İçeriğe atla

Jean le Rond d'Alembert

Jean le Rond d'Alembert
Jean le Rond d'Alembert'in Maurice Quentin de La Tour tarafından çizilmiş resmi.
Doğum16 Kasım 1717(1717-11-16)
Paris
Ölüm29 Ekim 1783 (65 yaşında)
MilliyetFransız
Kariyeri
DalıMatematik
Makinalar
Fizik
Felsefe
Doktora öğrencileriPierre-Simon Laplace
İmza

Jean le Rond d'Alembert (16 Kasım 1717 - 29 Ekim 1783), Fransız matematikçi, mekanikçi, fizikçi ve filozoftur.

Aynı zamanda Denis Diderot ile birlikte Encyclopédie'nin yardımcı editörlüğünü yapmıştır. D'Alembert'in dalga denklemleri için geliştirdiği metot ondan sonra kendi ismiyle adlandırılmıştır.

Çocukluğu

Paris'te doğan d'Alembert, yazar Claudine Guérin de Tencin ve topçu birliği subayı olan şövalye Louis-Camus Destouches'in gayri meşru çocuğudur. Destouches, d'Alembert's doğduğunda, ülke dışındaydı ve o doğduktan birkaç gün sonra annesi onu Saint-Jean-le-Rond de Paris Kilisesi'nin merdivenlerine bıraktı. Geleneklere göre, kilisenin koruyucu azizinin ismini aldı. D'Alembert bir yetimhaneye verilmişti yalnız kısa bir süre sonra bir camcının eşi tarafından evlatlık edinildi. Destouches gizli bir şekilde Jean le Rond'un eğitim masraflarını karşıladı fakat babalığının resmi olarak tanınmasını istemedi.

Çalışmaları

Gençliğinde pi sayısı hakkında çalışmalar yapmış ünlü bir bilim adamıdır. Aynı zamanda oran testinin mucididir.

Dinamik eşitlik için aslında var olmayan "merkezkaç" kuvvetinin mucididir. Bu yöntem hareketli maddelerdeki ivme hesaplamalarını yaparken oldukça kolaylık sağlamaktadır.

Özel hayatı

D'Alembert Paris'te dönemin bazı salonlarının, özellikle Marie Thérèse Rodet Geoffrin, Marquise du Deffand ve Julie de Lespinasse salonlarının müdavimi olmuştu. Ayrıca, Mademoiselle de Lespinasse'a âşık oldu ve bunun sonucunda birlikte yaşamaya başladılar.

Ölümü

Uzun yıllar boyunca sağlık problemleri çekti ve ölümü idrar kesesindeki rahatsızlığı nedeniyle gerçekleşti. İnançsız olarak tanınan D'Alembert, sıradan ve isimsiz bir mezara defnedildi.

Kaynakça

  • James, Ioan (2013). Büyük Matematikçiler: Euler'den Von Neumann'a. Cumhur Öztürk (çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları. s. 13. ISBN 978-605-360-760-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Denis Diderot</span> Fransız Aydınlanma filozofu ve ansiklopedist

Denis Diderot, Fransız yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Andre Marie Ampere</span> Fransız fizikçi ve matematikçi (1775–1836)

André Marie Ampère, Fransız fizikçi ve matematikçi. Elektromanyetizmayı ilk bulan kişiler arasında gösterilir. Ayrıca solenoid ve elektrikli telgraf gibi sayısız uygulamanın mucididir. Bir otodidakt olarak Ampère, Fransız Bilimler Akademisi üyesiydi ve Ecole Polytechnique ile Collège de France'da profesördü.

<span class="mw-page-title-main">Philosophe</span>

Philosophes 18. yüzyıl Aydınlanma hareketinin mensubu bir grup Fransız entelektüeline verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Selahattin Hilav</span> Türk çevirmen, felsefeci

Abdullah Selahattin Hilav, Türk felsefeci, yazar ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Adolphe Adam</span> Fransız besteci (1803 – 1856)

Adolphe Charles Adam, opera ve bale bestecisidir. Aynı zamanda müzik eleştirmenliği de yapmıştır. Birçok esere sahip olan Adam, son bestesini 1856'da tamamlamıştır. En ünlü besteleri arasında "Giselle" ve "Le Consaire" yer alır.

Astronomi'de, bir devir veya referans dönemi, zamanla değişen bir astronomik miktar için referans noktası olarak kullanılan bir an zamandır. Bir gök cisminin gökyüzü koordinat sistemi veya yörünge öğeleri için yararlıdır, çünkü bunlar pertürbasyonlar'a tabidir ve zamanla değişir. Bu zamanla değişen astronomik miktarlar, örneğin, bir cismin ortalama boylam veya bir cisme göre Ortalama ayrıklık, yörüngesinin referans düzlemi ‘ne göre düğümünü, yeröte’sinin yönü veya yörüngesinin günötesi veya yörüngesinin ana eksen büyüklüğünü içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Louis Joseph Gay-Lussac</span> Fransız fizikçi ve kimyager (1778 – 1850)

Louis Joseph Gay-Lussac, Fransız kimyager ve fizikçidir. Genellikle gaz yasalarıyla ilgili çalışmalarıyla anılır. Bunun dışında, alkol-su karışımlarıyla yaptığı çalışmalarının ardından bir takım alkollü içkilerin alkol oranlarını ölçmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Corneille</span> 17. yüzyılın en büyük üç Fransız tiyatrocusundan birisi

Pierre Corneille, Molière ve Racine'le birlikte 17. yüzyılın en büyük üç Fransız tiyatrocularından biridir. Corneille, “Fransız trajedisinin kurucusu” olarak tanınmış ve kırk yıla yakın bir süre boyunca yapımcılık yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Joseph-Louis Lagrange</span> İtalyan matematikçi (1736-1813)

Joseph-Louis Lagrange bir İtalyan Aydınlanma Dönemi matematikçisi ve astronomudur. Analiz, sayı kuramı ve klasik ve gök mekaniği alanlarında önemli katkıları olmuştur. 1776 yılında Euler ve d'Alembert'in tavsiyesi ile yirmi yıldan fazla yaşadığı, çalıştığı ve Fransız Bilim Akademisi'nden birçok ödül aldığı Berlin, Prusya'da bulunan Prusya Bilim Akademisi'nde Euler'den devraldığı matematik yöneticiliği görevini üstlendi. Lagrange'ın analitik matematik üzerine olan ve Newton'dan sonra klasik mekaniğe en kapsamlı şekilde yaklaşan ve matematiksel fiziğin gelişimi için temel hazırlayan tezi Berlin'de yazıldı ve 1788 yılında yayımlandı. 1787'de 51 yaşındayken Berlin'den Paris'e taşındı ve Fransız Akademisi'nin bir üyesi oldu. Hayatının sonuna kadar Fransa'da kaldı. 1794 yılında École Polytechnique açıldığında oradaki ilk analiz profesörü oldu. 1799 yılında ise Bureau des Longitues'in kurucu üyesi ve senatör oldu.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Marie Gustave Le Clézio</span> 2008 Nobel Edebiyat ödülünü alan Fransız yazar ve çevirmen

Jean-Marie Gustave Le Clézio,, Fransız yazar ve çevirmendir. 2008 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibidir.

Matematiksel fizik, matematik ve fizik arasındaki alakayla ilgilinen bilimsel disiplindir. Matematiksel fiziğin neyi içerip içermediği ile ilgili tam bir mutabakat yoktur. Ancak Journal of Mathematical Physics konuyla ilgili bir tanım yapar: Matematiğin fiziksel sorunlara uygulanması ve fiziksel kuramlar için matematiksel yöntemlerin uygunluğunun geliştirilmesi.

<span class="mw-page-title-main">Jean Gabin</span> Fransız oyuncu (1904-1976)

Jean Gabin,, Fransız sinema oyuncusu, Légion d'honneur nişanı sahibi savaş kahramanı.

<span class="mw-page-title-main">Urbain Le Verrier</span> Fransız gökbilimci (1811 – 1877)

Urbain Jean Joseph Le Verrier, özellikle gök mekaniği alanında çalışan ve Neptün gezegenini saptayan Fransız matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Henri Brocard</span> Fransız meteorolog ve matematikçi (1845–1922)

Pierre René Jean Baptiste Henri Brocard, Fransız meteorolog ve özellikle geometriyle uğraşmış matematikçi. Brocard'ın kendi adını taşıyan Brocard noktaları, çemberi ile üçgenini ve bunların özelliklerini buluşu, en bilinen başarılarıdır.

<i>Encyclopédie</i> 1751-1772 yılları arasında Paris, Fransada yayınlanan genel ansiklopedi

Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers Fransa'da 1751 ve 1772 arasında takviyeler, revize sürümler ve çeviriler ile birlikte geliştirilerek yayımlanan bir genel ansiklopedidir. Editörlüğü Denis Diderot ve Jean le Rond d'Alembert tarafından ortaklaşa yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Pierre Léaud</span> Fransız oyuncu (d. 1944)

Jean-Pierre Léaud, Fransız oyuncudur. En bilinen rolü Fransız yönetmen François Truffaut'nun 1959 yapımı 400 Darbe filmiyle başlayan film serisindeki Antoine Doinel karakteridir. Aynı zamanda birçok kez Jean-Luc Godard'la çalışmış ve onun Fransız Yeni Dalga akımının önemli bir figürü olmasına yardım etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Patrick Modiano</span> Fransız yazar (d. 1945)

Jean Patrick Modiano, Fransız romancı ve 2014 Nobel Edebiyat Ödülü sahibidir. Eserleri 30'dan fazla dile çevrilmiştir. Ödülü kazandığı tarihte En Uzağından Unutuşun, Bir Gençlik, Bir Sirk Geçiyor, Kötü Bir İlkbahar romanları ile Babam ve Ben isimli çocuk kitabından oluşan 5 eseri Türkçeye çevrilmiş bulunmaktaydı.
1970 yılında Dominique Zehrfuss ile evlenmiştir. Bu evlilikten Zina (1974) ve Marie (1978) adlarında iki kızı vardır.

<span class="mw-page-title-main">D'Alembert paradoksu</span>

Akışkanlar dinamiğinde D'Alembert paradoksu veya hidrodinamik paradoks, 1752'de Fransız matematikçi Jean le Rond d'Alembert tarafından ortaya atılmıştır. D'Alembert, matematiksel olarak sıkıştırılamaz ve akmazlığın olmadığı akışlarda kullanılan ve sanal fonksiyon teorisini baz alan potansiyel teorinin önemli bir açığını keşfetmiştir. Kaldırma kuvveti ile ilgili etkili sonuçlar veren potansiyel teori kullanıldığında, üzerinde akış olan her cisim için sürüklenme kuvveti sıfır oluyordu.