Bradshaw, Cromwell tarafından dikte edilen Protektora döneminin sıkı bir muhalifi olmuştur. 1654 yılında Stafford ve Chesire bölgesinden milletvekili seçilse de ordu destekli hükûmete bağlılık metnini imzalamayı reddettiği için görev yapamamıştır. 1658 yılında Cromwell ölünce Lord Protector olarak oğlu Richard Cromwell göreve gelmiş, Bradshaw'u hem idareci hem de vekil görevine kabul etmiştir. Restorasyon öncesindeki dönemde ağır sıtmaya yakalanmasına rağmen parlamento çalışmalarına katılmış, oru birliklerinin parlamentonun çalışmalarını engelleme girişimlerini mahkûm etmiştir.[5] Kamu görevlerinden çekilip istirahate çekilmiş, Ekim ayının 31. günü ölmüştür.[6] Westminster Abbey'de onuruna görkemli bir cenaze töreni düzenlenmiştir.

Ölümünden sonra aldığı ceza

Restorasyon süreciyle beraber ülkeye dönen I. Charles'ın oğlu, 1660 yılında tahta çıkarak II. Charles olarak göreve başlar. Monarşi yanlıları tarafından özellikle I. Charles'ın mahkemesindeki hakimlere karşı bir intikam kampanyası başlatılır. Kralın ölümünün 12. yıl dönümü olan 30 Ocak 1661 günü o tarihte ölmüş olan John Bradshaw, Oliver Cromwell ve Henry Ireton'un naaşlarının mezarlarından çıkartılması ve Tyburn'de asılarak teşhir edilmesine karar verilir. Günboyu asılı kalan naaşların akşamüstü de kafaları kesilmiştir. Naaşlar çöplüğe atılmış, kafalar da mızrak ucunda Westminster'da sergilenmiştir.[7]

Jamaika bağlantısı

Bazı kaynaklarda Bradshaw'un naaşının çok önceden oğlu[8] tarafından alınarak Jamaika'ya götürüldüğü ve Martha's Brae adlı bölgede bir topla işaretli gizli yere gömüldüğü iddia edilir. Bugün Falmouth limanı yakınlarında Topçu Tepesi olarak bilinen yerin burası olduğu sanılmaktadır. Oğul Bradshaw'un babasının naaşını defnettiği toprakları satın aldığı ve burada bulunan topun üzerine iç savaşa atıfta bulunan Tiranlara isyan etmek Tanrıya itaat etmektir sözlerini yazdığı düşünülmektedir.

Geleneği

Modern siyaset felsefesi alanında uzmanlaşanlar Bradshaw'ın durumunu savunurken, yasal merciler kralın yargılanması sürecinin hukuki anlamda çok hassas bir çizgide olduğunu savunurlar. Buna göre kimi uzmanlar mahkemeyi kimileri de mahkeme başkanının yasallığını sorgulamaktadır.

Popüler kültüre etkileri

İngiliz İç Savaşı ve sonrası dönemi ele alan ünlü film Cromwell'de Bradshaw aktör Stratford Johns tarafından canlandırılmıştır.[9]

Kaynakça

  1. ^ Ünlü yazar John Milton, Bradshaw'ın kamu görevi sırasında görevini layıkıyla yaptığını yazar.
  2. ^ Bu görevi ölümüne kadar sürdürecektir.
  3. ^ Bulstrode Whitelocke Bradshaw'dan alanında uzman olarak bahsederken, Thomas Fuller ise hakkında kimsenin iyi bir görüşü olmayan şeklinde tariflemiştir.
  4. ^ İngiliz yasalarına göre idam hükmü giymiş bir mahkûm hayatta sayılmadığından konuşma hakkı bulunmamaktadır. Bu geleneğe göre mahkeme başkanının verdiği karar doğru olarak değerlendirilmektedir.
  5. ^ Birliklerinin başında gelen Albay Syndenham parlamentonun Tanrının buyruğu gereği çalışmaması gerektiğine benzer sözler söylemesi üzerine Bradshaw, zaten Tanrı'ya kavuşmak üzere olduğunu ve bu tür saçmalıklara ayıracak vakti olmadığını söyleyerek meclisi terk etmiştir.
  6. ^ Ölüm döşeğinde kralı yargıladığı için pişman olup olmadığı sorulduğunda, İngiltere'de bir kralı yargılayabilen ilk kişi olduğunu ve yeniden olsa yeniden yapacağını söylemiştir.
  7. ^ Samuel Pepys anılarında kafaları 5 Şubat 1661 günü gördüğünü yazar
  8. ^ adının John veya James olduğu bilinmektedir
  9. ^ Filmin tüm kadrosu 24 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. imdb (İngilizce) 18 Haziran 2015 tarihinde erişilmiştir


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İngiliz İç Savaşı</span> İngiltere tarihinde iç savaş

İngiliz İç Savaşı, 1642-1651 yılları arasında "Yuvarlak Kafalar" ve "Kraliyet" yanlıları arasında yaşanmış politik görüş anlaşmazlıkları ve fiziksel çatışmaları adlandırırken kullanılan genel terimdir. Birincisi 1642-1645 yılları arasında, ikincisi 1648-1649 yılları arasında yaşanan çatışmalar I. Charles'a, 1649 - 1651 yılında gerçekleşen üçüncüsü ise II. Charles'a karşı Parlamenterler tarafından yapılmıştır. İç savaş 3 Eylül 1651'de Worcester Muharebesi ile Yuvarlak Kafalar'ın güçleri ele geçirmesi ile sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Oliver Cromwell</span> İngiliz asker ve devlet adamı (1599–1658)

Oliver Cromwell, İngiliz siyaset adamı, asker ve devlet yöneticisi olup İngiliz İç Savaşı'nda Parlamento güçlerinin zaferinde etkin rol oynamıştır. İngiltere'nin yönetim biçimini krallıktan cumhuriyete çevirmiş ama 1653'ten ölünceye kadar Devlet Koruyucu Lord unvanı ile ülkeyi tek başına idare etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Henry Ireton</span>

Henry Ireton, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in damadı.

Fetret Devri İngiltere'de iç savaş döneminde kral I. Charles'ın 30 Ocak 1649 tarihinde idam edilmesiyle başlayan ve II. Charles'ın 29 Mayıs 1660 tarihinde Londra'ya girmesiyle başlayan Restorasyon arasında geçen süreyi anlatır. Bu devir sırasında İngiltere çeşitli farklı yönetim biçimlerine sahne olmuştur.

Restorasyon İngiltere'de iç savaş döneminde kral I. Charles'ın 30 Ocak 1649 tarihinde idam edilmesiyle başlayan ve Fetret Devriyle devam eden süreçte İngiltere monarşisinin II. Charles'ın 29 Mayıs 1660 tarihinde Londra'ya girmesiyle başlayan dönemi anlatır. II. Charles İngiltere, İskoçya ve İrlanda monarşilerini birleştirmiştir. Süreç II. Charles'ın tüm saltanata dönemini (1660-1685) ve kardeşi II. James'in hüküm sürdüğü bir dönemi (1685-1688) de kapsar. Bazen süreç Muhteşem Devrimle iktidara gelmiş olan Orange-Nassau Hanedanına kadar götürülür.

Protektora dönemi, İngiltere'de iç savaş döneminde kral I. Charles'ın 30 Ocak 1649 tarihinde idam edilmesiyle başlayan Fetret Devri süresince İngiltere, Galler, İrlanda ve İskoçya'daki idare tarzıdır. Protektora dönemi 1653 yılında Barebone Parlamentosunun kapatılması ve Oliver Cromwell'in Lord Protector ilan edilmesiyle başlar. Bu dönem 1659 yılında sona ermiştir, oğul Richard Cromwell babasından miras kalan bu unvanın hakkını veremeyince tasfiye edilmiş ve Restorasyon süreci başlamış, II. Charles kral olarak tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles'ın mahkemesindeki hakimler</span> Vikimedya liste maddesi

I. Charles'ın mahkemesindeki hakimler, 1649 yılında İngiltere, İskoçya ve İrlanda kralı I. Charles'ı yargılayarak idam cezasını imzalayanları anlatır. 1660 yılındaki Restorasyon sürecinin ardından bu kişiler yargılanmış ve çeşitli cezalara çarptırılmışlardır.

<i>Cromwell</i> (film) film

Cromwell, 1970 ABD-İngiltere yapımı filmdir. İngiliz İç Savaşı sırasında Parlamento birliklerinin komuta heyetinde olan ve daha sonra iktidara gelen Oliver Cromwell’in hayatından ilham alan filmde yönetmenlikte Ken Hughes, başrollerde ise Richard Harris ile Alec Guinness yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Fairfax</span>

Thomas Fairfax, İngiliz İç Savaşında parlamento ordusunda komutan ve Oliver Cromwell'in silah arkadaşı. Çok başarılı ve önemli bir asker olarak parlamento kuvvetlerini sayısız zafere ulaştırmıştır. İç savaşın kazanılmasından sonra kurmay heyetinde bulunan Cromwell'in siyasi olarak gerisinde kalmıştır. Devrik kral I. Charles'ın mahkemesinde yer almayı reddetmiş, iktidarı Cromwell'e bırakarak siyasetten çekilmiştir. Bu tutumu ve savaş meydanındaki hoşgörülü davranışları nedeniyle II. Charles Restorasyonu sırasında parlamento yanlısı komutanlara verilen ağır cezalardan azade olmuştur. Siyah saçları ve gözleri nedeniyle kendisine Siyah Tom takma adı yakıştırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere Cumhuriyeti</span>

İngiltere Topluluğu, 1649 yılında İngiltere'de başlayıp sonra İrlanda ve İskoçya'da devam eden, ikinci İngiliz İç Savaşı bitimi ve I. Charles'ın idamını takiben başlayan cumhuriyet tarzı yönetim içeren dönem. Cumhuriyet, Rump Parlamentosu tarafından hazırlanan İngiltere'nin Topluluk olduğunu ilan eden beyanname ile 19 Mayıs 1649 tarihinde başlamıştır. Dönemin başlarında güç temel olarak Parlamento ve Devlet konseyindeydi. Bu dönem boyunca, özellikle İrlanda ve İskoçya'da Parlamento güçleri ile ona karşı çıkanlar arasında savaşlar devam etti, bu dönem günümüzde Üçüncü İngiliz İç Savaşı olarak adlandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Worsley</span>

Charles Worsley İngiliz Püriten asker ve siyasetçi. İngiliz İç Savaşı sırasında sadık bir Oliver Cromwell destekçisi ve Parlamento Ordusu komutanı. 1654 yılında Avam Kamarasında görev almış ve askerî valiler iktidarı döneminde valilik görevi yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pride Darbesi</span>

Pride Darbesi, birinci evresi tamamlanmış olan İngiliz İç Savaşı sırasında 6 Aralık 1648 günü Albay Thomas Pride komutasındaki Yeni Ordu birliklerinin Oliver Cromwell yanlısı olmayan millevekillerini zorla Uzun Parlamento'dan çıkartması olayıdır. İngiliz tarihindeki başarılı tek askeri darbe olarak bilinir.

Rump Parlamentosu, İngiliz İç Savaşı sırasında 6 Aralık 1648 günü gerçekleştirilen Pride Darbesi sonucu Uzun Parlamento'daki Oliver Cromwell karşıtı ve I. Charles'ın vatana ihanetten yargılanmasına karşı olan vekillerin tasfiye edilmesinden sonra ortaya çıkan parlamentodur.

John Cooke İngiliz İç Savaşının ardından kurulan İngiltere Topluluğu'nun ilk başsavcısıdır. Devrik kral I. Charles'ın davasını yürütmüştür. Monarşinin restorasyonundan sonra tutuklanır. Yargılanır, kralın idamına dahil olmaktan suçlu bulunur. 16 Ekim 1660 günü Charing Cross'da asılır, çekilir ve dörde parçalanır. Tarihteki ilk savaş suçları mahkemesi olarak kabul edilebilecek mahkemenin önemli isimlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">John Lilburne</span>

John Lilburne İngiliz siyasetçi, özellikle İngiliz İç Savaşı döneminde ünlenen Leveller siyasetçi. Doğuştan gelen özgürlük ve haklar anlamındaki freeborn rights söylemiyle döneme damgasını vurmuştur. Modern toplumlarda geleneksel olarak kabul edilen ve hiçbir hükûmet veya yasa tarafından değiştirilemeyecek hakların varlığını iddia etmiştir. Hayatının ilk yıllarında Püriten olmuş, sonraki dönemde Quaker inancına yaklaşmıştır. Başta ABD Mahkemeleri olmak üzere modern hukuk metinlerinde hala yazılarına atıfta bulunulmaktadır.

İngiliz İç Savaşı zaman çizelgesi, İngiliz İç Savaşı öncesi, sırası ve sonrasındaki öne çıkan olayları içerir.

<span class="mw-page-title-main">John Pym</span>

John Pym İngiliz milletvekili, Uzun Parlamento lideri, kral I. James ve sonrasında kral I. Charles'ın azılı muhalifi. 1642 yılında İngiliz İç Savaşını başlatan olayda başroldedir. Aralarında kendisinin de olduğu beş muhalif vekili bizzat tutuklamak üzere Avam Kamarası'na gelen kral I. Charles uzlaşmaz tavrıyla iç savaşı başlatmış olur. Pym, kralın danışmanı olan William Laud'u İngiltere'yi yeniden Katolikleştirmeye çalışmakla suçlar.

<span class="mw-page-title-main">I. Charles'ın mahkemesi</span>

I. Charles'ın mahkemesi, İngiliz İç Savaşı sırasında muzaffer Rump Parlamentosunun devrik kral I. Charles'ı yargılamak için meydana getirdiği mahkemedir. Hususi olarak kralı yargılamak için kurulmuştur.

Barebone Parlamentosu, Küçük Parlamento ya da Azizlerin Parlamentosu olarak da bilinen İngiliz parlamentosudur. İngiliz İç Savaşından sonra meydana çıkan yönetim krizine son çare olarak 4 Temmuz 1653 günü bir araya gelmiştir. Bileşim Oliver Cromwell ve Yeni Ordu Konseyi tarafından belirlenmiştir. Adını Londra vekili Praise-God Barebone'dan alır. Toplam 140 vekilin 129'u İngiltere, 5'i İskoçya ve 6 tanesi de İrlanda'dandır. Başarısız olan ve 12 Aralık 1653 günü fesih kararı alan parlamentonun ardından Oliver Cromwell'in Lord Protector ilan edileceği Protektora yönetim biçimine geçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzun Parlamento</span>

Uzun Parlamento, ilk kez 3 Kasım 1640 günü İngiltere kralı I. Charles tarafından toplanmış olan parlamentodur. 12 yıl aradan sonra kral tarafından sürmekte olan Piskoposlar Savaşı için mali kaynak sağlamak için toplanmıştır. Parlamento İngiltere monarşisiyle yaşanan iktidar mücadelesinde taraf olarak İngiliz İç Savaşını sürdürmüş ve galip gelmiştir. 1648 yılında Oliver Cromwell komutasındaki Yeni Ordu birliklerince tasfiye edilmiştir. Uzun Parlamento Cromwell'in ölümünün ardından yeniden toplanmış ve Restorasyon adı verilen dönemin başlangıcında yeni kral II. Charles'ın iktidarına kolaylık sağladıktan sonra kendisini lağvetmiştir.