İçeriğe atla

Jeanne d'Arc'ın Tutkusu (film, 1928)

Jeanne d'Arc'ın Tutkusu
La Passion de Jeanne d'Arc
"Jeanne d'Arc'ın Tutkusu" (La Passion de Jeanne d'Arc) filminin Fransa'da basılmış bir sinema afişi
YönetmenCarl Theodor Dreyer
SenaristJoseph Delteil
Carl Theodor Dreyer
OyuncularMaria Falconetti
Antonin Artaud
MüzikOle Schmidt (1982)
Richard Einhorn(1994)
Jesper Kyd (2007)
Görüntü yönetmeniRudolph Maté
KurguMarguerite Beaugé
Carl Theodor Dreyer
StüdyoSociété générale des films
DağıtıcıJanus Films
The Criterion Collection (DVD)
CinsiSinema filmi
TürüDram, tarihi
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1928
Çıkış tarih(ler)i21 Nisan 1928, Danimarka
Nisan 2000 ve 2009, 19. ve 28. İstanbul Film Festivali
Süre110 dakika
82 dakika (DVD)
ÜlkeFransa Fransa
DilSessiz, ara yazıları Fransızca
Devam filmiProcès de Jeanne d'Arc (1962) y. Robert Bresson
Diğer adlarıJeanne d'Arc'ın Tutkusu (Türkiye)
The Passion of Joan of Arc (Amerika Birleşik Devletleri)
La Passione di Giovanna d'Arco (İtalya)
La Pasión de Juana de Arco (İspanya)
Die Passion der Jeanne d'Arc (Almanya)
Die Passion der Jungfrau von Orléans (Almanya)
Johanna von Orléans (Avusturya)

Jeanne d'Arc'ın Tutkusu[1][2] 1928 Fransa yapımı sessiz filmdir. Özgün adı La Passion de Jeanne d'Arc tır. İngilizce konuşulan ülkelerde The Passion of Joan of Arc adı ile gösterime sunulmuştur. Film Nisan 2000'de düzenlenen 28. Uluslararası İstanbul Film Festivali'nde gösterilmiştir.

Carl Theodor Dreyer'in yönettiği son sessiz film olan 'Jeanne d'Arc'ın Tutkusu' Danimarkalı yönetmenin dünya çapında tanınmasını sağlamıştı. İngiliz Film Enstitüsü'nün yayın organı Sight and Sound dergisinin 1952 yılından bu yana 10 yılda bir yaptığı "Tüm zamanların en iyi 10 filmi" derecelendirmesinde 1952, 1972 ve 1992 yıllarında olmak üzere üç kez listeye girmişti.[3][4][5] Dreyer filmin senaryosunu Joseph Delteil'le birlikte yazdığı gibi filmin kurgusuna da katkıda bulunmuştur. Filmin başlıca rollerinde Maria Falconetti ve Antonin Artaud oynamışlardır. Sinema tarihinin en olağanüstü oyunculuklarından birini sergileyen Maria Falconetti üçüncü filmi olan 'Jeanne d'Arc'ın Tutkusu'ndan sonra bir daha film çevirmedi.

Filmin konusu ve biçimi

Filmde İngiltere ve Fransa arasında 14. yüzyılda başlayan Yüz Yıl Savaşları sırasında ülkesi Fransa'ya manevi destek veren hatta orduya katılarak İngilizlere karşı çarpışan Fransız Katolik azizesi Jeanne d'Arc'ın (Türkçede bazen Jan Dark olarak da yazılır) 1431 tarihinde henüz 19 yaşındayken İngilizlere esir düştükten sonra Tanrı ile konuştuğunu ileri sürdüğü için kafirlik suçuyla yargılanması, zindanlarda işkence görmesi ve yakılarak ölüme mahkûm edilmesi anlatılmaktadır. Filmde Jeanne d'Arc'ın bütün hayatı anlatılmaz, sadece yargılanması ve ölüme mahkûm edilmesi gözler önüne serilir. Dreyer olayları neredeyse belgesele yakın bir gerçeklilikle aktarır, zaten film Fransız Millî Müzesi'nde korunan mahkeme kayıtlarına ve tutulan günlüklere dayandırılarak yapılmıştır.

Dreyer yine sinema tarihinde çığır açan bir uygulama ile yakın plan baş çekimlerine ağırlık vermişti. Neredeyse filmin tamamında oyuncuların bütün perdeyi dolduran yüzlerinde görülen gözyaşı, tükürük, cilt lekeleri, göz bebeğinden yansıyan pencere ışığı gibi o yıllar için hiç alışık olunmayan şok edici çok ince ayrıntılar çok çarpıcıdır. Duyguları derinlemesine yansıtan olağanüstü mimikler bu sessiz filmde adeta insan yüzünün insan ruhunun bir aynası olabileceği deyişini doğrular gibidir. İnsan yüzündeki bu ince detayların maskelenebileceğinden korkan Dreyer oyuncuların makyaj yapmalarını yasaklamıştı (Oysa makyaj sessiz sinemanın vazgeçilmez bir ögesiydi).

Bu ayrıntılı yakın planların başarısı bir ölçüde de kısa zaman önce geliştirilmiş olan pankromatik filmlerin çekimlerde kullanılmış olmasına bağlanabilir. Daha önce sinemada kullanılan ortokromatik filmler ışığın bütün dalga boylarını algılayamazken pankromatik filmler görünen ışığın tüm dalga boylarına karşı hassastı. Bu da daha gerçeğe yakın görüntülerin filme aktarılması demekti.

Filmin yapım öyküsü

Filmin de tıpkı konusu gibi çileli bir öyküsü vardır. Çekimleri 1927'de tamamlanan film 1928'de tam gösterime girecekken sansürlendi. Hem İngiltere hem de Fransa'da film bir süre yasaklandı. Sessiz sinema çağında üretilmiş filmlerin çoğu yanıcı ve dayanıksız nitrat bazlı film'lere çekiliyordu. Haliyle aynı tür negatiflere çekilmiş olan 'Jeanne d'Arc'ın Tutkusu' nun orijinal negatifleri de gösterime çıkacağı yıl bir yangın sonucunda yok oldu. Yönetmen Dreyer hemen kurguda atılmış fazla negatifleri bir araya getirerek yeni bir film hazırladı ama bu da yine başka bir yangında yok oldu. Yarım yüzyıl boyunca bu sessiz sinemanın bu büyük klasiği bölük pörçük kopyalarından veya seslendirilmek suretiyle özgün halinden çok uzaklaşmış kopyalarından sinemaseverlerce izlenebildi. Filmin orijinal versiyonu uzun zamandır kayıpken 1981 yılında mucizevi bir şekilde filmin çok iyi durumda ve eksiksiz bir kopyası Oslo, Norveç'te bir akıl hastanesinin dolaplarından birinde bulundu. Danimarka Film Müzesi ve Fransız Sinematek'inin ortak gayretleri ile 1985 yılında yapılan kapsamlı bir restorasyonla orijinaline çok yakın bir film elde edildi. Danimarka dilinde olan ara yazıları da tekrar Fransızcaya çevrilerek yerlerine montajlandı.[6][7]

1999'da The Criterion Collection 62 sırt etiket No'su ile bu restore edilmiş filmi DVD'ye aktardı, bu aktarım sırasında da film tekrar bir dijital restorasyon işlemine tabi tutulmuştur. Filmin bu DVD versiyonu 82 dakikadır (24 fps).

Filmin müziği

Sessiz sinema çağında sessiz çekilen filmlere, gösterinin yapıldığı salonun büyüklüğü ve o şehrin gelişmişliği ile orantılı olarak genelde sinema salonu işletmecisinin tercihi doğrultusunda bazen bir piyano bazen de bir orkestra eşlik ediyordu. Bunlar da filmin konusuna ve ruh haline uygun olarak çoğunlukla doğaçlama canlı müzik yapıyorlardı. Bazen de gösteride hiç müzik kullanılmıyordu.

Dreyer filminin hiçbir şekilde bir müzik eşliğinde gösterilmesini istememişti. Ona göre tamamen sessiz bir ortamda seyredildiğinde seyircilerin ayrıntılara daha fazla konsantre olacağını düşünmüştü. Ancak buna rağmen filmin birçok salonda çok çeşitli müzikler eşliğinde gösterimlerinin yapıldığı biliniyor. 1994 yılında Richard Einhorn film için "Voices of Light" (Tr: Işığın sesleri) adında bir oratoryo besteledi. Orta Çağ müziğine yakın olduğu ve filmden esinlenilerek bestelendiği için filmin ruhuna en uygun müziğin bu olduğu düşünülmüş ve The Criterion Collection'ın 1999 yılında çıkardığı DVD'ye ses seçeneği olarak bu müzik eklenmişti.

Maria Falconetti Jeanne d'Arc rolünde.

Filmin Türkçe adlandırılması

"The Passion" kelimesi İngilizce ve Fransızcada 'tutku', 'aşk', 'ihtiras', 'arzu', 'tutkunluk', 'hırs', 'öfke' gibi anlamlara gelse de Hristiyan'lar bu terimi İsa'nın çileli geçen son günlerini ve ölümünü tarif etmek için kullanırlar.[8] 2004 tarihli Mel Gibson filmi The Passion of the Christ filmi, Türkçeye doğru olarak çevrilerek Tutku - Hz. İsa'nın Çilesi adıyla gösterime verilmişti. Bu nedenle "La Passion de Jeanne d'Arc" (veya "The Passion of Joan of Arc") filminin adı Türkçeye çevrilirken aslında "Jeanne d'Arc'ın Çilesi" şeklinde çevrilmeliydi (Gerçi Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi adlı kitapta filmin Türkçe isminin "Jan Dark'ın Çilesi" olduğu belirtilmiş (s. 154) ama özgün isimden sonra parantez içinde verildiği için bundan Türkiye'de sinemalarda bu isimle gösterilmediği, özgün isminin parantez içinde tercüme edildiği anlamı çıkmaktadır. Diğer bütün kaynaklar "Jeanne d'Arc'ın Tutkusu" şeklinde kayıt düşmüşlerdir. Bu nedenle bu maddede de bu isim kullanılmıştır)

Ünlü Türk grafik sanatçısı Mengü Ertel'in "Jan Dark'ın Çilesi" filmine yaptığı afiş. Bu afiş 1976 yılında Paris'teki sinema festivalinde büyük ödülü kazanmıştı.

Oyuncu kadrosu

  • Maria Falconetti ... Jeanne d'Arc (Melle Falconetti olarak yazılmıştır)
  • Eugene Silvain ... Évêque Pierre Cauchon (Piskopos Pierre Cauchon)
  • André Berley ... Jean d'Estivet
  • Maurice Schutz ... Nicolas Loyseleur
  • Antonin Artaud ... Jean Massieu
  • Michel Simon ... Jean Lemaître
  • Jean d'Yd ... Guillaume Evrard
  • Louis Ravet ... Jean Beaupère
  • Armand Lurville ... Yargıç
  • Jacques Arnna ... Yargıç
  • Alexandre Mihalesco ... Yargıç
  • Léon Larive ... Yargıç

Film hakkında notlar

  • Ünlü Türk grafik sanatçısı Mengü Ertel 1976 yılında Paris'teki sinema festivalinde "Jan Dark'ın Çilesi" afişiyle "büyük ödül"ü almıştı.[9][10]
  • Bu gibi filmlerin dahil edilebileceği bir film türüne de gayriresmî olarak "hagiografik filmler" denmiştir.[11] "Hagiography" azizlerin, keşişlerin, piskopos ve bakirelerin hayat öykülerini, şehadetleri ve mucizelerini anlatan Orta Çağ'a ait Hristiyan eserlerine verilen addır.
  • Filmin çekimleri yine o devir için alışılmadık bir süre olan 1,5 yıl sürmüştü.
  • Film, çekildiği o yıllarda ilk "yakın çekim" uygulanan yapıt olmuştur.

Diğer 'Jeanne d'Arc' filmleri

"Tüm Zamanların En İyi 10 Filmi" sıralamalarında "Jeanne d'Arc'ın Tutkusu"

1932 yılından beri yayınlanan, 1934 yılından itibaren de İngiliz Film Enstitüsü'nün (BFI) yayın organı haline gelen prestijli sinema dergisi Sight and Sound'un 1952'den bu yana onar yıllık periyotlarla gerçekleştirdiği "Bütün Zamanların En İyi 10 Filmi" seçimi'nde "Jeanne d'Arc'ın Tutkusu" 1952, 1972 ve 1992 yıllarında tam üç kez listeye girmişti. 1992 yılında iki liste vardı. Biri geleneksel olarak "sinema eleştirmenlerinin listesi", diğeri de ilk kez o yıl uygulanan "yönetmenlerin listesi". Film iki listede de yer alıyordu.

Kaynakça

  1. ^ 100 Yılın 100 Filmi. Atilla Dorsay. Remzi Kitabevi, 1996. s.45. Türkçe isim için referans
  2. ^ Ölmeden Önce Görmeniz Gereken 1001 Films. 75
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  6. ^ The Crterion Collection DVD'sinde filmin başında ve sonundaki yazılardan
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  8. ^ en:The Passion
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Mengü Ertel,, grafik sanatçısı.

Robert Bresson, Fransız yönetmendir.

Criterion Collection, özellikle sinema tarihindeki önemli filmleri, sayısal işlemlerden geçirerek DVD formatında sinema severlere sunan bir Amerikan şirketidir. 1984'te kurulmuştur.

Sessiz film, üzerine senkronize olarak kaydedilmiş diyalogları olmayan bir film türüdür. Sessiz film teknolojisi 1860 civarında icat edilmiş; fakat film makaralarının kolaylıkla imal edildiği 1880 - 1900 yıllarına kadar fazla kullanılmayan, sıra dışı bir yenilik olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jeanne d'Arc</span> Fransız katolik azizesi

Jeanne d'Arc, Orléans Kuşatmasındaki rolü ve Yüz Yıl Savaşları sırasında Fransa Kralı VII. Charles'ın taç giymesi konusundaki ısrarı nedeniyle Fransız ulusunun savunucusu olarak onurlandırılan Fransa'nın koruyucu azizesidir. İlahi rehberlik altında hareket ettiğini iddia ederek, cinsiyet rollerini aşan bir askeri lider oldu ve Fransa'nın kurtarıcısı olarak tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Marion Cotillard</span> Fransız oyuncu, şarkıcı ve çevreci (d. 1975)

Marion Cotillard, Fransız oyuncu, şarkıcı ve çevreci. Bağımsız filmlerdeki ve gişe rekorları kıran filmlerdeki rolleriyle tanınan sanatçı, bir Akademi Ödülü, bir Britanya Akademisi Sinema Ödülü, bir Altın Küre Ödülü, bir Avrupa Film Ödülü, bir Lumières Ödülü ve iki César Ödülü de dahil olmak üzere çeşitli ödüller aldı. 2010 yılında Fransa'da Sanat ve Edebiyat Nişanı Şövalyesi oldu ve 2016 yılında Subaylığa terfi etti. 2001 yılından beri Greenpeace'in sözcüsü olarak görev yapmaktadır. Cotillard, dokuz yıl boyunca Lady Dior el çantasının yüzüydü ve ayrıca 2020'den beri Chanel'in Chanel No. 5 kokusunun yüzüdür.

Durmuş Akbulut, Türk yönetmen. Dokuz Eylül Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Fransa'da, Lumiere Üniversitesinde sinema eğitimi aldı. Televizyon ve sinema için ses çevirileri yaptı. Gazete ve dergilerde yazdı. Metin yazarlığı yaptı. İlk kitabı, Resim Neyi Anlatır 2005'te, ikinci kitabı Açık Beden 2007'de, Üçüncü kitabı Türk Resminin Öncüleri: "Osman Hamdi ve Batı Kuşağı" 2009'da, dördüncü kitabı Sinemanın İlkleri 2012'de yayınlandı. Çok sayıda dizide yardımcı yönetmenlik yaptı. Müzik klipleri ve reklam filmi çekti.2008'de belgesel yönetmenliğine başladı. İlk iki belgeseli Andy Warhol: Plastik Suretler ve Gustav Klimt: Hazla Çizilen Kadınlar Çekirdek Film'den DVD olarak çıktı. Bu seriye ait belgesellerinin tamamını Payidar Tüfekçioğlu seslendiriyor. Levent Dönmez'in seslendirdiği "Devrim Erbil: Resmin Şairi" adlı belgeseli yazıp yönetti. 2014 yılında TRT Türk için 78 bölüm Sinemanın İlkleri, 52 bölüm Resmin Şairi adlı mini diziyi yazıp yönetti. Sinemanın İlkleri adlı dizisini Mazlum Kiper seslendirdi. İlk uzun metrajlı filmi, Turan Özdemir'in başrol oynadığı Bekçi adlı sinema filmi. Daha sonra Kiraz Mevsimi filmine imza atan yönetmen Devrim Erbil: Gökyüzü Öyle Maviydi Ki adlı uzun metrajlı filmiyle de Türk sinemasının ilk ressam filmini gerçekleştirdi.

<i>Güzel ile Hayvan</i> (film)

Güzel ile Hayvan, 1946 Fransa yapımı romantik fantezi filmidir. Özgün adı La Belle et La Bête olan film Anglosakson ülkelerinde Beauty and the Beast olarak adlandırılır. Türkiye'de zaman zaman Güzel ve Çirkin adı ile gösterime sunulduğu da olmuştur. Fransız romancı Jeanne-Marie Le Prince de Beaumont'un 1756'da yazmış olduğu çok bilinen ünlü masalından yola çıkarak Jean Cocteau'nun senaryosunu yazdığı ve yönettiği filmin başrollerinde Jean Marais ve Josette Day oynamışlardır. Cocteau'nün gedikli oyuncusu Marais bu filmde üç rolü birden oynuyor.

<i>İradenin Zaferi</i> Nazilerin 1934 tarihli propaganda filmi

İradenin Zaferi, 1935 Almanya yapımı propaganda amacıyla çekilmiş bir belgesel filmdir. Özgün adı Triumph des Willens'dir. ABD'de Triumph of the Will adı ile gösterilmiştir. Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'nin (NSDAP) 1934 tarihinde Nürnberg şehrinde yaptığı gösterişli 6. kongresini belgelemek üzere ısmarlama yaptırılmış bir propaganda filmidir.

<i>Drakula</i> (film, 1931)

Drakula, Bram Stoker'ın aynı isimli romanından uyarlanan, 1931 Universal Pictures yapımı siyah beyaz bir korku filmidir.

<i>Bir Erkek... Bir Kadın... Ve...</i>

Bir Erkek... Bir Kadın... Ve... 2002 Fransa - İngiltere ortak yapımı dramatik aşk filmdir. Özgün adı And Now... Ladies and Gentlemen... dir. (İngilizce: Ve Şimdi Bayanlar ve Baylar)

<i>Antoine Amcam</i>

Antoine Amcam 1971 Kanada yapımı dramatik filmdir. Fransızca film üreten Québec sinemasının bir ürünü olan filmin özgün adı Mon Oncle Antoine dır.

<span class="mw-page-title-main">D. W. Griffith</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni (1875 – 1948)

David Llewelyn Wark Griffith, Akademi Ödülü sahibi Amerikalı film yönetmenidir. 1915 yılında yaptığı sinematografik gücüyle alkışlanan, tüm zamanların en tartışmalı filmlerinden birisi olan The Birth of a Nation ile tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jeanne Moreau</span> Fransız oyuncu (1928-2017)

Jeanne Moreau, ünlü Fransız oyuncu. Bafta ödüllü olan Moreau, yönetmenlik ve senaryo yazarlığı da yaptı.

<i>Kadın Kadındır</i>

Kadın Kadındır, 1961 Fransa - İtalya ortak yapımı romantik müzikal komedi filmidir. Özgün adı Une femme est une femme olan film ABD'de A Woman Is a Woman adı ile gösterilmiştir.

<i>Montparnasse 19</i>

Montparnasse 19 1958 Fransa - İtalya ortak yapımı biyografik dramatik filmdir. Özgün adı Les Amants de Montparnasse olan film, ABD'de sinemalarda Modigliani of Montparnasse, İngiltere'de ise The Lovers of Montparnasse adlarıyla gösterime sunulmuştur.

<i>Sefiller</i> (film, 1995)

Sefiller, 1995 Fransa yapımı epik savaş filmidir. Özgün adı Les Misérables olan film Türkiye'de 2 Şubat 1996'da gösterime girdi.

<i>Deli Dolu</i> (film) film

Deli Dolu, 1976 ABD yapımı komedi filmdir. Özgün adı Sessiz film anlamına gelen Silent Movie dir. Filmin Fransızca, İtalyanca, İspanyolca ve Almanca adları Mel Brooks'un son çılgınlığı anlamlarına gelmektedir. Filme Türkçe bir ad seçilirken özgün adının yerine bu dillerdeki adlarının referans alındığı anlaşılmaktadır.

<i>LAtalante</i>

L'Atalante 1934 yapımı, Jean Vigo tarafından yönetilen ve başrollerinde Jean Dasté, Dita Parlo ve Michel Simon'un rol aldığı Fransız yapımı film. Çoğu eleştirmen tarafından tüm zamanların en iyi filmleri arasında gösterilir.

21. Akademi Ödülleri töreni 24 Mart 1949 tarihinde yapılmıştır ve Akademi Ödülleri tarihi bakımından birçok ilki barındırır. İlk kez Hollywood dışı bir yapım (Hamlet) En İyi Film ödülünü kazandı ve ilk kez bir kişi Oscar ödüllü bir performansta kendini yönetti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.