İçeriğe atla

Jeodezik datum

Jeodezi
Temelleri
Kavramlar
Teknolojiler
Ölçütler
ED50 1950 Avrupa Datumu
SAD69 1969 Güney Amerika Datumu
GRS 80 1980 Jeodezi Referans Sistemi
NAD83 1983 Kuzey Amerika Datumu
WGS84 1984 Dünya Jeodezi Sistemi
NAVD88 1988 Kuzey Amerika Dikey Datumu
ETRS89
line-height:1.1em
GCJ-02 2002 Çin şifreli datumu
Tarih
  • NGVD29 (1929 Deniz Seviyesi Datumu)

Jeodezik datum veya jeodezik sistem, bir koordinat sistemidir ve Dünya'daki (veya benzer gezegenlerdeki) yerleri bulmak için kullanılan bir veri noktasıdır. Referans noktaları arasındaki koordinat farklarına genel olarak veri değişimi denir.

Belirlenmiş iki datum arasındaki veri değişimi bir ülke veya bölgede bir yerden başka bir yere (veya bazı uzak adalar için birkaç kilometre) değişkenlik gösterir. Bu durum Kuzey Kutbu, Güney Kutbu, Ekvator farklı veriler üzerinde farklı konumlarda sayılmaktadır. Farklı veriler, Dünya'nın kesin şekli ve boyutu (Referans elipsoid) nedeniyle farklı ara değerleri bulunur.[1] Bununla birlikte, küresel bir sistemin faydaları daha fazla doğruluğa ağır bastığından, küresel Dünya Jeodezik Sistemi verileri giderek daha fazla benimsenmektedir.[2][3]

Jeodezik koordinatlar

Ana madde: Coğrafi koordinat sistemi

Jeodezik koordinatlarda, Dünya'nın yüzeyi bir elipsoid ile yakınlaştırılır ve yüzeye yakın konumlar, enlem (), boylam () ve yükseklik () şeklinde ifade edilir.

Dünya veri elipsoidi

Elipsoid, yarı ana eksen ve düzleştirme ile parametrelendirilir.

Parametre Sembol
Yarı büyük eksen
Düzleştirme

Tartışma örnekleri

  • WGS 84, 72, 66 ve 60 Dünya Jeodezik Sistemi
  • NAD83, WGS 84'e çok benzeyen Kuzey Amerika Datumu
  • NAD27, eski Kuzey Amerika Datumu [1]25 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • OSGB36, Birleşik Krallık, Ordnance Survey
  • ETRS89, Avrupa Karasal Veri Sistemi, 1989
  • ED50, eski Avrupa Datumu
  • GDA94, Avustralya Datumu[4]
  • JGD2011, Japonya Datumu[5]
  • Tokyo97, eski Japonya Datumu[6]
  • KGD2002, Kore Datumu[7]
  • TWD67 ve TWD97, şu anda Tayvan'da kullanılan farklı veriler.[8]
  • BJS54 ve XAS80, Çin'de kullanılan eski jeodezik datum[9]
  • GCJ-02 ve BD-09, Çin'deki bir başka jeodezik datum.
  • PZ-90.11, GLONASS tarafından kullanılan mevcut jeodezik veri[10]
  • GTRF, Galileo tarafından kullanılan jeodezik verisi[11]
  • CGCS2000 veya CGS-2000, BeiDou Uydu Konumlandırma Sistemi tarafından kullanılan jeodezik veri[11][12][13]
  • International Terrestrial Reference Frame (ITRF88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 96, 97, 2000, 2005, 2008, 2014), ITRS'nin farklı denemeleri.[14][15]
  • Hong Kong Principal Datum, Hong Kong'da kullanılan dikey bir veri noktasıdır.[16][17]

Kaynakça

  1. ^ "Geoid—Help | ArcGIS for Desktop". desktop.arcgis.com. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  2. ^ "Datums—Help | ArcGIS for Desktop". desktop.arcgis.com. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2017. 
  3. ^ McFadyen, GPS and Diving 19 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ krei@rmmdesign.com.au, Alex Craven (RMM Design). "GDA94 : Frequently Asked Questions". www.geoproject.com.au. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  5. ^ "日本測地系2011（JGD2011）とは？ - 空間情報クラブ". club.informatix.co.jp. 20 Ağustos 2015. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  6. ^ "座標変換ソフトウェア　TKY2JGD｜国土地理院". www.gsi.go.jp. 5 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  7. ^ Yang, H.; Lee, Y.; Choi, Y.; Kwon, J.; Lee, H.; Jeong, K. (2007). "The Korean Datum Change to a World Geodetic System". AGU Spring Meeting Abstracts. Bibcode:2007AGUSM.G33B..03Y. 
  8. ^ 台灣地圖夢想家-SunRiver. "大地座標系統與二度分帶座標解讀 - 上河文化". www.sunriver.com.tw. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  9. ^ "Analysis of Conversion Method and Map Merging from BJS54 XA80 Surveying and Mapping Results to CGCS2000". 18 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  10. ^ "The transition to using the terrestrial geocentric coordinate system "Parametry Zemli 1990" (PZ-90.11) in operating the GLObal NAvigation Satellite System (GLONASS) has been implemented". www.glonass-iac.ru. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  11. ^ a b "Use of international references for GNSS operations and applications" (PDF). unoosa.org. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  12. ^ Handbook of Satellite Orbits: From Kepler to GPS, Table 14.2
  13. ^ BeiDou Navigation Satellite System Signal In Space Interface Control Document, Open Service Signal (Version 2.0) 8 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. section 3.2
  14. ^ "Archived copy" (PDF). 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 
  15. ^ "General concepts". itrf.ensg.ign.fr. 4 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  16. ^ "Vertical Datum used in China – Hong Kong – onshore". 13 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  17. ^ "Explanatory Notes on Geodetic Datums in Hong Kong" (PDF). geodetic.gov.hk. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2016. 

Konuyla ilgili yayınlar

  1. List of geodetic parameters for many systems from University of Colorado
  2. Gaposchkin, E. M. and Kołaczek, Barbara (1981) Reference Coordinate Systems for Earth Dynamics Taylor & Francis 9789027712608
  3. Kaplan, Understanding GPS: principles and applications, 1 ed. Norwood, MA 02062, USA: Artech House, Inc, 1996.
  4. GPS Notes
  5. P. Misra and P. Enge, Global Positioning System Signals, Measurements, and Performance. Lincoln, Massachusetts: Ganga-Jamuna Press, 2001.
  6. Peter H. Dana: Geodetic Datum Overview – Large amount of technical information and discussion.
  7. US National Geodetic Survey25 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

Vikisözlük'te datum ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jeodezi</span> Bilimsel tetkit

Jeodezi ya da yerölçüm, yerkürenin modellenmesiyle, yerkürede ve dış alanında dört boyutlu kesin koordinat sistemlerini tanımlayan, referans ağlarını oluşturan, mekansal bilgileri bu ağ ve sistemlerle ilişkilendiren ve zamana bağlı değişimini izleyen ve genel anlamda yerkürenin şeklini tespit ve yeryüzünü ölçme işlemlerini konu edinen bilim dalı.

<span class="mw-page-title-main">Yerçekimi</span> Dünyanın kütleçekimi

Yer çekimi, kütleçekimi ve merkezkaç kuvvetinin birleşik etkisi nedeniyle nesnelere aktarılan net ivmedir. Yönü bir şakul topuzuyla çakışan, gücü veya büyüklüğü normuyla temsil edilen vektörel bir niceliktir.

<span class="mw-page-title-main">Harita</span> yeryüzünün belirli oranlarda küçültülüp gösterilmesi

Harita, yeryüzünün tümünün ya da bir parçasının belirli oranlarda küçültülmüş bir şekilde bir düzlem üzerinde gösterimidir. Yeryüzü düzleme açılamayan kapalı bir şekil olduğundan küçültme ile birlikte harita projeksiyonları kullanılarak düzleme izdüşüm işlemi de yapılır.

<span class="mw-page-title-main">GPS</span> Küresel Konum Belirleme Sistemi

Global Positioning System, ABD hükümetine ait ve ABD Uzay Kuvvetleri tarafından yönetilen uydu tabanlı radyonavigasyon sistemidir. Dünya'daki ve Dünya yakınındaki GPS alıcılarına, en az dört GPS uydusunu görebilmeleri şartıyla coğrafi konum ve saat bilgisi sağlayan küresel uydu navigasyon sistemlerinden biridir. Uydular bir tür radyo sinyali yayarlar ve yeryüzündeki GPS alıcıları bu sinyalleri alıp yorumlayarak konum belirlenmesini gerçekleştirir.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong</span> Çinin özel idari bölgesi

Hong Kong (Çince: 香港, Kantonca telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Galileo konumlandırma sistemi</span>

Galileo, Avrupa Birliği tarafından ABD Ordusunun denetimi altındaki GPS ile Rus GLONASS'a alternatif uydu yönleyici sistemidir. Toplam 30 adet uydunun dünya yörüngesine oturtularak hizmet vermesi düşünülen tasarının ilk uydusu 2005 yılında gönderildi.

Küresel Konum Belirleme Sistemi, uydu konum belirleme sistemleri için kullanılan bir terimdir. Küresel konum belirleme sistemleri aracılığıyla uzaydan yollanan dalgalarla yeryüzünde sabit bir biçimde duran elektronik alıcılar bulundukları noktanın ve yakın çevresinin enlem, boylam ve yüksekliğini ve bulunduğu noktada yerel saatin kaç olduğunu tam olarak hesaplayabilir. Bilimsel çalışma ve deneylerde bu veriler büyük kolaylıklar sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Dünya yörüngesi</span>

Orta Dünya yörüngesi (ODY), Alçak Dünya yörüngesi ile Yer eşzamanlı yörünge arasında kalan bölgeye denir. Bu bölgedeki uyduların kullanım olarak en yaygın olanları GPS gibi navigasyon işlemlerinde, Glonass ve Galileo dir. Kuzey ve Güney kutuplarını da kaplayan haberleşme uyduları da ODY'ye konulmaktadır.

ABD geleneksel ölçü birimleri, ABD'de kullanılan ölçü birimleri. İngiliz İmparatorluğu'nda kullanılan birimlerden geliştirilen ABD sistemi 1824 yılında standartlaştırılmıştır. İngiliz Emperyal sisteminden birkaç sayısal farklılıkları mevcuttur.

GLONASS, Globalnaya navigatsionnaya sputnikovaya sistema veya Global Navigation Satellite System, tanımlamalarının kısaltmasıdır. Türkçe: Küresel Uydu Konumlandırma Sistemi veya Türkçe: Küresel Uydu Seyir Sistemi);

Tsikada, Alçak Yer yörüngesinde konuşlandırılmış 10 kadar uydudan oluşan bir Rus uydu konumlandırma sistemi. ABD'nin Transit uydu sistemindeki gibi aynı iki taşıyıcı frekansı iletir. İlk uydusu 1974 yılında devreye alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">QZSS</span>

Quasi-Zenith Satellite System (QZSS), uydu tabanlı Japonya'yı kapsayacak şekilde geliştirilmiş yönelim ve konum zamanlama sistemidir. İlk uydu "Michibiki" 11 Eylül 2010'da fırlatılmıştır. Tam işler duruma 2013 yılı içinde geçmesi beklenmektedir. 2013 yılının Mart ayında, Quasi-Zenith Uydu Sistemi'nin 3 uydudan 4 uyduya geliştirimi Japonya'nın Bakanlar Kurulu toplantısı sonucunda basına duyurulmuştur. Üç uydu yapımı için Mitsubishi Electric kuruluşu ile sistemin 2017 sonundan önce başlatılması hedeflenerek, 526 milyon dolar tutarında bir sözleşme imzalanmıştır.

Jeodezide referans elipsoid, ilgili bölgede jeoide yüzey bakımından en uyumlu elipsoittir. Dünya'nın veya başka bir gezegensel cismin daha doğru, kusurlu şekli olan jeoide yaklaşan, mükemmel, pürüzsüz ve değiştirilmemiş bir kürenin aksine, dalgalanmaları hesaba katan matematiksel olarak tanımlanmış bir yüzeydir. İç mekanın bileşimi ve yoğunluğundaki değişiklikler nedeniyle cisimlerin yerçekiminin yanı sıra, bu büyük nesnelerin dönüşünden kaynaklanan merkezkaç kuvvetinin neden olduğu müteakip düzleşmeyi hesaba katar. Göreceli basitlikleri nedeniyle referans elipsoidleri, jeodezik ağ hesaplamalarının gerçekleştirildiği ve enlem, boylam ve yükseklik gibi nokta koordinatlarının tanımlandığı tercih edilen bir yüzey olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Galileo konumlandırma uyduları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Galileo uydu konumlandırma sistemi uydularının başlangıcından günümüze doğru sıralamasıdır. Uydu sayısı Ekim 2015'te 12'ye ulaşmıştır.

Beidou Uydu Konumlandırma Sistemi Çinli uydu navigasyon sistemidir. 2000 yılından bu yana faaliyet gösteren sınırlı bir test sistemi ve şu anda yapım aşamasında olan bir tam ölçekli küresel navigasyon sistemi gibi iki ayrı uydu takımından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gerçek Zamanlı Kinematik</span>

Gerçek Zamanlı Kinematik uydu navigasyonunda, GPS, GLONASS ve / veya Galileo ile birlikte kullanılabilen, uydu tabanlı konumlandırma sistemleri ile elde edilen konum verilerinin hassasiyetini artırmak için kullanılan bir teknik. Bu sinyalin taşıyıcı dalgasının faz yerine sinyalin bilgi içeriği ölçümlerini kullanır ve santimetre düzeyinde doğruluk sağlayan, gerçek zamanlı düzeltmeler sağlamak için tek bir referans istasyonuna dayanmaktadır. Özellikle, GPS referans ile sistem, genel olarak Taşıyıcı Fazlı Geliştirme veya CPGPS olarak adlandırılır. Arazi anketinde ve hidrografi araştırmasında uygulaması vardır.

GRS 80 veya Jeodezi Referans Sistemi 1980, küresel bir referans elipsoidine ve gravite alanı modelinde oluşan bir jeodezi referans sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Hong Kongu</span> 1941 ile 1945 yılları arası Japon işgali altında olduğu dönem haricinde Hong Kongun 1841 ile 1997 yılları arası Britanya Kraliyet egemenliği altında olduğu dönem

Britanya Hong Kongu, 1941 ile 1945 yılları arası Japon işgali altında olduğu dönem haricinde Hong Kong'un 1841 ile 1997 yılları arası Britanya Kraliyet egemenliği altında olduğu dönem. Kraliyet kolonisi olarak kurulup, sonradan 1981 yılında Britanya Denizaşırı Toprağı olarak ilan edildi. Hong Kong Adası, Birinci Afyon Savaşı (1839-42) sonrasında Çin'deki Çing Hanedanı tarafından Britanya'ya devredildi. Kowloon Yarımadası da İkinci Afyon Savaşı (1856-60) sonrasında Britanya'nın Hong Kong kolonisine eklendi. Son olarak, 99 yıllık bir kira sözleşmesi altında Yeni Bölgeler de Britanya'ya verildi. Hong Kong Adası ile Kowloon Yarımadası'nın kalıcı olarak Britanya'ya ait olmasına rağmen Hong Kong topraklarının %90'dan fazlasını oluşturan Yeni Bölgeler, Hong Kong ekonomisi için o kadar çok önemliydi ki Britanya, kira sözleşmesinin sona ermesiyle Hong Kong üzerindeki egemenliği tümüyle Çin'e devretmeye karar verdi. Bu devir süreci, bazı kaynaklarca Britanya İmparatorluğu'nun sonunu işaretler. Hong Kong bugün dahi koloni döneminin etkisini sürdüren özelliklere sahiptir.

Ondalık dereceler (OD) enlem ve boylam coğrafi koordinatlarını ondalık kesirler olarak ifade eder ve birçok coğrafi bilgi sisteminde (CBS), OpenStreetMap gibi web haritalama uygulamalarında ve GPS cihazlarında kullanılır. Ondalık dereceler derece, dakika ve saniye (DDS) kullanımına bir alternatiftir. Enlem ve boylamda olduğu gibi, değerler sırasıyla ± 90 ° ve ± 180 ° ile sınırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'nın şekli</span> jeodezi için Dünyayı modellemek üzere kullanılan model ve şekil

Dünya'nın şekli, jeodezide, Dünya gezegenini modellemek için kullanılan kimi boyut ve şekillerdir. Şekil türü, model için gereken hassasiyet dahil olmak üzere, çoğunlukla uygulama alanına dayalı olarak farklılaşmaktadır. Küresel şekilli bir Dünya diğer birçok amaçla birlikte coğrafya ve astronomi için tatmin edici olan genel kabul görmüş tarihsel bir yaklaşımdır. Oldukça kesinliğe sahip olan kimi modeller zaman içinde geliştirilmiş olup, böylece koordinat sistemleri navigasyon, yerölçme, kadastro, arazi kullanımı ve diğer çeşitli konuların kesin ihtiyaçlarına hizmet edebilir hale gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.