İçeriğe atla

Jennifer Doudna

Jennifer Doudna
2023'te Doudna
Doğum19 Şubat 1964 (60 yaşında)
Washington, DC, Birleşik Devletler
MilliyetAmerikalı
Mezun olduğu okul(lar)Pomona College (BA)
Harvard Üniversitesi (PhD)
Tanınma nedeni
EvlilikJamie Cate
Ödüller
Resmî siterna.berkeley.edu
Kariyeri
Dalı
Çalıştığı kurum
TezTowards the design of an RNA replicase (1989) (1989)
Akademik danışmanlarıThomas Cech Nobel Kimya Ödülü
EtkiledikleriRachel Haurwitz

Jennifer Doudna (doğum 19 Şubat 1964),[1] CRISPR gen düzenleme alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle Emmanuelle Charpentier ile birlikte 2020 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen Amerikalı biyokimyager.[2][3][4] Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Kimya ve Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü'nde Li Ka Shing Şansölye Başkanı Profesördür. 1997'den beri Howard Hughes Tıp Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalışmaktadır.[5]

2012'de Doudna ile Emmanuelle Charpentier, bakterilerin dış etmenlere bağışıklığında rol oynayan enzimler olan CRISPR/Cas9'un programlanabilir bir şekilde genomun değiştirilip düzenlenmesinde kullanılabileceğini öneren ilk bilim insanları oldular.[6] Doudna ile Charpentier'in çalışmaları daha sonra çeşitli araştırma ekipleri tarafından geliştirildi ve temel biyoloji ve protein araştırmalarından, orak hücreli anemi, kistik fibrozis gibi hastalıkların tedavisine yönelik araştırmalara uzanan bir yelpazede araştırmacılar tarafından kullanılmaya başlandı.[7]

Doudna, Hilo, Hawaii'de büyüdü. 1985'te Pomona College'den mezun oldu ve doktora derecesi aldı. UC Berkeley'deki profesörlüğünün yanı sıra, Yenilikçi Genomik Enstitüsü'nün başkanı ve yönetim kurulu başkanı, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda fakülte bilimcisi, Gladstone Enstitüleri'nde kıdemli araştırmacı ve yardımcı ve UC San Francisco'da hücresel ve moleküler farmakoloji profesörüdür.[8][9][10][11][12][13]

Doudna, biyokimya ve genetiğe katkıları nedeniyle ödüller kazanmış ve akademi üyeliklerine kabul edilmiştir. 2000 yılında X ışını kristalografisi aracılığıyla ribozimin yapısını keşfettiği için Alan T. Waterman Ödülü'nü aldı.[14] 2015'te CRISPR/Cas9 teknolojisini geliştirmeleri nedeniyle Charpentier ile birlikte Breakthrough Prize in Life Sciences'a layık görüldü. Aldığı diğer ödüller arasında Gruber Genetik Ödülü (2015),[15] Gairdner Vakfı Uluslararası Ödülü (2016)[16] ve Japonya Ödülü (2017) bulunmaktadır. 2002'de Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisine seçildi.[11] 2015'te Charpentier ile birlikte Time dergisinin dünyadaki en fazla etki sahibi insanları listelediği Time 100 listesinde yer aldı.[17]

Kaynakça

  1. ^ "Jennifer Doudna – American biochemist". Encyclopædia Britannica Online. 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2015. 
  2. ^ Wu, Katherine J.; Zimmer, Carl; Peltier, Elian (7 Ekim 2020). "Nobel Prize in Chemistry Awarded to 2 Scientists for Work on Genome Editing". The New York Times. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  3. ^ "Press release: The Nobel Prize in Chemistry 2020". nobelprize.org. Nobel Foundation. 7 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  4. ^ "2020 Nobel Kimya Ödülü iki kadının". Bianet, 7 Ekim 2020. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020. 
  5. ^ "Curriculum Vitae (Jennifer A. Doudna)" (PDF). Lawrence Berkeley National Laboratory. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2017. 
  6. ^ Jinek, M.; Chilynksi, K.; Fonfara, I.,; Hauer, M.,; Doudna, J.,; Charpentier, E., (17 Ağustos 2012). "A programmable dual-RNA-guided DNA endonuclease in adaptive bacterial immunity". Science. 337 (6069). ss. 816-821. Bibcode:2012Sci...337..816J. doi:10.1126/science.1225829. PMID 22745249. 
  7. ^ Barrangou, R.; Doudna, J., (8 Eylül 2016). "Applications of CRISPR technologies in research and beyond". Nature Biotechnology. 34 (9). ss. 933-941. doi:10.1038/nbt.3659. PMID 27606440. 
  8. ^ "UC Berkeley's Jennifer Doudna wins 2020 Nobel Prize in Chemistry". University of California, Berkeley. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020. 
  9. ^ Langelier, Julie (5 Eylül 2018). "Jennifer Doudna Opens Laboratory at the Gladstone Institutes". Gladstone Institutes (İngilizce). 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  10. ^ "Interview with Jennifer Doudna (recorded in 2004)". National Academy of Sciences. 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2017. 
  11. ^ a b Marino, M. (2004). "Biography of Jennifer A. Doudna". Proceedings of the National Academy of Sciences. 101 (49): 16987-9. Bibcode:2004PNAS..10116987M. doi:10.1073/pnas.0408147101. PMC 535403 $2. PMID 15574498. 
  12. ^ Jennifer Doudna yayımları Scopus bibliyografik veritabanı tarafından indekslenmiştir (abonelik gereklidir)
  13. ^ Jennifer Doudna, Google Akademik tarafından dizinlenen yayınlar Bunu Vikiveri'de düzenleyin
  14. ^ "Alan T. Waterman Award Recipients, 1976 – present". National Science Foundation. 13 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2017. 
  15. ^ "2015 Genetics Prize: Jennifer Doudna". The Gruber Foundation. 5 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2017. 
  16. ^ "Jennifer Doudna". Canada Gairdner Foundation. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2017. 
  17. ^ King, Mary-Claire. "Time 100 Most Influential People: Emmanuelle Charpentier & Jennifer Doudna 9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Time. April 16. 2015. Web. 25 Dec. 2016.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Biyoteknoloji</span> Yararlı ürünler geliştirmek veya yapmak için canlı sistemlerin ve organizmaların kullanılması

Biyoteknoloji; hücre ve doku biyolojisi kültürü, moleküler biyoloji, mikrobiyoloji, genetik, fizyoloji ve biyokimya gibi doğa bilimlerinin yanı sıra makine mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği gibi mühendislik dallarından yararlanarak, DNA teknolojisiyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek, özel bir kullanıma yönelik ürünleri oluşturmak ya da dönüştürmek için biyolojik sistemleri, canlı organizmaları ya da türevlerini kullanan uygulamaların tümüne verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından her yıl fizyoloji ya da tıp alanında çeşitli konularda alanlarındaki olağanüstü katkıları için bilim insanları ve doktorlara verilen ödül. Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; 1901 yılından itibaren bilim insanlarına alanlarında seçkin katkıları için verilmeye başlanan, kimya, fizik, edebiyat ve barış alanları ile birlikte beş Nobel Ödülü'nden birisidir. Nobel'in vasiyeti gereği ödül Nobel Vakfı tarafından yönetilir ve İsveç Karolinska Enstitüsü tarafından seçilen bir yönetici sekreter ve beş üyeden oluşan bir komite tarafından verilir. Çoğu zaman Nobel Tıp Ödülü olarak anılmasına rağmen Nobel vasiyetinde özellikle "fizyoloji veya tıp" olarak belirtmiştir. Bu sayede ödül daha geniş bir alanda verilebilmektedir. İlk Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü 1901 yılında Alman bilim insanı Emil Adolf von Behring'e verildi. Her ödül sahibine, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen para ödülleri verilir. 1901 yılında Emil Adolf von Behring 150.782 İsveç kronu ki bu 2008 yılı Aralık ayında 7.731.004 İsveç kronuna eşittir, para ödülü aldı. 2008 yılında ise Harald zur Hausen, Françoise Barré-Sinoussi ve Luc Montagnier 10.000.000 kron para ödülünü paylaştılar. Ödül, Stockholm'de Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık'ta bir ödül töreniyle verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Kimya Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Kimya Ödülü, Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, kendisinin ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Stockholm'de gerçekleştirilen Nobel Ödülleri töreninde, kimyanın çeşitli alanlarında faaliyet gösteren kişilere verilir. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinin belirlediği beş akademi üyesinin oluşturduğu bir komite tarafından seçilen kazanan kişiler, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth Blackburn</span> Avustralyalı-Amerikalı araştırmacı

Elizabeth Helen Blackburn Avustralya doğumlu Amerikalı moleküler biyolog. Kromozomların uç kısımlarında bulunan ve kromozomları koruyan telomer isimli yapılarla ilgili çalışmalarıyla bilinir. Telomer yapımında etkin telomeraz enziminin kaşifleri arasındadır. Bu çalışmalarından dolayı 2009 yılında Carol W. Greider ve Jack W. Szostak ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı. Tıbbi etik üzerine de çalışmaları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Sidney Altman</span>

Sidney Altman, Kanadalı-Amerikalı biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">CRISPR</span> Gen Değişimleri veya Yapay Gen Aktarımı

CRISPR, DNA dizilimleri kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Richard Henderson</span> İngiliz biyokimyacı, moleküler biyolog

Richard Henderson, İskoç moleküler biyolog ve biyofizikçi, ayrıca biyomolekül, elektron mikroskobunda öncü bilim insanı. Henderson, 2017 yılında Jacques Dubochet ve Joachim Frank ile birlikte Nobel Kimya Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Stanley Whittingham</span>

Michael Stanley Whittingham İngiliz - Amerikalı kimyager. Binghamton Üniversitesi'nde hâlen kimya profesörlüğü ve Malzeme Araştırmaları Enstitüsü ile Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programının yöneticiliğini yapmaktadır. Ayrıca Binghamton'daki Kimyasal Enerji Depolama Merkezi'nin de (NECCES) yöneticiliğini yapmaktadır Akira Yoshino ve John B. Goodenough ile birlikte 2019 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Paul Alivisatos</span> Amerikalı kimyager

Paul Alivisatos, nanoteknolojinin gelişimi ve nanokristallerin üretiminde öncü sayılan, bu konudaki çalışmalarıyla uluslararası alanda kabul görmüş, Amerikalı bir bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Emmanuelle Charpentier</span>

Emmanuelle Marie Charpentier, mikrobiyoloji, genetik ve biyokimya alanlarında çalışan Fransız profesör ve araştırmacıdır. 2015 yılından beri, Almanya, Berlin'deki Max Planck Enfeksiyon Biyolojisi Enstitüsü'nde direktör olarak görev yapmaktadır. 2018'de bağımsız bir araştırma enstitüsü olan Max Planck Patojen Bilimi Birimi'ni kurdu. 2020'de Charpentier ve Jennifer Doudna, "genom düzenlemede bir yöntemin geliştirilmesi nedeniyle" Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Genzel</span> Alman gökbilimci

Reinhard Genzel Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik'de yönetici, LMU'da profesör ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley' de emeritus profesör olan bir Alman astrofizikçi. Andrea Ghez ve Roger Penrose ile paylaştığı " galaksimizin merkezinde süper kütleli kompakt bir nesnenin keşfi için" 2020 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">James P. Allison</span>

James Patrick Allison, Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi'nde immünoloji profesörü ve başkanı ve immünoterapi platformunun yönetici direktörü olan Amerikalı bir immünolog ve Nobel ödüllü bilim insanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Peter J. Ratcliffe</span>

Sir Peter John Ratcliffe, FRS, FMedSci ,İngiliz nefrolog ve Nobel ödüllü bilim insanıdır. Oxford'daki John Radcliffe Hastanesi'nde klinisyen ve 2004'ten 2016'ya kadar Oxford Üniversitesi'nde Nuffield Klinik Tıp Bölümü Profesörü ve Klinik Tıp Bölümü başkanı olarak çalıştı. 2004'ten beri Oxford Magdalen College'ın bir üyesidir. 2016 yılında Francis Crick Enstitüsü'nde Klinik Araştırma Direktörü oldu. Oxford'da Ludwig Kanser Araştırmaları Enstitüsü üyesi ve Oxford Üniversitesi Hedef Keşif Enstitüsü Direktörü olarak görevini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Gregg L. Semenza</span>

Gregg Leonard Semenza, Johns Hopkins Tıp Fakültesi'nde bir Çocuk Doktoru ve Genetik Tıp Profesörüdür. Hücre Mühendisliği Enstitüsü'nde vasküler program direktörü olarak görev yapmaktadır. Albert Lasker Temel Tıbbi Araştırma Ödülü'nü 2016'da aldı. Kanser hücrelerinin oksijen açısından fakir ortamlara uyum sağlamasına izin veren HIF-1'i keşfiyle tanınıyor. William Kaelin Jr. ve Peter J. Ratcliffe ile "hücrelerin oksijen varlığını nasıl algıladığı ve buna uyum sağladığına dair keşifler" için 2019 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü paylaştı.

Michael Warren Young Amerikalı biyolog ve genetikçi. Otuz yılı aşkın süredir Drosophila melanogaster de genetik olarak kontrol edilen uyku ve uyanıklık modellerini araştırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">He Jiankui</span>

He Jiankui, Çinli biyofizikçidir. Çin'in Shenzhen şehrinde bulunan Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin Biyoloji bölümünde doçent olarak görev yapmıştır.

2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">David Julius</span> Amerikalı bilim insanı

David Julius, Amerikalı fizyolog ve bilim insanı. Kapsaisin, mentol ve sıcaklığı saptayan TRPV1 ve TRPM8 reseptörlerinin karakterizasyonu dahil, ağrı hissi ve ısının moleküler mekanizmaları üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi'nde profesör olarak ders veren Julius, Artem Pataputyan ile birlikte "ısı ve temas reseptörlerinin keşfi" nedeniyle 2021 Nobel Tıp Ödülü'ne layık görüldü.

Carl Sagan Bilimi Popülerleştirme Ödülü, Wonderfest tarafından merhum bilim insanı Carl Sagan adına verilen bir ödüldür. "Kamuoyunun bilimin anlaşılmasına ve takdir edilmesine güçlü bir şekilde katkıda bulunan bilim insanlarına verilen ödüldür."

<span class="mw-page-title-main">Carolyn R. Bertozzi</span> Amerikalı kimyager

Carolyn Ruth Bertozzi, Amerikalı kimyager. Hem kimya hem de biyolojiyi kapsayan geniş kapsamlı çalışmaları ile tanınmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.