İçeriğe atla

Jarkent

Koordinatlar: 44°10′K 80°00′D / 44.167°K 80.000°D / 44.167; 80.000
Yarkent İlçesi ile karıştırılmamalıdır.
Jarkent
Жаркент
Şehir
Jarkent
Jarkent arması
Arma
Kazakistan üzerinde Jarkent
Jarkent
Jarkent
Jarkent'in Kazakistan'daki konumu
Ülke Kazakistan
EyaletJetisu
İlçePanfilov
Kuruluş1882 (142 yıl önce) (1882)
İdare
 • Belediye başkanıIsaev Aidar Muratuly[1]
Yüzölçümü
 • Toplam47.25 km²
Rakım626 m
Nüfus
 (2023)[2][3]
 • Toplam52.806
Zaman dilimiUTC+06.00 (ALMT)
Posta kodu
041300-041305
Alan kodu+7 72831
Plaka kodu19
Mimari tarzı Budist pagodalarınkine benzeyen Jarkent Camisi [en]

Jarkent veya Zharkent (Kiril alfabesiyle "Жаркент"; Uygurca: ياركەنت‎ Yarkent veya يەركەت‎ Yerket; 1991'e kadar Panfilov/Панфилов ismiyle bilinirdi), Kazakistan'ın Jetisu Eyaleti'ne bağlı bir şehir.

Coğrafya

Jarkent, Panfilov ilçesinin [kk] yönetim merkezidir. Çungarya Aladağları'nda bulunur ve dağlar tarafından çevrelenir. Ösek [kk] Vadisi'nde, Çin sınırından 30 km mesafede bulunur. Jarkent'ten Almatı şehrine 345 km, Jarkent'ten Taldıkorgan'a ise 290 km mesafe vardır.

Nüfus

Jarkent'in tarihî nüfusu[4]
1897 1959 1970 1979 1989 1999 2009
16.094 12.434 19.173 23.997 31.106 32.656 33.350

Nüfusun yarısından fazlasını (%52) Uygurlar oluşturunca, Kazaklar da nüfusun %33'ünü oluşturur. Bu iki grubun dışında şehirde Ruslar (%0,7) ve diğer azınlıklar (%0,8) da vardır.[5]

Tarih

Bölgede yapılmış arkeolojik keşifler, Jarkent'in tarihi olarak İpek Yolu'na ait bir mekân olduğunu gösterir. Ancak günümüz Jarkent şehrinin tarihi 19. yüzyılın sonlarında başlar. Rus İmparatorluk Ordusu Generali Aleksey Kuropatkin, bir ilçe merkezi olarak geliştirilebilecek bir yer bulmak göreviyle atandı. Bu şekilde, o dönemde birkaç Uygur köyünden oluşan bir alanda "Jarkent" yerleşimi resmen kurulmuş oldu. Bunun sonrasında burada yaşayan insanların neredeyse tümü, ilk olarak Rus İmparatorluğu'nun doğu sınırlarını korumak görevine sahip Kozaklardır.[6]

Yerin gelişmesine büyük önem verilmiştir. Jarkent'te bir bira fabrikası açıldı; Jarkent toprakları tütünün yetiştirilmesi için iyi şartlarda bulunduğu için bu bölgede bir tütün fabrikası açılmıştır. Dükkânlarda Çin ve Rus malları satılır ve yerel esnaflar gezginlere gerekli malzemeler tedarik ederlerdi. 1891 yılından beri Jarkent resmî şehir statüsüne sahiptir. 1941 yılında ölmüş Rus askeri İvan Panfilov'un onuruna 1942 yılında şehrin ismi Panfilov olarak değiştirildi. Kazakistan 1991'de bağımsız olduktan sonra şehrin ismi tekrar "Jarkent" olarak değiştirildi.

Kültür

Jarkent Camisi [en], ülke çapında tanınan bir mekândır. Cami tümüyle odundan yapılmış ve 19. yüzyılın sonlarında dikilmiştir. Vali Ahun Yuldaşev adında Uygur bir iş adamı caminin kurucusudur ve caminin inşasında hiçbir çivinin kullanılmamasını istemiştir. Binanın mimari tarzı Budist pagodalarınkine çok benzer. Aziz İlyas Kilisesi [en], Jarkent'te bulunan başka bir dinî merkezdir.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Zharkent ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

  1. ^ "Isaev Aidar Muratuly". 14 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2023. 
  2. ^ "Численность населения Республики Казахстан в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на 1 января 2023 года" (Rusça). 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023. 
  3. ^ "ISO Subentity Codes for Kazakhstan". GeoNames.org. 11 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2018. 
  4. ^ "Kazakhstan: Cities and towns". pop-stat.mashke.org (İngilizce). 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2019. 
  5. ^ "Жаркент қаласы. Жалпы мәлімет". panfilov-akimat.gov.kz (Kazakça). 2014. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2020. 
  6. ^ Alyona Miroşniçyenko (Алёна Мирошниченко). "Маленькая родина: Жаркент — восточные ворота" (Rusça). 15 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bişkek</span> Kırgızistanın başkenti

Bişkek, Kırgızistan'ın başkentidir. 1878 yılında kurulan kentte, 2023 sayımına göre 1.104.742 kişi yaşar. Kent, Sovyetler Birliği döneminde, Bolşevik askeri önderlerinden Mihail Frunze'nin anısına Frunze adıyla anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Türkistan</span> Orta Asyada tarihî ve coğrafi bölge

Türkistan, Orta Asya'da batıda Hazar Denizi ve Aşağı İdil'den başlamak üzere doğuda Moğolistan'daki Altay Dağları'na, güneyde Kopet-Hindukuş-Kunlun dağlarına, kuzeyde Aral ve Balkaş göllerinin ötesinde Kırgız bozkırına kadar uzanan yüzölçümü 6.000.000 km²'den geniş coğrafî ve tarihî bölge. Nüfusu 2001 yılı itibarıyla 43.210.802'dur.

<span class="mw-page-title-main">Astana</span> Kazakistanın başkenti

Astana, daha önce Akmola, Akmolinsk, Tselinograd ve Nur-Sultan olarak da adlandırıldı, Kazakistan'ın başkenti ve ikinci büyük şehridir. Şehir, Kazakistan'ın kuzeyinde Akmola Eyaleti içerisinde İşim Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Nüfusun ülkenin güney kesiminde yığılmasını önlemek amacıyla, 1998'de Kazakistan'ın başkenti ilan edilmiş ve başkent Almatı'dan buraya taşınmıştır. Astana, ülkenin en büyük kenti Almatı ile birlikte "doğrudan yönetilen cumhuriyet şehri" statüsüne sahiptir. Nüfusu 1 Aralık 2017 tarihi itibarı ile 1,029,556'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kazan, Tataristan</span>

Kazan, Rusya'ya bağlı Tataristan'ın en büyük şehri ve başkentidir. Volga ve Kazanka Nehirlerinin birleştiği noktada yer alan şehir, 425,3 kilometrekarelik bir alanı kaplamakta olup, nüfusu 1,3 milyonun üzerinde ve büyük metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyona ulaşmaktadır. Kazan, Volga Federal Bölgesi'nin yanı sıra Volga üzerindeki en kalabalık şehir olarak Rusya'nın beşinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Almatı</span> Kazakistanın eski başkenti ve en kalabalık nüfusuna sahip şehri, ilçesi

Almatı, Kazakistan'ın 2.000.900 nüfuslu ve en büyük şehridir. Almatı Kazakistan'ın eski başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Donetsk</span> Ukraynadaki bir şehir

Donetsk (Ukraynaca: Донецьк, Rusça: Донецк), 1928'deki Harkiv yazımına göre Donetske (Ukraynaca: Донецьке) olarak da adlandırılan, eskiden Aleksandrovka, Yuzivka (Hughesovka) ve Stalino olarak bilinen, Ukrayna'nın doğusunda Donetsk Oblastı'nda Kalmius Nehri üzerinde bulunan bir sanayi şehridir. Nüfusun şehir merkezinde 901.645, metropolitan alanda ise 2 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Donetsk, 2001 nüfus sayımına göre Ukrayna'nın en büyük beşinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Vanadzor</span> Lori, Ermenistanda şehir

Vanadzor ya da Karakilise, ülkenin kuzey kesimindeki Lori Eyaletinin başkenti olarak hizmet veren kentsel bir belediye topluluğu ve Ermenistan'ın üçüncü büyük şehridir. Başkent Erivan'ın yaklaşık 128 kilometre kuzeyinde yer almaktadır. 1979 yılında yapılan resmi nüfus sayımında 148,876 olan nüfusu, 2011 nüfus sayımında 86,199'a düşmüştür. Şu anda kentin nüfusu yaklaşık 76.000'dir. Vanadzor, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Gougark Piskoposluğu'nun merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Çöçek</span>

Çöçek (şehir), Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin kuzeyinde Tarbagatay İli toprakları içinde bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Çimkent</span>

Çimkent ya da Şimkent, eski adıyla Çernyayev (Kazakça: Черняев); Kazakistan'daki çok nüfuslu bölgelerden olup, 2018 yılına kadar Kazakistan'ın Güney Kazakistan Eyaleti'nin merkeziydi. 19 Haziran 2018 tarihinde, Güney Kazakistan eyalet merkezi Çimkent’e büyük şehir statüsü verildi, eyaletin adı Türkistan eyaleti olarak değiştirildi ve eyalet merkezinin Türkistan kentine taşınmasını öngören “Kazakistan’ın bazı idari ve bölgesel yapısı konularına” ilişkin bir kararname imzalandı. Çimkent 1.239.000 nüfusuyla Kazakistan'da Almatı ve Astana'dan sonra en büyük 3. kenttir ve ülkenin önemli metropollerindendir. Türkistan-Sibirya Demiryolu kavşağında bulunan kentte ayrıca Şimkent Uluslararası Havaalanı da bulunmaktadır. Şimkent Almatı'nın 690 km batısında ve Taşkent'in 120 km kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">İjevsk</span>

İjevsk (İngilizce: Izhevsk), Rusya'ya bağlı Udmurtya Cumhuriyeti'nin başkentidir. Özellikle şehirde, taşıt ve silah sanayisi çok gelişmiştir. Izhmash'nin merkez binası ve fabrikası bu şehirdedir.

<span class="mw-page-title-main">Aktöbe</span>

Aktöbe, Kazakistan'ın Aktöbe ilinin merkezi olan şehirdir. Şehir İlek Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Yüzölçümü 297,39 km² olan şehrin nüfusu 1 Ocak 2016 tarihi itibarı ile 397.572'dir.

Kazakistan vatandaşlarının çoğunluğu, geleneksel olarak nüfusun çoğunluğunu oluşturan etnik Kazaklar ile Özbekler, Uygurlar ve Tatarlar genellikle Sünniliğin Hanefi mezhebine bağlıdırlar. % 1'den azı Şafilik ve Şiiliğe tabidir. Toplam 2.300 cami vardır, bunların tamamı bir müftünün başkanlık ettiği devlete bağlı Kazakistan Müslümanları Dini İdaresi'ne bağlıdır. Kurban Bayramı ülkede resmî tatildir.

Kazakistan'da İslam, ülkedeki en yaygın dindir ve ülke nüfusunun %70,2'si Müslüman'dır. Kazakların çoğu Sünnilik'in Hanefi mezhebine mensuptur. Ayrıca ülkede az sayıda Şii ve Ahmedî Müslüman yaşamaktadır. Coğrafi olarak Kazakistan, nüfusunun çoğunlu Müslüman olan ülkelerin en kuzeyde yer alanıdır. Ülkedeki Müslüman nüfusunun yarıdan fazlasını Kazaklar oluşturur; Müslüman olan diğer etnik gruplar Özbekler, Tatarlar ve Uygurlardır. İslam, ülkeye ilk olarak 8. yüzyılda Araplar aracılığıyla geldi.

<span class="mw-page-title-main">Yedisu Oblastı</span>

Yedisu Oblastı, Rus İmparatorluğu'nun oblastlarından biriydi. Oblast, günümüz Kazakistan'ın güneydoğusu ve Kırgızistan'ın kuzeydoğusunu kapsamaktaydı. Oblastın merkezi Verni idi.

Kazakistan'daki Uygurlar, öncelikle İslam'ı uygulayan bir Türk etnik grubudur. 1999 nüfus sayımına göre, Uygurlar ülkenin yedinci en büyük etnik grubunu oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Jarkent Camii</span> Kazakistanın güneyindeki Jarkent şehrinde bulunan, günümüzde müze olarak kullanılan cami

Jarkent Camisi, Kazakistan'ın güneyindeki Jarkent şehrinde bulunan eski bir cami. Cami binası günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan demografisi</span>

Kazakistan demografisi, nüfus artışı, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, ekonomik durum, dini bağlantılar ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Kazakistan nüfusunun demografik özelliklerini sıralamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da konuşulan diller</span>

Kazakistan'da %65 Kazak, %21,8 Rus, %3,0 Özbek, %1,8 Ukraynalı, %1,4 Uygur ve %1,2 Tatar olmak üzere 130 etnik grup yaşamaktadır. Resmî dil olan Kazakça ülke çapında 10 milyonun üzerinde konuşuru bulunmaktadır ve Kazakça ile aynı şekilde resmi dil olan Rusça yaklaşık 6 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır.Hem Kazakça hem de Rusça eşit olarak kullanılmaktadır. Almanca, Tacikçe, Tatar, Türkçe, Ukraynaca, Uygurca, ve Özbekçe, 1997 tarihli 151-1 Sayılı Dil Yasası tarafından resmen tanınmaktadır. Kazak hükûmeti, Rus dilini aşamalı olarak kaldırmak için bazı girişimlerde bulundu, böylece Kazakça ülkenin tek ulusal ve resmi dili olacak. Örneğin Rusça, 20 yıl öncesine göre giderek daha az kullanılıyor. Yerli Rusların nüfusu da son 20 yılda önemli ölçüde azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Panfilov (ilçe, Kazakistan)</span>

Panfilov ilçesi, Kazakistan'ın Jetisu ilinde bulunan bir ilçedir. Yüzölçümü 10.340 km² olan ilçenin nüfusu 1 Ocak 2023 tarihi itibarı ile 133.840'tır. İlçenin merkezi Jarkent'tir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.