Jeff Sarwer

Jeffrey William Sarwer, 14 Mayıs 1978 yılında Kingston, Ontario, Kanada’da dünyaya gelmiştir. Hem Kanada’da hem de Finlandiya’da vatandaşlığı olan Sarwer, çocukluğundan beri satranca ilgi duymuştur. Yeteneğinin küçük yaşta fark edilmesinden beri, kariyeri gün geçtikçe güçlenmeye devam etti. Kendini bir satranç dahisi olarak tanıtan Sarwer, birçok TV programında ve makalede yüz gösterdi.

Sarwer, ilk şampiyonluğunu, 1986 yılında Kanada’yı temsilen katıldığı Porto Riko’da düzenlenen 10 Yaş Altı Dünya Gençler Şampiyonası’nda aldı. Henüz 8 yaşında olmasına rağmen birçok ustanın ilgisini çekmeyi başardı. Hatta kimisi Sarwer’in oyunculuğunu, büyük satranç ustası Bobby Fischer’a benzetiyordu. Tıpkı Fischer gibi küçük yaşta satrançta uzmanlaşan bir oyuncu olduğu için, Jeff sürekli olarak onunla karşılaştırılıyordu. Hatta, Amerikan Satranç Vakfı başkanı Allen Kaufman, Jeff’in Fischer’dan daha yetenekli olduğunu bile savundu.

Sarwer, Fin bir anne ve Kanadalı bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi. Satranç oyununa dair hiçbir bilgisi yokken, ilk kez 4 yaşında kız kardeşi Julia vasıtasıyla bu oyunla tanıştı. Oyuna dair her şeyi ilk kez kız kardeşinden öğrenen Sarwer, adeta oyuna karşı bir bağımlılık geliştirdi. İkisi birlikte günlerce ve haftalarca pratik yaptılar.^[1]

Bir süre sonra, iki kardeş, reşit olmamalarına rağmen Manhattan Satranç Kulübü’ne gizlice girip oynamaya başladılar. Kulübün başkanı, bu ikilinin yeteneklerini fark ettikten sonra onlara üyelik vermeye karar verdi. Burada bir süre satranç oynamaya devam eden Sarwer, gün geçtikçe daha da ustalaşıyor ve 40 kişiyle aynı anda oynayarak ilgi çekiyordu. Daha sonra Sarwer, 1986 yılında 10 Yaş Altı Dünya Gençler Şampiyonası’nı kazanarak adını duyurmaya başladı. Onu bu turnuvaya sokan ünlü isim Edmar Mednis’ti.

Büyük şampiyonluğundan sonra Sarwer, medyaca tanınmaya başladı. Kız kardeşiyle birlikte TV programlarına, bir belgesele ve birçok röportaja katıldılar. İki kardeşin aile yapısı pek de iç açıcı değildi. Sarwer kardeşlerin babası çok da övülecek bir adam değildi ve sürekli olarak kanunla başı dertteydi. Hatta bir noktada çocuklarına şiddet uyguladığı iddiasıyla suçlandı. Çocuklar, ailesinden alınıp koruyucu bir aileye verildi. Ancak daha sonra çocuklar bu koruyucu ailelerinden kaçarak babalarının yanına döndüler.

Yasal olarak babalarının yanlarında kalmalarına izin verilmeyen çocuklar, ailecek Avrupa’ya taşındılar. Bu, Jeff’in satranç kariyerinde negatif bir dönüm noktası oldu ve başarıyla geçebilecek birçok yılını heba etti. Yasadışı bir şekilde Avrupa’ya gittikleri için adını duyurmaması gerekiyordu bu yüzden sahte bir ad olan Ray Philips’i kullanarak gizlice satranç oynamaya devam etti. Bu kayboluş onun başarı yoluna taş koymuş oldu. Gerçek adıyla 2007 yılında Malbork’ta oynama şansı elde etti ama bu eski ününü geri kazanmasına yeterli olmadı.

Daha sonra Jeff babasıyla olan bağlarını kopararak Gdańsk’a yerleşti ve hayatına orada devam etmeye karar verdi. Hala satrança olan ilgisi devam ediyor ve büyük bir usta olma planlarını sürdürüyor.

Uzun bir süre ortalıkta görünmemesinden dolayı çoğu kişi Sarwer’in adını bile hatırlamıyordu ve onu bir daha satranç sahnesinde görmeyi ummuyordu. 2007’nin Eylül ayında Malbork’ta oynamak adına tekrardan gün yüzüne çıktı ama eski formu yoktu. Katıldığı turnuvada dört adet büyük usta vardı ve toplamda 86 oyuncu bulunuyordu. Profesyonel satrançtan uzun bir süre uzak kaldığı için bu turnuvada sadece üçüncü olabildi. Aktif bir satranç hayatı olmamasına rağmen üçüncü olduğu için çoğu kişi onun performansını büyük bir başarı olarak gördü.

Searching for Bobby Fischer, yani Türkçe adıyla Masum Hamleler, bir çocuğun satrançla olan hayat hikâyesini konu alıyor. 1993 yılında yayınlanan ve yedi yaşındaki küçük bir satranç oyuncusunu anlatan bu film, ünlü Joshua Waitzkin’ın hayatını anlatıyor. Filmde Sarwer’ın hayatı da yer alıyor ancak gerçek bundan çok uzak. Belirtilenin aksine, bu filmin senaryosunda, Sarwer’in karakteri Jonathan Poe olarak canlandırılıyor.^[2]

Sarwer ya da filmdeki adıyla Jonathan Poe, filmin sonunda ana karakter olan Josh ile oynar. Rekabetin doruklarda olduğu bu kapışmada, Josh, Poe’ya beraberlik teklif eder. Ancak Poe bu teklifi reddeder ve oynamaya devam etmek ister. Filmin sonunda Poe kaybeder ve ana karakter Josh şampiyon olur. Bu olay filmde bu şekilde gösterilse de, gerçek bundan çok farklıdır. Gerçek hayatta da Poe yani Sarwer beraberlik teklifini reddeder ancak bu onun mağlubiyetiyle sonlanmaz. Maç berabere sonlanır ve iki taraf da kazanamaz.

Ancak, Waitzkin, yani filmin esinlenildiği çocuk, yarışma boyunca daha zorlu rakiplere oynadığına karar verildiği için şampiyon olur. Bu da Waitzkin’in Sarwer’a karşı kazanarak değil, dolaylı yoldan birinci olduğu anlamına gelmektedir.

2010’da Jeff Sarwer, Chess Life Online’a satranç hayatını ve son turnuvasındaki deneyimlerini paylaştı. Ayrıca Avrupa’da sürdürdüğü yaşamından da kabaca bahsetti. Bu zamana kadar neden ortalarda görünmediğini ve bunun kariyerini nasıl olumsuz etkilediğini açıkça anlattı. Satrança olan tutkusunun asla bitmeyeceğini ama bunu sadece büyük bir usta olmak için devam ettireceğini söyledi. Ama bunun kolay bir iş olmadığını ve yıllarca pratik gerektiğini de savundu.^[3]

Aynı yıl, BBC World Service’in programı The Interview’da bir radyo röportajı verdi. Sarwer, satranç hayatını etkileyen tüm etkenleri teker teker açık bir şekilde anlattı. Babasının baskıcı ve sağlıksız davranışlarının onu nasıl kötü etkilediğinden de bahsetti. Babasıyla yaşadığı talihsiz olaylar olmasaydı kendisinin büyük bir usta olabileceğini de ekledi. Bunun yanında, Amerika Birleşik Devletler’deki emlakçılık kariyerinden ve 30’lu yaşlarında sürdürdüğü Avrupa poker başarılarından da bahsetti.

Sarwer, 2015 yılında Finlandiya’da düzenlenen VI Shakkinet turnuvasına katıldı Sarwer’in bilinen satranç kariyerine dair son detaylar bunlardan fazlasından ibaret değil.

Yaşadığı talihsizliklerden dolayı satranç hayatında istediği başarıyı yakalayamayan Sarwer, poker adlı oyuna yöneldi. Bu oyunda kendini zamanla ustalaştıran Sarwer, oldukça başarılı bir poker oyuncusu oldu. Aralık 2007’den beri Avrupa Poker Turu’nda oynamaya devam ediyor ve iki kez finali gördü. Sarwer’in dönüm noktası 2009'da Tallinn'deki Avrupa Masters of Poker turnuvasını 37.589 USD kazanarak üçüncü olarak bitirmesidir. 2015 yılında Estonya’daki Tallin Kralları adlı yarışmada da üçüncü oldu ve 18.736 USD kazandı.^[4]

Poker başarısını bir süre boyunca devam ettiren Sarwer, bir duraklama evresine girdi. İstediği yerleşmelere giremedi veya hiç ortalıkta görünmemeye başladı. Poker konusunda oldukça iddialı olmasına rağmen bu duraklık onun kariyerinin zirveye ulaşmasına büyük bir engel oldu. Ancak Sarwer hala poker konusunda istikrarlı ve bu yolculuğuna devam etmeyi planlıyor. Satranç ve pokerin üç yüzünü kendi deneyimleriyle harmanlayarak birçok röportaj verdi ve hala da vermeye devam ediyor. Kendi potansiyelinin farkında olduğu için böyle bir yeteneğin heba edilmesini kesinlikle istemiyor. Birçok hayranı onu tekrardan sahalarda görmeyi umuyor.

1. ^ "The chess games of Jeff Sarwer". www.chessgames.com. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
2. ^ "Masum Hamleler Filmindeki Bu Çocuğu Tanıdınız mı?". Satranç Okulu. 10 Şubat 2014. 8 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
3. ^ "The Legend of Jeff Sarwar". lichess.org. 9 Nisan 2021. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024. 
4. ^ "Jeff Sarwer'ın Tüm Yüzleri". JohnnyBet. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024.