İçeriğe atla

JavaScript motoru

JavaScript motoru, JavaScript kodunu yürüten bir yazılım bileşenidir . İlk JavaScript motorları yalnızca yorumlayıcılardı, ancak ilgili tüm modern motorlar ise gelişmiş performans için tam zamanında derlemeyi kullanır.[1]

JavaScript motorları genellikle web tarayıcısı satan firmalar tarafından geliştirilir ve her büyük tarayıcıda bir tane Javascript motoru bulunur. Bir tarayıcıda, JavaScript motoru Belge Obje Modeli aracılığıyla işleme motoruyla uyum içinde çalışır.

JavaScript motorlarının kullanımları yalnızca tarayıcılar ile sınırlı değildir. Örneğin, V8 motoru, Node.js ve Deno çalışma zamanı sistemlerinin temel bir bileşenidir.

ECMAScript, JavaScript'in standartlaştırılmış özelliği olduğundan, aynı zamanda bu motorlar için ECMAScript motoru adı da kullanılan başka bir diğer isimdir. WebAssembly'nin ortaya çıkmasıyla birlikte, bazı motorlar bu kodu normal JavaScript koduyla aynı sanal alanda da çalıştırabilirler.

Tarihçe

İlk JavaScript motoru Brendan Eich tarafından 1995 yılında Netscape Navigator web tarayıcısı için oluşturuldu. Eich'in icat ettiği motor, yeni ortaya çıkan dil için ilkel bir tercüman sayılırdı . (Bu daha sonrasında Firefox tarayıcısı tarafından hâlâ kullanılan SpiderMonkey motoruna dönüşmüştür.)

İlk modern JavaScript motoru, Google tarafından Chrome tarayıcısı için oluşturulan V8 idi. V8, 2008'de Chrome'un bir parçası olarak piyasaya çıktı ve performansı önceki tüm motorlardan çok daha iyiydi.[2][3] En önemli yenilik, yürütme sürelerini önemli ölçüde iyileştirebilen tam zamanında derlemeydi .

Diğer tarayıcı üreten firmaların rekabet edebilmek için yorumlayıcı motorlarını elden geçirmesi gerekiyordu.[4] Apple, Safari tarayıcısı için öncekinden %30 daha iyi bir performansa sahip olan Nitro motorunu geliştirdi.[5] Mozilla ise kendi SpiderMonkey motorunu geliştirmek için Nitro'nun bazı kısımlarını kullandı.[6]

2017'den bu yana, bu motorların tamamında WebAssembly için destek eklenmiştir. Bu, sayfa komut dosyalarının performans açısından kritik bölümlerinin önceden derlenmiş yürütülebilir dosyaları kullanmasını sağlamaktadır.

Önemli motorlar

Kaynakça

  1. ^ "A Guide to JavaScript Engines for Idiots". Telerik Developer Network. 21 Eylül 2015. 8 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2018. 
  2. ^ "Big browser comparison test: Internet Explorer vs. Firefox, Opera, Safari and Chrome". PC Games Hardware. Computec Media AG. 1 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  3. ^ "Lifehacker Speed Tests: Safari 4, Chrome 2". Lifehacker. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2010. 
  4. ^ "Mozilla asks, 'Are we fast yet?'". Wired. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2019. 
  5. ^ "Safari 5 Released". 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022. 
  6. ^ "Opera 10.5 brings new JavaScript engine". CNET. CBS Interactive. 2 Mart 2010. 3 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012. 
  7. ^ "Companies and Organizations that have contributed to WebKit". WebKit Wiki. 9 Kasım 2008. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2019. 
  8. ^ New year, new browser – The new Microsoft Edge is out of preview and now available for download, Microsoft, 15 Ocak 2020, 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Mart 2022 
  9. ^ "Microsoft Edge and Chromium Open Source: Our Intent". Microsoft Edge Team. 6 Aralık 2018. 8 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Web tarayıcısı</span> World Wide Webdeki bilgi kaynaklarını almak, sunmak ve dolaşmak için yazılım uygulaması

Web tarayıcısı veya ağ tarayıcısı, kullanıcıların World Wide Web (WWW) üzerinde bulunan bilgi kaynaklarını edinmeye ve görüntülemeye yarayan yazılımların genel adıdır. WWW üzerindeki bilgi kaynakları web sayfası, resim, video veya başka içerik türü olabilir. Bu kaynaklarda yer alan hiperlinkler aracılığıyla kullanıcılar, web tarayıcılarını kullanarak ilgili kaynaklar arasında dolaşabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mozilla Firefox</span> yazılım

Mozilla Firefox, Mozilla Vakfı ve onun alt kuruluşu Mozilla Corporation tarafından geliştirilen, özgür ve açık kaynak kodlu bir web tarayıcısıdır. Firefox; Windows, macOS, Linux, Android ve iOS işletim sistemlerinde kullanabilir. Yazılımın Windows, macOS, Linux, Android sürümlerinde web sayfalarının oluşturulması için Gecko motoru kullanılır. Mozilla tarafından geliştirilen Gecko, mevcut ve planlanmış web standartlarıyla uyumludur. 2015'te çıkan iOS için Firefox uygulamasında ise Apple'ın getirdiği kısıtlamalar nedeniyle iOS'in bütünleşik WebKit motoru kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Tarayıcı savaşları</span>

Tarayıcı Savaşları, elektronik cihazların İnternete bağlanırken kullandıkları yazılımlar olan ağ tarayıcısı üreticisi şirketler arasında yaşanan ve pazar payını elinde tutmak ya da artırmak için girişilen yarış dönemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">JavaScript</span> programlama dili

JavaScript, HTML ve CSS ile birlikte World Wide Web'in temel teknolojilerinden biri olan programlama dilidir. Web sitelerinin %97'sinden fazlası, web sayfası hareketleri için istemci tarafında JavaScript kullanırlar ve kullanılan kodlar genellikle üçüncü taraf kitaplıkları içerir. Tüm büyük web tarayıcılarında, kaynak kodunu kullanıcıların cihazlarında yürütebilmek için özel bir JavaScript motoru bulunur.

Netscape Communications Corporation Mountain View, Kaliforniya ve daha sonra Dulles, Virginia merkezli Amerikan bağımsız bir bilgisayar hizmetleri şirketidir. Netscape web tarayıcısı bir zamanlar baskındı 1990'ların ortalarında pazar payı yüzde 90'ın üstündeyken 2006'da yüzde 1'in altına indi. Rakipleri Microsoft Internet Explorer ve diğer tarayıcılara yenik düştü. Aynı zamanda Netscape, en yaygın programlama dili JavaScript'i oluşturan şirkettir.

<span class="mw-page-title-main">Google Chrome</span> Google tarafından geliştirilen bir web tarayıcısı

Google Chrome, Google tarafından geliştirilen ücretsiz bir web tarayıcısıdır. Eylül 2008'de Microsoft Windows sürümü yayımlanmış; daha sonra Linux, macOS, iOS ve Android sürümleri de geliştirilmiştir.

Sekmeli tarayıcı, bir internet tarayıcısının, bir pencere içinde birçok sayfa açması olarak tanımlanabilir. İşletim sisteminin görev çubuğunda birçok tarayıcı penceresinin açık olmasının sayfalar arasında gezinmeyi zorlaştırdığı düşüncesi ile ilk kez 1998'de Netcaptor isimli tarayıcıyla hayatımıza girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">WebGL</span>

WebGL, kâr amacı gütmeyen teknoloji şirketler birliği Khronos Group tarafından yönetilen, web ortamında 3 boyutlu grafik çizimi sağlanmasını amaçlayan bir web standardıdır. OpenGL ES 2.0 üzerine temellendirilmiştir, otomatik hafıza yönetimli JavaScript gibi dillere uyum sağlaması için küçük değişikliklere uğramış olsa da WebGL OpenGL ES'ten çok da farklı değildir. Uyumlu web tarayıcısında herhangi bir eklenti kurulmasını gerektirmeden, HTML5'in Canvas elementi üzerinde 3 boyutlu grafik çizimi yapılmasını mümkün kılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Brendan Eich</span>

Brendan Eich, JavaScript programlama dilinin yaratıcısı olan Amerikalı teknoloji öncüsüdür. Mozilla Projesi'nin de yaratıcılarından biri olan Brendan Eich, Mozilla Vakfı'nın da kurucularından birisi oldu. Mozilla Corporation'ın önce CTO, sonrasında da CEO'luğunu üstlenen Brendan Eich, teknoloji dünyasını en çok etkilemiş geliştiricilerden biri olarak gösterilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft Edge</span> Microsoftun geliştirdiği bir ağ tarayıcısı

Microsoft Edge, Windows 10, Windows 11, Windows 10 Mobile ve Xbox One'da kullanılmak üzere Microsoft tarafından geliştirilen web tarayıcısıdır. Tüm cihaz türlerinde Internet Explorer'ın yerini alarak varsayılan web tarayıcısı olmak üzere tasarlandı. Microsoft, Edge'in web standartlarıyla uyumlu bir motora sahip, hafif bir tarayıcı olduğunu belirtmektedir. Cortana ile bütünleşme, not alma araçları ve okuma görünümü gibi bazı yenilikçi özelliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Android için Google Chrome</span>

Google Chrome Android Android sistemi için piyasaya sürülen Google Chrome'un bir sürümüdür. Google, 7 Şubat 2012 tarihinde, Android Ice Cream Sandwich cihazları için, seçilen ülkeler için Google Chrome Beta sürümünü piyasaya sürdü. Tarayıcının ilk kararlı sürümü 27 Haziran 2012'de piyasaya sürüldü. 26.02.2012 tarihinde piyasaya sürülen Chrome 18.0.1026.311, Android için Chrome'un Intel x86 tabanlı mobil cihazlarını destekleyen ilk sürümü idi.

<span class="mw-page-title-main">Favicon</span> Belli bir ağ sayfasının küçük simgesi

Favicon, kısayol simgesi, website ikonu, sekme ikonu, URL ikonu veya yer imi ikonu olarak da bilinir, bir veya daha fazla küçük simge içeren bir dosyadır, belirli bir web sitesi veya web sayfası ile ilişkili. Bir web grafik tasarımcısı böyle bir simge yaratabilir ve onu bir web sitesine çeşitli yollarla yükleyebilir ve ardından grafiksel web tarayıcısı bundan yararlanabilir. Favicon desteği sağlayan tarayıcılar tipik olarak bir tarayıcının faviconunu adres çubuğu ve yer imleri listesinde sayfanın adının yanında gösterir. Sekmeli tarayıcı özelliğini destekleyen tarayıcılar tipik olarak sekmedeki sayfanın başlığının yanında bir sayfanın favicon'unu gösterir ve siteye özgü tarayıcı favicon'u masaüstü simgesi olarak kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Deno</span> TypeScript and JavaScript Çalistirma Ortami

Deno, V8 JavaScript motoruna ve ek olarak Rust programlama diline dayanan JavaScript ve TypeScript için bir çalıştırma ortamıdır. Node.js'in yaratıcısı Ryan Dahl tarafından güvenlik ve üretkenliğe odaklanılarak geliştirilmeye başlanmıştır. 2018'de Dahl tarafından "Node.js Hakkında 10 Pişman Olduğum Şey" konuşmasında duyuruldu. Deno, ayrı bir paket yönetim sistemi gerektirmez, bunun yerine tek bir dosya içinde hem çalışma ortamı hem de paket yöneticisi rolünü üstlenir.

Opera Dragonfly, Opera Software tarafından sunulan Web geliştirme aracı'dır.

Blink, Google, Facebook, Microsoft, Opera Software, Adobe Systems, Intel, IBM, Samsung ve diğerlerinin katkılarıyla Chromium projesinin parçası olarak geliştirilmiş bir tarayıcı motorudur. İlk olarak Nisan 2013'te duyuruldu.

Chakra, Microsoft tarafından geliştirilen özel mülk bir JScript motorudur. Internet Explorer web tarayıcısında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">PDF.js</span>

PDF.js, Taşınabilir Belge Biçimi (PDF) dosyalarını web standartları ile uyumlu HTML5 Canvas kullanarak işleyen bir JavaScript kütüphanesidir. Proje, Andreas Gal'in 2011'de başlatmasından sonra Mozilla Corporation tarafından yönetilmektedir.

Tarayıcı güvenliği, ağ bağlantılı verileri ve bilgisayar sistemlerini gizlilik ihlallerinden veya kötü amaçlı yazılımlardan korumak için İnternet güvenliğinin web tarayıcılarına uygulanmasıdır. Tarayıcıların güvenlik açıkları genellikle JavaScript ile bazen Adobe Flash kullanan ikincil bir yüke sahip siteler arası komut dosyası (XSS) kullanır. Güvenlik açıkları ayrıca tüm tarayıcılarda yaygın olarak kullanılan güvenlik açıklarından yararlanabilir.).

Web'de kullanıcı aracısı, kullanıcı adına hareket eden ve "Web içeriğini alan, işleyen ve son kullanıcı etkileşimini kolaylaştıran" herhangi bir yazılımdır. Bu nedenle kullanıcı aracısı özel bir yazılım aracısı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Web geliştirme araçları</span>

Web geliştirme araçları, web geliştiricilerinin kaynak kodlarını test etmelerine ve hata ayıklamalarına olanak tanır. Bir web sayfasının doğrudan oluşturulmasına yardımcı olmamaları, bunun yerine bir web sitesinin veya web uygulamasının kullanıcı arayüzünü test etmek için kullanılan araçlar olmaları bakımından web sitesi oluşturuculardan ve entegre geliştirme ortamlarından (IDE'ler) farklıdırlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.