İçeriğe atla

Jefferson Davis

Jefferson Davis
Birleşik Konfedere Devletleri Başkanı
Görev süresi
18 Şubat 1861 - 5 Mayıs 1865
Başkan YardımcısıAlexander H. Stephens
Yerine geldiğiMakam oluşturuldu
Yerine gelenMakam kaldırıldı
Amerika Birleşik Devletleri Mississippi Senatörü
Görev süresi
4 Mart 1857 - 21 Ocak 1861
Yerine geldiğiStephen Adams
Yerine gelen(Amerikan İç Savaşı başladı)
Birleşik Devletler Savaş Sekreteri
Görev süresi
7 Mart 1853 - 4 Mart 1857
BaşkanFranklin Pierce
Yerine geldiğiCharles Magill Conrad
Yerine gelenJohn B. Floyd
Kişisel bilgiler
Doğum 03 Haziran 1808(1808-06-03)
Fairview, Kentucky, ABD
Ölüm 06 Aralık 1889 (81 yaşında)
New Orleans, Louisiana, ABD
Partisi Demokrat Parti
Evlilik(ler)
Sarah Knox Taylor (e. 1835–1835)

Varina Howell (e. 1845–1889)
Bitirdiği okul ABD Askeri Akademisi
Mesleği Politikacı ve asker
İmzası
Askerî hizmeti
Çatışma/savaşları Kızılderili Savaşları
Meksika-Amerika Savaşı
Amerikan İç Savaşı

Jefferson Finis Davis (3 Haziran 1808 – 6 Aralık 1889), 1861-1865 yılları arasındaki Amerikan İç Savaşı sırasında Güney eyaletlerinin kurduğu Amerika Konfedere Devletleri'nin başkanı.[1] Savaştan sonra iki yıl tutuklu kalmış ve vatana ihanetle suçlanmış, ama hiçbir zaman mahkeme önüne çıkarılamamıştır.[2]

İlk dönemi

Amerikan Bağımsızlık Savaşı'na katılmış, Gal kökenli bir çiftçi olan Samuel Emory Davis'in 10 çocuğunun en küçüğüdür. Üç yaşındayken ailesi Woodwille (Mississippi) yakınlarındaki Rosemont plantasyonuna yerleşti. Yedi yaşına geldiğinde, üç yıllığına Kentucky'deki Dominiken erkek okuluna gönderildi. Transylvania College'ı bitirdikten sonra ABD Askeri Akademisi'nde dört yıl eğitim gördü ve 1828'de mezun oldu.

Teğmen rütbesiyle Wisconsin bölgesinde görev yaptıktan sonra, o zaman albay rütbesinde olan geleceğin başkanı Zachary Taylor'un komutasında yerli önder Kara Şahin'e karşı girişilen savaşa katıldı. 1835'te Taylor'un kızı Sarah Knox'la evlendi.

İlk eşi, Sarah Knox Taylor

1845'te ABD Kongresi'ne seçildi. Aynı yıl Natchez'lı soylu bir ailenin kızı olan, kendisinden 18 yaş küçük Varina Howell'la evlendi. Meksika Savaşı'na (1846-1848) katılmak için Kongre üyeliğinden ayrıldı. Avrupa basınında bile övgülere yol açan taktiklerle Buena Vista Çarpışması'nı (1847) kazanınca, ulusal kahraman olarak görülmeye başlandı. Ciddi bir yara aldığı için savaştan döndüğünde Senatoya girdi ve kısa sürede Askeri İşler Komitesi başkanlığına yükseldi. 1853'te Başkan Franklin Pierce tarafından savaş bakanlığına getirildi. Bu görevi sırasında ordudaki asker sayısını artırdı, ülkenin kıyı savunmasını güçlendirdi ve Büyük Okyanusa uzanması planlanan demiryolu hatlarına ilişkin üç çalışmayı yönetti.

Kuzey-Güney çekişmesinin giderek arttığı dönemde, taraflar arasında anlaşma sağlanabilmesi için çalıştı. Aralık 1860'ta Güney Karolina Birlik'ten ayrıldığında, Anayasa'nın eyaletlere topluluktan ayrılma hakkı tanıdığına inanmasına karşın, ayrılmaya karşı çıktı. Yeni seçilen başkan Abraham Lincoln'ın Güney'e baskı uygulayacağına ve bunun da bir felaket doğuracağına inananlar arasında Davis de bulunuyordu.

Konfederasyon başkanı

Mississippi'nin de birlikten ayrılmasından 12 gün sonra, Senatoda etkileyici bir veda konuşması yaparak Güney ve Kuzey arasında barışın sağlanması dileğinde bulundu.[3] Alabama eyaletinin Montgomery kentinde toplanan Güney Eyaletleri Kongresi kendisini geçici başkan seçtiğinde, Brierfield'deki çiftliğine henüz yeni dönmüştü. 18 Şubat 1861'de görevine başlayan Davis'in ilk işi, silahlı çatışmanın önlenebilmesi amacıyla Washington'a bir barış heyeti göndermek oldu. Ama Lincoln, Davis'in temsilcileriyle görüşmeyi reddetti ve Sumter Kalesi'ni kurtarmak amacıyla Charleston'a savaş gemileri yollamak üzere gizlice hazırlıklara başladı. Lincoln'ın 75 bin gönüllüyü göreve çağırması üzerine, aralarında Virginia'nın da bulunduğu dört eyalet daha Birlik'ten ayrıldı.

Davis, önemli sorunlarla karşı karşıya kaldı. Konfederasyon'un ilk başkanı olarak, bir savaşın ortasında yepyeni bir ulusu biçimlendirmek zorundaydı. Daha da önemlisi, pamuk ve cesaret dışında kaynakları sınırlı, Kuzey'in yalnızca dörtte biri kadar beyaz nüfusa ve gene Kuzey'deki sanayinin küçük bir yüzdesine sahip, baruthanesi, donanması ve tersanesi bulunmayan tarım ağırlıklı Güney, bir istilaya karşı koyacak durumda değildi. Davis, hem silah ve cephane alımı, hem Konfederasyon'un Fransa ve İngiltere tarafından tanınmasını sağlamak amacıyla Avrupa'ya temsilciler yolladı.

Konfederasyon'un başkenti Haziran 1861'de Montgomery'den Virginia'nın Richmond kentine taşındı. 21 Temmuz'da saldırıya geçen Federal ordu Manassas'ta (Virginia) yenilgiye uğratıldı ve düzensiz biçimde Potomac'a çekilmek zorunda kaldı.

Davis'in karşı karşıya kaldığı sayısız sorunlar arasında sürekli olay çıkaran Kongre, hoşnutsuz bir başkan yardımcısı, askere alma yasasına karşı çıkan iki vali ve muhalif gazeteler de bulunuyordu. Askeri yenilgilere, giderilmeyen gerginliklere, insan gücü ve donanım alanındaki korkunç yetersizliklere ve hızla artan enflasyona karşın Davis, kendisiyle aynı görüşteki General Robert E. Lee ile birlikte, savaşı sürdürme konusundaki kararlılığını yitirmedi.

Yakalanışı ve tutukluluğu

General Lee kendisinin onayını almadan Kuzey'e teslim olduğunda, Davis öteki hükûmet üyeleriyle birlikte güneye doğru çekilmeye başladı. Mississippi Irmağını geçerek Kuzey'le daha uygun barış koşulları sağlanıncaya kadar mücadeleyi buradan sürdürmeyi amaçlıyordu. Ama, 10 Mayıs 1865'te güneş doğarken Irwinville (Georgia) yakınlarında Kuzeyliler tarafından yakalandı. Virginia'da Monroe Kalesi çevresindeki hendekte rutubetli bir kazamata konulan Davis'e pranga vuruldu. Duruma tepki gösteren Kuzey kamuoyunun çabalarıyla daha sağlıklı koşullara sahip bir yere alınmakla beraber, Davis'in tutukluluğu iki yıl daha sürdü. Sonunda Mayıs 1867'de kefaletle serbest bırakıldı ve bozulan sağlığını düzeltebilmek amacıyla Kanada'ya gitti. Bazı seçkin Kuzeyli avukatlar Davis'in bir an önce açılmasını istediği vatana ihanet davasında onu ücretsiz savunmayı önerdiler. Ama, hükûmet davayı hiçbir zaman başlatmadı. Pek çok kişi hükûmetin, bu davanın Anayasa'nın eyaletlere Birlik'ten ayrılma hakkını tanıdığını ortaya çıkaracağından korktuğuna inanıyordu. Sonunda dava 25 Aralık 1868'de düştü.

Davis sağlığını yeniden kazanmak ve bir İngiliz şirketinde temsilcilik bulmak amacıyla Avrupa'ya beş gezi yaptı. ABD'de ise kendisine Güney'deki üç yüksekokulun başkanlığı önerildi. Ama bu görevler karşılığında alacağı ücretler eşinin ve dört çocuğunun geçimini sağlamaya yetmediğinden bu önerileri kabul etmedi. Birkaç yıl Memphis'teki bir sigorta şirketinin başkanlığını yaptı. 1877'de, bir hayranının kendisine sağladığı, Biloxi yakınlarında, Meksika Körfezi'ne bakan küçük bir malikane olan Beauvoir'a çekildi; Rise and Fall of the Confederate Government 'ı (Konfederasyon Hükûmetinin Yükselişi ve Düşüşü) burada yazdı. Yeniden Senatoya girmesine yönelik ısrarlara karşın, yanlış bir iş yapmış olduğuna hiçbir zaman inanmadığından af talebinde bulunmayı reddetti ve böylece yurttaşlık hakkını da bir daha elde edemedi. Ama Güney'in herkesçe benimsenmiş önderi olarak kaldı.

Demokrasi ilkelerine sıkı sıkıya bağlı olan Davis, iyiliksever bir aristokrat kişiliği taşıyordu. Bir ölçüde diplomat olmakla birlikte, bir politikacının esnekliğini taşımıyordu. Davis bronşlarında oluşan bir hastalıktan ötürü New Orleans'ta öldü. Geçici mezarına konulması sırasında o güne değin Güney'de görülmemiş büyüklükte bir tören düzenlendi. 31 Mayıs 1893'te Richmond'daki Hollywood mezarlığına taşındı. 2020 yılındaki George Floyd protestoları sırasında protestocular tarafından heykelleri tahrip edildi.

Kaynakça

  1. ^ Johnson, Paul (1997). A History of the American People. New York, New York: HarperCollins. s. 452. ISBN 0-06-016836-6. 
  2. ^ Wiley, Bell I. (1 Ocak 1967). "Jefferson Davis: An Appraisal". Civil War Times Illustrated. 6 (1): 4-17. 
  3. ^ Strawbridge, Wilm K. (11 Aralık 2007). "A Monument Better Than Marble: Jefferson Davis and the New South". Journal of Mississippi History. 69 (4): 325-47. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">James Monroe</span> 5. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1817–1825)

James Monroe, Amerikalı diplomat ve siyasetçi. Demokratik-Cumhuriyetçi Parti'den, 5. ABD başkanı seçilmiştir. 1817 - 1825 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Monroe doktrini ile tanınır. 'Amerika Amerikalılarındır' deyişi ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Jefferson</span> 3. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1801–1809)

Thomas Jefferson, Amerika Birleşik Devletleri'nin üçüncü başkanı. 1801-1809 tarihleri arasında başkanlık görevini sürdürdü. Eski Virginia valisidir. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'nin asıl yazarı olması ve ABD'deki Cumhuriyetçilik akımının ideallerini savunması ve yayması nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucu babaları arasında en etkili olanlarından biri olarak kabul edilir. Jefferson, Amerika'yı hep Cumhuriyetçiliği savunan ve İngiliz İmparatorluğu'nun emperyalizmine karşı gelen büyük bir Özgürlük İmparatorluğu'nun ardındaki güç olarak tahayyül etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Robert E. Lee</span> Amerikalı general (1807 – 1870)

Robert Edward Lee, Amerikan İç Savaşı sırasında (1861-1865) Konfederasyon Ordusunun komutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Virginia, ABD'nin Atlas Okyanusu sahilindeki bir eyaletidir. Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri arasında 8,5 milyon kişiyle nüfus açısından 12., yüzölçümü açısından 35. sıradadır. Washington'a yakınlığından dolayı stratejik önemi yüksektir. CIA ve Pentagon'a ev sahipliği yapan eyaletin kodu VA'dır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan İç Savaşı</span> ABDde Kuzey ve Güney arasında yaşanan bir iç savaş (1861-1865)

Amerikan İç Savaşı veya genelde Güney eyaletlerinde kullanılan diğer adıyla Eyaletler Arası Savaş, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington'daki yönetimi ile ülkeden ayrılmak isteyen 11 Güney Eyaleti arasında çıkmış dört yıl süren geniş kapsamlı bir iç savaştır. Savaşın temel nedeni, ekonomisi tarıma dayalı güney eyaletlerinde yoğun olarak ucuz işgücü mahiyetinde kullanılan köleliğin ülkenin Kuzey Amerika'nın batı bölgelerine doğru genişlemesi nedeniyle tartışılmaya başlanması ve sanayileşmiş kuzey bölgelerinde uygulandığı gibi tüm ülkede yasaklanıp yasaklanmayacağı konusundaki anlaşmazlıktı.

<span class="mw-page-title-main">Abraham Lincoln</span> 16. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1861–1865)

Abraham Lincoln, Amerikalı siyasetçi, hukukçu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanıdır. 1861'den suikasta uğrayıp öldüğü yıl olan 1865'e kadar görev yapan Lincoln, döneminde çıkan Amerikan İç Savaşı'nda Amerikan ulusunu anayasal bir birlik olarak savunmak için Birleşik Devletler birliğini yönetti, savaşı kazandı. Dört yıllık başkanlık sürecinde köleliği ortadan kaldırmayı ve ABD ekonomisini modernleştirmeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Franklin Pierce</span> 14. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1853–1857)

Franklin Pierce, Amerikalı siyasetçi. 14. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1853-1857). Pierce, kölelik karşıtı hareketi ülkenin temel birliğine ve beraberliğine karşı asli bir tehlike olarak gören kuzeyli bir Demokrat Partiliydi. Kansas-Nebraska Kanunu'nu desteklemesi ve Kaçak Köle Kanunu'nu yürürlüğe sokması gibi bölücü politikaları sonucunda Güney eyaletlerinin ayrılığına imkân sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Konfedere Devletleri</span> 1861den 1865e kadar Kuzey Amerikadaki fiili federal cumhuriyet

Amerika Konfedere Devletleri, Amerika Birleşik Devletleri'nden ayrıldığını ilan eden 11 güney eyaletinin 1861'den 1865'e kadar oluşturduğu devlet. Amerikan İç Savaşı Amerika Konfedere Devletleri ve Amerika Birleşik Devletleri arasında olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri tarihi</span> Amerika kıtasının keşfiyle başlayan tarihi olaylar

Amerika Birleşik Devletleri tarihi veya kısaca Birleşik Devletler tarihi, Amerika Birleşik Devletleri'nin kurulduğu Kuzey Amerika topraklarının üzerinde, tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan geçmişi. Amerika'nın 15. yüzyılın sonlarında Kristof Kolomb tarafından keşfedilmesinden önce bu topraklarda yüzyıllardır sadece Kızılderililer yaşamaktaydı. Keşiften sonra başta İspanya, Fransa ve Büyük Britanya olmak üzere aralarında Hollanda, İsveç ve Portekiz'in de dahil olduğu birçok Avrupa ülkesi buralarda sömürgeler kurdular. Bu sömürgeler arasında Britanya'ya ait On Üç Koloni de vardı. Günümüzdeki ABD 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu'na ait bu sömürgelerin bağımsızlıklarını kazanması sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Radikal Cumhuriyetçiler</span>

Radikal Cumhuriyetçiler, 1854-1877 yılları arasında ABD'deki Cumhuriyetçi Parti içindeki bir gruptur. Özellikle 1865 yılında sona eren Amerikan İç Savaşı'nın ardından eski Amerika Konfedere Devletleriʼne bağlı eyaletlerde yürütülen yeniden yapılanma sırasında iktidardaydılar.

<span class="mw-page-title-main">Richmond, Virginia</span>

Richmond, ABD'nin Virginia eyaletinin başkenti. Richmond, hiçbir "kontluk" idaresine bağlı olmadan doğrudan doğruya "bağımsız şehir" statüsüne haizdir.

<span class="mw-page-title-main">Fort Sumter Muharebesi</span>

Fort Sumter Muharebesi, Birlik karşıtlarının, Güney Karolina'da Charleston yakınlarındaki Fort Sumter'ı bombalaması ve bölgeyi teslim alması, Amerikan İç Savaşı'nın başlamasıyla sonuçlanan muharebedir. Yedi Güney eyaletinin birlikten ayrılma bildirimlerini takiben bu eyaletler Güney Karolina'daki Birlik Ordusu'nun Charleston Harbor tesislerini terk etmesini talep etti. 26 Aralık 1860 tarihinde Binbaşı Robert Anderson, gizlice Fort Sumter girişinde önemli bir kale olan Sullivan Adası'nı ele geçirdi. 9 Ocak 1861 tarihinde kıyıya yapılacak saldırıyı engellemek amacıyla ABD Başkanı James Buchanan'ın adaya batarya ikmali girişimi başarısız oldu. Daha sonra Güney Karolina yetkilileri Fort Sumter hariç, Charleston bölgesindeki Federal yönetimi devirdi.

<span class="mw-page-title-main">Wilson's Creek Muharebesi</span>

Wilson's Creek Muharebesi veya Oak Hills Muharebesi, Amerikan İç Savaşı'nda Trans-Mississippi Cephesi'ndeki ilk büyük muharebedir. 10 Ağustos 1861 tarihinde Batı Birlik kuvvetleri ile Missouri Eyalet Muhafızları arasında gerçekleşti. Sonuç olarak Birinci Bull Run Muharebesi'ne benzetildiği için "Batı'nın Bull Run'u" olarak tabir edilir.

<span class="mw-page-title-main">Forts Jackson ve St. Philip Muharebesi</span>

Forts Jackson ve St. Philip Muharebesi Amerikan İç Savaşı'nda New Orleans hakimiyeti açısından belirleyici savaş oldu. Şehrin güneyindeki Mississippi Nehri üzerinde iki Konfederasyon kalesi Birlik Donanması tarafından saldırıya uğradı. Farragut Konfederasyon en büyük şehri New Orleans'a nehrin güneyinden saldırdı. Şehir zaten kuzeyden saldırı tehdidi altındaydı. Birlik Başkanı Abraham Lincoln, Kuzeyden basıncı azaltmadan güneyden saldırı hareketi için ortak Ordu-Donanma harekâtı emri verdi. Birlik Ordusu, Siyasi General Benjamin F. Butler komutasında 18.000 askerle; Donanma ise David G. Farragut komutasındaki Batı Körfezi Abluka Filosu'nun büyük bir kısmıyla bu harekâta katıldı. Böylece David Dixon Porter komutası altındaki destek filosu güçlendirilmiş oldu.

<span class="mw-page-title-main">John C. Breckinridge</span> Amerikalı siyasetçi

John C. Breckinridge, Amerikan hukukçu, politikacı ve asker. Kentucky Eyaletini Kongrenin iki kolunda da temsil etti ve Amerika Birleşik Devletlerinin 14. ve en genç başkan yardımcısı oldu. 1857'den 1861'e kadar başkan yardımcılığı görevi yapmış ve 36 yaşında göreve başlamıştır. Demokrat Parti üyesiydi ve Amerikan iç savaşının patlak vermesi sırasında Amerikan Senatosu'nda görev yaptı, ancak Konfedere Devletler Ordusuna katıldıktan sonra sınır dışı edildi. 1865'te Konfederasyon Savaş Sekreteri olarak atandı.

<span class="mw-page-title-main">Birlik Ordusu</span>

Birlik Ordusu, Amerikan İç Savaşı sırasında birlikten yana olan devletlerin silahlı kuvvetleridir. Birlikten ayrılmaya çalışan devletlerin kurduğu Konfedere Devletler Ordusuna karşı mücadele vermiş ve zafer kazanmıştır. Zaferin ardından Amerika Birleşik Devletleri Ordusu olarak tüm ülkenin silahlı birlikleri olarak görev yapmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Konfedere Devletler Ordusu</span>

Amerika Konfedere Devletleri Ordusu, Amerika Konfedere Devletleri'ni askeri açıdan her türlü saldırıya karşı korumayı amaçlayan ve Amerika Birleşik Devletleri'ne karşı kurulmuş olan askeri örgüttür. Amerika Konfedere Devletleri'nin Amerikan İç Savaşı'ndaki (1861-1865) yenilgisinden sonra dağıtılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Matthew Fontaine Maury</span> Amerikalı deniz subayı (1807 – 1873)

Matthew Fontaine Maury Amerikalı astronom, deniz subayı, tarihçi, oşinograf, meteorolog, haritacı, yazar, jeolog ve eğitimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Newton Knight</span>

Newton Knight, Amerikalı çiftçi, asker ve İç Savaş sırasında Mississippi'de yaşayan Güneyli bir Birlik taraftarıydı.

Konfederasyon Dönemi, 1780'lerde Amerikan Devrimi'nden sonra ve Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın onaylanmasından önceki Amerika Birleşik Devletleri tarihinin dönemiydi. 1781'de Amerika Birleşik Devletleri Konfederasyon Maddelerini'nin onaylanmasının ardından Amerikan Devrim Savaşı'ndaki İngiliz ve Amerikan güçleri arasındaki son büyük kara savaşı olan Yorktown Savaşı'nda galip geldi. Amerika'nın bağımsızlığı, 1783 Paris Antlaşması'nın imzalanmasıyla doğrulandı. Acemi Amerika Birleşik Devletleri, birçoğu güçlü bir ulusal hükûmet ve birleşik siyasi kültür eksikliğinden kaynaklanan çeşitli zorluklarla karşı karşıya kaldı. Dönem, yeni, daha güçlü bir ulusal hükûmet kuran Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın onaylanmasının ardından 1789'da sona erdi. Bağımsızlığın ilanından sonra aylar boyunca bir takım gerilemelerle karşılaşan Amerikalıların sebatlı davranışları sonuçta onlara başarı getirdi. Ağustos 1776'da New York'un Long Island bölgesinde yer alan çatışmada zor durumda kalan Washington, başarılı bir geri çekilme harekâtı gerçekleştirdi ve birliklerini küçük sandallar içinde Brooklyn'den Manhattan kıyılarına geçirdi. İngiliz Generali William Howe iki kez tereddüt etti ve Amerikalıların kaçmalarına izin verdi. Howe, buna karşılık, Kasım ayında, Manhattan Adası'ndaki Washington Kalesi'ni ele geçirdi. New York kenti savaşın sonuna kadar İngilizlerin elinde kaldı.