John Andrew Boyle

John Andrew Boyle (10 Mart 1916 - 19 Kasım 1978), İngiliz oryantalist ve tarihçiydi.

Worcester Park, Surrey, İngiltere'de 10 Mart 1916'da doğdu. Çok yönlü bir bibliyofil ve çevirmen olan babası Birmingham'da Bolivya konsolosu olarak görev yapmıştır. Boyle, Birmingham Üniversitesi Almanca bölümünden birincilikle mezun olmuş ve daha sonra Göttingen ve Berlin'de doğu dilleri eğitimi almıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Kraliyet Ordusu'nda İstihkâm eri olarak kısa bir süre görev yaptıktan sonra Dışişleri Bakanlığı'na atanmış ve 1950 yılına kadar burada çalışmıştır. O yıl Manchester Üniversitesi'nde Farsça bölümünde Senior Lecturer olarak atandı ve sırasıyla Reader (1959) ve Farsça kürsüsünde Profesör (1966) oldu. Manchester'da 19 Kasım 1978'de öldü.^[1]

Kısa bir Farsça sözlük ve modern Farsçanın gramerini (Wiesbaden, 1966) hazırlayan Boyle, belki de en çok İran tarihinin Moğol dönemi üzerine yaptığı çalışmalarla ve özellikle 1947 yılında Vladimir Minorsky'nin danışmanlığında tamamladığı doktora tezinin bir uzantısı olan Cüveynî'nin Târîh-i Cihângüşâ (The History of the World Conqueror, 2 cilt, Manchester, 1958) adlı eserinin açıklamalı çevirisiyle hatırlanacaktır. Bu alandaki diğer katkıları arasında Reşîdüddîn'in Câmiu't-Tevârîh (The Successors of Genghis Khan, 1971) adlı eserinin bir kısmının çevirisi ve daha sonra Variorum Reprints serisinde tek ciltte toplanacak olan çok sayıda makale (The Mongol World Empire, 1206-1370, London, 1977) yer almaktadır. The Cambridge History of Iran'ın yayın kurulu üyesiydi ve kendisinin de İlhanlılar üzerine bir bölümle katkıda bulunduğu The Saljuq and Mongol Periods (1968) adlı V. cildin editörlüğünü yaptı. Yayımlanan son kitabı Ferîdüddin Attâr'ın İlâhînâme'sının çevirisidir (Manchester, 1977).^[2]

Târîh-i Cihângüşâ'nın çevirisi 1958 yılında yayınlanınca aynı yıl İran'ın Sepās (1. sınıf) nişanını aldı ve bu nişanı alan tek Avrupalı oldu. Ancak araştırmaları hiçbir şekilde İran'la sınırlı kalmadı ve daha sonraki yıllarda Ermenice ve hatta Kelt dillerini de kapsayan geniş kapsamlı bir dil bilgisine sahip oldu. Bu çeşitlilik onun folklora giderek artan bir ilgi duymasını sağladı ve bu alanda bir dizi değerli makale yayınladı.

Aşağıdaki kitapların yazarıdır:^[3]

• Grammar of modern Persian / by John Andrew Boyle. Wiesbaden : Harrassowitz, 1966 (Porta linguarum orientalium ; N.S., 9)

• The history of the world-conqueror / 'Ala-ad-Din 'Ata-Malik Juvaini. - Manchester : Manchester Univ. Press, 1958 (2 Cilt)
• The successors of Genghis Khan / Rašīd-ad-Dīn Faḍlallāh. - New York [u.a.] : Columbia Univ. Press, 1971
• The Ilāhī-Nāma or Book of God of Farīd al-Din ʿAṭṭār / transl. from the Persian by John Andrew Boyle. With a foreword by Annemarie Schimmel. Manchester : Univ. Press, 1976 (Persian heritage series)

• The Cambridge history of Iran / [Board of ed. A. J. Arberry ...] Vol. 5: The Saljuq and Mongol periods / ed. by J. A. Boyle. Cambridge Univ. Press, 1968

• The Mongol World Empire : 1206 - 1370 / John Andrew Boyle. London : Variorum Reprints, 1977 (Collected studies series ; 58)

• https://archive.org/details/historyoftheworl011648mbp
• http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/0015587X.1979.9716129?journalCode=rfol20#.UmJthnDXCE4 31 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• http://www.iranicaonline.org/articles/boyle-john-andrew-1916-78-british-orientalist 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.