İçeriğe atla

Johann Anton Güldenstädt

Johann Anton Güldenstädt (d. 26 Nisan 1745 Riga, Letonya - ö. 23 Mart 1781, Sankt-Peterburg, Rusya) Baltık Almanı doğa bilimcisi ve kâşif.

Hayatı

Güldenstädt ailesini çocukken kaybetti. 1763'te Berlin'de eczacılık, botanik ve doğa tarihi eğitimi almaya başladı. 1767'de tıp doktorasını Frankfurt Üniversitesi'nde yaptı. Ertesi yıl, Rus İmparatorluğunun güney sınırını keşfetmek için Rus Çariçesi II. Katerina tarafından görevlendirilen Rus İmparatorluk Bilimler Akademisi'nin keşif gezisine katıldı. Keşif gezisinde Ukrayna, Astrahan, Kuzey Kafkasya ve Gürcistan'ı gezdi. Mart 1775'te Sankt-Peterburg'a döndü. Keşif gezisinde aldığı notlar, Peter Simon Pallas tarafından Reisen durch Russland und im Caucasischen Gebürge (Rusya ve Kafkas Dağları'na Seyahatler) (1787–1791) adıyla ölümünden sonra yayımladı.

Keşif gezisi biyoloji, jeoloji, coğrafya ve özellikle dilbilim alanlarına büyük katkı sağladı. Güldenstädt bölge dilleri hakkında ayrıntılı notlar aldı. Güney Kafkas dilleri arasındaki bağlantıyı raporlayan ilk kişi oldu. Güldenstädt, Akademi'deki itibarını kesin olarak tesis eden keşif gezisinin ardından doğa bilimci olarak çalışmaya devam etti.

Güldenstädt'ın keşif gezisi, Kafkasya'da yapılmış ilk sistematik çalışmaydı. Aydınlanma ruhuyla düzenlenen çağdaş keşif gezilerinin tipik bir örneği olan keşif gezisi, incelenen bölgenin hemen hemen her yönünün gözlemlenmesi ve tanımlanmasıyla yapılmıştı. Keşif gezisi, bölgenin hem "doğal" niteliklerinin (flora, fauna, coğrafya ve jeoloji) hem de bölge halkının özelliklerinin incelenmesini içeriyordu. Gezinin Osmanlılarlarla savaş içerisinde olan Ruslar için stratejik önemi vardı. Keşif gezisinin hemen ardından, Rusya'nın bölgeye, özellikle de Gürcistan'a olan ilgisi önemli ölçüde arttı. Bu ilgi, Doğu Gürcistan'ı Rus İmparatorluğu'na bağlayan Georgievsk Antlaşması ile tepe noktasına ulaştı.

Güldenstädt, 1781'de Sankt-Peterburg'da patlak veren ateş salgınında öldü.

Mirası

Güldenstädt, 1776'da yayımladığı Chaus - Animal feli adfine descriptum adlı makalesinde sazlık kedisini ilk kez tanımladı.[1]Büyük kızılkuyruk İngilizcede Güldenstädt'ın adıyla bilinmektedir.

Yayınları

  • Chaus – Animal feli adfine descriptum. Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae Volume 20, St. Petersburg 1776. Pp. 483
  • Reisen durch Rußland und im Caucasischen Gebürge. Russisch-Kayserliche Akademie der Wissenschaften (Russian Imperial Academy of Sciences). St. Petersburg, Volume 1, 1787; Volume 2, 1791.
  • Путешествие по Кавказу в 1770–1773 гг 26 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Puteshestvie po Kavkazu v 1770-1773 gg). Translated by T. K. Shafranovskaia. St. Petersburg: Peterburgskoe Vostokovedenie, 2002.

Kaynakça

  1. ^ Güldenstädt, J.A. (1776) Chaus – Animal feli adfine descriptum. Commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae, Vol 20, St. Petersburg. Pp. 483
  • Gnucheva, VF vd. 1940. Materialy dlia istorii ekspeditsii Akademii nauk v XVIII i XIX vekakh: khronologicheskie obzory i opisanie arkhivnykh materialov. Moskova: Izdatelstvo Akademii nauk SSSR.
  • Kopelevich, Iudif 'Khaimovna 1997. Iogann Anton Gil'denshtedt, 1745-1781. Moskova: Nauka.
  • Kosven, Mark Osipovich 1955. "Materialy po istorii etnografii Kavkaza v russkoi nauke". Kavkazskii etnograficheskii sbornik. Ciltler. I, III. Ed. VK Gardanov. Moskova: Izdatelstvo Akademii nauk SSSR. Ben, Pp. 272–290. II, Pp. 267–281
  • Lavrov, LI 1976. "K 250-letiiu akademicheskogo kavkazovedeniia v Rossii." Kavkazskii etnograficheskii sbornik. Cilt VI. Ed. VK Gardanov. Moskova: Izdatelstvo Akademii nauk SSSR. Pp. 3–10

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orhun Yazıtları</span> 8. yüzyıla tarihlenen Göktürk yazıtları

Orhun Yazıtları, Göktürk Yazıtları ya da Köktürk Yazıtları, Eski Türkçe (𐰆𐰺𐰴𐰣∶𐰖𐰔𐱃𐰞𐰺𐰃) olan, Türklerin bilinen ilk alfabesi olan Orhun alfabesi ile II. Köktürk Kağanlığı döneminde Göktürkler tarafından yazılmış yapıtlardır. Birçok kişi ilk Türkçe yapıt olarak bilse de ilk Türkçe yapıt Çoyr Yazıtıdır. Orhun yazıtları Türkçenin tarihsel süreçteki gramer yapısı ve bu yapının değişimiyle ilgili bilgiler verdiği gibi Türklerin devlet anlayışı ile yönetimi, kültürel ögeleri, komşuları ile soydaşlarıyla olan ilişkileri ve sosyal yaşantısıyla ilgili önemli bilgiler içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">Vasili Radlov</span> Alman asıllı Rus doğubilimci ve Türkolog

Vasili Vasilyeviç Radlof veya Wilhelm Radloff, Alman asıllı Rus doğu bilimci ve Türkolojinin kurucusu.

<span class="mw-page-title-main">İlya Repin</span>

İlya Yefimoviç Repin (Rusça: Илья́ Ефи́мович Ре́пин, Ukraynaca: Ілля Юхимович Рєпін, Rusya'nın önde gelen ressam ve heykeltıraşlarındandır. Peredvijniki sanat okulunun bir üyesi olan Repin, çalışmalarının önemli bir bölümünü, doğduğu memleketi olan Ukrayna'ya adamıştı. Gerçekçi eserlerinin çoğunda büyük bir psikolojik derinlik vardır ve mevcut sosyal düzenle olan gerilimi yansıtırlar. 1920'lerin sonlarında hakkında ayrıntılı eserler yayınlanmış ve yaklaşık on yıl sonra bir Repin tutkusu gelişmiştir. SSCB'deki "Sosyalist Realist sanatçılar tarafından örnek alınması gereken model bir "ilerici" ve "gerçekçi" olarak övülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Lenin</span> Rus politikacı ve Sovyetler Birliğinin kurucusu (1870–1924)

Vladimir İlyiç Ulyanov, bilinen adıyla Lenin, Rus sosyalist devrimci ve politikacı. Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel önderi, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin öncüsü olan Rusya Komünist Partisi (Bolşevik)'nin ilk lideri. Lenin aynı zamanda Marksist teorik ve felsefi yazıların yazarı olarak bilimsel sosyalizmin Marx ve Engels sonrası geliştiricilerindendir. Lenin'in en büyük amacı, kapitalizmin uzlaşmaz sınıf çelişkilerinden proleter bir dünya devrimi oluşturup toplumsal sınıf karşıtlıklarının olmadığı insan toplumunun tarihsel oluşumuna öncülük etmekti.

<span class="mw-page-title-main">II. Nikolay</span> son Rus İmparatorluğu hükümdarı (1868-1918; çar 1894-1917)

II. Nikolay ya da Nikolay Aleksandroviç Romanov, Romanov hanedanına mensup tüm Rusya imparatoru, Polonya çarı ve Finlandiya büyük prensi, Albay (1892); buna ek olarak, İngiliz Filo Amirali ve İngiliz Ordusu Saha Mareşali idi. Saltanatı sırasında Rus İmparatorluğu, dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri çöküşe geçti. Sovyet tarihçiler tarafından verdiği kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan zayıf ve beceriksiz bir lider olduğu ifade edildi. Batılı tarihçiler ise genel anlamda II. Nikolay'ı Sovyet sistemiyle eşdeğer gördü. Aleksey Tolstoy "Çar'ın rejimi hakkında birçok kötü şey vardı, ama otokrasiyi miras aldı, eylemleri şimdi perspektifte ve Sovyetler tarafından işlenen korkunç suçlarla karşılaştırıldığında görülüyor." ifadelerini kullandı.

<i>Türk Sultanına Mektup Yazan Zaporojya Kazakları</i> tarihî Rus tablosu

Osmanlı İmparatoru Sultan IV. Mehmed'e mektubu yazan Zaporojya Kazakları veya Türk sultanına mektup yazan Zaporojya Kazakları o, Rus sanatçı İlya Repin'in bir tablosudur. Sanatçı, boyutları 2.03 m'ye 3.58 m olan tuvale 1880'de başladı ve 1891'de tamamladı. Bitirdiğinde, III. Aleksandr tabloyu 35.000 rubleye ressamdan satın aldı. Bu, o devre kadar bir Rus tablosuna ödenen en yüksek fiyattı. Tablo hâlen Sankt-Peterburg'daki Rus Devlet Müzesi'nde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Otto Struve</span> Ukraynalı-Amerikalı astronom

Otto Struve, Ukraynalı–Amerikalı bir astronomdur. Rusçada, adı bazen Otto Lyudvigovich Struve olarak geçmektedir; ancak hayatının çoğunluğunu geçirdiği ve tüm bilimsel kariyerini yaptığı yer Amerika Birleşik Devletleri'dir. Struve ailesi'nin ünlü astronomlarıyla aynı ailedendir; Ludwig Struve'ün oğlu, Otto Wilhelm von Struve'ün torunu ve Friedrich Georg Wilhelm von Struve'ün büyük torunudur. Aynı zamanda Karl Hermann Struve'ün yeğenidir.

Bu maddede; Rus sosyalist devrimci, Marksist-Leninist ideolojinin fikirsel önderi, Ekim Devrimi'nin lideri ve Sovyetler Birliği'nin kurucusu Vladimir Lenin'e ait kitap, yazı, konuşma, makale ve mektup gibi eserler ile kendi hakkında yazılmış kitaplar yer almaktadır. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin öncüsü ve Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) ilk lideridir. Lenin, dünyada eserleri yabancı dile en fazla tercüme edilen kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Linnaeus'un Havarileri</span>

Linnaeus'un Havarileri, dünya çapında botanik ve zoolojik keşifler yapan ve botanikçi Carl Linnaeus tarafından görevlendirilen ya da önerilen bir grup öğrenciyi tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Söz konusu keşifler 18. yüzyılın ikinci yarısında gerçekleşti ve bu öğrenciler Linnaeus tarafından 'havariler' olarak adlandırıldı.

Vera Fyodorovna Gaze, salma bulutsusu ve küçük gezegenler üzerinde çalışmış Rus astronom. Yaklaşık 150 yeni bulutsu keşfetti. Ölümünden sonra onurlandırılarak 2388 Gase gezegenine ve Venüs'teki Gaze Krateri'ne adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Georg Wilhelm Steller</span>

Georg Wilhelm Steller, biyoloji, zooloji ve etnografya alanlarına katkıda bulunan, Almanya doğumlu bir doğa bilimci ve kaşifti. Büyük Kuzey Keşif Gezisi'ne (1733-1743) katıldı ve doğal dünyaya ilişkin gözlemleri, Kuzey Pasifik bölgesinin flora ve faunasının keşfedilmesine ve belgelenmesine yardım etti.

<span class="mw-page-title-main">Boris Çuhnovski</span>

Boris Grigoryeviç Çuhnovski, Rus ve Sovyet pilot ve Arktik kaşifi. 1928'de Airship Italia'nın kurtarılmasına ve 1937-1938'de Sigizmund Levanevsky uçağının aranmasına katıldı. Ayrıca Robert Bartini ile birlikte Arktik araştırmaları için özel bir uçak geliştirdi.