İçeriğe atla

Jodensavanne

Koordinatlar: 5°25′0″K 54°57′50″B / 5.41667°K 54.96389°B / 5.41667; -54.96389
Güney Amerika'daki Surinam'ın haritası
1830'larda Jodensavanne
Jodensavanne'daki sinagog'un kalıntıları, Şubat 2000

Jodensavanne (Felemenkçe, Yahudi Savanası) Güney Amerika'daki Surinam'da kurulması için teşebbüste bulunulan özerk Yahudi bölgesidir. Jodensavanne, başkent Paramaribo'nun 50 km güneyine Surinam Nehri üzerindeki Para'da bulunur.

1639'da İngiltere hükûmeti, Hollanda, Portekiz ve İtalya'dan gelen Sefaradların eski başkent Torarica'ya yerleşmesine izin verdi. 1652'de yeni bir grup Lord Willoughby liderliği altında Surinam'a gelip Jodensavanne bölgesine yerleşti. 1664'te gelen üçüncü grubu ise David Nassy önderliğinde Brezilya ve Fransız Guyanası'ndan kovulan Yahudiler oluşturuyordu.

Şeker kamışı üreticiliğiyle uğraşan Yahudiler dahili özerklik kazanmayı başardı. "Beraha ve Şalom" (Kutsama ve barış) cemaati kuruldu. Ahşap olan ilk sinagog 1665 - 1671 yılları arasında inşa edilip ikinci sinagog 1685'te tuğladan inşa edildi.

18.yy'ın Jodensavanne'ını konu edinen tarihçi Natalie Zemon Davis, 1747 doğumlu David Isaac Cohen Nassy'yi ve Yahudi cemaatinin beyaz ve zencilerle ilişkisini konu alan çalışmaları bulunur.[1]

Jodensavanne'daki nüfus 18.yy'ın ortalarında düşüşe geçti ve nüfusun çoğu Paramaribo'ya taşındı. Bu koloni, kölelerin ateşlerle 1832'de ayaklanmasına kadar hayatta kalmayı başardı. Bölge II.Dünya Savaşı'nda politik tutuklular için kamp olarak kullanıldı.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2010. 

Ayrıca bakınız


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Surinam</span> Güney Amerika ülkesi

Surinam veya resmî adıyla Surinam Cumhuriyeti, Güney Amerika kıtasının Atlantik kıyısında yer alan egemen bir devlettir. Güneyde Brezilya, batıda Guyana ve doğuda Fransız Guyanası ile sınırı vardır. 165.000 km²'lik yüzölçümü ile Güney Amerika'nın en küçük ülkesidir. Surinam'ın nüfusu yaklaşık 575.990'dır ve çoğunluğu ülkenin kuzey kıyısında yaşamaktadır. Paramaribo ülkenin başkenti olup, en yüksek nüfusa sahip kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Paramaribo</span> Surinamın başkenti

Paramaribo, Surinam'ın başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Yahudileri</span>

İtalya Yahudileri genel anlamda İtalya'da yaşayan Yahudilere daha özele inildiğinde ise Roma İmparatorluğu'ndan bu yana bölgede varlığını sürdüren Sefarad ve Aşkenaz olmayan Yahudilere denir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Sinagog (Berlin)</span>

Neue Sinagogu 1856-1866 yılları arasında inşa edilmiş, Berlin Yahudi cemaatinin ana sinagogudur. Magribi stiliyle El Hamra Sarayına benzeyen bu yapı 19. yüzyılın ikinci yarısının önemli mimari eserlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir'deki Yahudilerin tarihi</span>

Yahudiler ve Yahudiliğin Cezayir'de uzun bir geçmişi vardır fakat 20.yy'ın sonlarına doğru gelişen politik gerginlik sebebiyle ülkedeki Yahudi nüfusu tükenmiştir.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

Çekya'nın başkentindeki Prag Yahudi cemaati Avrupa'nın en eski ve en bilinen cemaatlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Dominik Cumhuriyeti'ndeki Yahudilerin tarihi</span>

Hispanyola'ya yerleştiği bilinen ilk Yahudiler İspanya Yahudileriydi. Kristof Kolomb adayı 1492'de keşfettiği zaman yerleşmişlerdi. Yüzyıllar boyunca Yahudilere ev sahipliği yapan İspanya'da antisemitizm ve engizisyonlar başlayınca Yahudiler ülkeden kaçtı. Elhamra Kararnamesinin yürürlüğe girdiği gün Kolomb ve tayfası İspanya'dan yola çıktı. Mürettebatta en az beş Yahudi vardı; bunlar tercüman Luis de Torres, cerrah Marco, doktor Bernal, Alonzo de la Calle ve Gabriel Sanchez'di. Luis de Torres Hispanyola adasına ayak basan ilk kişiydi. Ardından ada Fransızlar ve İspanyollar arasında ikiye bölündü ve Yahudiler sonra da Dominik Cumhuriyeti olacak olan İspanyol tarafında kaldılar. Diğer ülkelerden de Sefaradlar gelmeye başladı. 19. yüzyılda Kurasao Yahudileri de Hispanyola'ya vardı fakat güçlü bir cemaat oluşturmadı. Çoğu Yahudi kimliklerini saklayıp geleneklerini icra etmedi. Bu Yahudilerin soyundan gelenler arasında Dominik Cumhurbaşkanı Francisco Henriquez y Carvajal ve oğlu Pedro Henriques Ureña da bulunmaktadır.

Yahudilerin Hong Kong'daki varlığı 19.yy'ın ortalarından beri sürmektedir. Hong Kong'un finansal merkez olması sebebiyle maddi sebepler için geçici olarak gelen Yahudilerin cemaatinde ABD, İsrail ve Avrupa ülkelerinden Yahudiler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'daki Yahudilerin tarihi</span> Hindistanda bulunan dini bir azınlık

Hindistan Yahudileri Hindistan'da bulunan dini bir azınlıktır. Yahudiliğin, Hindistan'a giren ilk gayri-Dharma dinlerden olduğu tarihte kayıtlıdır. Antik çağlardaki cemaatler kültürel asimilasyona uğramıştır. Her Yahudi cemaati, Yehuda Krallığı ve Kayıp On Kabile gibi farklı kökenlerden geldiği için ülkedeki Yahudi sayısını kestirmek zordur. Toplam Yahudi nüfusunun yarısı Manipur ve Mizoram'da, çeyreği de Mumbai'de yaşamaktadır. Dünyadaki birçok ülkenin aksine Hintlerin kontrolündeki Hindistan'da antisemitizm olayları görülmemiştir. Bölgede görülen tek antisemitik olaylar, Portekiz'in Goa'yı işgal edip engizisyonları başlattığı dönemdir. Yahudiler Malabar kıyılarındaki Kodungallur'a yerleşip 1524'e kadar barış içinde ticaretle uğraştılar. Hem İngiliz hakimiyetinden önce hem de sonra Yahudiler Hint prensleri altında, hükûmette, orduda ve endüstride önemli mevkilere geldiler.

Malta'daki Yahudilerin tarihi MÖ 1500'lere dayanır. Her ne kadar nüfusları hiçbir zaman 1000'i geçmediyse de mevcudiyetleri İsrailoğulları'ndan Zebulun ve Aşer kabilelerin deniz yolculuklarına başlamasına kadar uzanır. Günümüz Malta Yahudilerinin çoğu Sefarad olmasına rağmen Aşkenaz dua kitapları kullanılmaktadır.

Meksika Yahudileri ülkede engizisyonlardan beri yaşamaktadır. Çoğu Meksika şehrinde olmak üzere cemaatin 50,000 üyesi vardır. Diğer Yahudiler Jalisco eyaletinin Guadalajara ve çevre şehirlerinde ve Monterrey, Veracruz, Culiacán ve Tijuana'da yaşamaktadır.

Pakistan Yahudileri Pakistan'ın küçük bir dini azınlığını oluşturmaktadır. Çeşitli hesaplamalar 20. yüzyılın başlarında Karaçi'de yaklaşık 2500 Yahudinin, Peşaver'de küçük bir Yahudi cemaatinin ve diğer şehir merkezlerinde sayısı bilinmeyen Yahudilerin olduğunu gösterir. Bu iki şehirde de birer sinagog bulunmaktaydı, raporlara göre Peşaver'deki sinagog hala aktiftir. Diğer hesaplamalara göre Orta Asya, İran ve Afganistan'dan gelen Yahudilerle bu nüfus daha fazladır.

Singapur'a yerleşen ilk Yahudiler, Stamford Raffles 1819'da Singapur'u bir ticaret limanına dönüştürdükten sonra Hindistan'dan gelen Bağdadi Yahudilerdir.

Tacikistan'daki Yahudilerin tarihi uzun ve çeşitli bir geçmişe sahiptir. Tacikistan Yahudilerinin çoğu köken olarak Buhara Yahudisidir.

Abhazya Yahudilerinin nüfusu, Aşkenaz, Gurjim ve diğer Yahudilerden oluşmaktaydı. Abhazya'nın 19.yy'ın ortasında Rus İmparatorluğu'na katılmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu arttı. 1992-1993 Gürcistan-Abhazya çatışması sebebiyle çoğu Yahudi bölgeyi terk etti veya çıkarıldı.

Barbados'taki Yahudilerin tarihi, 1654'te Flemenk Brezilya'dan gelen Sefarad mültecilerin adaya gelmesiyle başlayıp bugüne kadar devam etmektedir. Yahudi mülteciler beraberinde şekerkamışı ve kahve üretim ve tarım bilgilerini beraberinde getirdi; bu uzmanlıkla Barbados şeker üreticiliğinde ön plana çıktı.

Yeni Zelanda'daki Yahudilerin tarihi, Yahudi tüccarların 1830'larda ülkeye gelmesiyle başladı. Yeni Zelanda, 1840'ta Britanya sömürgesi olmadan önce aralarında Joel Samuel Polack'ın da bulunduğu 30'dan az Yahudi yaşamaktaydı. Göçlerle Yahudiler dört ana gruba ayrıldılar: 19. yüzyılda Birleşik Krallık'tan gelen en eski Yahudi aileler; 1930'lar ve 1940'larda gelen Avrupa Yahudisi mülteciler; Britanya'dan 1950'lerde gelenler; son zamanlarda Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail ve eski Sovyetler Birliği'nden gelenler. Ülkedeki Yahudi cemaati, Başbakan Julius Vogel ve aralarında Dove-Myer Robinson da bulunduğu 5 Auckland valisi çıkarmıştır. Şimdiki Başbakan John Key, Yahudiliği icra etmemesine rağmen Aşkenaz kökenlidir. 14 Mayıs - 30 Mayıs 1925 tarihleri arasında kısa bir dönem başbakanlık yapan Francis Bell Hristiyan olmasına rağmen Yahudi ataları vardı.

Latin Amerika'daki Yahudilerin tarihi, bazı bakış açılarına göre Christopher Columbus'un İspanya'dan yola çıkıp Atlantik Okyanusu'nu geçtiği tarih olan 3 Ağustos 1492'de başlar. Onun yola çıktığı tarih, Katolik Monarklar olan I. Isabel ve II. Fernando'nun İspanya'daki Yahudilere ya Katolisizm'e geçmelerini ya da ülkeyi terk etmelerini emreden bildirgeyi yayınladığı tarihe denk gelir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Sinagog (Kraków)</span> Krakówda müze

Ortodoks sinagog olan Eski Sinagog Polonya'nın Kraków şehrindeki Kazimierz ilçesinde bulunur. Bu bina Polonya'da ayakta kalan en eski sinagog olup Avrupa'daki Yahudi mimarisi açısından en değerli yapılardan biridir. 1939'da Almanlar Polonya'yı istila edene kadar şehirdeki en önemli sinagog olma özelliğini taşıyan bina ayrıca Krakow Yahudi cemaatinin sosyal ve örgütsel merkeziydi. 1794'te General Tadeusz Kościuszko, Polonya'nın bağımsızlığını kazanması için verdiği mücadelede Yahudilerin desteğini almak için bu sinagogda konuşma yapmıştır:

"Yahudiler, insanlığın kazancı için ellerinden geleni ardlarına koymayacaklarını tüm dünyaya ispatlamıştır" – General Tadeusz Kosciuszko