İçeriğe atla

Johan Galtung

Johan Galtung

Johan Galtung (24 Ekim 1930, Oslo - 17 Şubat 2024, Oslo), Norveçli sosyolog. 1959 yılında Oslo'da Uluslararası Barış Enstitüsü'nü kurmuş ve 1970 yılına dek yöneticiliğini yapmıştır.[1] 1964 yılında Journal of Peace Research dergisini çıkarmaya başlamıştır. 1969 yılında dünyada ilk kez Oslo Üniversitesi'nde açılan barış ve savaş araştırmaları bölümünde başkan olarak görevlendirilmiştir. 1977 yılında bu görevinden ayrılmış ve o tarihten beri çok sayıda üniversitede profesörlük yapmıştır. Şu an Amerika ve Fransa'da yaşamaktadır.

Galtung 1950'li yıllarda sosyoloji ve matematik alanında, 1960'lı yıllarda politik bilimler alanında, 1970'li yıllarda ekonomi ve tarih alanında ve 1980'li yıllarda ise makro sosyoloji, antropoloji ve teoloji alanlarında gerçekleştirdiği çalışmalar ile tanındı. Yıllar içinde pozitif ve negatif barış, yapısal şiddet ile emperyalizm arasındaki bağlantılar üzerine çok sayıda teori geliştiren Galtung'un en dikkat çeken çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri'nin aynı anda hem cumhuriyet hem de imparatorluk özelliklerine sahip bir devlet olduğunu anlattığı makale ve kitapları ve Orta Doğu üzerine yazdığı makalelerdir.[2]

ABD teorisi

Galtung, ABD'nin aynı anda hem bir cumhuriyet hem de bir imparatorluk olduğunu ve ülkenin şu anki sisteminin 2020 yılına gelmeden çökeceğini ön görmektedir.[3][4] Galtung'un makale ve kitaplarında ABD'nin cumhuriyetçi özellikleri yüzünden kendi halkı ve dünya tarafından sevilmesinin ve örnek gösterilmesinin yanı sıra aynı zamanda dış politikaları ve askeri hareketleri sebebiyle tüm dünyada nefret topladığı belirtilmektedir. Galtung ABD'nin ilk zamanlarında görülen etik, dinamizm, üretkenlik ve yaratıcılık, özgürlük ve öncülük anlayışının zamanla yerini işgalcilik, şiddet yanlılığı, riyakarlık ve merkezciliğe bıraktığını söylemekte; aynı zamanda ABD toplumunun diğer kültürlere karşı cahilliğinin ve uç noktada kendini gösteren metaryalizminin de ABD'nin sonunu hazırladığını savunmaktadır.[5]

Kürdistan teorisi

Galtung, 2006 yılından beri yaptığı açıklamalarda Orta Doğu barışında Kürdistan modelinden bahsetmekte ve bu çözümü ön plana çıkarmaktadır. Galtung'a göre 3 aşamalı çözüm planında birinci aşamada Kürtler'in yaşadığı dört ülke Türkiye, Irak, İran ve Suriye'de, insan hakları iyileştirmeleri Kürtleri de içine alacak şekilde sağlanmalıdır. İkinci aşamada her dört ülkede Kürtler özerkliklerine kavuşturulmalı ve son aşamada ise dört Kürt özerk eyaleti bir araya gelerek Kürdistan konfederasyonu oluşturulmalıdır.[6] Galtung, Kürt sorununun çözümü için 20 yıldır gizli bir şekilde özellikle Türkiye içinde aracılık yaptığını da belirtmektedir.[7]

Eleştiriler

Galtung Norveç medyası tarafından antisemitizm ile suçlanmıştır. Araştırmacı, 2011 Norveç saldırılarında Anders Behring Breivik'in Yahudi asıllı gruplar ile bağlantısının olduğunun anlaşılmasından sonra olayda Mossad'ın parmağının olduğunun ve saldırıların özellikle 1946 yılında gerçekleştirilen Etzel Katliamı ile aynı günde (22 Temmuz) yapıldığının belirtmesinin ardından Norveç ve Yahudi dünyasından tepki çekmiştir.[8]

Kaynakça

  1. ^ "Wikipedia - Johan Galtung" 16 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İngilizce
  2. ^ "Johan Galtung" 26 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Norveççe
  3. ^ Russia Today, Prof. J. Galtung: 'US empire will fall by 2020' 28 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İngilizce (video).
  4. ^ Johan Galtung, On the Coming Decline and Fall of the US Empire 28 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Transnational Foundation and Peace and Research (TFF), 28 Ocak, 2004, İngilizce
  5. ^ Dr Zeki Ergas "Out of Sync with the world: Some Thoughts on the Coming Decline and Fall of the American Empire". 20 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İngilizce
  6. ^ Alice Gavin "Conflict Transformation in the Middle East". 14 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İngilizce
  7. ^ Gazete Vatan "20 yıl aracılık yaptım!"[]
  8. ^ "Pioneer of global peace studies hints at link between Norway massacre and Mossad" 8 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., İngilizce

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Oslo</span> Norveçin başkenti

Oslo, Norveç'in başkenti ve en büyük şehridir. Oslo aynı zamanda şehrin bulunduğu eyaletin adıdır. Kopenhag ve Stockholm'ün ardından İskandinavya'nın dördüncü büyük şehridir. Dünyanın en pahalı şehirleri arasındadır. 673.469 nüfusa sahip şehrin yüzölçümü 454 km²'dir.

<span class="mw-page-title-main">Norveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Norveç, resmî adıyla Norveç Krallığı, Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilidir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Barış Ödülü</span> beş Nobel Ödülünden biri

Nobel Barış Ödülü, Alfred Nobel'in vasiyeti uyarınca, her yıl ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması, ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarfeden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir.

<span class="mw-page-title-main">Sevr Antlaşması</span> Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında imzalanan ve Ankara Hükûmetince fiilen ve hukuken geçersiz kılınan barış antlaşması

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı sonrasında İtilâf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu hükûmeti arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın başkenti Paris'in 3 km batısındaki Sevr (Sèvres) banliyösünde bulunan Seramik Müzesi'nde imzalanmış antlaşmadır. Antlaşma imzalandığı dönemde devam eden Türk Kurtuluş Savaşı'nın sonucunda Türklerin galibiyetiyle, bu antlaşma yerine 24 Temmuz 1923'te Lozan Antlaşması imzalanıp uygulamaya konulduğundan Sevr Antlaşması geçerliliğini kaybetmiştir. Sevr Antlaşması 433 maddeden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Lars Onsager</span>

Lars Onsager, Norveçli kimyacı. Daha sonra ABD vatandaşı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Neçirvan Barzani</span> Iraklı Kürt siyasetçi

Neçirvan İdris Barzani, Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkanı. Daha önce Mart 2006-Ağustos 2009 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanlığını yapmış ve Mart 2012 yılında tekrar bu göreve gelerek 2019'da başkanlık görevine geçene kadar sürdürmüştür. Kürdistan Üniversitesi Erbil'in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Binyamin Netanyahu</span> 9. İsrail başbakanı

Binyamin "Bibi" Netanyahu (; İbranice: 

<span class="mw-page-title-main">Ciwan Haco</span> Kürt Sanatçı

Ciwan Haco, Kürt şarkıcı ve söz yazarı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Madrid Konferansı</span> İsrail-Filistin barış konferansı

İspanya hükûmetinin ev sahipliğini üstlendiği, ABD ve SSCB tarafından desteklenen Madrid Konferansı 30 Ekim 1991 tarihinde başlamış ve üç gün sürmüştür. Konferansın amacı İsrail ile Filistin ve Suriye, Lübnan ve Ürdün'ün de içinde bulunduğu Arap ülkeleriyle bir barış süreci başlatabilmekti. Körfez Savaşı'nın hemen ardından bir araya gelen ABD Başkanı George H.W. Bush ve Dışişleri Bakanı James Baker Sovyetler Birliği'ni de yanlarına alarak İsrail, Suriye, Lübnan, Ürdün ve Filistin'i Madrid Konferansı'na çağırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Vestfold</span> Norveçte il

Vestfold Norveç'in güney doğusunda yer alan bir eyalettir. Kuzey ve kuzey batısında Buskerud, batısında Telemark ile sınırdır. 2225 kilometre karelik alanında çeyrek milyonun üstünde nüfus barındırmaktadır. Kilometre kareye 103 kişi ile nüfus yoğunluğunda, ülke eyaletlerinin, üçüncü sırasında yer almaktadır. Vestfold'da Larvik, Sandefjord, Tønsberg, Horten, Holmestrand ve Svelvik olmak üzere beş şehir vardır. Toplamda on dört belediyeden oluşmaktadır. Şehirler kıyı şeridinde yer almaktadır. Eyaletin ticaret alanında en gelişkin kenti Tønsberg merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Oslo Katedral Okulu</span>

Oslo Katedral Okulu veya bilinen adıyla "Katta" Norveç'in başkenti Oslo'da bulunan bir lise. Oslo Katedral Okulu Norveç'te tarihi Orta Çağ'a kadar uzanan dört okuldan biridir; aynı zamanda ülkenin en prestijli okullarındandır. Okul 2003 yılında 850. kuruluş yıl dönümünü kutlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Norveç Nobel Komitesi</span>

Norveç Nobel Komitesi, Norveç'te 1901'de kurulan organizasyon; Edebiyat alanındaki olağanüstü başarılarına göre kişiler veya kuruluşlara Nobel Ödülü'nü vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey</span> yasa dışı parti

Kürdistan Demokrat Partisi/Kuzey (PDK/Bakur), Türkiye'de yasa dışı siyasi partiler listesinde bulunan, Türkiye Kürtlerinin bağımsızlığını savunan Kürt milliyetçisi parti.

Müktefi veya Muhammed "el-Muktafî liʿEmr i’l-Lâh" Tam Adı: Ebû `Abd Allah "el-Muktafî liʿEmr i’l-Lâh" Muhammed bin ʿAhmed el-Mûstazhir Abbasi halifelerinin otuzbirincisidir. Peygamber'i rüyasında görüp ona bu işin sana yetişeceğini söylediği ve Allah'ın emrine uyun dediği için kendisine Maktafi adı verilmiştir. Birçok Selçuklu ordusunu ve generalini yendi ve Selçuklulara boyun eğmeyi başardı, onları Irak'tan tamamen kovdu. Türklerden arındırılmış bir ordu kurdu. Bu, önceki iki halifenin öldürülmesine neden olan Türk askerlerinin tekrarlanan ihanetlerinden kaynaklanmaktadır. Genel olarak halife el-Muktefi, tüm düşmanlarını yenip boyun değdirebilen erdemli ve cesur bir adamdı.

Kürt siyasi hareketi ya da Kürt özgürlük hareketi, Türkiye, Irak, Suriye ve İran topraklarında, Kürdistan olarak anılan jeokültürel bölgede yaşayan Kürtlerin anadilde eğitim, self determinasyon, özerklik ya da bağımsız devlet gibi politik taleplerini gerçekleştirmek için mücadele veren hareketin genel adı olarak kullanılır. Bu talepler yasal zeminde demokratik olarak tartışıldığı gibi silahlı olarak Marksist-Leninist çizgide gerçekleştirilmeye de çalışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Inger Jacobsen</span>

Inger Jacobsen Norveçli şarkıcı ve oyuncu. 1962 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmasıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Christian (Danimarka kralı)</span>

IV. Christian, 1588'den 1648'e Danimarka ve Norveç kralı, ayrıca Holstein ve Schleswig Dükü. 59 yıllık saltanatı ile en uzun Danimarka ve İskandinav hükümdarıdır. Oldenburg'un bir üyesi olan Christian, Danimarka'ya 1596'da, 19 yaşında kral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Oslo Anlaşmaları</span> İsrail-Filistin barış sürecindeki anlaşmalar

Oslo Anlaşmaları, İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında 1993 yılında Washington, DC'de imzalanan Oslo I Anlaşması ve 1995 yılında Mısır'ın Taba kentinde imzalanan Oslo II Anlaşması'dır. Bu anlaşmalar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 242 sayılı kararı ve 338 sayılı kararı temelinde bir barış anlaşmasına ulaşmayı ve "Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkını" yerine getirmeyi amaçlayan bir barış süreci olan Oslo sürecinin başlangıcına işaret ediyordu. Oslo süreci, Norveç'in Oslo kentinde yapılan gizli görüşmelerin ardından başladı ve hem FKÖ'nün İsrail'i tanıması hem de İsrail'in FKÖ'yü Filistin halkının temsilcisi ve ikili müzakerelerde bir ortak olarak kabul etmesiyle sonuçlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.