İçeriğe atla

Johannes Rydberg

Johannes Rydberg
Johannes Rydberg
Doğum8 Kasım 1854(1854-11-08)
Halmstad, İsveç
Ölüm28 Aralık 1919 (65 yaşında)
Lund
Milliyetİsveçli
ÖdüllerFellow of the Royal Society (1919)
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumlarLund Üniversitesi

Johannes (Janne) Robert Rydberg (İsveççe: [ˈrŷːdbærj]; 8 Kasım 1854 - 28 Aralık 1919), 1888'de Rydberg formülünü geliştirmesiyle tanınan İsveçli bir fizikçiydi.

Hayatı

Rydberg, 8 Kasım 1854'te Halmstad'ta, Sven Rydberg ve Maria Anderson Rydberg'in tek çocuğu olarak güney İsveç'te doğdu. 4 yaşındayken babası öldü ve aile küçük bir gelirle yaşamak zorunda kaldı. 1873'te matematik ve fizikte yüksek notlar aldığı Halmstads Elementärläroverk'ten mezun oldu. O yıl daha sonra Lund Üniversitesine kaydoldu ve iki yıl sonra lisans derecesi ile ödüllendirildi. 1879'da "Konstruktioner af kägelsnitt i 3- och 4-punktskontakt" adlı teziyle Doctor of Philosophy ile ödüllendirildi.[1] Rydberg, kariyerine kurumda amanuensis olarak başladı. 1880'de matematikte doçent oldu ve 1882'de fizikte doçent oldu. Bu sırada standart atom ağırlığı üzerinde çalışmaya başladı, çünkü Mendeleev'in periyodik sistemindeki atomların ağırlığındaki görünüşte rastgele artışın sebebinin ne olduğunu merak etti. Birkaç yıl boyunca bir formül aradı ama sonuç alamadı.[2]

Bir sonraki çalışması, atomik tayf araştırmak ve bunların neden oluştuğunu açıklamaktı.[2] Rydberg'in araştırmasından önce Johann Jakob Balmer, bir 1885'te hidrojen atomunun görünür spektral çizgileri için ampirik formül geliştirdi.[3] Ancak, Rydberg'in araştırması onu 1888'de başka bir yerde bulunmayan spektral çizgileri tanımlamak için kullanılabilecek bir formül yayınlamaya yöneltti. sadece hidrojen için değil, diğer elementler için de. Konuyla ilgili 1890'daki yayınından sonra,[4] Rydberg periyodik tabloyla ilgili sonuçsuz araştırmasına geri döndü.[5]

Rydberg, 1897'de profesörlük için başvurdu, ancak konunun uzmanlarının tavsiyelerine rağmen reddedildi. 1909'a kadar profesörlüğe yükseltilmedi.[6] Fazladan para kazanmak için 1891'den itibaren Lund'daki Sparbanken'de sayısal denetçi olarak ve 1905'ten itibaren Malmö'de aktüer olarak yarı zamanlı çalıştı.[7]

1913'te Rydberg çok hastalandı ve araştırma hızını yavaşlatmak zorunda kaldı ve 1915'te hastalığı nedeniyle izin aldı.[8] 28 Aralık 1919'da Lund Hastanesinde öldü ve yerine öğrencisi Manne Siegbahn geçti.[9][10] Rydberg, Lund'daki kuzey mezarlığına gömüldü ve karısı Lydia Carlsson (1856-1925), oğlu Helge Rydberg (1887-1968) ve kızı Gerda Rydberg'den (1891-1983) ayrıldı.

Rydberg formülü

Ana madde: Rydberg formülü
Rydberg formülü, hidrojen atomundaki enerji seviyeleri arasındaki foton geçişlerini hesaplayan bir denklemdir.

Rydberg sabiti olarak bilinen fiziksel sabit, Rydberg birimi gibi onun adını almıştır. Rydberg formülü'nde n ile gösterilen temel kuantum sayısı çok yüksek değerlere sahip uyarılmış atomlara Rydberg atomu denir.[11] Rydberg'in spektral çalışmaların atomun ve onun kimyasal özelliklerinin teorik olarak anlaşılmasına yardımcı olabileceği öngörüsü, 1913'te Niels Bohr'un çalışmasıyla doğrulandı. (bakınız hidrojen spektrumu). Sonsuz kütleli varsayımsal bir atoma dayanan önemli bir spektroskopik sabit, onun onuruna Rydberg (R) olarak adlandırılır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Hamilton, Paul Charles (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. [Cambridge, Massachusetts]. s. 26-30. 
  2. ^ a b Litzén, Ulf (2015). Fysik i Lund under 300 år (İsveççe). Lund: Lunds universitetshistoriska sällskap. ss. 71-75. ISBN 9789175453200. 
  3. ^ Magie, William Francis (1969). A Source Book in Physics. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.  s 360
  4. ^ Rydberg, J.R. (1890). "Kimyasal elementlerin çizgi spektrumlarının yapısı üzerine". Philosophical Magazine. 5. seri. 29: 331-337. 
  5. ^ Litzen (2015). Fysik ve Lund under under 300 Yıl (İsveççe). s. 96. 
  6. ^ Leide, Arvid (1954). "Janne Rydberg och hans kamp for professuren". 31 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  7. ^ Hamilton (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. s. 46. 
  8. ^ Litzén (2015). Fysik i Lund under 300 år (İsveççe). s. 84. 
  9. ^ Hamilton (1992). Janne Rydberg: 19. yüzyıl İsveç'inde bir fizikçi. ss. 47-48. 
  10. ^ Martinson, I.; Curtis, L.J. (2005). "Janne Rydberg – hayatı ve çalışması" (PDF). Fizik Araştırmalarında Nükleer Aletler ve Yöntemler Bölüm B: Malzemeler ve Atomlarla Işın Etkileşimleri (İngilizce). 235 (1-4): 17-22. Bibcode:2005NIMPB.235...17M. doi:10.1016/j.nimb.2005.03.137. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023. 
  11. ^ Šibalić, Nikola; S Adams, Charles (2018). Rydberg Fizik (İngilizce). IOP Yayıncılık. Bibcode:2018ryph.book.....S. doi:10.1088/978-0-7503-1635-4. ISBN 9780750316354. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elektron dizilimi</span>

Elektron dizilimi, atom fiziği ve kuantum kimyasında, bir atom ya da molekülün elektronlarının atomik ya da moleküler orbitallerdeki dağılımıdır. Örneğin Neon atomunun elektron dizilimi 1s2 2s2 2p6 olarak gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Niels Bohr</span> Danimarkalı fizikçi (1885–1962)

Niels Henrik David Bohr, kuantum mekaniği ve atomun yapısının anlaşılması üzerine yaptığı katkılarla tanınan, 1922'de Nobel Fizik Ödülü almış Danimarkalı fizikçi.

Antimadde, karşı madde veya karşıt madde, maddenin ters ikizi. Paul Dirac denklemiyle ortaya çıkarılmış ve daha sonraki gözlemlerle de varlığı doğrulanmıştır. Antimadde en basit hâliyle normal maddenin zıddıdır. Antimaddenin atomaltı parçacıkları, normal maddeye göre zıt özellikler taşımaktadır. Bu atomaltı parçacıkların elektrik yükleri, normal maddenin atomaltı parçacıklarının tam tersidir. Antimadde, Büyük Patlama'dan sonra normal maddeyle birlikte oluşmuştur; fakat sebebinin ne olduğunu bilim insanları tam anlamıyla bilemeseler de evrende oldukça nadir bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Enerji seviyesi</span>

Enerji seviyesi, atom çekirdeğinin etrafında katman katman biçiminde bulunan kısımların her biridir. Bu yörüngelerde elektronlar bulunur. Yörüngenin numarası; 1, 2, 3, 4, ... gibi sayı değerlerini alabilir. Yörünge numarasına baş kuantum sayısı da denir ve "n" ile gösterilir. Yörünge numarası ile yörüngenin çekirdeğe uzaklığı doğru orantılıdır.

Yoğun madde fiziği, maddenin yoğun hallerinin fiziksel özellikleriyle ilgilenen bir fizik dalıdır. Yoğun madde fizikçileri bu hallerin davranışını fizik kurallarını kullanarak anlamaya çalışır. Bunlar özellikle kuantum mekaniği kuralları, elektromanyetizma ve istatistiksel mekaniği içerir. En bilinen yoğun fazlar katı ve sıvılardır, harici yoğun fazlar ise düşük sıcaklıktaki bazı materyaller tarafından gösterilen üstünileten faz, atom kafeslerindeki dönüşlerin ferromanyetik ve antiferromanyetik fazları ve soğuk atom sistemlerinde bulunan Bose-Einstein yoğunlaşması. Araştırma için uygun sistemlerin ve fenomenlerin çeşitliliği yoğun madde fiziğini modern fiziğinin en aktif alanı yapıyor. Her 3 Amerikan fizikçiden biri kendini yoğun madde fizikçisi olarak tanımlıyor ve Yoğun Madde Fiziği Bölümü Amerikan Fizik Topluluğu’ndaki en geniş bölümdür. Bu alan kimya, malzeme bilimi ve nano teknoloji ile örtüşür ve atom fiziği ve biyofizikle de yakından ilgilidir. Teorik yoğun madde fiziği teorik parçacık ve nükleer fizikle önemli kavramlar paylaşır.

<span class="mw-page-title-main">Henry Moseley</span> İngiliz fizikçi

Henry Moseley, İngiliz fizikçidir. Atom numarasını ve Moseley Kanunları'nı keşfederek günümüzde kullanılan modern periyodik tablonun oluşumuna katkı sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gustav Hertz</span> Fizikçi

Gustav Ludwig Hertz Alman fizikçi.

Rydberg formülü uyarılmış hidrojen atomundan yayılan elektromanyetik ışınımın dalga boyunun hesaplanmasında kullanılan ve İsveçli fizikçi Johannes Rydberg (1854-1919) tarafından geliştirilen bir formüldür. Bu formül atom yapısının anlaşılmasında büyük rol oynamıştır.

Rydberg sabiti, Rydberg formülündeki sabittir ve uyarılmış hidrojen atomunun yaydığı elektromanyetik ışınımın dalgaboyunun hesaplanmasında kullanılır. Bu sabit adını İsveçli fizikçi Johannes Rydberg'ten (1854-1919) almıştır. Sabitin sayısal değeri fizikte kullanılan diğer sabitlerden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Manne Siegbahn</span> İsveçli bilim insanı

Karl Manne Georg Siegbahn FRS X-ışını spektroskopisi alanında yaptığı buluşlar ve araştırmalar için 1924 yılında " Nobel Fizik Ödülü " kazanan İsveçli fizikçidir. Aynı ödülü 1981 yılında oğlu "Kai M. Siegbahn","Arthur L. Schawlow" ve "Nicolaas Bloembergen" ile paylaşmıştır. Şu ana kadar 4 kez baba ve oğul bu ödülü kazandı. Diğer baba-oğullar : William Bragg ve Lawrence Bragg (1915); Niels Bohr (1922) ve Aage Niels Bohr (1975); Joseph John Thomson (1906) ve George Paget Thomson (1937)

<span class="mw-page-title-main">Anders Jonas Ångström</span>

Anders Jonas Ångström İsveçli fizikçi ve spektroskopi biliminin kurucularından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Johann Jakob Balmer</span> Matematikçi ve fizikçi

Johann Jakob Balmer, İsviçreli matematikçi ve matematiksel fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Lene Hau</span>

Lene Vestergard Hau, Danimarkalı fizikçidir. 1999 yılında, süper akışkan kullanımıyla bir ışık demetinin hızını saniyede 17 metreye kadar yavaşlatmayı başarmış ve 2001'de ışık demetini tümüyle durdurmayı başarmış bir Harvard Üniversitesi takımını yönetti. Bu deneyleri temel alan sonraki çalışmaları, kuantum şifrelemesi ve kuantum işlemciliği için önemli etkileri olan bir sürece, ışığın maddeye ardından da maddenin geri ışığa dönüşmesi çalışmalarına sürükledi. Daha yeni çalışmaları aşırı soğuk atomlar ve nanoskopik ölçekteki sistemlerin alışılmamış etkileşimleriyle ilgili araştırmalar içerir. Fizik ve uygulamalı fizik öğretmesi dışında, Harvard'da, fotovoltaik hücreler, nükleer enerji, piller ve fotosentezi içeren Enerji Bilimi dersi verdi. Kendi deney ve araştırmalarının yanı sıra, sık sık Uluslararası konferanslarda konuşma yapması istenmektedir ve bir sürü kurumun bilim politikalarının oluşturulması sürecine dâhil olmaktadır. Danimarka'da önde gelen bilim politikaları ve araştırma geliştiricilerinin yanı sıra devlet bakanlarının da katıldığı, Kopenhag’da 7 Şubat 2013’te düzenlenen EliteForsk-konferencen 2013 ’te Keynote Konuşmacı olarak bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Rydberg atomu</span>

Rydberg atomu çok yüksek temel nicem sayılı bir veya iki elektrona sahip bir uyarılmış atomdur Bu atomlar elektrik ve manyetik alana abartılı tepkiler vermeyi de içinde barındıran, uzun bozunma devri ve yaklaşık elektron dalgafonksiyonları, bazı şartlar altında çekirdekler etrafındaki elektronların klasik yörüngeleri gibi kendilerine has birçok özelliğe sahiptir. Çekirdek elektronları dış elektronları çekirdeğin elektrik alanından kalkanlar, öyle ki belirli bir mesafeden hidrojen atomundaki bir elektronun tecrübe ettiği gibi elektrik potansiyeli belirleyicidir.

Atom fiziğinde Balmer serileri veya Balmer çizgileri hidrojen atomunun tayf çizgilerini emisyonu olan isimlendirilmiş altı serinin gösterimidir.. Balmer serileri Johann Balmer tarafından 1885'te deneysel olarak bulunmuş olan Balmer folmulü sayesinde hesaplanır.

Atomik, moleküler ve optik fizik, bir ya da birkaç atomun ölçeğinde, madde-madde ve ışık-madde etkileşimi çalışmadır ve enerji, birkaç elektron voltları etrafında ölçeklenir. Üç alanla yakından ilişkilidir. AMO teorisi, klasik, yarı klasik ve kuantum işlemlerini kapsar. Tipik olarak, teori ve emisyon uygulamaları, elektromanyetik yayılım ve emilme, spektroskopi analizi, lazer ve mazerlerin kuşağı ve genel olarak maddenin optik özellikleri, uyarılmış atom ve moleküllerden, bu kategorilere ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Atom teorisi</span> maddenin doğası üzerine bir bilimsel teori

Kimya ve fizik biliminde atom teorisi; maddenin atom adı verilen süreksiz ve ayrık yapılardan oluştuğunu belirten, maddenin doğası üzerine bir bilimsel teoridir. Antik yunanda felsefi bir kavram olarak başlayan bu düşünce, 19. yy başlarında kimya alanındaki keşiflerin de maddenin gerçekten atomlardan oluştuğunu destekleyen bulgularıyla kendisine ana akım bilimde yer edinmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Paschen serisi</span>

Paschen serisi atom fiziğinde uyarılmış atomların yaydığı ışığın dalga boyunu (λ) gösteren serilerden biridir. Seri adını Alman fizikçi Friedrich Paschen'den (1865-1947) alır. Paschen, bu serileri 1908 de bulmuştur. Rydberg formülüne göre uyarılmış bir atomda 3. enerji düzeyindeki elektronların enerji düzeylerini değişirken şu şekilde ışınım yaparlar:

Brackett serisi atom fiziğinde uyarılmış atomların yaydığı ışığın dalga boyunu (λ) gösteren serilerden biridir. Seri adını Amerikalı fizikçi Frederick Sumner Brackett’den (1896-1988) alır. Brackett bu serileri 1922 yılında de bulmuştur. Rydberg formülüne göre uyarılmış bir atomda 4. enerji düzeyindeki elektronların enerji düzeylerini değişirken şu şekilde ışınım yaparlar:

Pfund serisi atom fiziğinde uyarılmış atomların yaydığı ışığın dalga boyunu (λ) gösteren serilerden biridir. Seri adını Alman fizikçi August Herman Pfund'dan (1879-1949) alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.