Johann Heinrich Pestalozzi

Johann Heinrich Pestalozzi
Tam adı	Johann Heinrich Pestalozzi
Doğumu	12 Ocak 1746 Zürich, İsviçre
Ölümü	17 Şubat 1827 (81 yaşında) Brugg, İsviçre
Çağı	19. yüzyıl felsefesi
Bölgesi	Batı felsefesi
Okulu	Alman Romantizmi
Önemli fikirleri	Four-sphere concept of life

Johann Heinrich Pestalozzi (12 Ocak 1746, Zürih - 17 Şubat 1827, Brugg), İsviçreli pedagog, hayırsever, Okul ve sosyal reformcu, filozof ve politikacı. Eğitim, hukuk ve insan gelişimi üzerine önemli çalışmalar yapmıştır. Hem Fransız Devrimi'ni yaşamış hem de devrimden derin bir şekilde etkilenmiştir. Çocukluk yıllarında yaşadığı sosyal çevreyi gezip görmesi, fakir halkın eğitimi konusundaki fikirlerinin gelişiminde kökler oluşturmuştur.^[1] Çalışmalarının büyük kısmını insan ırkının eğitim süreçlerinin ve kavrama güçlerinin doğallık ile ilgisi ve beyinde geliştirilen buna dair yöntemler olarak tarif eder. Çalışmalarında, insan doğası, gerçek varlık ve insan doğasının ayırt edici özelliklerine yönelik sorulara yanıtlar aramıştır. İnsan gelişiminin tek taraflı ve tek boyutlu olamayacağını savunmuştur. Yalnızca duygusal, zihinsel ya da salt sanatsal gelişimin ön plana çıktığı diğer unsur ve yönlerin önemsenmediği, eksik kaldığı bir gelişim sürecini reddetmiştir. Ona göre eğitimde; duygu, akıl ve inanç birlikteliği gereklidir, ancak böyle tasarlanmış bir eğitim toplumun kurtuluşu olabilir. Kalbimiz sevmeyi ve inanmayı arzu eder, zihnimiz de düşünmeyi ve yeteneklerimizin ortaya çıkmasını ister. Dolayısıyla insanın gelişiminde ilköğretimin önemi çok büyüktür. İnsanlara bilgeliğin yolunu açacak mutlak anahtar bu eğitimdir.^[2] Eğitimin seçkinlerin elinde olduğu ve yalnızca onların eğitim alabileceği düşüncesinin hakim olduğu bir zamanda; eğitimin herkesin hakkı olduğunu savunmuştur. Yoksul öğrencilerin dahi yetkin eğiticiler tarafından eğitim alması gerekliliğini vurgulamıştır. Kendi okullarında kimsesiz ve yoksul öğrencileri çoğunlukla maddi bir beklenti içinde olmadan kendi idealleri çerçevesinde yetiştirdi. Her çocuğun mutlaka okula gitmesi gerektiğini savundu.^[2]

Johann Heinrich Pestalozzi ataları İtalya ve İsviçre sınırındaki Val San Giacomo vadisinde yaşamışlardır. 16. yüzyılda Pestalozzi'nin atalarından biri Zürih'te eğitim gördükten sonra, buraya yerleşmiştir. İki yüzyıl sonra, bu soydan olan Johann Heinrich Pestalozzi dünyaya gelmiştir. Babası, Johann Baptist Pestalozzi (1718-1751) cerrah olarak çalışmakta ve Wädenswil'li bir cerrah kızı olan Susanna Hotz'la (1720-1796) evlenmiştir. Dedesi, Andreas Pestalozzi (1692-1769) Zürih Höngg'te reformcu bir papaz olarak Johann Heinrich Pestalozzi'ye çocuk yaşta gençliğe ve halka sevgiyi aşılamıştır. 1751-1765 İlköğretim ve Latince okullarını bitiren Pestalozzi Zürih şehrindeki Collegium Carolinum yüksek okulunda teoloji ve daha sonra hukuk okumuştur. Aydınlanmacı olan öğretmeni Johann Jakob Bodmer'dan (1698-1783) etkilenmiştir.

İnsanlar, toplum ve devlet konularına çok ilgi göstermesine rağmen, daha çok pratik işler yapmak istediği için, felsefe ve hukuk öğrenimini bitirmeden, ziraat ve çiftçiliğe merak salmıştır ve Bern kantonundaki Kirchberg köyünde (1767 / 1768 yıllarında) Johann Rudolf Tschiffeli'nin yanında meslek eğitimi yapmıştır. 1769 yılında Aargau kantonundaki Birr adlı köyde ziraatçı bir girişimci olarak, yeni bitkiler ve gübreleme metodları konusunda yoksul çiftçilere zor durumlarını düzeltebilmek için, örnek olmaya çalışmış; fakat bu girişim başarısızlığa uğramıştır.

1769 yılında Anna Schultess ile (ailesinin rızası olmadığı) halde evlenmiş, 1770 yılında dünyaya gelen oğluna örnek almış olduğu ve fikirlerine çok saygı duyduğu Jean-Jacques Rousseau'nun adından esinlenerek, Hans Jakop ismini vermiştir. Rousseau'nun Emile adlı eserinde önermiş olduğu doğal çocuk eğitimi için yaptığı önerilere göre yetiştirmiş, fakat bu ideal çocuk eğitimi trajik biçimde başarısızlığa uğramıştır. Pestalozzi'nin çocuğun eğitimi ile alakalı yazmış olduğu günlük, Rousseau'nun eğitbilim (pedagoji) metodunun yanlış yorumlanması ile ilgili tüyler ürpertici bir belge niteliğindedir. Üç buçuk yaşındaki oğlu Jakop'a harfleri ve sayıları öğretmeye çalışan babası, öğrenmek istemediği zaman veya zorluk çektiğinde, cezalandırabiliyor ve sert davranabiliyordu. Başarısızlıkla sonuçlanan ziraat ve tarım girişimi sonrası, çiftliğe alınan yoksul ve kimsesiz çocukların yanında büyüyen Jakob, stres, değişiklik, güvensizlik ve durmadan yetersizlık hisleriyle boğuşmak zorunda kalmıştır.

11 yaşında hala doğru dürüst okuma yazma ve bilmeyen Jakob, Basel'de tanıdıkların yanına götürüldü. Çok sürmeden epileptik krizler görünmeye başlandı. Neuhof çiftliğine döndükten sonra, annesinin vaftiz çocuğu olan Brugg'dan Anna Magdalena Fröhlich ile evlendi. 1798 yılında Gottlieb adlı bir oğlan çocukları olmuş, fakat Hans-Jakob'un hastalığı gittikçe kötüye gitmiş ve 15 Ağustos 1801'de Pestalozzi'nin oğlu 31 yaşındayken ölmüştür.

Pestalozzi ailesi 1773 yılından itibaren, çiftliklerine yaklaşık 40 çocuk aldılar. Örgü, burgu yapmayı ve küçük bahçe işlerini öğrenen çocuklara, Pestalozzi ek olarak, ilkokul öğrenimi, din ve ahlak eğitimi veriyordu. Tekstil ürünlerini satarak okul projesinin masraflarını karşılamaya çalışan Pestalozzi, ne yazık ki gün geçtikçe daha çok borçlanır ve 1779 yılında yurdu kapatmak zorunda kalır.

1780 yılından itibaren ve yaklaşık 20 sene zarfında Pestalozzi yazarlık yapmıştır. Tüm Avrupa'da tanınmasını sağlayan Lienhard und Gertrud adlı romanı (4 band, 1781–1787) daha sonra şu eserler takip etmiştir:

Die Abendstunde eines Einsiedlers (1780), Christoph und Else (1782), Gesetzgebung und Kindermord (1783), Ja oder Nein? (1793), Meine Nachforschungen über den Gang der Natur in der Entwicklung des Menschengeschlechts (1797), Fabeln (1797)

Mart 2017'ye kadar Türkçeye de çevrilecek olan çok lisanlı (Almancanın yanında, İngilizce, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Çince, Japonca ve Rusça) sayfada daha geniş bilgilere ulaşabilirsiniz:

• heinrich-pestalozzi.de 27 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.