İçeriğe atla

Jean Gaston Darboux

Gaston Darboux
DoğumJean-Gaston Darboux
14 Ağustos 1842(1842-08-14)
Nîmes, Fransa
Ölüm23 Şubat 1917 (74 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeriMontparnasse Mezarlığı (Cimetière du Montparnasse) (Division 19, SMALL cemetery)[1]
48°50′16″K 2°19′37″D / 48.83778°K 2.32694°D / 48.83778; 2.32694
MilliyetFransız
VatandaşlıkFransa
EğitimEcole Normale Supérieure (–1866) (Paris)
Mezun olduğu okul(lar)École Normale Supérieure (Paris)
Tanınma nedeni
  • Darboux ilkesi
  • Darboux şeması
  • Darboux kübiği
  • Darboux türevi
  • Darboux denklemi
  • Darboux çerçevesi
  • Darboux integrali
  • Darboux net değişmezleri
  • Darboux dönüşümü
  • Darboux vektörü
  • Darboux problemi
  • Darboux teoremi
  • Darboux formülü
  • Christoffel–Darboux özdeşliği
  • Christoffel-Darboux formülü
  • Euler–Darboux denklemi
  • Darboux–Froda teoremi
  • Euler–Poisson–Darboux deklemi
EvlilikCélina Carbonnier
Çocuk(lar)Jean-Gaston Darboux, Lucie Darboux
ÖdüllerPoncelet Prize (1875), Grand Officer of the Legion of Honour (1910), Grand prix des sciences mathématiques (1876), Foreign Member of the Royal Society, Sylvester Medal (1916)
Kariyeri
DalıMatematik, Geometri
Çalıştığı kurumParis Üniversitesi
TezSur les surfaces orthogonales (1866)
Doktora
danışmanı		Michel Chasles[2]
Doktora öğrencileriÉmile Borel (1893), Élie Cartan (1894), Édouard Goursat (1881), Charles Émile Picard (1877), Thomas Joannes Stieltjes (1886), Gheorghe Țițeica (1899), Stanisław Zaremba (1889)[2]

Jean-Gaston Darboux FAS MIF FRS FRSE (14 Ağustos 1842 - 23 Şubat 1917), diferansiyel geometri ve analize önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçi.[3] Darboux integrali adını ondan almıştır.

Hayatı

Doğum belgesine göre 14 Ağustos 1842'de saat 01.00'de Fransa'nın Nîmes kentinde doğmuştur. Ancak, muhtemelen gece yarısı doğumundan dolayı, Darboux kendi doğum gününü genellikle 13 Ağustos olarak bildirmiştir, örneğin Légion d'Honneur için doldurulmuş formu.

Ailesi, ipek ve yün kumaş mağazası sahibi iş adamı François Darboux ve Alix Gourdoux idi. Gaston 7 yaşındayken babası öldü. Annesi ipek ve yün kumaş mağazası işini büyük bir cesaretle üstlendi ve çocuklarının iyi bir eğitim almaları konusunda ısrar etti. Gaston'ın Louis adında, neredeyse tüm hayatı boyunca Lycée Nîmes'de matematik öğretmenliği yapan küçük bir erkek kardeşi vardı.[4]

Nîmes Lisesi ve Montpellier Lisesi'nde okudu, ardından 1861'de École normale supérieure'de en iyi niteleyici olarak kabul edildi,[5] ve 1866'da orada doktora derecesini aldı. Michel Chasles yönetiminde yazdığı tezi Sur les surfaces orthogonales adındaydı. ENS'deki eğitimi sırasında Sorbonne Üniversitesi ve Collège de France'da dersler aldı.

Darboux, Ecole Normale öğrencisi olarak. CA. 1865

1870 yılında çağdaş matematikçiler tarafından "Darboux's Journal" olarak adlandırılan Bulletin des sciences mathématiques et astronomiques dergisinin kurucu ortağı oldu.

1872'de, terzi Charles Louis Carbonnier'in ve Marie Victorine Anastase Hènocq'un kızı, Beauvais'lı tuhafiyeci Amélie Célina Carbonnier (1848-1911) ile evlendi. O ve Célina'nın iki çocuğu vardı; Paris Kuşatması sırasında doğan ve daha sonra Marsilya'daki Fen Fakültesi'nde deniz zooloğu olan Jean-Gaston (1870-1921) ve Anaïs Berthe Lucie (1873-1970).[6]

Kadın eğitimcileri eğitmeyi amaçlayan ve rue d'Ulm'deki École normale supérieure ile paralel çalışan bir enstitü olan École normale supérieure de jeunes filles'ın 1880'deki kuruluşuna katıldı. İlk yöneticisi Julie Favre idi.[7]

1884'te Darboux, Académie des Sciences'a seçildi.

Darboux, geometri ve matematiksel analize birkaç önemli katkı yaptı (bkz. Örneğin, doğrusal PDE'ler). Henri Poincaré'in biyografi yazarıydı ve Joseph Fourier'in Seçilmiş Eserlerinin editörlüğünü yaptı.

Öğrencileri arasında Émile Borel, Élie Cartan, Émile Picard, Gheorghe Țițeica ve Stanisław Zaremba vardı.

1900'de Akademi'nin Matematik bölümünün daimi sekreteri olarak atandı.

1902'de Kraliyet Cemiyeti'ne ve Amerikan Felsefe Derneği'ne[8] seçildi; 1916'da Cemiyetten Sylvester Madalyası aldı. 1908'de Roma'daki Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde genel konuşmacı olarak yer aldı.[9]

Onuruna adı verilenler

Onun adını taşıyan birçok şey vardır:

  • Darboux ilkesi
  • Darboux şeması
  • Darboux kübiği[10]
  • Darboux türevi
  • Darboux denklemi
  • Darboux çerçevesi
  • Darboux integrali
  • Darboux net değişmezleri
  • Darboux[11] veya Goursat problemi[12]
  • Darboux dönüşümü
  • Darboux vektörü[13]
  • Darboux problemi
  • Simplektik geometri'de Darboux teoremi
  • Gerçel analiz'de Darboux teoremi, Orta değer teoremi ile ilişkilidir.
  • Darboux formülü[14]
  • Christoffel–Darboux özdeşliği[15]
  • Christoffel-Darboux formülü[16]
  • Euler–Darboux denklemi[17]
  • Darboux–Froda teoremi
  • Euler–Poisson–Darboux deklemi[18]

Çalışmaları

Makaleler ve raporlar (eksik liste)

Kitaplar

1873: Sur une classe remarquable de courbes and de faces algébriques and sur la théorie des imaginaires. Gauthier-Villars.

Darboux'nun yüzeylerin diferansiyel geometrisine katkısı, 1887 ile 1896 arasında yayınladığı dört ciltlik çalışma koleksiyonunda görülür; bu metinlere erişim için aşağıdaki bağlantılara bakın.

1887–96: Leçons sur la théorie générale des surfaces et les applications géométriques du calcul infinitésimal. Gauthier-Villars:

1898: Leçons sur les systèmes orthogonaux et les coordonnées curvilignes. Tome I. Gauthier-Villars.[19]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Find a Grave'de Jean-Gaston Darboux's Grave
  2. ^ a b Mathematics Genealogy Project'te Jean Gaston Darboux
  3. ^ Eisenhart, Luther P. (1918). "Darboux's contribution to geometry". Bulletin of the American Mathematical Society. 24 (5): 227-237. doi:10.1090/s0002-9904-1918-03052-8. MR 1560051. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  4. ^ "Enfance des célébrités contemporains: Gaston Darboux" (Fransızca). Mart 1913. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 
  5. ^ "Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh" (PDF). 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ Roland Brasseur (7 Mayıs 2015). "DARBOUX Gaston". Dictionnaire des professeurs de mathématiques en classe de mathématiques spéciales. 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
  7. ^ Marianne Durand. "Biographie de Gaston Darboux" (Fransızca). Lycée Professionnel Gaston Darboux. 10 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
  8. ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2021. 
  9. ^ "ICM Plenary and Invited Speakers since 1897". International Congress of Mathematicians. 11 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ Eric W. Weisstein, Cubic -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  11. ^ Eric W. Weisstein, Jean Gaston Darboux (MathWorld)
  12. ^ Eric W. Weisstein, Goursat Problem -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  13. ^ Eric W. Weisstein, Darboux Vector -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  14. ^ Eric W. Weisstein, Darboux's Formula -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  15. ^ Eric W. Weisstein, Christoffel-Darboux Identity -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  16. ^ Eric W. Weisstein, Christoffel-Darboux Formula -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  17. ^ Eric W. Weisstein, Euler-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  18. ^ Eric W. Weisstein, Euler-Poisson-Darboux Equation -- from Wolfram MathWorld (MathWorld)
  19. ^ Lovett, Edgar O. (1899). "Review: Leçons sur les Systèmes Orthogonaux et les Coordonnées Curvilignes, Tome I, by Gaston Darboux". Bulletin of the American Mathematical Society. 5 (4): 185-202. doi:10.1090/s0002-9904-1899-00584-6. 25 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 

Kaynakça

  • "Darboux, Jean-Gaston". Biographical Dictionary of Mathematicians. Charles Scribner's Sons. 1991. 
  • Lebon, Ernest (1910). Gaston Darboux. Gauthier-Villars. 
  • Fourier, Joseph (1888–1890). Œuvres de Fourier. Paris: Gauthier-Villars. ISBN 2-05-100578-8. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Augustin Louis Cauchy</span> Fransız matematikçi (1789 – 1857)

Baron Augustin-Louis Cauchy, matematiksel analiz ve sürekli ortam mekaniği de dahil olmak üzere matematiğin çeşitli dallarına öncü katkılarda bulunan bir Fransız matematikçi, mühendis ve fizikçiydi. Daha önceki yazarların cebrin genelliğinin buluşsal ilkesini reddederek, kalkülüs teoremlerini ifade eden ve kesin olarak kanıtlayan ilk kişilerden biriydi. Soyut cebirde karmaşık analiz ve permütasyon gruplarının çalışmasını neredeyse tek başına kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Henri Léon Lebesgue</span> Fransız matematikçi (1875 – 1941)

Henri Léon Lebesgue, 17. yüzyıl integral kavramının-bir eksen ile o eksen için tanımlanmış bir fonksiyonun eğrisi arasındaki alanı toplamak- bir genellemesi olan entegrasyon teorisi ile tanınan Fransız matematikçiydi. Teorisi ilk olarak 1902'de Nancy Üniversitesi'ndeki Intégrale, longueur, aire tezinde yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Yegorov</span> Rus matematikçi (1869 – 1931)

Dmitri Fedoroviç Yegorov Rus bir matematikçidir.

Matematiğin bir alt dalı olan karmaşık analizde, Liouville teoremi tam fonksiyonların sınırlılığıyla ilgili temel bir teoremdir.

<span class="mw-page-title-main">Eugène Charles Catalan</span> Fransız-Belçikalı matematikçi

Eugène Charles Catalan, sürekli kesirler, tanımlayıcı geometri, sayı teorisi ve kombinatorikler üzerinde çalışan Fransız ve Belçikalı bir matematikçiydi. Göze çarpan katkıları arasında uzayında periyodik bir minimal yüzey keşfetmek vardı; sonunda 2002'de kanıtlanabilen ünlü Catalan varsayımını ifade etti ve bir kombinatoryal problemi çözmek için Catalan sayılarını tanıttı.

Matematikte, özellikle karmaşık analizde, Cauchy-Hadamard teoremi bir kuvvet serisinin yakınsaklık yarıçapını hesaplamakta kullanılan önemli bir sonuçtur. Teorem ismini, Fransız matematikçi Augustin Louis Cauchy ve Jacques Hadamard'dan almıştır. Teorem, ilk defa 1821 yılında Cauchy tarafından yayınlanmıştır. Ancak; Hadamard aynı sonucu tekrar bulana kadar o kadar yaygın olarak da bilinen bir sonuç olmamıştır. Hadamard'ın bu teoremi ilk keşfi 1888'de olmuştur ve hatta bulduğu bu sonucu 1892'de yazdığı tezinde de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Henri Brocard</span> Fransız meteorolog ve matematikçi (1845–1922)

Pierre René Jean Baptiste Henri Brocard, Fransız meteorolog ve özellikle geometriyle uğraşmış matematikçi. Brocard'ın kendi adını taşıyan Brocard noktaları, çemberi ile üçgenini ve bunların özelliklerini buluşu, en bilinen başarılarıdır.

Matematikte Christoffel–Darboux teoremi Elwin Bruno Christoffel (1858) ve Jean Gaston Darboux (1878) tarafından tanıtılmış, ortogonal polinomlar için bir özdeşliktir.

<span class="mw-page-title-main">Barbier teoremi</span>

Geometride, Barbier teoremi, kesin şekli ne olursa olsun, sabit genişliğe sahip her eğrinin çevresinin, genişliğinin π katı olduğunu belirtir. Bu teorem, ilk olarak Joseph-Émile Barbier tarafından 1860'ta yayınlandı.

<span class="mw-page-title-main">Conway çember teoremi</span>

Düzlem geometride, Conway çember teoremi, bir üçgenin her bir köşesinde kesişen kenarlar, karşı kenarın uzunluğu kadar uzatıldığında, ortaya çıkan üç çizgi parçasının altı uç noktasının merkezinin, üçgenin iç teğet çemberinin merkezi olduğunu ifade eder. Bu altı noktanın bulunduğu çembere, üçgenin Conway çemberi denir. Teorem ve çember, İngiliz matematikçi John Horton Conway'in adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jacques Hadamard</span> Fransız matematikçi (1865 – 1963)

Jacques Salomon Hadamard ForMemRS sayı teorisi, karmaşık analiz, diferansiyel geometri ve Kısmi diferansiyel denklemlere önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Kiparissos Stefanos</span> Yunan matematikçi ve üniversite profesörü

Cyparissos Stephanos desmik sistemler, cebirsel denklemler, cebir ve geometri ile ilgili yaptığı çalışmalarla tanınan Yunan matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Élie Cartan</span> Fransız matematikçi (1869 – 1951)

Élie Joseph Cartan, ForMemRS Lie grupları, diferansiyel sistemler ve diferansiyel geometri teorisinde temel çalışmalar yapan etkili bir Fransız matematikçi. Ayrıca genel göreliliğe ve dolaylı olarak kuantum mekaniğine önemli katkılarda bulundu. Yirminci yüzyılın en büyük matematikçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gaston Julia</span> Fransız matematikçi (1893 – 1978)

Gaston Maurice Julia, Julia kümesi için formül geliştiren Fransız matematikçidir. Eserleri Fransız matematikçi Benoit Mandelbrot tarafından popülerleştirildi; Julia ve Mandelbrot fraktalleri yakından ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Paul Tannery</span> Fransız matematikçi (1843 – 1904)

'Paul Tannery Fransız bir matematikçi ve matematik tarihçisiydi. Matematikçi Jules Tannery'nin ağabeyiydi ve Notions Mathématiquese tarihsel bir bölüm yazarak katkıda bulundu. Tannery'nin kariyeri tütün endüstrisinde olmasına rağmen, akşamlarını ve hayatını matematikçiler ve matematiksel gelişim çalışmalarına adadı.

<span class="mw-page-title-main">Gabriel Lamé</span> Fransız matematikçi (1795 – 1870)

Gabriel Lamé, eğrisel koordinatları kullanarak kısmi diferansiyel denklemler teorisine ve matematiksel elastikiyet teorisine katkıda bulunan bir Fransız matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Boutroux</span> Fransız matematikçi (1880-1922)

Pierre Léon Boutroux bir Fransız matematikçi ve bilim tarihçisi. Boutroux, esas olarak tarih ve matematik felsefesi alanındaki çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Lefschetz</span> Amerikalı matematikçi (1884 – 1972)

Solomon Lefschetz, cebirsel topoloji, cebirsel geometri uygulamaları ve doğrusal olmayan adi diferansiyel denklem teorisi üzerine temel çalışmalar yapmış Amerikalı bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Henri Cartan</span> Fransız matematikçi (1904 – 2008)

Henri Cartan matematiğe önemli katkılarda bulunan Fransız matematikçi. Bourbaki grubunun kurucularından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Pompeiu teoremi</span>

Pompeiu teoremi, Romanyalı matematikçi Dimitrie Pompeiu tarafından keşfedilen bir düzlem geometrisi sonucudur. Teorem basittir, ancak klasik değildir. Aşağıdakileri ifade eder:

Bir eşkenar üçgen verildiğinde Düzlemde ABC ve ABC üçgeninin düzleminde bir P noktası, PA, PB ve PC uzunlukları bir üçgenin kenarlarını oluşturur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.