İçeriğe atla

Johan Banér

Johan Banér
Johan Banér
Doğum23 Haziran 1596
Djursholm, İsveç
Ölüm10 Mayıs 1641 (44 yaşında)
Halberstadt, Saksonya Elektörlüğü
Bağlılığıİsveç
Branşıİsveç Ordusu
Hizmet yılları1615-1641
RütbesiFeldmareşal
Çatışma/savaşlarıİngria Savaşı
Lehistan-İsveç Savaşı (1621-1625)
Lehistan-İsveç Savaşı (1626-1629)
Otuz Yıl Savaşı
Sonraki işiİsveç Özel Konseyi
İmza

Johan Banér (23 Haziran 1596 - 10 Mayıs 1641), Otuz Yıl Savaşı esnasında İsveçli bir feldmareşaldi.

İlk yılları

Johan Banér, Upland'daki Djursholm Kalesi'nde doğdu. 1600 yılında, dört yaşındayken babası İsveç Özel Konsey Üyesi Gustaf Banér ve amcası Sten Axelsson Banér’in (o da bir Özle Konsey Üyesiydi) Linköping Katliamı’nda öldürülmelerine edilmelerine şahit oldu. Kral IX. Karl tarafından Kral Zgymunt’a destekleri nedeniyle vatana ihanetle suçlandılar. Banér'in babasını öldürten Gustaf Adolf’un babası olmasına rağmen ikili erken yaşlardan itibaren güçlü bir dostluğa sahip oldular, bunun en büyük nedeni Gustaf Adolf taç giyme töreninden kısa bir süre önce Banér ailesine itibarını geri vermesidir.

Askeri Kariyeri

Banér, 1615'te, İngria Savaşı sırasında Pskov Kuşatması'na İsveç ordusuna katıldı ve son derece cesur bir genç olduğunu kanıtladı.

Rusya ve Lehistan ile olan savaşlarda üstün başarı sağladı ve 25 yaşında Albay rütbesine yükseldi.

1630'da Gustaf Adolf Almanya’ya çıkartma yaptı ve kralın baş astlarından biri olarak Banér Kuzey Almanya seferinde görev yaptı ve Breitenfeld Muharebesi'nde İsveç süvarilerinin sağ kanadını yönetti. Augsburg ve Münih’in alınmasında da görev yaptı ve Rain Muharebesi ve Donauwörth’te göze çarpan hizmetlerde bulundu.[1]

Albrecht von Wallenstein’in Alte Veste’deki kampına yapılan başarısız saldırıda Banér bir yara aldı ve kısa süre sonra Gustaf Lützen’e ilerlediğinde İmparatorluk generali Johann von Aldringen’e karşı batıda komutan olarak bırakıldı. İki yıl sonra İsveç'in mareşali olarak Banér, 16,000 askeriyle Bohemya’ya girdi ve Sakson ordusuyla birleşerek Prag’a yürüdü. Saxe-Weimarlı Bernard’ın Nördlingen Muharebesi’nde bozguna uğraması sonucunda Banér'in muzaffer ilerlemesi durdu. [1]

Nördlingen'deki yenilgiden sonra imzalanan Prag Barışı ile İsveç ordusu çok tehlikeli bir duruma girdi ancak Banér ve Alexander Leslie’nin birleşik kuvvetlerinin Wittstock’ta kazandığı zaferler sayesinde İsveç'in Orta Almanya'daki üstün etkisi yeniden sağlandı. [1] Banér, Wittstock Muharebesi hakkında Kraliçe Christina'ya verdiği raporda “Mareşal Leslie muharebe sırasında yanında bulunan beş piyade tugayı ile tam zamanında bize yardım etmemiş olsaydı ve düşmanın dört piyade tugayına yiğitçe saldırıp bizden uzaklaştırmamış olsaydı askerlerim tam bir kargaşaya düşecekti” ifadelerini kullanmıştı.[2][3]

Bunun yanı sıra birleşik üç ordu, mağlup ettikleri ordulardan önemli ölçüde çok daha zayıftı ve 1637'de Banér, düşmana karşı düzgün bir ilerleme kaydedemedi. Torgau’nun kuşatılmış garnizonunu büyük güçlükle kurtararak Oder’in gerisine Pomeranya’ya çekildi. [1]

1639'da tekrar Kuzey Almanya'yı ele geçirdi, Chemnitz’de Saksonları yendi ve Bohemya’yı işgal etti. 1640-41'de Banér kışı batıda geçirdi. Son başarısı ise Tuna üzerinde cesur bir darbeydi. Kışın ortasında kamptan ayrılırken (17. yüzyılda çok nadir görülen bir olay) Comte de Guébriant komutasında Fransızlarla birleşti ve Regensburg’daki İmparatorluk Diyeti’ni bastı. Buzun kırılması mekanın ele geçirilmesini engelledi. Bunun üzerine Banér Halberstadt’a çekilmek zorunda kaldı. Burada 10 Mayıs 1641'de, Lennart Torstensson’u halefi olarak tayin ettikten sonra muhtemelen aşırı alkol tüketiminin yol açtığı ilerlemiş karaciğer sirozu nedeniyle öldü.[4] Askerleri tarafından çok seviliyordu ve Wolfenbüttel Muharebesi’nde vücudu adamları tarafından taşındı. [1] Diğer yandan İsveç'in düşmanları ölümüne çok sevindi ve hatta Banér tarafından oldukça yağmalanan Bohemya'da cehennemde yandığını umarak bir parodi ağıt bestelendi.[4] Stockholm’deki Riddarholmen Kilisesi’ne gömüldü.[5]

Değerlendirme

Başarılı bir İsveç generali olan Banér, en iyi askeri sonuçlarını Axel Oxenstierna'nın komutası altında Kraliçe Christina'nın saltanatı sırasında elde etti. Wittstock Muharebesi (1636 ve 1640'a ait farklı tanık raporları var) Leslie'nin başarısına yanlışlıkla hak iddia ettiği bir savaş olarak görülse de Chemnitz muhtemelen onun zirvesiydi. Rivayete göre İmparator tarafından taraf değiştirmesi için yapılan cazip teklifleri de reddetti. [1]

Johan Banér'in bir gravürü.

Ailesi

1623'te Banér, İsveç Kraliçesi Maria Eleonora’nın nedimesi olan Catharina Elisabeth von Pfuel (1598-1636) ile evlendi. 20 Şubat 1636'da öldü. 25 Temmuz 1636'da Banér, Erbach-Breuberg Kontu III. George’un kızı Elisabeth Juliana von Erbach (1600-1640) ile evlendi. Oğlu kont unvanını aldı. [1]

Notlar

  1. ^ a b c d e f g Chisholm 1911.
  2. ^ "Steve Murdoch, Kathrin Zickermann and Adam Marks, 'The Battle of Wittstock 1636: Conflicting Reports on a Swedish Victory in Germany' in Northern Studies, 43 (2012), pp.71-109". 31 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022. 
  3. ^ Oxenstierna 1888, ss. 856-866.
  4. ^ a b Peter Englund, 'Ofredsår: Om den svenska stormakstiden och en man i dess mitt', Atlantis (1993)
  5. ^ Åstrand, Göran; Aunver, Kristjan (1999), 'Här vilar berömda svenskar: uppslagsbok och guide'. Bromma: Ordalaget. p. 20.

Kaynakça

  • Oxenstierna, Axel (1888). Rikskansleren Axel Oxenstiernas Skrifter och Brefvexling. VI (Second Series, 13 vols. bas.). Stockholm. ss. 856-866. 
  •  Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Banér, Johan". Encyclopædia Britannica. 3 (11. bas.). Cambridge University Press. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Otuz Yıl Savaşı</span> Avrupada 1618-1648 arası sürmüş savaş

Otuz Yıl Savaşı ya da Otuz Yıl Savaşları, çoğunlukla Kutsal Roma İmparatorluğu'nun sınırları içerisinde 1618'den 1648'e kadar sürmüştür. Avrupa tarihinin en yıkıcı savaşlarından birisi olan savaş sonucunda tahminen 4,5 ila 8 milyon arasında insan ölmüştür ve Almanya'nın bazı bölgelerinde %50'nin üzerinde nüfus düşüşü olmuştur. Seksen Yıl Savaşı, Mantova Veraset Savaşı, Fransız-İspanyol Savaşı ve Portekiz Restorasyon Savaşı da Otuz Yıl Savaşı ile bağlantılı savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">III. Ferdinand (Kutsal Roma imparatoru)</span>

III. Ferdinand, Kutsal Roma imparatoru (1637–1657).

<span class="mw-page-title-main">II. Gustaf Adolf</span> İsveç İmparatoru 1611-1632

II. Gustaf Adolf ya da Gustavus Adolphus, 1611'den 1632'ye kadar İsveç Krallığı'nı yöneten hükümdar. Bu yıllar İsveç'in Avrupa açısından büyük bir önem arz etmeye ve yükselmeye başladığı dönem olarak da bilinir.. Krallığı boyunca İsveç, Otuz Yıl Savaşı içindeki dini gücün belirlenmesinde büyük rol oynamış ve Avrupa'nın en büyük askerî gücü konumuna gelmiştir. 1634'te, Riksdag of the Estates tarafından o öldükten sonra resmi olarak modern dönemin model kişisi ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Breitenfeld Muharebesi (1631)</span> Leipzigde muharebe

Breitenfeld Savaşı veya Birinci Breitenfeld Muharebesi, Breitenfeld yakınlarındaki surlarla çevrili Leipzig şehrinin yaklaşık 8 km kuzey batısında 17 Eylül 1631'de gerçekleşti, bu savaş Protestanların Otuz Yıl Savaşı'nda elde ettiği ilk büyük zaferiydi.

<span class="mw-page-title-main">Kristina (İsveç kraliçesi)</span> İsveç kraliçesi (1626-1689; hd. 1632-1654)

Kristina, 1632'den 1654'teki feragatına kadar İsveç kraliçesi olan, Vasa Hanedanı'nın bir üyesiydi. Babası Gustavus Adolphus'un Lützen Muharebesi'ndeki ölümü üzerine yerine geçti ancak 18 yaşına geldiğinde İsveç İmparatorluğu'nu yönetmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">Lennart Torstensson</span>

Lennart Torstensson, Ortala Kontu ve Virestad Baronu. İsveçli bir Mareşal ve askeri mühendisti.

<span class="mw-page-title-main">Arvid Wittenberg</span>

Arvid Wittenberg, İsveçli asker, özel meclis üyesi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Albrecht von Wallenstein</span> Bohemyalı askeri ve siyasi lider

Albrecht Wenzel Eusebius von Wallenstein Otuz Yıl Savaşları sırasında Katolik tarafında savaşan Bohemyalı askeri lider ve devlet adamı. Başarılı askeri kariyeri, öldüğü zamanlarda onu Kutsal Roma İmparatorluğu içerisindeki en zengin ve en etkili adamlardan birisi yaptı. Wallenstein, Habsburg İmparatoru II. Ferdinand'ın ordularının başkomutanı oldu ve Otuz Yıl Savaşları'nın önemli figürlerinden birisiydi.

<span class="mw-page-title-main">Lützen Muharebesi (1632)</span>

Lützen Muharebesi, Otuz Yıl Savaşı sırasında, 16 Kasım 1632 günü Lützen yakınlarında gerçekleşen muharebe. Albrecht von Wallenstein komutasındaki İmparatorluk ordusu, II. Gustaf Adolf komutasındaki İsveç ordusuyla çarpışmıştır. İsveç zaferiyle sonuçlanan muharebede iki taraf da ağır hasar almış, Gustaf Adolf ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Frankfurt (Oder) Muharebesi (1631)</span>

Frankfurt (Oder) Muharebesi, Otuz Yıl Savaş'ı içinde yer alan ve 13 Nisan 1631'de gerçekleştirilen bir muharebedir.. İsveç İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu, Frankfurt (Oder) şehrinde stratejik olarak önemli, korunaklı bir yer olan Oder için savaştılar.

<span class="mw-page-title-main">Rain Muharebesi</span>

Rain Muharebesi ya da Lech Nehri Muharebesi, Otuz Yıl Savaşı sırasında 15 Nisan 1632'de Bavyera'daki Rain yakınlarında gerçekleşen bir muharebedir. Gustaf Adolf komutasındaki İsveç-Alman birliği, Tilly Kontu Johann Tserclaes komutasındaki Katolik Ligi orduları ile savaştı. İsveç tarafı savaşı kazanırken Tserclaes ağır şekilde yaralandı ve daha sonra aldığı yaralar yüzünden öldü.

<span class="mw-page-title-main">Nürnberg Kuşatması</span>

Nürnberg Kuşatması, 1632'de Otuz Yıl Savaşı esnasında İmparatorluk şehri Nürnberg'in İmparatorluk orduları tarafından kuşatılmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Fürth Muharebesi</span>

Fürth Muharebesi, 3 Eylül 1632'de İsveç'in Otuz Yıl Savaşları'na girmesiyle, Kutsal Roma İmparatoru II. Ferdinand'ın Katolik güçleriyle İsveç Kralı Gustaf Adolf'un Protestan güçleri arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oldendorf Muharebesi</span> İsveç İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında yapılan savaş

Oldendorf Muharebesi, Otuz Yıl Savaşları'nın bir parçası olarak 8 Temmuz 1633'te İsveç İmparatorluğu ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında Aşağı Saksonya'nın Hessich Oldendorf bölgesinde yapıldı. İsveç tarafı kesin bir zafer elde etti.

<span class="mw-page-title-main">Nördlingen Muharebesi (1634)</span>

Nördlingen Muharebesi, Otuz Yıl Savaşları'nın bir parçası olarak 6 Eylül 1634'te meydana geldi. Birleşik İmparatorluk-İspanyol orduları, İsveç-Alman Protestan birliğine karşı ezici bir zafer kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Melchior von Hatzfeldt</span>

Melchior Graf von Gleichen und Hatzfeldt, Albrecht von Wallenstein ve Matthias Gallas komutası altında Otuz Yıl Savaşı'nda savaşan bir İmparatorluk mareşaliydi.

<span class="mw-page-title-main">Brandenburglu Christian William</span>

Christian William (Wilhelm), Brandenburg markgrafı ve 1598'den 1631'e kadar Magdeburg Başpsikoposluğu unvanlarına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Heilbronn Ligi</span>

Heilbronn Ligi, Otuz Yıl Savaşı sırasında 23 Nisan 1633'te özgür İmparatorluk şehri Heilbronn’da kuruldu. İsveç önderliğinde, batı ve kuzey Almanya'daki çeşitli Protestan devletlerini bir ara getirdi. Lige üye olmasalar da Saksonya ve Brandenburg-Prusya tarafından desteklendi.

<span class="mw-page-title-main">Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim</span>

Gottfried Heinrich Graf zu Pappenheim, Otuz Yıl Savaşı’nda Kutsal Roma İmparatorluğu’nun mareşaliydi. Katolik Ligi’nin bir destekçisiydi ve Lützen Muharebesi esnasında İsveç kralı Gustaf Adolf komutasındaki Protestan güçlere karşı savaşırken ölümcül şekilde yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Johann Tserclaes</span>

Tilly Kontu Johann Tserclaes, Otuz Yıl Savaşı’nda Katolik Ligi güçlerini yöneten mareşaldi. 1620-31 yılları arasında Beyaz Dağ, Wimpfen, Höchst, Stadtlohn Muharebeleri ve Pfalz’ın Fethi de dahil olmak üzere Protestanlara karşı eşsiz ve büyük zaferler kazandı. Lutter’de bir Danimarka ordusunu yok etti ve Protestan şehri Magdeburg’u yağmaladı, bu yağma esnasında siviller dahil 25.000 kişilik şehir sakinlerinin yaklaşık 20.000'inin ölmesine sebep oldu.