Jinekomasti
Jinekomasti, erkeklerde kadınsı meme büyümesi. Sözcük, Yunanca γυνή gyne (kadın) ve μαστός mastos (meme) kelimelerinin birleşmesinden oluşturulmuştur.
Sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, birden çok sebebi olabileceği düşünülmektedir. Genellikle seks hormonlarındaki dengesizlikten kaynaklandığı düşünülür. Ergenlik çağındaki erkeklerde rastlanan jinekomasti, vakaların büyük çoğunluğunda birkaç yıl içinde kaybolur.
Herhangi bir sağlık tehlikesi yaratmamakla beraber, nadir durumlarda sağlığı tehdit edebilecek farklı bir rahatsızlığın göstergesi olabilir. Sıklıkla sosyal ve psikolojik sorunlara sebebiyet verir.
Jinekomastiyi meydana getiren sebep belirlenebilirse, buna yönelik tedavi uygulanabilir. Ancak birçok durumda tedavisi cerrahidir.
Jinekomasti tipleri
Üç ana tipi vardır: Glandüler, mikst tip, lipomatöz.
Glandüler tipte büyümeyi gerçek meme dokusu sağlarken, lipomatöz tipte ise yağ dokusu artışı oluşturmaktadır. Mikst (karışık) durumda ise hem bir meme dokusu artışı vardır, hem de yağ dokusunda artış bulunmaktadır.Genellikle mixt tip karşımıza çıkmaktadır.
Tedavisi
Meme büyümesiyle başvuran hastalarda muayene ve gerek duyulursa radyolojik inceleme uygulanır.
- Jinekomastinin nedenleri farklıdır. Hormon dengesizlikleri en sık karşılaşılan sebeptir. Alınan hormon ilaçları, endokrin kökenli tümörler, testis gelişim bozuklukları karşılaşılan diğer jinekomasti nedenleridir.
- Ergenlik sırasında erkek çocuklarda % 60-70 meme bezi büyümesi oluşur ama bu çok dikkat çekecek boyutlarda değildir. 6 ile 18 ay içerisinde kaybolarak meme normal büyüklüğüne döner.
- Erişkin erkeklerin % 40'ında jinekomasti değişiklikleri mevcuttur, bu büyüme tek veya iki taraflı olabilir.
- Cerrahi tedavi yöntemi olarak liposuction ve meme bezinin çıkarılma teknikleri en uygun tekniklerdir. Bu tedavi yöntemleri memenin muayene bulgularına göre değişir.
- Meme dokusunda fazla miktarda yağ dokusu mevcut hastalarda liposuction yöntemi ile iyi neticeler alınır. Yağ dokusu fazlalığı ile birlikte meme bezi fazlalığı olan hastalarda ise ayrıca meme dokusunun çıkarılması gerekir.
- Eğer yağ ve meme dokusu fazlalığının yanında deri fazlalığı da mevcutsa yağ ve meme dokusunun çıkarılması yanın da deride birlikte çıkarılır.
Nedenleri
Erkek meme dokusunun aşırı büyümesi olarak tanımlanan jinekomasti; birçok nedene bağlı olabilmektedir. Fizyopatolojik olarak kanda östrojen artışı veya östrojen benzeri yapıların artışı suçlu bulunmaktadır. Ancak jinekomastinin oluşum nedeni sıklıkla idiopatiktir, yani herhangi bir sebebi olamayan jinekomastidir.
- Testosteron azlığı ile seyreden rahatsızlıklar; Klinefelter's Sendromu, testislerin alınması
- Östrojen artışı ile seyreden rahatsızlıklar; testis tümörleri, böbrek üstü bezi tümörleri
- Şişmanlık
- Alkolizm
- Böbrek yetmezliği ve siroz
- Hemodiyaliz
- Hipertroidi; tirotoksikozda serumda yüksek östradiol düzeyiyle iliskili jinekomasti olabilir
- Hipotroidi
- Karaciğer tümörleri
- Hermefroditizm
- Uzun süreli ilaç kullanımları (alkol, amfetamin, simetidin, trisiklik antidepresanlar, mariahuana, vücut geliştirmede kullanılan anabolik steroidler, vs)
- Testise travma ve radyasyon testiküler hipofonksiyona neden olabilir.
- Erişkin kabakulak enfeksiyonu testiküler atrofi, hipogonadizm ve jinekomastiye yol açabilir.
- Leptomonas enfeksiyonu doğrudan jinekomasti yapabilir.
- Spinal kord zedelenmesi testiküler disfonksiyona ve %10 olguda jinekomastiye neden olabilir.
- Kötü diyet sonrasında görülebilir. Bazen çok zayıf kisilerde normal kiloya dönme sırasında da jinekomasti olabilir.
- Akciğer kanserlerinde tümörün beta hCG üretimine bağlı jinekomasti olabilir.
- HIV enfeksiyonunda geçici jinekomasti olduğu bildirilmektedir.
- Nadiren primer olarak androjenlerin östrojene dönüşümüyle oluşan jinekomasti vardır
Jinekomasti ameliyatı
Jinekomasti çeşitli sebeplerden kaynaklanabileceği için ameliyat kararı alınmadan önce bazı testlerin yapılması gerekmektedir. Hastanın kullandığı bir ilaç veya hormonal dengesizlik jinekomastiye neden olabilmektedir. Nadir de olsa bazı durumlarda kullanılan ilacın kesilmesi veya yaşa bağlı olarak hormonal tedavi ameliyatı gereksiz kılabilir. Bu tetkiklerin yapılması ameliyat sonrası meme dokusunda tekrar büyüme gibi sorunların önüne geçmek için şarttır. Jinekomasti ameliyatlarında eskiden yağ ya da meme dokusu cımbız gibi bir alet yardımıyla kesilip alınırken gelişen teknoloji sayesinde şimdi memede bulunan yağ tabakasına ufak boyutlarda bir tüp sokularak bu tabaka dışarı çekilebilmektedir. (Liposuction)
