İçeriğe atla

Jeoarkeoloji

Jeoarkeoloji ya da Geoarkeoloji, arkeolojik konuları yer bilimlerinin metodlarıyla araştıran bir yardımcı bilim dalıdır. Temel olarak tarihsel ve tarih öncesi doğanın rekonstre edilmesini amaçlar. Bunun için Geomorfoloji, sedimantoloji, jeokimyayerleşme coğrafyası ve jeolojiden yararlanır.

Kavram ilk kez 1971 yılında bilim insanı Karl Butzer tarafından kullanılmıştır. Jeoarkeolojinin konuları arasında antik yapıların inşasında kullanılan taşların, antik dünyadaki taş kaynakları göz önünde bulundurarak nereden getirildiğini tespit etmek de yer almaktadır.

Konuyla ilgili yayınlar

  • İlhan Kayan, "Arkeoloji, Jeoloji, Coğrafya... Yeni Bir Yaklaşım Jeoarkeoloji" Toplumsal Tarih 2002 (Cilt 18, Sayı101, Sayfa 64-66).
  • Eberhard Zangger ve Serdal Mutlu: Troia’daki Yapay Limanlar ve su Mühendisliğı: Bir JeoArkeolojik Çalışma Hipotezi. İçinde: Olba – Mersin Üniversitesi Kilikia Arkeolojisini Araştırma Merkezi yayınları 23, 2015.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arkeoloji</span> Geçmişin, insanlık tarihinin maddi kültür yoluyla incelenmesi

Arkeoloji, arkeolojik yöntemlerle ortaya çıkarılmış kültürleri, sosyoloji, coğrafya, tarih, etnoloji, antropoloji, nümizmatik, filoloji, gibi birçok bilim dalından yararlanarak araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Türkçeye yanlış bir şekilde "kazıbilim" olarak çevrilmiş olsa da kazı, arkeolojik araştırma yöntemlerinden sadece bir tanesidir. Arkeoloji asıl olarak insanlığın kültürel geçmişini, kültürlerin değişimini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler.

<span class="mw-page-title-main">Trakya</span> Avrupanın en güneydoğusunda kalan bölge

Trakya, Güneydoğu Avrupa'da yer alan güney Bulgaristan, kuzeydoğu Yunanistan ve Türkiye'nin Avrupa kıtasındaki topraklarını içeren bir bölgedir. Türkiye sınırları içindeki yüzölçümü 23.764 km2 olan bu bölgenin Karadeniz, Marmara Denizi ve Ege Denizi ile sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tlos</span>

Tlos bugün Muğla'nın Seydikemer ilçesi yakınlarında yer alan kadim bir Likya kentiydi. Likya'nın en önemli yerleşimlerinden biri olan Tlos Antik Kenti, Fethiye İlçesi’nin yaklaşık 42 km doğusundaki Yaka Köyü sınırları içerisinde kalmaktadır. Bölgenin en yüksek dağları olan Akdağlar'ın (Kragos) sarp batı yamaçlarında başlayan antik yerleşim, Eşen Nehri'nin getirdiği alüvyonlarla oluşmuş vadi düzlüğüne kadar ulaşır. Ayrıca güneydeki Saklıkent Kanyonu ile kuzey yönde bulunan Kemer Beldesi antik kentin egemenlik sınırlarını çizer.

<span class="mw-page-title-main">Jeomorfoloji</span>

Jeomorfoloji veya yüzey bilimi, anabilim dalı yer bilimi olan ve yerin yüzey şekillerinin tanımlanmasını ve oluşum süreçlerinin açıklanmasını konu edinen bilim dalıdır. Jeomorfoloji, karalar üzerinde ve denizaltında yer kabuğunun yüzeyinde görülen şekilleri inceleyen, oluşum ve evrimlerini açıklayan, bunları kendi yöntembilimi içerisinde sınıflandıran, coğrafî dağılım ve gruplandırmalarını, nedenleriyle birlikte araştıran bir bilim dalıdır. Bu tanım doğrultusunda jeomorfoloji, bir anabilim dalı olan yerbilimlerinin bir dalını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Fokaia</span>

Fokaia, İzmir'in Foça ilçesinin Antik Çağ'da ve Bizans Dönemi'ndeki adı. On iki İon kentinden biridir. Önceleri kentin kuruluşu MÖ 11. yüzyıl Aiol'ler tarafından gerçekleştiği, MÖ 9. yüzyılda ise kentin İon tarafına geçtiği düşünülüyordu. Fakat yapılan son araştırmalar kentin kuruluş tarihini MÖ 2000'e kadar geri götürüyor.

<span class="mw-page-title-main">Astronom</span> gök cisimlerini inceleyen bilim insanı

Astronom, astrofizikçi ya da gök bilimci, Dünya'nın kapsamı dışındaki belirli bir soru veya alan üzerine çalışan astronomi alanında uzmanlaşmış bir bilim insanıdır. Gözlemsel veya teorik astronomide yıldızlar, gezegenler, uydular, kuyruklu yıldızlar ve gökadalar gibi astronomik nesneleri gözlemlerler. Astronomların çalıştığı konular veya alanlar arasında gezegen bilimi, güneş astronomisi, yıldızların kökeni veya evrimi ile gökadaların oluşumu gibi konular yer alır. İlgili ancak farklı bir konu olan fiziksel kozmoloji ise Evren'i bir bütün olarak inceler.

<span class="mw-page-title-main">Tarih</span> geçmiş zamanın incelenmesi bilimi

Tarih, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir. "Tarih", geçmişte yaşanan olayların incelenmesinin yanı sıra, bu olaylarla ilgili bilgilerin keşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile ilgilenen disiplindir.

<span class="mw-page-title-main">Mokissos</span>

Mokissos ya da bir diğer adıyla Nora, Aksaray ilinin, merkez ilçesinin 30 km güneyinde, Helvadere Kasabası sınırları içinde antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Milet</span> Anadoluda bir antik kent

Milet Anadolu'nun batısında, Ege bölgesinde Büyük Menderes Nehrinin hemen ağzına yakın deniz kıyısında bir antik liman şehridir. Şimdi Aydın'ın Didim ilçesinde Akkoy'un 5 km kuzeyinde ve Balat köyü yakınında bir harabe halinde olup limanı Büyük Menderes tarafından doldurulduğu için yaklaşık 10 km denizden içeride bir mevkidedir.

<span class="mw-page-title-main">Mısırbilim</span>

Mısırbilim ya da Mısıroloji, Antik Mısır ve Mısır'ın tarihi konularını inceleyen bir bilim dalıdır. Antik çağ tarihi ve arkeoloji bilimlerinin bir alt koludur. Mısırbilimi ile uğraşan kişilere Mısırbilimci ya da Mısırolog adı verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Pessinus</span>

Pessinus, Ankara-Eskişehir kara yolu üzerinde Sivrihisar'ın 16 km güneyindeki Ballıhisar'da bulunmaktadır. Eski Kral Yolu üzerinde olan antik şehrin üzerinde bugün Ballıhisar köyü kurulmuştur. Sarı Mercedes filminde Pessinus antik kentine ait kazı çalışmalarından bahsedilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yer bilimleri</span> Dünya gezegeni ile ilgili bilim alanları

Yer bilimleri, Dünya'nın ve atmosferinin fiziksel ve kimyasal yapısıyla uğraşan bir bilim dalı olup, Dünya gezegenine ait bütün doğa bilimi alanlarını kapsar. Yer bilimleri gezegen biliminin bir dalı olarak düşünülebilir ancak tarihi daha eskiye dayanır. Yer bilimleri, her biri kendi içinde daha özelleşmiş alanlara ayrılabilen dört ana çalışma alanından oluşur; bunlar sırasıyla litosfer, hidrosfer, atmosfer ve biyosferdir.

<span class="mw-page-title-main">Azıh Mağarası</span>

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Metropolis (antik kent)</span>

Metropolis, kuruluşu günümüzden yaklaşık 5000 yıl öncesine dayanan, İzmir'in Torbalı ilçesinin 5 km güneybatısında bulunan bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Labranda</span>

Labranda - Labraunda - Lambraunda - Labraynda,, Muğla'nın Milas ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Teos</span> Antik kent

Teos veya Teo, Eski İyonya'da batısından yer alan bir antik şehirdir.

Asuroloji, Asurlular ve ilgili Mezopotamya uygarlıklarını arkeolojik, tarihsel ve dilbilimsel yönlerden inceleyen bilim dalıdır. Sümer ve Babil uygarlıkları da Asurolojinin konuları arasında sayılmaktadır. Dalın odaklandığı zaman dilimi ise MÖ 3. binyıl ile İslam'ın Arap Yarımadası sınırlarını aştığı 7. yüzyıldır.

<span class="mw-page-title-main">Mersin Arkeoloji Müzesi</span> Arkeoloji müzesi

Mersin Arkeoloji Müzesi veya Mersin Müzesi, Mersin'in merkez ilçelerinden Yenişehir ilçesi sahilinde, Muğdat Camii hemen güneyinde ve Deniz Müzesinin yanında bulunan arkeoloji müzesidir ve ildeki en büyük müze olma özelliği taşır. Arkeoloji müzesi olarak kurulan müze etnografya bölümüne de sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Tarsus Müzesi</span>

Tarsus Müzesi Mersin'in Tarsus ilçesinde bulunan arkeoloji ve etnografya müzesidir.

Hamaksia Güney Anadolu'da, Antalya'nın Alanya ilçesinin 6 km. kuzeybatı­sındaki Elikesik Köyü'nde kurulu antik kent.