İçeriğe atla

Jeon (yemek)

Jeon
Dongtae-jeon (tavada kızartılmış kömür balığı) ve donggeurang-ttaeng (tavada kızartılmış köfte)
Alternatif isimJeonya, jeonyu, jeonyueo, jeonyuhwa
Ülke(ler)Kore
TürüBörek
Servis türüOrdövr, banchan, anju
Ana malzemelerBalık, et, kümes hayvanları, deniz ürünleri, sebze, un, yumurta
Jeon (yemek)
HangılKorece
HanjaKorece
Latin harfleriyle yazımıjeon
McCune-Reischauerchŏn

Jeon, ({Korece: 전, 煎) dilimlenmiş ya da kıyılmış balık, et, sebze vb.ni yağda kızartmadan önce buğday unu ve yumurta bulamacına daldırılmasıyla yapılan böreklere verilen genel addır.[1] Jeon, balık, et, kümes hayvanları, deniz ürünleri ve sebze gibi malzemelerle yapılabilir ve ordövr, banchan (meze) veya anju (içeceklerle servis edilen ve yenen yiyecekler) olarak servis edilebilir. Bazı jeonlar tatlıdır, bu tür jeonlara hwajeon ("çiçek jeon" anlamına gelir) denir.

Diğer isimleri

Jeon, daha geniş anlamda bir tür buchimgae olarak kabul edilebilse de, buchimgae ve jeon farklı yemeklerdir. Jeonlar daha küçüktür ve buchimgae'den daha az malzeme ile yapılır.[2]

Jeon, özellikle Kore kraliyet mutfağı çevresinde jeonya (Korece저냐) [3] olarak da anılır. Jeonya'ya bazen jeonyueo (Korece전유어) veya jeonyuhwa (Korece전유화) da denir.

Çeşitleri

Hemen hemen tüm jeonlar baharatlanıp buğday unu ve yumurta bulamacı ile kaplanır ve ardından tavada kızartılır.

Et

Kırmızı et ve kümes hayvanlarından yapılan jeon, Kore kraliyet mutfağında yaygın olarak kullanılırken, Kore halkı genellikle biraz sebze ekleme eğilimindedir. Yukjeon (Korece육전, "et jeon"), etten yapılan çeşitli jeonlar için genel bir terimdir.

Kore kraliyet mutfağı

  • Chamsae-jeonya (Korece참새저냐) - serçe etinden yapılır
  • Cheonyeop-jeonya (Korece처녑저냐) - sığır kırkbayırından yapılmıştır.
  • Daechang-jeonya (Korece대창저냐) - haşlanmış sığır bağırsağından yapılır.
  • Dak-jeonya (Korece닭저냐) - tavuktan yapılır.
  • Gan-jeonya (Korece간저냐) - sığır eti veya domuz karaciğerinden yapılır.
  • Gogi-jeonya (Korece고기저냐) - ince dilimlenmiş veya ince kıyılmış sığır etinden yapılır.
  • Gol-jeonya (Korece골저냐) - haşlanmış ve dilimlenmiş sığır beyni veya sığır omuriliğinden yapılır.
  • Jeyuk-jeonya (Korece제육저냐) - ince dilimlenmiş yağsız domuz etinden yapılır.
  • Mechuri-jeonya (Korece메추리저냐) - ince dilimlenmiş bıldırcın etinden yapılır.
  • Nogyuk-jeonya (Korece녹육저냐) - ince dilimlenmiş geyik etinden yapılır.
  • Saengchi-jeonya (Korece생치저냐) - sülün etinden yapılır.
  • Satae-jeonya (Korece사태저냐) - haşlanmış ve ince dilimlenmiş dana inciğinden yapılır.
  • Seonji-jeonya (Korece선지저냐) - beyazlatılmış ve terbiyeli seonji'den (kan) yapılır.
  • Soeseo-jeonya (Korece쇠서저냐) - ince dilimlenmiş dana dilinden yapılır.
  • Yang-jeonya (Korece양저냐) - ince dilimlenmiş dana işkembesinden yapılır.
  • Yangyuk-jeonya (Korece양육저냐) - ince dilimlenmiş kuzu etinden yapılır.

Deniz ürünleri

Saengseon-jeon (Korece생선전, "balık jeon"), balıktan yapılmış herhangi bir jeon için genel bir terimdir. Genellikle beyaz balıklar tercih edilir. Haemul-jeon (Korece해물전 "deniz ürünü jeon"), balık ürünlerinin yanı sıra deniz kabuğu, karides ve ahtapottan yapılan yemekleri de içerir.

  • Daeha-jeon (Korece대하전) - etli karidesten yapılmıştır.
  • Guljeon (Korece굴전) - istiridyelerden yapılır. Kore kraliyet mutfağında Gul-jeonya (Korece굴저냐) adı verilir.
  • Haesam-jeon (Korece해삼전) - kurutulmuş ve ıslatılmış deniz hıyarlarından yapılır, genellikle kıyma ve üzerlerine ufalanmış tofu iliştirilir. Mwissam (Korece뮈쌈) olarak da bilinir.
  • Saeu-jeon (Korece새우전) - soyulmuş karidesten yapılmıştır. Kore kraliyet mutfağında saeu-jeonya (Korece새우저냐) olarak adlandırılır.
  • Daegu-jeon (대구 전) - morina balığından yapılır

Kore kraliyet mutfağı

  • Baendaengi-jeonya (Korece밴댕이저냐) - bütün bir sardalyadan yapılır.
  • Baengeo-jeonya (Korece뱅어저냐) - birden fazla yarıya bölünmüş whitebait'ten yapılmıştır
  • Bajirak-jeonya (Korece바지락저냐) - Manila midyesinden yapılır.
  • Bangeo-jeonya (Korece방어저냐) - tuzlanmış ve ince dilimlenmiş
  • Biut-jeonya (Korece비웃저냐) - ringadan yapılır.
  • Bok-jeonya (Korece복저냐) - kirpi balığından yapılır.
  • Bugeo-jeonya (Korece북어저냐) - kurutulmuş kömür balığından yapılmıştır.
  • Bungeo-jeonya (Korece붕어저냐) - ince dilimlenmiş havuz balığından yapılır.
  • Bure-jeonya (Korece부레저냐) - balığın yüzücü kesesinin balık eti ve kıyma ile doldurulması, ardından mühürlenip kaynatılması ve buğday unu ve yumurta ile kaplanmasından önce dilimlenmesi ve tavada kızartılmasıyla yapılır.
  • Daegu-jeonya (Korece대구저냐) - ince dilimlenmiş morina balığından yapılır.
  • Domi-jeonya (Korece도미저냐) - ince dilimlenmiş çipuradan yapılır.
  • Gajami-jeonya (Korece가자미저냐) - buğday unu ve doğranmış yeşil soğanla ezilmiş yassı balık etinden yapılır.
  • Garimat-jeonya (Korece가리맛저냐) - ustura deniztarağından yapılmıştır.
  • Ge-jeonya (Korece게저냐) - bütün bir yengeçten yapılır.
  • Godeungeo-jeonya (Korece고등어저냐) - ince dilimlenmiş kolyoz ile yapılır.
  • Iri-jeonya (Korece이리저냐) - balık sütünden yapılır.
  • Jogae-jeonya (Korece조개저냐) - kabuklu deniz ürünlerinden yapılır.
  • Junchi-jeonya (Korece준치저냐) - Ilisha elongata'den yapılmıştır.
  • Mikkuri-jeonya (Korece미꾸리저냐) - göl çipurasından yapılır.
  • Mineo-jeonya (Korece민어저냐) - ince dilimlenmiş şarlatandan yapılmıştır.
  • Myeolchi-jeonya (Korece멸치저냐) - tuzlanmış hamsiden yapılır.
  • Nakji-jeonya (Korece낙지저냐) - derisi alınmış ve ince dilimlenmiş uzun kollu ahtapottan yapılmıştır.
  • Neopchi-jeonya (Korece넙치저냐) - ince dilimlenmiş zeytin pisi balığı ile yapılır.
  • Samchi-jeonya (Korece삼치저냐) - ince dilimlenmiş ve tuzlanmış deniz balıklarından yapılır.
  • Ssogari-jeonya (Korece쏘가리저냐) - altın mandalina balığından yapılmıştır.
  • Sungeo-jeonya (Korece숭어저냐) - ince dilimlenmiş kefalden yapılır.
  • Yeoneo-jeonya (Korece연어저냐) - ince dilimlenmiş somon balığı.

Sebzeler ve mantarlar

Chaeso-jeon (Korece채소전, "sebze jeon ") sebzelerden yapılan herhangi bir jeon için genel bir terimdir.

  • Gamja-jeon (Korece감자전) - rendelenmiş patatesten yapılmıştır. Ayrıca rendelenmiş, ezilmiş patates, patates nişastası ve üzerine sebzeler ilave edilerek yapılabilir.
  • Pajeon (Korece파전) - taze soğandan yapılmıştır. Dongnae-pajeon genellikle bütün taze soğanlardan yapılır. Haemul-pajeon'a deniz mahsulleri eklenir ("deniz ürünleri pajeon" olarak bilinir).
  • Deodeok-jeon (Korece더덕전), deodeok'tan yapılır
  • Dubu-jeon (Korece두부전) - dilimlenmiş tofudan yapılır. Kore kraliyet mutfağında Dubu-jeonya (Korece두부저냐) olarak adlandırılır.
  • Gaji-jeon (Korece가지전) - ince dilimlenmiş patlıcandan yapılır.
  • Gamnip-jeon (Korece감잎전) -
  • Gochu-jeon (Korece고추전) - tohumsuz yeşil acı biberden yapılmış, kıyma ve ufalanmış tofu ile doldurulmuş.
  • Gosari-jeon (Korece고사리전), bracken ile yapılmıştır.
  • Gugyeop-jeon (Korece국엽전) - kasımpatı yapraklarından yapılmıştır.
  • Hobak-jeon (Korece호박전), ince dilimlenmiş Kore kabağından yapılır
  • Mukjeon (Korece묵전) - ince dilimlenmiş ve kurutulmuş üç farklı renkte muktan yapılmıştır. Kore kraliyet mutfağında Muk-jeonya (Korece묵저냐) denir.
  • Pyogo-jeon (Korece표고전), şitaki mantarı ve kıyma ile yapılır.
  • Samsaekjeon (Korece삼색전) - kelimenin tam anlamıyla "üç renkli jeon". Mantar, yeşil acı biber ve soğandan yapılır.
  • Ssukjeon (Korece쑥전) - pelinden yapılır.
  • Buchu-jeon (Korece부추전) - sarımsak frenk soğanı yapılır.

Kore kraliyet mutfağı

  • Baechu-jeonya (Korece배추저냐) Çin lahanası'nın beyaz kısmından veya yıkanmış kimchi'den kıyma ile yapılır.
  • Baekhap-jeonya (Korece백합저냐) - dilimlenmiş pullu zambak soğanlarından yapılmıştır.
  • Beoseot-jeonya (Korece버섯저냐) - dilimlenmiş mantarlardan yapılmıştır.
  • Bibimbap-jeonya (Korece비빔밥저냐) - bir veya iki kaşık bibimbaptan yapılır
  • Doraji-jeonya (Korece도라지저냐) - ıslatılmış ve parçalanmış balon çiçeği köklerinden yapılır.
  • Gangnangkong-jeonya (Korece강낭콩저냐) - olgunlaşmamış fasulyeden yapılır.
  • Seogi-jeonya (Korece석이저냐) - geniş taş kulak mantarlarından yapılmıştır .
  • Songi-jeonya (Korece송이저냐) - matsutake mantarından yapılır.
  • Yangpa-jeonya (Korece양파저냐) - dilimlenmiş soğandan yapılır.
  • Yeongeun-jeonya (Korece연근저냐) - rendelenmiş ve süzülmüş lotus kökünden yapılmıştır.

Çiçek

Hwajeon (Korece화전, "çiçek jeon"), yenilebilir çiçeklerden yapılmış herhangi bir jeon için genel bir terimdir. Hwajeon genellikle tatlıdır ve bileşen olarak bal içerir. Hünnaptan yapılmış Jeon bazen hwajeon adlandırılır.

  • Chijahwa-jeon (Korece치자화전) - gardenya çiçeklerinden yapılır.
  • Gukhwa-jeon (Korece국화전) - kasımpatı çiçeklerinden yapılır.
  • Jangmi-hwajeon (Korece장미화전) - gülden yapılır
  • Jindallae-hwajeon (Korece진달래화전) - ormangülü çiçeklerinden yapılmıştır. Jindallae-hwajeon, Samjinnal ile ilişkili özel bir besin maddesidir.
  • Okjamhwa-jeon (Korece옥잠화전) - hosta tomurcuklarından yapılmıştır.

Galeri

Ayrıca bakınız

  • Buchimgae

Kaynakça

  1. ^ "전" [jeon]. Basic Korean dictionary. National Institute of Korean language. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2016. 
  2. ^ KOREA Magazine October 2015. Korean Culture and Information Service. 
  3. ^ "저냐" [jeonya]. Standard Korean Dictionary (Korece). National Institute of Korean Language. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Japon mutfağı</span>

Japon mutfağı, Japonya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Japonya'nın geleneksel mutfağı (washoku), miso çorbası ve diğer yemekler ile pilav üzerine kuruludur ve mevsimlik malzemelere vurgu yapılmaktadır. Garnitürler genellikle balık, salamura sebze ve et suyunda pişirilmiş sebzelerden oluşur. Japonya bir ada ülkesi olduğundan dolayı balık ile diğer deniz ürünleri içeren yemeklere de çok sık rastlanmakta olup genellikle ızgara yapılır, ancak aynı zamanda saşimi veya suşi olarak çiğ olarak da servis edilir. Deniz ürünleri ve sebzeler de tempura olarak hafif bir hamurda kızartılır. Pirinç dışında, soba ve udon gibi erişteler de bir temel gıda maddesidir. Japonya'da ayrıca, oden adı verilen et suyunda balık ürünleri veya sukiyaki ve nikujagada sığır eti gibi birçok kaynatılmış yemek bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Musakka</span> Türk mutfağının sebze yemeklerinden

Musakka, Genellikle Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olan, patlıcan veya patates bazlı bir yemektir. Kıymalı varyasyonları da dâhil olmak üzere birçok yerel ve bölgesel varyasyonları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Fin mutfağı</span>

Fin mutfağı veya Finlandiya mutfağı, genellikle Avrupa kıtasının yemekleriyle bölge halkının yöresel yemeklerinin birleşiminden oluşmaktadır. Ülkenin doğu kısmında yenen yemekler çeşitli sebzeler ve mantarlardan oluşurken, ülkenin batı kısmında balık ve et yemekleri Fin mutfağını oluşturmaktadır. Geleneksel Fin mutfağı İsveç, Alman ve Rus mutfaklarına benzerdir. Fin yemekleri İsveç yemeklerine oranla biraz daha az tatlıdır ve Finler Rus mutfağına kıyasla az ya da hiç krema kullanmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Tayland mutfağı</span>

Tayland mutfağı Tayland'ın milli mutfağıdır. Birden fazla Güneydoğu Asya geleneğini harmanlamıştır ve hafif hazırlanmış, güçlü aromatik unsurlar ihtiva eden yemekleriyle tanınır. Tayland mutfağında baharatlar çok yaygın kullanılmaktadır. Diğer Asya mutfaklarında olduğu gibi Taylandlı şefler de yemeklerde denge, detay ve çeşitliliğe çok önem verirler. Tayland yemeklerinde, her bir yemekte ya da tüm sofrada, ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört ana lezzetin dengesi gözetilir.

<span class="mw-page-title-main">Mandu</span>

Mandu, Kore mutfağında bir etli hamur yemeğidir. Mandu, buğulanmış, haşlanmış, tavada kızartılmış veya derin yağda kızartılmış halde sunulabilmektedir ve tarzları da Kore Yarımadası'ndaki bölgelere göre değişmektedir. Kore kraliyet sarayı mutfağının uzun bir parçası olup günümüzde süpermarketler, restoranlar ile pojangmacha ve bunsikjip gibi aperitif yerlerde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Yakiniku</span>

Yakiniku, Japon mutfağında ızgarada kızartılmış et ve sebzeler için kullanılan bir tanımdır. Dünyanın birçok yerinde, yaygın olarak "Japon barbeküsü" olarak da anılır. Çoğunlukla sığır eti kullanılmakta olup tavuk veya sakatat gibi diğer etlerde kullanılmaktadır ve biber, havuç, mantar, soğan, kimchi vb. sebzelerle birlikte servis edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Japchae</span>

Japchae, Kore mutfağında tavada kızartılmış erişte ve sebzelerden elde edilen tatlı ve tuzlu bir yemektir. Genellikle tatlı patates nişastasından yapılmış bir tür cam eriştesi olan dangmyeon ile hazırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Picadillo</span>

Picadillo birçok Latin Amerika ülkesinde ve Filipinler'de geleneksel bir yemektir. Kıyma, domates, kuru üzüm, zeytin ve bölgeye göre değişen diğer malzemelerle yapılır. Genellikle pirinçle servis edilir veya taco, tuzlu hamur işleri veya kroket gibi yemeklerde dolgu olarak kullanılır. İsim, "kıymak" anlamına gelen İspanyolca picar kelimesinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pelmeni</span> Rus mantısı

Pelmeni, ince, mayasız hamurla sarılmış dolgudan oluşan Rus mutfağı'na ait etli hamur'dur. Ural ve Sibirya'nın kesin menşe yeri hakkındaki tartışmalar hâlâ devam ediyor ve her ikisi de güçlü iddiaları sürdürüyor. Pelmeni, "Rus mutfağının kalbi" olarak tanımlanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Kore yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kore mutfağından yemeklerin listesi aşağıda sıralanmaktadır.

Bugak Kore mutfağına özgü birtakım vejetaryen twigim'leri kapsar. Bu tür yemekler genel olarak, kurutulmuş sebze ya da chapssal-pul ile kaplanmış yosunlar kullanılarak yapılır. Sonrasında derin yağda kızartma yöntemi ile pişirilip tekrar kurutulur. Banchan veya anju olarak yenir. Bunlardaki ortak malzemeler; yeşil acı biber, perilla yaprakları, çiçekler, kamelya yaprakları, kasımpatı yaprakları, dulavrat otu yaprakları, kokar ağaç filizleri, patatesler, gim (laver) ve dasima'dır (yosun). Perilla yağı veya soya fasulyesi yağı gibi bitkisel yağlar tipik olarak kızartma için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Muk (yemek)</span>

Muk veya mook, tahıl, fasulye veya karabuğday, susam ve meşe palamudu gibi kabuklu yemiş nişastasından yapılan ve jöle benzeri bir kıvama sahip bir Kore yemeğidir. Muk'ın tek başına çok az tadı vardır, bu nedenle muk yemekleri soya sosu, susam yağı, doğranmış taze soğan, ufalanmış nori ve acı biber tozu ile tatlandırılır ve çeşitli sebzelerle karıştırılır.

Bokkeum, Korece "bokkda" fiilinden türetilen bir pişirme yöntemidir. (ko:볶다) Aynı zamanda, "Yemeği pişirmek veya ateşte kızartmak, az miktarda sıvı içeren malzemeler ile yiyecek hazırlama işi" anlamına gelir. Bu yemeklerin, kuru ve ıslak çeşitleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pyeonyuk</span>

Pyeonyuk, geneleksel bir Kore yemeğidir. İnce doğranan etler haşlatılıp sıkıştırılarak yapılır. Sığır eti veya domuz eti ile yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Hwajeon</span>

Hwajeon veya çiçek keki, tavada kızartılmış küçük bir Kore pirinç kekidir. Yapışkan pirinç unu, bal ve ormangülü gibi mevsim çiçeklerinden elde edilen yenilebilir yapraklardan yapılır. Samjinnal ve Buda'nın Doğum günü festivallerinde yenir.

Hırvat mutfağı heterojendir ve bölgelerin mutfağı olarak bilinir, çünkü Hırvatistan'ın her bölgesinin kendine özgü bir mutfak geleneği vardır. Kökleri çok eski zamanlara dayanmaktadır. Gıda maddelerinin seçimi ve pişirme biçimlerindeki farklılıklar en çok anakaradakiler ile kıyı bölgelerindekiler arasında dikkat çekicidir. Anakara mutfağı daha çok, önceki Slav mutfağı ve Macar ve Türk mutfağıyla daha yakın ilişkiler içendedir, yemek pişirmek için domuz yağı, karabiber, kırmızı biber ve sarımsak gibi baharatlar ile karakterize edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Senegal mutfağı</span>

Senegal mutfağı, Kuzey Afrika, Fransız ve Portekiz mutfağından etkilenen ve ülkenin en büyüğü Wolof olan birçok etnik gruptan türeyen bir Batı Afrika mutfağıdır. Bölgeye ilk kez 11. yüzyılda nüfuz eden İslam, mutfakta da rol oynuyor. Senegal, 1960'a kadar Fransa'nın bir kolonisiydi. Kolonizasyonundan bu yana, göçmenler Senegal mutfağını diğer birçok bölgeye getirdiler.