İçeriğe atla

Jasper Tudor

Jasper Tudor
DoğumKasım 1431
Ölüm21 Aralık 1495 (64 yaşında)
Thornbury Kalesi, Gloucestershire
Eş(ler)iCatherine Woodville
HanedanTudor
BabasıOwen Tudor
AnnesiCatherine

Jasper Tudor, (Kasım 1431 - 21/26 aralık 1495), İngiltere kralı VII Henry’nin amcasıydı. Yeğeninin 1485’de başarılı bir şekilde tahta çıkışın baş mimarıydı. Penmynydd'in asil Tudor ailesindendi.

Aile ve erken yaşam

Jasper, Sir Owen Tudor'un ve İngiltere Kralı V. Henry'nin dul eşi Valois'li eski kraliçe Catherine’nin ikinci oğluydu. Bu nedenle Henry VI'nın de üvey kardeşiydi. Jasper, babası aracılığıyla Büyük Llywelyn'in ünlü şansölyesi Ednyfed Fychan'ın soyundan geliyordu. Bu bağlantı, Galler'deki statüsüne büyük ölçüde katkıda bulundu. Annesi, Fransa Kralı VI. Charles'ın kızıydı. 1437'de Jasper'ın annesinin ölümünden sonra[1] Owen Tudor tutuklandı ve Newgate hapishanesine yollandı. Jasper, erkek kardeşi Edmund ve muhtemelen bir kız kardeşi, Temmuz 1437'den Mart 1442'ye kadar Essex'teki Barking Abbey'de bir rahibe olan Katherine de Pole'un bakımına verildi. Henry VI'nın büyük bir favorisi olan 1. Suffolk Dükü William de Pole'un kız kardeşiydi ve Jasper ve kardeşlerine yiyecek, giyecek ve kalacak yer sağlayabildi. 1442'de Kral üvey kardeşlerinin yetiştirilmesiyle ilgilenmeye başladı.[1] Mart 1442'den bir süre sonra, Jasper ve erkek kardeşlerinin sarayda yaşamaları için getirildi. Henry, onları entelektüel ve ahlaki açıdan eğitmesi için en iyi rahibi ayarladı. Kardeşler ayrıca askeri eğitim aldı; büyüdüklerinde kendilerine askeri mevkiler verildi. Jasper, 23 Kasım 1452'de Pembroke Kontu[2] olarak atandığında, Henry VI'nın üvey kardeşi olarak tanındı.

Yetişkinlik

Owen Tudor, büyük olasılıkla iki üvey erkek kardeşine bakan üvey oğlu VI. Henry sayesinde hapisten çıktı. Henry’nın üvey kardeşlerinin varlığından haberdar olup olmadığı, annesi Bermondsey Abbey'de ölürken ona söyleyene kadar belli değil. Henry, onun ölümünden sonra onlarla ilgilenmeye başlayacak ve sonunda her iki kardeşe de kontluk vererek onları soyluluğa yükseltecekti. Jasper, 23 Kasım 1452'de Pembroke Kontu oldu ve bunun karşılığında Edmund ve Jasper, Henry'ye sarsılmaz bir sadakat yemini ettiler.[2]

Owen ve Catherine'in evliliği, büyük ölçüde gizliliğin korunması nedeniyle yetkililer tarafından tanınmadı ve bu nedenle Jasper ile iki (veya üç) kardeşinin meşruiyeti sorgulanabilirdi. Ancak Jasper, bir Jartiyer Şövalyesi olarak atanmak da dahil olmak üzere, doğumuna uygun tüm ayrıcalıklardan yararlandı . 1485'ten sonra kendisini "Bedford Dükü ve Pembroke Kontu, Kral’ın kardeşi ve amcası yüce ve kudretli Prens Jasper" olarak tanımlayacaktı.  Jasper, mahkemede bulunduğu süre boyunca, iki hanedan arasındaki çekişmeyi durdurmak için sürekli olarak York Dükü ve diğer soylularla birlikte çalıştı. Ağabeyi Edmund'un ölümünden sonra Jasper, Galler'deki Lancastrian bağlarını sürdürme sorumluluğunu üstlendi. Bununla birlikte baldızı ve küçük yeğenini de himayesine aldı.

Yorkist Kral IV. Edward’ın 1461'de katılımı üzerine, Jasper'ın sadık olduğu üvey kardeşi, görevden alınan Kral VI. Henry'yi desteklediği için bir davaya gönderildi . Üvey yeğeni Lancaster Prensi Edward'ı tahta çıkarmaya çalıştı ve kraliyet üvey kardeşine ve üvey kardeşinin karısı Margaret of Anjou'ya mutlak sadakat sağladı. Jasper ayrıca diğer baldızı Leydi Margaret Beaufort'un oğlunun Kral VII.Henry olarak tahtı kazanmasına yardım edecekti.[3]

Güllerin Savaşı

Jasper Tudor, bir kısmı Güller Savaşı'nın ilk aşamalarında kazanılan askeri uzmanlığı ile dikkate değer olan bir maceracıydı. Bununla birlikte, Bosworth Savaşı'ndan önce katıldığı tek büyük savaş, Şubat 1461'de geleceğin kralı İngiltere Kralı IV. Edward'a karşı kaybettiği Cross Savaşı idi . Babası Owen Tudor daha sonra Hereford'da yakalandı ve çarmıha gerildiği yerde başı kesildi. Jasper, 1456'da Carmarthen ve Aberystwyth kalelerini Raglan'lı William Herbert'e kaptırana kadar işgal etti . Daha sonra, üvey kardeşi Henry VI'nın karısı olan Margaret of Anjou ile iletişim halinde kaldı ve 1460'ta Lancaster hanedanı için Denbigh Kalesi'ni elinde tuttu.[1]

Jasper Tudor, babası Edmund Tudor'un doğumundan önce öldüğü yeğeni Henry Tudor'u da büyüttü. 1462'de Fransa Kralı XI. Louis tarafından sıcak bir şekilde karşılandıktan sonra Jasper, 1468'de Kuzey Galler'e dönmeden önce 6 yıl Fransa'da kaldı. Jasper dönüşünde, Kral IV. Edward tarafından Herbert'e Pembroke Kontu unvanı verildiğini, Pembroke Kalesi'ni de William Herbert'e kaptırdığını öğrendi.

Jasper Tudor, Lancastrian davası için destek toplamaya çalıştı. Yeğeni Henry ile Tenby'den kaçarken, İngiliz Kanalı'ndaki fırtınalar onları Bretonya'daki Le Conquet'e inmeye zorladı,  burada Bretonya Dükü II. Francis'e sığındılar . Kral IV. Edward ona diplomatik baskı uygulasa da, amca ve yeğen, Nisan 1483'te ölen Yorkist kralın pençelerinden güvende kaldı.

Ekim 1483'te Tudorlar, Bretonya’dan İngiltere'yi işgal etti. Ancak işgal başarısız oldu ve Jasper Tudor ve yeğeni Henry, Bretonya döndü. 1484 yılının ortalarında, Bretonya Dükü hastalıktan aciz kaldığında, hükûmetin dizginlerini devralan saymanı Pierre Landais, Jasper ve yeğenini geri göndermek için yeni Yorkist İngiltere Kralı III.Richard ile bir anlaşma yaptı.[4] Bu anlaşmaya göre Bretonya'yı bir Fransız saldırısı tehdidine karşı savunmak için 3.000 İngiliz okçu sözü karşılığında Jasper ve Henry’i İngiltere'ye geri yollayacaktı. O zamanlar Flanders'da sürgünde olan Ely Piskoposu John Morton, planı öğrendi ve Tudorları zamanında uyardı. Jasper ve Henry daha sonra, Landais'in askerlerinden saatler önce, yakındaki sınırı geçerek Fransa'ya ayrı ayrı kaçmayı başardılar. Kalmalarına izin veren ve onlara kaynak sağlayan Fransa Kralı  bir süre sonra, Dük II. Francis iyileştiğinde, çevresinde kalan 400 Lancastrian'a Fransa'ya güvenli bir şekilde girmelerini teklif etti ve hatta masraflarını karşıladı.[5]

Henry Tudor'un 1485'te tahta çıkışında, Jasper Tudor Jartiyer Şövalyesi de dahil olmak üzere tüm eski unvanlarına geri döndü ve Bedford Dükü olarak atandı.[6]

Evlilik ve Çocukları

Jasper, 7 Kasım 1485'te Catherine Woodville (c. 1458–1509) ile evlendi.[7] Richard Woodville,’ın kızıydı ve Kral IV. Edward'ın kraliçesi Elizabeth Woodville’ın kız kardeşiydi. 1483'te vatana ihanetten idam edilen Buckingham 2. Dükü Henry Stafford'un dul eşiydi. Jasper Tudor ile evliliğinden çocuğu yoktu.

Gayrimeşru çocuğu

Jasper Tudor, hayatı boyunca hiçbir gayri meşru çocuğun babalığını kabul etmedi ve hiçbiri vasiyetinde tanınmadı.

Lakin bazı kaynaklar Tudor'un Ellen/Helen isimli bir piç kızı olduğunu iddia ediyor.[8]

Ölümü

Jasper Tudor, 21 Aralık 1495'te Thornbury Kalesi'nde öldü ve Chenies Malikanesi'nin görevlisi Leydi Agnes Cheyne'in 1494'te kendisine miras bıraktığı Somerset'teki Keynsham Manastırı'na gömüldü .

Kaynakça

  1. ^ a b c Austen, George (18 Şubat 1928). "The Roses of York and Lancaster". Notes and Queries. CLIV (feb18): 117-117. doi:10.1093/nq/cliv.feb18.117a. ISSN 1471-6941. 
  2. ^ a b "Tudor, Jasper [Jasper of Hatfield], duke of Bedford (c. 1431–1495), magnate". Oxford Dictionary of National Biography (İngilizce). doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-27796. 10 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  3. ^ "TUDOR, JASPER (c. 1431 - 1495), earl of Pembroke | Dictionary of Welsh Biography". biography.wales. 5 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  4. ^ Lander, Jack Robert (1980). Government and Community: England, 1450-1509 (İngilizce). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-35794-5. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  5. ^ "0351170952 - Richard Iii: the Great Debate by Kendall, Paul Murray - AbeBooks". www.abebooks.com (İngilizce). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  6. ^ "Original Text - Titulus Regious - Statutes of King Henry VII". web.archive.org. 2 Eylül 2013. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  7. ^ Marius, Richard (1999). Thomas More: A Biography (İngilizce). Harvard University Press. ISBN 978-0-674-88525-7. 9 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2023. 
  8. ^ Thomas Tonge, William Hylton Dyer Longstaffe (1863). Heraldic Visitation of the Northern Counties in 1530 by Thomas Tonge, Norroy King of Arms: With ... (İngilizce). University of Michigan. Pub. for the Society by Frances Le Keux. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth (York)</span> İngiltere Kraliçesi

Yorklu Elizabeth 1486'da İngiltere kralı olan VII. Henry ile evlendi ve İngiltere kraliçesi oldu. VII. Henry'nin karısı, VIII. Henry'nin annesi, IV. Edward'ın kızı, III. Richard'ın yeğeni ve V. Edward'ın kızkardeşidir. Ayrıca IV. Edward'ın kızı ve V. Edward'ın kızkardeşi olması dolasıyla da İngiltere Prensesidir. İngiltere Krallarının kardeşi, kızı, yeğeni, karısı ve annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Anne Neville</span>

Anne Neville Galler Prensesi ve III. Richard ile evlenmesinden dolayı İngiltere Kraliçesidir. Warwick Kontu Richard Neville ile Kontes Anne Neville'in kızıdır. İlk evliliğini VI. Henry' nin tek oğlu olan 14 yaşında Galler Prensi Edward of Westminster ile yapmıştır. Edward'ın ölümü nedeniyle bir yıl evli kalmıştır ve daha sonra York Hanedanından olan prens Richard ile evlenmiştir. 11 yıl sonra ise Kral IV Edward'ın ölümü üzerine Richard kral olması üzerine o da kraliçe konumuna gelmiştir. 28 yaşında ölmüştür. Sadece bir çocuğu olmuştur: Edward.

York dükü Birleşik Krallık'ta kullanılan asalet unvanlarından biridir. 15. yüzyıldan bu yana genellikle İngiltere ve Britanya hükümdarlarının ikinci oğullarına verildi. İskoçya'da kullanılan eşdeğer unvan Albany düküdür.

<span class="mw-page-title-main">VII. Henry</span> Eski İngiltere kralı

VII. Henry, İngiltere kralı. Kral III. Richard'ı öldürüp İngiltere Kralı olmuştur. Tudor Hanedanı'ndan ülkeyi yöneten ilk kişiydi.

<span class="mw-page-title-main">Güller Savaşı</span> İngiliz tarihinde 1455-1487 yılları arasında gerçekleşen iç savaş

Güller Savaşı ya da Çift Gül Savaşı, İngiliz tarihinde 1455-1485 yılları arasında gerçekleşen iç savaştır. Savaşa bu adın verilmesinin nedeni, savaşa neden olan York Hanedanı'nın armasının beyaz gül, Lancaster Hanedanı'nın armasının ise kırmızı gül olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">York Hanedanı</span> Plantagenet Hanedanının yan kolu olan İngiliz kraliyet ailesi

York Hanedanı, Kral III. Edward'ın oğullarından olan I. York Dükü Edmund of Langley'in (1341-1402) soyundan gelen hanedandır.

<i>VI. Henry, Bölüm 3</i>

VI. Henry Bölüm 3 1591'de yazıldığı kabul edilen ve konusunun zamanının İngiltere Kralı VI. Henry'nin hayat dönemini olan bir Shakespeare tarihsel oyunudur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in bir tarih oyunlar dörtlemesinin üçüncüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Beaufort</span>

Lady Margaret Beaufort, Kral Henry VII annesi ve İngiltere Kralı Henry VIII'nin babaannesi.

<span class="mw-page-title-main">VI. Henry</span> 15. yüzyıl İngiltere kralı

VI. Henry, 1422-1461 döneminde birinci kez ve 1470-1471 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Edward</span> İngiltere kralı

IV. Edward 1461–1470 döneminde birinci kez ve 1471–1483 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı.

<span class="mw-page-title-main">III. Richard</span>

III. Richard, 1483 – 1485 döneminde Plantagenet Hanedanı'nin bir altkolu olan York Hanedanı'ndan son olarak krallık yapan İngiltere kralı.

<span class="mw-page-title-main">V. Edward</span> İngiltere kralı

V. Edward 9 Nisan 1483 – 25 Haziran 1483 döneminde 2 ay 16 gün Plantagenet Hanedanı'nın bir altkolu olan York Hanedanı'ndan krallık yapan İngiltere kralı. 25 Haziran 1483'te amcası olan "İngiltere Savunucusu Lord" unvanlı kral naibi olan III. Richard tarafından tahttan indirilmiş; Londra Kulesi'nde küçük kardeşi York Dükü Richard Shrewsburyli ile birlikte hapis edilmiştir. Büyük olasılıkla Ağustos 1483'te amcası yeni kral olan III. Richard'ın emirleri ile kardeşi ile birlikte katledilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth Woodville</span> 15. yüzyılda İngiltere kraliçesi

Elizabeth Woodville, 1464'ten 1483'e Kral IV. Edward'ın ölümüne kadar İngiltere kraliçesi olarak yaşamını sürdürmüştür.

Beyaz Kraliçe, İngiliz tarihî televizyon dizisidir. Philippa Gregory'nin aynı adlı tarihi roman serisine dayanmaktadır. The Cousins' War adındaki seri üç kitaptan oluşmaktadır: The White Queen, The Red Queen ve The Kingmaker's Daughter. İlk bölümü BBC One'da 16 Haziran 2013'te Birleşik Krallık'ta yayınlanmıştır. Amerika'daki ilk yayını ise 9 Ağustos 2013 tarihinde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">George Plantagenet (1. Clarence dükü)</span>

George Plantagenet, Clarence Dükü, Richard Plantagenet, 3. York Dükü ve Cecily Neville'in oğlu ve İngiliz kralları IV. Edward ve III. Richard'ın kardeşiydi. Günümüzde Güllerin Savaşı olarak bilinen Plantagenet Ailesi'nin rakip grupları arasındaki hanedan mücadelesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Catherine (Valois)</span> Fransız Prenses ve Ingiltere Kraliçesi

Catherine of Valois ya da Valois'lı Catherine, 1420'den 1422'ye kadar İngiltere Kralı V. Henry'nin eşi ve İngiltere Kraliçesiydi. Fransa Kralı VI. Charles'ın kızıdır. İngiltere Kralı VI. Henry'nin annesidir. Catherine'in evliliği V. Henry'yi Fransa tahtına yerleştirme ve belki de Yüz Yıl Savaşı olarak bilinen şavaşları sona erdirme planının bir parçasıydı, ancak oğlu VI. Henry daha sonra Paris'te taç giymesine rağmen, bu plan başarılı olmadı.

<span class="mw-page-title-main">Edmund Tudor, 1. Richmond kontu</span>

Edmund Tudor, Richmond'un 1. Kontu Hadham'lı Edmund olarak da bilinir. İngiltere Kralı VII. Henry'nin babası ve Kuzey Galler, Penmynydd'deki Tudor ailesinin bir üyesiydi. Owen Tudor ve dul kraliçe Valois'li Catherine'in çocuğu olarak dünyaya gelen Edmund, İngiltere Kralı VI. Henry'nin de üvey kardeşiydi. Henry, Edmund'un yetiştirilme tarzıyla ilgilendi ve ona reşit olduğunda bir unvan ve topraklar verdi. Hem Edmund hem de kardeşi Jasper, kralın kalan en yakın akrabaları oldukları için Kral'a danışman yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Owen Tudor</span>

Owen Tudor bir Galli saray mensubu ve İngiltere Kralı V. Henry'nin dul eşi Valois Kraliçesi Catherine'in (1401-1437) ikinci kocasıydı. Tudor hanedanının kurucusu VII. Henry’nin büyükbabasıydı.

Catherine Woodville Buckingham Düşesi ve bir Orta Çağ İngiliz soylu kadınıydı.

<span class="mw-page-title-main">Richard (3. York dükü)</span> 3.York Dükü

Yorklu Richard, Richard Plantaget olarak da bilinir. Güller Savaşı sırasında İngiliz tahtında hak iddia eden bir soyluydu. 3. Cambridge kontu Richard ve Anne de Mortimer'in oğluydu. Babasının ölümü üzerine Cambridge kontu, 2 ay sonrada amcası Edward'ın Agincourt Muharebesi'nde ölümüyle birlikte York dükü oldu. Northampton Muharebesi'nde kraliyet ordusunu yendi ve VI. Henry'yi esir aldı. Daha sonrasında Anlaşma Yasası'nı oluşturdu. Yasa Henry'nin oğlu Edward'ı taht sırasından çıkarıyor ve yerine Richard ile oğullarını geçiriyordu. Bu yasaya muhalif olanlara yapılan Wakefield Muharebesi'nde öldürüldü. IV. Edward ve III. Richard'ın babasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.