Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi

Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi (JSLC)(Çince: 酒泉卫星发射中心; pinyin: Jiǔquán Wèixīng Fāshè Zhòng Xīn), Çin'in Gansu Eyaleti, Jiuquan, Jinta ilçesi, Ejin, Alxa, İç Moğolistan ve Hangtian kasabası arasındaki bir Çin uzay aracı fırlatma (uzay üssü) merkezidir.

Merkez 1958 yılında kurulmuş olup İç Moğolistan sınırları içerisinde Gobi Çölü'ndedir. Çin'in tüm insanlı uzay uçuşları buradan gerçekleştirilmektedir. Merkez, Dongfeng Havacılık ve Uzay Şehri'nin parçasıdır (Üs 10).^[1]

JSLC'nin %95'i Jiuquan'ın Jinta İlçesinde bulunduğundan, fırlatma merkezine Jiuquan'ın adı verilmiştir. Fırlatma merkezi Ruo Shui nehrinin her iki yakasındadır.^[2]

1958 yılında Çin'in dört uzay limanından ilki olarak kuruldu. Çoğu Çin fırlatma tesisinde olduğu gibi uzaktır ve genellikle yabancılara kapalıdır.

Uydu Fırlatma Merkezi, Base 10 (Çince: 十号基地) veya Dongfeng üssü (Çince: 东风基地) de denilen Dongfeng Uzay Şehri'nin (Çince: 东风航天城) parçasıdır. Dongfeng bölgesinde ayrıca Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri'nin (PLAAF) test uçuş tesisleri, uzay müzesi ve şehit mezarlığı (东风烈士陵园) vardır.^[3]

JSLC genellikle araçları büyük yörünge eğim açılı alçak ve orta yörüngelere fırlatmanın yanı sıra orta ila uzun menzilli füzeleri test etmek için kullanılır. Tesisleri son teknoloji ürünüdür ve bir uydu fırlatma kampanyasının her aşamasına destek sağlar. Sahada Teknik Merkez, Fırlatma Kompleksi, Fırlatma Kontrol Merkezi, Görev Komuta ve Kontrol Merkezi ve diğer çeşitli lojistik destek sistemleri bulunur.

Merkez 2800 km²'lik alanı kaplar ve 20.000 kişiye kadar kişi barınabilir. Tesisler ve fırlatma destek ekipmanı muhtemelen Sovyet muadillerine göre modellenmiş ve Sovyetler Birliği muhtemelen Jiuquan'a teknik destek sağlamıştır.

Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi, Üçüncü Cephe harekâtı sırasında, Sovyetler Birliği veya ABD'nin potansiyel işgaline hazırlanmak amacıyla Çin'in engebeli iç kesimlerinde temel sanayiyi ve ulusal savunma sanayini geliştirmek amacıyla genişletilmiştir.^[4](s218)

Fırlatma merkezi, 1970'teki ilk uydusu Dong Fang Hong I ^[4](s218)  ve 15 Ekim 2003'teki ilk insanlı uzay görevi Shenzhou 5 dahil olmak üzere Çin'in uzaya yönelik birçok girişiminin odak noktası olmuştur.

2021 itibarıyla tüm Çinli İnsanlı uzay uçuşları, yani Tiangong uzay istasyonuna yapılan insanlı uçuşlar da dahil olmak üzere Shenzhou programındaki tüm uçuşların Jiuquan'dan başlatıldığı anlamına gelir.

Ağustos 2016'da Çin, ilk kuantum iletişim uydusu olan "Uzay Ölçeğinde Kuantum Deneyleri"ni merkezden fırlattı.^[5]

Ağustos 2018'de Çinli özel roket üretim girişimleri i-Space ve OneSpace, merkezden yörünge altı roketleri fırlattı.^[6] 25 Temmuz 2019'da, I-Space'in Hyperbola-1 roketini fırlatmasıyla ilk Çin özel yörünge fırlatması Jiuquan'dan gerçekleşti.^[]

Fırlatma alanı, her biri birkaç fırlatma konumu içeren iki fırlatma kompleksinden oluşur. Aşağıda bildirilen tüm fırlatma istatistikleri aralık 2023 itibarıyla günceldir.

Kuzey Fırlatma Kompleksi, her ikisi de halen aktif olmayan iki farklı fırlatma alanından oluşur.

• Fırlatma Alanı 2: hem yörüngesel fırlatmalar hem de balistik füze testleri için kullanılır.
  • LA-2A: DF-3 ve DF-5 balistik füzelerinin fırlatılması için kullanıldı ve CZ-1 fırlatma aracı aracılığıyla gerçekleştirilen ilk Çin yörüngesel fırlatmaları buradan yapıldı. 1971'den bu yana yörüngesel fırlatma girişimlerinde kullanılmadı. (41°18′32″N 100°18′59″E / 41.3088°K 100.3165°D / 41.3088; 100.3165 (LA-2A))
  • LA-2B: CZ-2A, CZ-2C, CZ-2D ve FB-1 fırlatma araçlarının yörüngesel fırlatmaları için kullanılır. En son 1996 yılında kullanıldı.(41°18′22″N 100°18′48″E / 41.3061°K 100.3132°D / 41.3061; 100.3132 (LA-2B))
• Fırlatma Alanı 3: Fırlatma Alanı 2'nin yaklaşık 2.7 km güneyindedir ve DF-1, DF-2 ve R-2 balistik füzelerinin fırlatılması için kullanılır.
  • Kuzey rampası (yaklaşık 41°16′59″N 100°18′17″E / 41.2831°K 100.3047°D / 41.2831; 100.3047 (LA-3 north pad)'dedir)
  • Güney rampası (yaklaşık 41°16′49″N 100°18′16″E / 41.2804°K 100.3045°D / 41.2804; 100.3045 (LA-3 south pad)'dedir)

Güney Fırlatma kompleksi halen aktiftir ve CASC tarafından birkaç Long March aracının fırlatılmasını gerçekleştirmek için kullanılan bir ana fırlatma alanı ve küçük roket fırlatmaları için çeşitli beton rampalardan oluşur.

• Fırlatma Alanı 4: Fırlatma Alanı 3'ün yaklaşık 37.9 km güneyindedir.
  • SLS-1 (LS-43/91): 1999'dan beri mürettebat dereceli CZ-2F fırlatıcılarının fırlatılması için kullanılmaktadır ve yakınında bir Dikey Montaj Tesisi ile donatılmıştır. (40°57′38″N 100°17′53″E / 40.960671°K 100.298186°D / 40.960671; 100.298186 (SLS-1))
  • SLS-2 (LS-43/94): 2003 yılından bu yana faaliyetteki tesis, CZ-2C, CZ-2D, CZ-4B ve CZ-4C dahil olmak üzere Uzun Yürüyüş ailesine ait çeşitli orta kaldırma fırlatma araçlarının fırlatmaları yapılmaktadır. (40°57′28″N 100°17′27″E / 40.957893°K 100.290944°D / 40.957893; 100.290944 (SLS-2))
• Ticari fırlatma rampaları: Fırlatma Alanı 4'ün güneyinde ve doğusunda birden fazla konumda yer alan bu rampalar, farklı devlete ait ve özel şirketlerin küçük roket fırlatmaları için kullanılır.
  • LS-95: İki rampadan oluşan bu platformda, Long March 11, Kuaizhou, Jielong 1, OS-M1, Hyperbola-1 ve Ceres-1 fırlatma araçlarının fırlatılışları yapıldı. Kuaizhou-1 roketinin test uçuşu olan ilk fırlatma 25 Eylül 2013'te gerçekleşti, sonuncusu ise 11 Ocak 2024'te Kuaizhou 1A fırlatmasıydı.
    • En çok kullanılan Pad A (40°58′11″N 100°20′38″E / 40.9698°K 100.3439°D / 40.9698; 100.3439 (LS-95A)), toplam 47 fırlatma denemesi yapıldı.
    • Pad B (40°58′21″N 100°21′50″E / 40.9725°K 100.3639°D / 40.9725; 100.3639 (LS-95B)) yalnızca 5 fırlatmaya yapıldı.
  • LS-96: LandSpace özel şirketi tarafından Zhuque-2 fırlatma aracının fırlatılması için kullanılan tek rampadır. Şu ana kadar ikisi başarılı olmak üzere 3 fırlatma yapıldı. (40°54′54″N 100°14′43″E / 40.9149°K 100.2454°D / 40.9149; 100.2454 (LS-96))
  • LS-120: Tianlong-2 fırlatma aracının fırlatılması için özel şirket Space Pioneer tarafından kullanılan tek rampadır. Bugün itibarıyla yalnızca bir başarılı fırlatma yapıldı. (40°51′20″N 100°11′57″E / 40.8556°K 100.1992°D / 40.8556; 100.1992 (LS-120))
  • LS-130: Kinetica 1 fırlatma aracının fırlatılması için devlete ait CAS Space şirketi tarafından kullanılan tek rampadır. Bugün itibarıyla 3 başarılı başarılı fırlatma yapıldı. (40°49′07″N 100°13′26″E / 40.8186°K 100.2240°D / 40.8186; 100.2240 (LS-130))

• 
  Shuang Cheng Tzu Füze Merkezi A'nın (Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi) 1967'deki KH-7 uydu görüntüsü.
• 
  Kapıdaki uyarı panosu.
• 
  Fırlatma Aracı Dikey Montaj Binası.
• 
  Tabelanın arkasında 1. ve 2 kuleler.
• 
  Fırlatma kulesi.
• 
  LM-2D'nin (VRSS-1 / Miranda) fırlatılışı.
• 
  CZ-2F'den (Shenzhou-12) açılışı.
• 
  CZ-2F'nin (Shenzhou-12) fırlatılışı.
• 
  CZ-2F'den (Shenzhou-13) açılışı.
• 
  CZ-2F'den (Shenzhou 14) açılışı.

• Çin'in uzay programı
• Taiyuan Uydu Fırlatma Merkezi
• Xichang Uydu Fırlatma Merkezi

Wikimedia Commons'ta Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Google Maps4 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Base 20 Jiuquan Space Facility25 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.