İçeriğe atla

Jizi

Jizi
Hüküm süresiMÖ 2213-2184
Önce gelenDangun

Jizi (Çince: 箕子; pinyin: Jīzǐ; Korece: 기자, romanize: Gija), Gojoseon'u yönettiği söylenen Çin kökenli efsanevî bir hükümdardır. Saltanatı, MÖ 2233'ten MÖ 2184'e kadar sürmüştür.

Shujing ve Bambu Yıllıkları gibi erken dönem Çin belgeleri, Jizi'yi Shang Hanedanı'nın son hükümdara karşı çıktığı için cezalandırılan erdemli bir akrabası olarak tanımladı. Shang, MÖ 1040'larda Zhou tarafından devrildikten sonra, iddiaya göre ilk Zhou hükümdarı Wu'ya siyasi tavsiyelerde bulundu. Han Hanedanı'ndan itibaren Çin metinleri, Kral Wu'nun Jizi'yi Chaoxian'ın hükümdarı olarak ilan ettiğini iddia etti. Han Kitabı'na göre Jizi, tarımı, ipekçiliği ve Çin uygarlığının diğer birçok yönünü Kore'ye getirdi.

Jizi, altıncı yüzyıl Goguryeo'da bir devlet kültünün nesnesi olmuş olabilir ve 1102'de Goryeo'da kendisi için bir türbe inşa edildi. Ancak Jizi'den bahseden ilk Korece metin Samguk Sagi idi. 13. yüzyılın sonlarından başlayarak Gija Kore tarihine tamamen entegre oldu ve Gojoseon'da Dangun'un soyundan gelenlerin halefi olarak tanımlandı. Neokonfüçyüsçülüğün 14. yüzyılda Kore'de yayılmasının ardından, Joseon Hanedanlığı'nın bilginleri Gija'yı Kore medeniyetini Çin ile aynı düzeye çıkaran bir kültür kahramanı olarak tanıttılar ve Gija Kore kültürel kimliğinin ayrılmaz bir parçası oldu.

Kaynakça

  • Chen, Puqing 陈蒲清 (2003), "Lun Jizi de 'zi' bu shi juewei 论箕子的"子"不是爵位 [The character 'zi' in Jizi is not a nobility title]", Hunan shifan daxue shehui kexue xuebao 湖南师范大学社会科学学报 [Journal of Social Science of Hunan Normal University], 32 (2), ss. 92–93 .
  • Ch'oe, Yŏng-ho; Lee, Peter H.; de Bary, William Theodore (2000), Sources of Korean Tradition, Volume II: From the Sixteenth to the Twentieth Century, New York: Columbia University Press, ISBN 0-231-10567-3 .
  • Imanishi Ryū 今西龍 (1970), Kishi Chōsen densetsu kō 箕子朝鮮伝説考 [On the legend of Gija Joseon (Jizi Chaoxian)], in Chōsen koshi no kenkyū 朝鮮古史の研究 [Research in ancient Korean history], pp. 131–173.
  • Kim, Sun Joo (2007), Marginality and subversion in Korea: the Hong Kyŏngnae rebellion of 1812, Seattle: University of Washington Press .
  • Kuwano Eiji 桑野栄治 (1959), "Richō shoki no shiten wo tōshite mita Dankun saishi" 李朝初期の祀典を通してみた檀君祭祀 [The worship of Dangun as seen through the state sacrifices of the early Joseon period], Chōsen Gakuhō 朝鮮学報 [Journal of the Academic Association of Koreanology in Japan], Vol. 14, pp. 57–101.
  • Sassa Mitsuaki 佐々充昭 (2000), "Dankun nashonarizumu no keisei" 檀君ナショナリズムの形成 [The Formation of Dangun nationalism]. Chōsen Gakuhō 朝鮮学報 [Journal of the Academic Association of Koreanology in Japan], Vol. 174: 61–107.
  • Pai, Hyung Il (2000), Constructing "Korean" Origins: A Critical Review of Archaeology, Historiography, and Racial Myth in Korean State-Formation Theories, Cambridge, Massachusetts: Harvard University Asia Center, ISBN 0-674-00244-X, 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 19 Kasım 2021 .
  • Pak, Kwangnyong (1986), "Kija Chosŏn e taehan insik ŭi pyŏnch'ŏn: Koryŏ put'ŏ Hanmal kkaji ŭi sasŏ rŭl chungsim ŭro [Changes in the knowledge of Gija Joseon: focusing on historical books from Goryeo to the late Joseon period]", Han'guk Saron 韓國史論, cilt 6, ss. 276–92 .
  • Schmid, Andre (1997), "Rediscovering Manchuria: Sin Ch'aeho and the Politics of Territorial History in Korea", Journal of Asian Studies, 56 (1), ss. 26-46, doi:10.2307/2646342, JSTOR 2646342 .
  • Shim, Jae-hoon (2002), "A New Understanding of Kija Chosŏn as a Historical Anachronism", Journal of Asian Studies, 62 (2), ss. 271-305, doi:10.2307/4126600, JSTOR 4126600 .
  • Sima Zhen 司馬貞. Shiji suoyin 史記索隱: 中山國 鮮虞, 鮮于氏 姬姓 : Zhongshan Seon Woo clan are Kei Ji (surname) like Zhou Dynasty royal.
Jizi
Resmî unvanlar
Önce gelen:
Dangun		Gojoseon kralı
c. MÖ 2233 – MÖ 2184 		Sonra gelen:
bilinmiyor

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore</span> Doğu Asyada bir ülke

Güney Kore, resmî adıyla Kore Cumhuriyeti, Doğu Asya'da Kore Yarımadası'nın güney kısmını oluşturan ve Kuzey Kore ile kara sınırını paylaşan, Doğu Asya'daki bir ülkedir. Kore adı, eskiden Doğu Asya'nın güçlü krallıklarından biri olan ve Büyük Gwanggaeto altında Kore Yarımadası, Mançurya'nın büyük bölümünü, Rus Uzak Doğusu ve İç Moğolistan'ın bazı bölgelerini yönetmiş olan Goguryeo'dan gelmektedir. Başkenti Seul, büyük bir küresel şehirdir ve Güney Kore'nin 51 milyondan fazla insanının yarısı, dünyanın dördüncü en büyük metropol ekonomisi olan Seul Ulusal Başkent Bölgesi'nde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kore</span> Doğu Asyadaki bölge

Kore, Doğu Asya'da bir bölge. 1945'ten beri iki ayrı bağımsız devlete bölünmüş durumdadır: Kuzey Kore ve Güney Kore.

<span class="mw-page-title-main">Korece</span> Kore yarımadasında ve komşusu Çine bağlı Yanbian Kore Özerk İlinde yaygın olarak kullanılan bir dil

Korece, Kore yarımadasında ve komşusu Çin'e bağlı Yanbian Kore Özerk İli'nde yaygın olarak kullanılan bir Kore dili. Hem Kuzey Kore hem de Güney Kore'nin resmî dilidir. Dil, hece alfabesi olan Hangıl veya Çince karakterler olan Hanja ile yazılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Shang Hanedanı</span> MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çinde Sarı Nehir deltasında hüküm sürmüş hanedanlık

Shang Hanedanı ya da Yīn Hanedanı (殷代) MÖ 1600 - MÖ 1027 yılları arasında Çin'de Sarı Irmak deltasında hüküm sürmüş hanedanlık.

<span class="mw-page-title-main">Yi Un</span>

Yi Un, Kore İmparatorluğu'nun veliahtı ve Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin Korgeneral'i.

<span class="mw-page-title-main">Hança</span>

Hanja veya Hanca, Korecenin yazımı için geleneksel Çince karakterleri kullanan bir yazı sistemi. Yazı, Kore'de MÖ 400'lere tarihlenen Gojoseon döneminden bu yana kullanılmaktadır. Çince karakterler, Korece telaffuz edilmektedir. Hanja-mal veya hanja-eo, hanja ile yazılabilen sözcükler için; hanmun ise Klasik Çince yazılar için kullanılsa da çoğu zaman bu iki olgu için de kullanılan terim hanjadır.

<span class="mw-page-title-main">Dangun</span> ilk Kore kraliyeti Gojoseonun efsanevi kurucusu

Dangun Vanggeom bugünkü Liaoning, Mançurya ve Kore Yarımadasının topraklarını kaplayan ilk Kore kraliyeti Gojoseon'un efsanevi kurucusu. Söylemlere göre göklerin efendisi Hvanin torunuydu ve Gojoseon'u MÖ 2333 senesinde kurdu. Dangun sözü Gojoseon'un kurucusu ile bağdaştırılsada, bazı araştırmacılar Dangun'un "baş rahip" demek olduğunu söylüyorlar ve bu unvanın Gojoseon'un bütün hükümdarları tarafından kullanıldığını iddia ediyorlar ve Vanggeom'un kraliyetin gerçek kurucusu olduğu yönünde düşüncelerini aktarıyorlar. Dangun efsanesi hakkındaki en eski doküman 13. yüzyıldan kalma Samguk Yusa'dan. Samguk Yusa Vei kitabından ve Kore'nin tarihi metinleriyle kaybolan Gogi'den (古記) alıntılarla hazırlanmış bir koleksiyon.

<span class="mw-page-title-main">Joseon Krallığı</span> 1392–1897 yıllarında geçen kore krallığı

Joseon Krallığı, 1392-1897 yılları arasında var olmuş bir Kore krallığıdır. Krallık General Yi Seong-gye tarafından kurulmuş olup modern Kore'nin bulunduğu yerde yaklaşık beş yüzyıl boyunca hüküm sürmüştür. İlk başlarda Kore, yeniden adlandırılmış ve başkent günümüzdeki Seul'e taşınmıştır. Krallığın doğal sınırları en kuzeydeki Yalu ve Tumen nehirlerine kadar genişlemiştir. En uzun Konfüçyüsçü hükümdarlığın yaşandığı hanedanlıktır. Krallık, sonraları Ming ve Çing hanedanlarının birer vasalı olarak sürdürmüş olup Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Ekim 1897 tarihinde Kore İmparatorluğu hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'nın Kore'yi istilaları (1592-1598)</span> Japonların Koreyi ele geçirmek için düzenlediği iki istila

Imjin Savaşı, 1592-1598 yılları arasında Japonya'nın Kore'ye karşı gerçekleştirdiği iki ayrı istiladan oluşan bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Kore tarihi</span> Kore Yarımadasında Yaşanan Olaylar

Kore tarihi, Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. Diğer Doğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Taejo (Joseon kralı)</span> Kore tarihinde Joseon Hanedanının ilk kralı

Taejo, doğan Yi Seong-gye, Kore'nin Joseon Hanedanlığı'nın kurucusu ve ilk hükümdarıydı. Tahta çıktıktan sonra adını Yi Dan olarak değiştirdi. 1392'den 1398'e kadar hüküm sürdü ve Goryeo Hanedanlığı'nın devrilmesinde ana figürdü. Taejo, Goryeo ordusuna katıldı ve nihayet 1392'de tahtı ele geçirmeden önce saflarda yükseldi. Oğulları arasındaki bir çekişme sırasında 1398'de tahttan çekildi ve 1408'de öldü.

<span class="mw-page-title-main">Kore hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste Kore hükümdarları listesi'dir. Bilinen ilk Kore hükümdarı MÖ 2333'te Gojoseon'u kurduğuna inanılan efsanevi Dangun olup son hükümdar ise 1907-1910 yılları arasında hüküm süren Kore İmparatoru Sunjong'tur.

<span class="mw-page-title-main">Gojoseon</span>

Gojoseon, antik bir Kore devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Samhan</span>

Samhan, Kore tarihinde MÖ son yüzyıllarda ve MS ilk yüzyıllarda Kore Yarımadası'nın orta ve güneyinde Mahan, Jinhan ve Byeonhan konfederasyonlarını kapsayan dönemdir. Samhan dönemi genelde Üç Krallık Dönemi'nin bir alt bölümü olarak da kabul edilir.

Wiman Joseon eski Kore tarihinin Gojoseon döneminin bir parçasıydı. Wiman'ın Gojoseon Kralı Jun'dan tahtı ele geçirmesiyle başladı ve Wiman'ın torunu olan Kral Ugeo'nun ölümüyle sona erdi. Arkeolojik veriler dışında, Kore tarihinin bu dönemindeki ana kaynak Sima Qian'ın Shiji'sinin 115. bölümünden geliyor. Wiman aslen Han Hanedanlığı altında Yan Krallığından bir Çin askeri lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Kore ilişkileri</span> Çin ve Kuzey Kore arasındaki diplomatik ilişkiler

Çin-Kuzey Kore ilişkileri, Kuzey Kore'nin nükleer programı nedeniyle son yıllarda bazen gergin olmasına rağmen genel olarak dostane olmuştur. Yakın bir ilişkileri vardır ve Çin genellikle Kuzey Kore'nin en yakın müttefiki olarak kabul edilir. Çin ve Kuzey Kore'nin karşılıklı yardım ve işbirliği anlaşması vardır, bu şu anda her iki ülkenin herhangi bir ulusla sahip olduğu tek savunma anlaşmasıdır. Çin'in Kuzey Kore'nin başkenti Pyongyang'da bir büyükelçiliği ve Chongjin'de bir başkonsolosluğu bulunmaktadır. Çin'deki Kuzey Kore büyükelçiliği Pekin'in Chaoyang Bölgesi'nde, bir başkonsolosluk ise Şenyang'da bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Sujeonggwa</span>

Sujeonggwa Kore geleneksel tarçın punch'ından yapılan koyu kırmızı-kahverengi tonlu içecektir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Güney Kore ilişkileri</span>

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Kore Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler 1992 yılında resmen kuruldu. Bundan önce, ÇHC, yalnızca Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni, Güney Kore ise yalnızca Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanırdı. Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkiler kurmuş en son Asya ülkesidir. Son senelerde Çin ile Güney Kore, farklı alanlarda aralarındaki stratejik ve kooperatif ortaklıklarını arttırmaya ve üst düzey bir ilişki kurmaya çaba göstermiştir. Bilhassa ticaret, turizm ve çok kültürlülük, bu iki ülke arasındaki kooperatif ortaklığı güçlendirmekteki en önemli etkenleri teşkil etmiştir. Buna rağmen, tarihî, siyasî ve kültürel anlaşmazlıklar, Güney Kore ile Çin arasındaki ilişkiyi şekillendirmeye devam etmektedir.

Wiman, Çin'de Yan devlerinin askeri lideri ve Wiman Joseon'un ilk kralıdır. Saltanatı MÖ 194'ten MÖ 161 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çing'in Joseon'u işgali</span>

Çing'in Joseon'u işgali, Aralık 1636-Ocak 1637 tarihleri arasında Çing Hanedanı'nın Kore'deki Joseon Hanedanı'na karşı düzenlediği bir işgal hareketiydi. Savaşın nedeni Çing Hanedanı'nın Joseon üzerindeki hegemon statüsünü kurmak ve Joseon'un Ming Hanedanı ile olan ilişkisini koparmaktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.