İçeriğe atla

Jean-Marie Collot d'Herbois

Jean-Marie Collot d'Herbois
Doğum19 Haziran 1749
Paris Fransa Krallığı
Ölüm8 Haziran 1796 (46 yaşında)
Cayenne. Birinci Fransız Cumhuriyeti
Ölüm sebebiSarıhumma
MilliyetFransız
VatandaşlıkFransa
MeslekAktör - oyun yazarı - deneme yazarı - devrimci
Etkin yıllar1792-1794
DönemFransız Devrimi
Siyasi partiDağ

Jean-Marie Collot d'Herbois, (19 Haziran 1749 - 8 Haziran 1796) Fransız aktör, oyun yazarı, tiyatro yönetmeni, siyasetçi ve devrimcidir. Ulusal Konvansiyon'da Paris'ten Dağ milletvekili ve Terör Dönemi sırasında aktif olan Kamu Güvenliği Komitesi üyesiydi.

Önceleri meşrutiyet taraftarı olan Collot, devrim ilerledikçe daha radikal görüşleri benimsedi. 10 Ağustos 1792 Ayaklanması sırasında Paris Komünü'nün bir üyesiydi ve daha sonra Ulusal Konvansiyon'a Paris milletvekili olarak seçildi. Konvansiyon'un ilk günü olan 21 Eylül 1792'de Fransız monarşisinin kaldırılmasını talep eden ilk kişi oldu. Collot d'Herbois daha sonra XVI. Louis'nin "sans sursis" ("gecikmeksizin") ölümü için oy kullandı.[1] Kongre onu Nice, Nevers ve Compiègne'de çeşitli görevlerle görevlendirdikten sonra, 30 Ekim 1793'te Joseph Fouché ile birlikte Lyon'daki isyanı bastırmak üzere gönderdi. Burada, aralarında yüzden fazla rahip ve rahibenin de bulunduğu toplamda 2.000 kişiyi toplu infaz ederek Terör Rejimini en şiddetli haliyle uygulamaya koymuştur.[2] Aşırı davranışları Kamu Güvenliği Komitesinin Collot'yu şüpheli olarak Paris'e geri çağırmasına neden olmuştur.

Mayıs 1794 ayı, 23'ünde Collot'ya ve 25'inde Komite üyesi Maximilien Robespierre'e suikast girişimlerine sahne oldu. Collot aşırı katliam ve yıkımla suçlandığı ve kendi tutuklanıp idam edileceğinden şüphelendiği için, Temmuz 1794'teki Thermidor sırasında, ilk oturumda Konvansiyon'a başkanlık ederken Robespierre'e karşı çıktı. Bu fikir değişikliğine rağmen, Collot d'Herbois Robespierre ile suç ortaklığı yapmakla suçlandı, ancak beraat etti. İkinci kez suçlandığında, Devrim için hareket ettiğini söyleyerek kendini savundu, ancak Mart 1795'te Bertrand Barère ve Billaud-Varenne ile birlikte Fransız Guyanası'na sürgüne gönderildi,[1] ve burada 1796 yılında sarıhummadan öldü.

Kaynakça

  1. ^ a b Chisholm 1911.
  2. ^ Citizens: A Chronicle of The French Revolution, Simon Schama, Penguin UK 2004

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Georges Jacques Danton</span> Fransız devrimci (1759 – 1794)

Georges Jacques Danton, Fransız Devrimi'nin en önemli kişiliklerinden biri olan avukat ve politikacı. Devrimin başlangıcındaki rolü tartışmalı olan Danton'u; birçok tarihçi "Fransız monarşisinin yıkılmasında ve Birinci Fransız Cumhuriyeti'nin kuruluşunda baş güç" olarak tanımlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Louis de Saint-Just</span> Fransız siyasetçi (1767-1794)

Louise Saint Just,, Fransız Devrimi'nin en önemli devrimcilerinden biri, askeri ve siyasi lider.

<span class="mw-page-title-main">Terör Dönemi (Fransa)</span>

Terör Dönemi ya da Terör Saltanatı, Birinci Fransız Cumhuriyeti'nde, Fransız Devrimi'nin ardından on ay süreyle iktidarı ele geçiren Jakobenlerin yürüttüğü, devrim karşıtlarının yargılandığı ve Paris'te bir dizi idam dalgasının görüldüğü kanlı dönemdir. Önde gelen Jakobenler; Robespierre, Mirabeau, Marat, Saint-Just ve Danton'dur. Cumhuriyet ilan edildikten sonra, geri dönülmesini kesinlikle önlemek için önde gelen bu Jakobenler birlikte 21 Ocak 1793'te kralı "vatana ihanet suçlaması" ile giyotinle idam edilmesini sağladı. Ayrıca devrim mahkemelerinde karşı devrimci olarak görülen ve iç düşman etiketi yapıştırılan halk yığınları giyotine yollanmış ve daha sonra da bu durumu yaratanlar kendi başlarını giyotine vermiş, bu dönem boyunca ülkeye paranoya hâkim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Jakobenler</span> Fransız Devrimi ertesinde Fransaya yaklaşık bir yıl süreyle egemen olan Fransız siyasi partisi

Anayasa Dostları Derneği veya sonraki adıyla Jakobenler Derneği, Özgürlük ve Eşitliğin Dostları veya 1792'den sonra yaygın olarak bilinen adıyla Jakoben Kulübü veya kısaca Jakobenler, Fransız Devrimi sırasındaki en etkili siyasi dernektir. Fransız Devrimi ertesinde Fransa'ya yaklaşık bir yıl süreyle egemen olan ve devrimden çok daha fazla kanın, çoğu politik sebeplerden olmak üzere, döküldüğü Terör Dönemi'ne neden olmuş Fransız politik oluşumudur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Fransız Cumhuriyeti</span>

Birinci Cumhuriyet, resmî adıyla Fransız Cumhuriyeti, tarihçilerin Eylül 1792'den Mayıs 1804'e kadar Fransa'da uygulanan tüm cumhuriyet rejimlerine verdikleri isimdir. Fransız Devrimi'yle gelen gelen Birinci Cumhuriyet, 10 Ağustos 1792'de Tuileries Sarayı'nın Baldırı Çıplaklar tarafından ele geçirilmesinden sonra anayasal monarşinin yerine geldi ve Avrupa'da güç kullanımında yeni bir mücadelenin habercisi oldu. Bu cumhuriyet, egemenliğini Fransa'nın mevcut toprakları üzerinde ve Ren'in sol kıyısında bulunan ve bugünkü Belçika, Lüksemburg ve günümüz Almanya'sının bir bölümünü oluşturan Kutsal Roma İmparatorluğu'nun tüm eyaletleri üzerinde sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Jean Baptiste Carrier</span> Fransız devrimci (1756 – 1794)

Jean Baptiste Carrier, Vendée Savaşı sırasında Nantes'de karşı devrimcilere karşı acımasız tutumuyla ünlenen radikal devrimci Komutan ve Avukat.

<span class="mw-page-title-main">Albert Mathiez</span> Fransız tarihçi (1874 – 1932)

Albert Mathiez, Fransız tarihçidir. Haute-Saône bölgesindeki Bruyère'de 1874'te doğdu ve Paris'te 1932'de bir beyin kanaması sonucu öldü.

<span class="mw-page-title-main">Fabre d'Églantine</span> Fransız oyuncu (1750 – 1794)

Philippe-François-Nazaire Fabre ya da bilinen adıyla Fabre d’Églantine, Fransız şair, oyuncu, dramaturg ve devrimci.

<span class="mw-page-title-main">Maximilien Robespierre</span> Fransız avukat, devrimci ve siyasetçi (1758-1794)

Maximilien de Robespierre ya da Maximilien Robespierre, (6 Mayıs 1758 – 9 Thermidor, Yıl II [28 Temmuz 1794]) 6 Mayıs 1758'de Arras'ta doğan ve 10 Thermidor Yılı II'de Paris'te Devrim Meydanı'nda giyotinle idam edilen Fransız avukat ve siyasetçidir. Fransız Devrimi'nin önde gelen isimlerinden biriydi ve dönemin en tartışmalı figürlerinden biri olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Fouché</span> Fransız devlet adamı (1759 – 1820)

Joseph Fouché, Fransız siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Lazare Carnot</span> Fransız siyasetçi

Lazare Nicolas Marguerite Carnot, Fransız matematikçi, fizikçi, siyasetçi ve Fransız Devrimi sırasında Kamu Güvenliği Komitesi'nin önde gelen bir üyesiydi. Toplu askere alma uygulamasını da içeren askeri reformları, Fransız Devrim Ordusu'nun etkili bir savaş gücüne dönüştürülmesinde etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Montagnardlar</span>

La Montagne, Fransız Devrimi sırasında etkinlik gösteren siyasi bir gruptu. Parti üyelerine Montagnardlar denmekteydi bu isimlendirme Fransız Devrimi Ulusal Meclis'in en yüksek sıralarında oturmalarından kaynaklanmaktaydı. Dağlılar olarak da adlandırılmaktadırlar. Jakobenlerin içerisinden çıkmış bir oluşumdur.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Konvansiyon</span>

Ulusal Konvansiyon ya da Nasyonal Konvansiyon, iki yıllık Ulusal Kurucu Meclis ve bir yıllık Yasama Meclisinden sonra Fransız Devrimi sırasında oluşturulan bir parlamentoydu. 10 Ağustos 1792'deki büyük ayaklanmayla, devrim sonrası kurulan anayasal monarşiyi tamamen ortadan kaldırarak cumhuriyet rejimiyle yönetilen ilk Fransız hükûmetiydi. Konvansiyon, 20 Eylül 1792'den 26 Ekim 1795'e kadar tek kademeli bir meclis olarak toplandı.

<span class="mw-page-title-main">Maximilien Robespierre'in Düşüşü</span>

9 Thermidor Darbesi veya Maximilien Robespierre'in Düşüşü Maximilien Robespierre'in Fransız cumhuriyetçi takvimi'ne göre 8 Thermidor'un II. Yılında Ulusal Konvansiyon'daki konuşması, ertesi gün tutuklanması ve sonrasında 10 Thermidor Yıl II'de öldürülmesiyle devam eden olaylar dizisine verilen isimdir. 26 Temmuz 1794 günü yaptığı konuşmasında Robespierre, Ulusal Konvansiyon içinde iç düşmanların, komplocuların ve iftiracıların varlığından bahsetti fakat herhangi bir isim vermekten kaçındı. Bu Robespierre'in Meclis içerisinde yeni bir tasfiye hazırlayacağından korkan milletvekillerini alarma geçirdi. Ertesi gün Robespierre'in komploculardan biri olarak ihbar edeceği Jean-Lambert Tallien Meclisi kendi yanına çekip Robespierre'in tutuklanmasını sağladı. Robespierre bir sonraki gün, önceki sene kral XVI. Louis'in idam edildiği Devrim Meydanı'nda giyotin ile idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Georges Couthon</span> Fransız avukat ve siyasetçi (1755 – 1794)

Georges Auguste Couthon Fransız Devrimi sırasında Yasama Meclisi'nde milletvekili olarak görev yapmasıyla tanınan bir Fransız siyasetçi ve avukattı. Couthon 30 Mayıs 1793 tarihinde Kamu Güvenliği Komitesi'ne seçilmiştir. Yakın çalışma arkadaşları Maximilien Robespierre ve Louis de Saint-Just ile birlikte komite içinde, Terör Döneminde 1794 yılında tutuklanıp idam edilene kadar iktidarı elinde tutan gayri resmi bir üçlü yönetim oluşturdu. Mason olan Couthon, suçlanan karşı devrimcilerin idam sayısında keskin bir artıştan sorumlu olan 22 Prairial Yasası'nın geliştirilmesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Kamu Güvenliği Komitesi</span>

Kamu Güvenliği Komitesi (Fransızca: Comité de salut public), Fransız Devrimi'nin şiddetli bir aşaması olan Terör Dönemi sırasında geçici hükûmeti ve savaş kabinesini oluşturan Ulusal Konvansiyon'un bir komitesiydi. Ocak 1793 başında oluşturulan Genel Savunma Komitesi'ne ek olarak, Kamu Güvenliği Komitesi 6 Nisan 1793'te Ulusal Konvansiyon tarafından oluşturuldu. Yeni cumhuriyeti dış ve iç düşmanlarına karşı korumak, Birinci Koalisyon Savaşı ve Vendée İsyanı'yla mücadele etmekle görevlendirildi. Bir savaş önlemi olarak komiteye silahlı kuvvetler, yargı ve yasamanın yanı sıra konvansiyonun yürütme organları ve bakanları üzerinde geniş denetim ve idari yetkiler verildi.

<span class="mw-page-title-main">22 Prairial Yasası</span>

22 Prairial Yasası, 10 Haziran 1794'te yürürlüğe girmiştir. Georges Couthon tarafından önerilmiş ancak aynı dönem siyasetçisi Laurent Lecointre'e göre Robespierre tarafından yazılmış gibi görünmektedir. Kamu Güvenliği Komitesi bu yasayı kullanarak yargı sürecini iddianame ve kovuşturma şeklinde basitleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Devrimci Mahkeme</span>

Devrimci Mahkeme Fransız Devrimi sırasında Ulusal Konvansiyon tarafından siyasi suçluların yargılanması için kurulan bir mahkemeydi. Ekim 1793'te Terör Hükümdarlığı'nın en güçlü motorlarından biri haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Genel Güvenlik Komitesi</span>

Genel Güvenlik Komitesi (Comité de sûreté générale), Fransız Devrimi sırasında polis teşkilatı olarak görev yapan Fransız Ulusal Konvansiyonu'nun parlamento komitesiydi. Ekim 1792'de Konvansiyonun bir komitesi olarak kurulan komite, Devrimci Cumhuriyeti iç düşmanlardan korumak için tasarlandı. Kamu Güvenliği Komitesi ile birlikte Terör Hükümdarlığını denetledi. Genel Güvenlik Komitesi, vatana ihanet ihbarlarını soruşturmakla görevli yerel polis komitelerini denetledi ve şüphelileri yargılanmak ve muhtemelen giyotinle infaz edilmek üzere Devrim Mahkemesi'ne sevk etme yetkisine sahip kurumlardan biriydi. 1794'te komite, Maximilien Robespierre'nin 9 Thermidor'da tutuklanması ve infazına dahil oldu. 4 Kasım 1795'te Ulusal Konvansiyonun sona ermesiyle birlikte Genel Güvenlik Komitesi feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Thermidor Gericiliği</span> Fransız Devriminde Robespierrein düşüşünün ardından yeni yönetimin kurulması arasındaki dönem, liberalleşme, sağcılık gericilik ve Jakobenlerin tasfiyesiyle bilinmektedir.

Fransız Devrimi tarihyazımında Thermidor Gericiliği, 27 Temmuz 1794'te Maximilien Robespierre'in devrilmesi ile 2 Kasım 1795'te Fransız Yönetiminin göreve başlaması arasındaki dönem için kullanılan ortak terimdir.