İçeriğe atla

Japon mutfağı

Geleneksel bir Japon kahvaltısı

Japon mutfağı, Japonya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Japonya'nın geleneksel mutfağı (washoku), miso çorbası ve diğer yemekler ile pilav üzerine kuruludur ve mevsimlik malzemelere vurgu yapılmaktadır. Garnitürler genellikle balık, salamura sebze ve et suyunda pişirilmiş sebzelerden oluşur. Japonya bir ada ülkesi olduğundan dolayı balık ile diğer deniz ürünleri içeren yemeklere de çok sık rastlanmakta olup genellikle ızgara yapılır, ancak aynı zamanda saşimi veya suşi olarak çiğ olarak da servis edilir. Deniz ürünleri ve sebzeler de tempura olarak hafif bir hamurda kızartılır. Pirinç dışında, soba ve udon gibi erişteler de bir temel gıda maddesidir. Japonya'da ayrıca, oden adı verilen et suyunda balık ürünleri veya sukiyaki ve nikujagada sığır eti gibi birçok kaynatılmış yemek bulunur.

Japon mutfağının diğerlerine göre en önemli farkı yağ ve baharat kullanımının çok daha az olmasıdır. Kullanılan malzemelerin asıl tatlarını koruması için gayret gösterilir. Mümkün oldukça mevsim için tipik olan taze malzemeler kullanılır.

Genel olarak Japon mutfağı, diğer Doğu Asya ülkelerinin mutfaklarına benzer. Tarihsel olarak Çin mutfağından etkilenen Japon mutfağı, modern çağda Batı mutfaklarından da etkilenmeye açılmıştır. Ramen ve gyōza gibi yabancı yiyeceklerden, özellikle Çin yemeklerinden ilham alan yemekler ve ayrıca spagetti, köri ve hamburger gibi yiyecekler, Japon lezzetlerine ve malzemelerine uyarlanmıştır. Amerikan ve Meksika mutfak geleneklerinden etkilenen Okinawa mutfağının temel taco pirinci de dahil olmak üzere bazı bölgesel yemekler Japonya'da tanıdık hale geldi.[1] Geleneksel olarak, Japonlar Budizm'e bağlı kalmanın bir sonucu olarak etten kaçındı, ancak 1880'lerde Japonya'nın modernleşmesiyle birlikte tonkatsu ve yakiniku gibi et bazlı yemekler yaygınlaştı. O zamandan beri Japon mutfağı, özellikle suşi ve ramen gibi yiyecekler ile dünya çapında popüler hale geldi.

2013 yılında Japon mutfağı UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne eklendi.[2]

Meşhur Japon yemekleri

Japon Sapporo Rāmen eriştesi
Yakitori
Onigiri
Umeboshi
Sakuramochi
  • Chanko-nabe ちゃんこ鍋, Nabe stiline göre. Sumo güreşçilerinin yedikleri yüksek protein içeren türlü.
  • Donburi 丼, Sebze, et veya başka içerikli pilav yemeği.
  • Gyōza 餃子, Et ile doldurulmuş Çin usulü hamur işi.
  • İshiyaki 石焼き
  • Karē カレー, Hintlerin körisinin Japon versiyonu.
  • Kushiage 串揚げ,
  • Maki 巻き, Pilav üstü Deniz-Otu Sarması.
  • Miso Çorbası 味噌汁, Sabah, öğlen ve akşam yemeklerinde yan yemek olarak gelir. Miso adı verilen, ezilmiş soya fasulyesi macununun sıcak su ile karıştırılması ile hazırlanır. İçine nori, yeşil soğan gibi tatlandırıcılar da konulabilir.
  • Nabe 鍋 veya O-Nabe, bir Japon türlüsü, yenilirken pişirilir.
  • Oden おでん, Türlü şekli.
  • Okonomiyaki お好み焼き, Lahanalı hamur işi.
  • Sashimi 刺身, Çiğ balık
  • Shabushabuしゃぶしゃぶ, Çok ince kesilmiş et dilimleri masanın üzerinde duran ve kaynayan bir suyun içine bir iki saniye tutulur ve yenir.
  • Sukiyakiすき焼き, Türlü
  • Sushi 寿司, Ekşi pilavlı çiğ balık ve sebze.
  • Takoyaki たこ焼き, Tako Japoncada ahtapot anlamına gelir ve takoyaki ahtapot topları olarak bilinir. Takoyaki satıcıları Japonya da çok popülerdir. Takoyaki yapmak için özel takoyaki kızartma tavası kullanılır. Sulu hamur tavadaki çok küçük yuvarlak bölümlere dökülür.
  • Tempura 天麩羅, tempura hamuruna batırılmış bol yağda kızartılmış sebze ve deniz ürünü.
  • Teriyaki 照り焼き, şeker, mirin, soya sos ve sakenin kaynatılarak yapıldığı, ana yemeklerde kullanılan tatlı bir sostur.
  • Tonkatsu とんかつ, şeker pekmezi, su, tuz, domates ezmesi, damıtılmış sirke, havuç püresi, glikoz şurubu, elma püresi, karamel, mısır nişastası, karabiber, soğan tozu, sarımsak, meyan kökü, limon suyundan yapılan bir sostur ve genelde teppanyakilerde kullanılır.
  • Yakitori 焼き鳥, Tavuk ızgara.
  • Onigiri おにぎり, Pirinç topları. Etrafı nori ile kaplanır ve içinde umeboshi (Japon eriği turşusu), karides, tavuk, ton balığı, somon balığı vb. bulunur.
  • Umeboshi うめぼし, Oldukça aromatik meyve turşusu. Genelde pirinçle ve onigirinin içine konarak tüketilir.
  • Mochi もち, Pirinç hamuru tatlısı. İçinde tatlı fasulye gibi ürünler bulunabilir.

Makarna/erişte yemekleri

  • Rāmen ラーメン, Erişte Çorbası
  • Soba 蕎麦, Buğday Makarnası
  • Udon 饂飩, kalın Makarnalar
  • Somen 素麺, meşhur Matsuyama Makarnası
  • Yakisoba 焼き蕎麦, kızartılmış Makarna

Balık yemekleri

  • Fugu 河豚 ya da 鰒 çok zehirli bir Balık türüdür. Sadece çok usta aşçılar pişirebilir. Balığın çok ince olan zehirli damarlarının tek tek çıkarılması gerekir. Bir Fugu yemeğinin fiyatı bu yüzden 300-500 Dolar arasıdır.
  • Surimi すり身 Yengeç eti imitasyonu.
  • Takabe Izu-Adalarında yenilen bir balık
  • Unagi 鰻 (うなぎ), Yılan Balığı

Diğer yemekler

  • Dashi 出汁, Deniz Otundan yapılan bir Balık Çorbası.
  • Kobe-Sığırı ve Matsuzaka-Sığırı, Eti çok lezzetli olan özel yetiştirilmiş sığır türleri.
  • Miso 味噌, ezilmiş Soya macunu.
  • Shiitake 椎茸, Mantar cinsi.
  • Soba 蕎麦 çok ince kesilmiş açık renkli erişte çeşididir.
  • Suimono 吸い物, bir türlü türü.
  • Tofu 豆腐, "Soya-Peyniri"
  • Yuba 湯葉, Soya sütünün kaymağı.

Yemeğin yanında sunulan ek gıdalar (Okashi), tatlılar ve Omiage

  • Arare あられ
  • Dango 団子, Pilav Topcukları
  • Mochi 餅, ezilmiş Pilav Macunu
  • Natto 納豆, ekşitilmiş Soya Fasulyeleri
  • Nigiri お握り, baharatlı Pilav topcukları
  • Senbei 煎餅, Pirinçten yapılmış kurabiyeler
  • Taiyaki たいやき, içli hamuriçi
  • Tsukemono 漬物, Turşu
  • Yokan 羊羹, Adzuki-Fasulyeleriyle yapılan bir tatlı.

Baharatlar

  • Mirin 味醂 "Pirinç Şarabı"
  • Miso 味噌 (Soya Macunu)
  • Nori 海苔 roll sushi yapımında sarmak amacıyla kullanılan çok ince yaprak halinde deniz yosunu.
  • Perilla
  • Sanshō 山椒 Japon Biberi
  • Wasabi 山葵 yaban turpu
  • Su Biberi
  • Soya Sosu 醤油 Shoyu
  • Wakame 若布、和布 genelde salatalarda ve çorbalarda kullanılan bir çeşit deniz yosunu.

İçecekler

  • Yeşil Çay 緑茶 (Ryoku-cha)
  • Sen-cha 煎茶 Japon Çayı
  • Mac-cha 抹茶 Japon Çayı
  • Ban-cha 番茶 Japon Çayı
  • Genmai-cha 玄米茶 Japon Çayı
  • Hōji-cha ほうじ茶 Japon Çayı
  • Mugi-cha 麦茶 Japon Arpa Çayı
  • Wūlon-cha ウーロン茶 Çin Çayı
  • Asahi (Bira) "アサヒ"
  • Kirin (Bira) "キリン"
  • Sapporo (Bira) "サッポロ"
    • Yebisu (Bira) "ヱビス"
  • Suntori (Bira) "サントリー"
  • Orion (Bira) "オリオン"
  • Mizuwari 水割り
  • Sake お酒 Pirinç Şarabı
  • Hoppy ホッピー Bira aromalı içki
  • Happo-shu 発泡酒
  • Shochū 焼酎 İçki
  • Umeshu 梅酒 İçki

Japon restoran şekilleri

  • Chūka Ryōri-ya 中華料理屋 Çin Restoranı usulunden
  • Curry Shop カレー・ショップ
  • Family Restoran ファミリー・レストラン
  • Özel izinli Fugu (çok zehirli bir Balık)- Restoranı
  • İzakaya 居酒屋 Mezeli Meyhane
  • Kaiten-sushi 回転寿司 Sushi-Restoranı (sushiler yürüyen bir banttan geçiyor)
  • Kissaten 喫茶店 Café
  • Nomiya 飲み屋 Meyhane
  • Okonomiyaki-ya お好み焼屋 Burada yemekler müşterinin masasının yanında yapılıyor.
  • Rāmen-ya ラーメン屋 Makarna Çorbası dükkânı
  • Robatayaki 炉辺焼き
  • Ryōtei 料亭
  • Shabu-Shabu-Restoranı しゃぶしゃぶ
  • Shokudō Kantin 食堂
  • Soba-ya 蕎麦屋 Soba-Makarnası Dükkânı
  • Sushi-ya 寿司屋 (Sushi ve Sashimi)
  • Tempura-ya 天婦羅屋 ya da 天麩羅屋
  • Teppanyaki 鉄板焼
  • Yakiniku-ya 焼肉屋 Burada Kore Mutfağı usulu ızgaralar yapılır.
  • Yakitori-ya 焼鳥屋 Tavuk Şiş Kebabı yapılır.
  • Yoshoku-ya 洋食屋

Kaynakça

  1. ^ Lucero, Mario J. (4 Mart 2022). "Mixing Food Cultures: Japan, Mexico and Southwest US". Tokyo Weekender. 5 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022. 
  2. ^ "Japanese cuisine added to Unesco 'intangible heritage' list". BBC Newstarih=5 Aralık 2013. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aşçılık</span> yemek yapma

Aşçılık, besinlerin çeşitli yöntemlerle yemeye hazır duruma getirilmesine denir. Ahçılık olarak da bilinir. Ev ekonomisi'nin temel bileşenlerinden biridir. Şef, aşçı, yardımcı şef, pasta şefi, mutfak şefi, fırıncı, gastronomcu, çikolatacı gibi mesleklerle sıkı ilgilidir. Birçok ülkelerde aşçılık mesleği öğrenmek için aşçılık okulu, aşçılık fakültesi, aşçılık akademileri bulunmaktadır. Aşçılığın en temel yöntemi pişirmedir. Ama "aşçılık" terimi, pişirmenin yanı sıra kurutma, isleme, dondurma ya da salamura gibi başka yöntemleri de kapsar. Besinler birkaç nedenden dolayı pişirilir. Bazı besinleri çiğ yeme düşüncesinden hoşlanmayız. Belirli besinleri pişirerek yemeye alışık olduğumuzdan, pişirmenin besinlere iyi bir tat kazandırdığına inanırız. Öte yandan pişirildiklerinde besinlerde değişiklikler oluşur ve bu da bazı besinlerin yenmesini ve sindirilmesini kolaylaştırır. Moleküler gastronomi, fizik ve kimya perspektifinden beslenmenin bilimsel yaklaşımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suşi</span> Japon yemeği

Suşi,, genellikle çiğ deniz ürünleri ve sebzeler gibi çeşitli malzemelerle birlikte, biraz şeker ve tuz ile hazırlanmış sirkeli pirinçten oluşan geleneksel bir Japon yemeğidir. Suşi stilleri ve sunumu çok çeşitli olup ana bileşeni aynı zamanda shari veya sumeshi olarak da adlandırılan suşi pirincidir. Japonya çıkışlı bir yemek olmasına rağmen tüm Uzakdoğu ülkelerinde tüketilir.

<span class="mw-page-title-main">Miso</span>

Miso, fermente edilmiş bir Japon yiyeceği. Geleneksel Japon yemeği miso çorbasında da (misoşiru) kullanılır. Soya fasulyesi, pirinç veya arpanın, deniz tuzu ve ko-ji adlı mantarla fermentasyonu ile elde edilen bir çeşit hamurdur. Normalde tuzlu bir tadı vardır ama kullanılan malzemeler ve fermantasyon yöntemine bağlı olarak tadı farklı biçimlerde ortaya çıkar. Bu çeşitlilik içinde bazı misolar tatlı da olabilir. Japon beslenmesinde önemli bir konumu vardır, diyet yiyeceği olarak da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ulusal Mutfağı</span> Azerbaycanın ulusal mutfağı

Azerbaycan mutfağı Azerbaycan'ın ulusal mutfağıdır. Avrupa ve Orta Doğu mutfaklarını etkilemiş hem de bu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Azerbaycan mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Çin mutfağı</span>

Çin mutfağı başta Çin olmak üzere Tayvan, Singapur, Malezya, Endonezya gibi Çin kültürünün yaygın olduğu Uzak Doğu ülkelerinden kaynaklanan ve Çin lokantaları sayesinde dünyanın birçok yörelerinde geniş bir biçimde tanınan bir mutfaktır. Çeşit bakımından dünyanın en zengin mutfaklarından biri olan Çin mutfağı Uzakdoğu'da bile Çinlilerin yaşadığı her bölgede büyük farklılıklar gösterir. Ayrıca Uzakdoğu dışındaki Çin lokantalarında hazırlanan yemekler bulundukları ülkelerin kültürlerine uyarlandıkları için Uzakdoğu'dan çok farklı malzemeler kullanırlar ve farklı lezzetler sunarlar. Bunlara rağmen Çin mutfağı bazı ortak özelliklerden yoksun değildir. Sebze ağırlıklı yemekler, yemeklerin wok adı verilen çukur tavalarda pişirilmesi ve yemeklerin sofralarda yemek çubuklarıyla yenmesi Çin mutfağının en çarpıcı özellikleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Teppanyaki</span> Japon mutfağının, yemek pişirmek için demir tava kullanılarak yapılan yemeklerin genel adı

Teppanyaki, Japon mutfağının, yemek pişirmek için demir tava kullanılarak yapılan yemeklerin genel adıdır. Teppanyaki kelimesi, demir tabak anlamına gelen “teppan” ve ızgaralanmış ve az yağda pişirilmiş anlamına gelen “yaki” kelimelerinden türemiştir. Japonya'da, teppanyaki, et, karides, “okonomiyaki”, “yakisoba” ve “monjayaki” de dahil olmak üzere demir tabak kullanılarak pişirilen yemekler olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Saşimi</span> Japon yemeği

Saşimi, bir Japon mutfağı yemeğidir. İnce dilimlenmiş, çoğunlukla deniz mahsulü çiğ et ile yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Suşi tarihi</span>

Suşi tarihçesi.

<span class="mw-page-title-main">Teriyaki</span>

Teriyaki Japon mutfağında bir yemek pişirme tekniğidir. Teriyaki ismi Japonca "teri" ve "yaki" kelimelerinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur. Teri parlatmak ve yaki ızgara ya da kavurmak anlamına gelmektedir. Yemek üzerine teriyaki sosu eklendikten sonra ızgara yapılarak ya da kavrularak pişirilir. Teriyaki sosu içerisinde soya sosu, mirin ve şeker olan bir çeşit sostur. Teriyaki yapılırken Japonya'da genellikle balık eti tercih edilir. Batıda ise tavuk, domuz eti, kuzu ve dana etleri kullanılır. Teriyaki günümüzde birçok farklı kültürün mutfağında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye mutfağı</span>

Suriye mutfağı, Suriye'nin ulusal mutfağıdır. Arap ve Kürt kültürünün mirasçısı olan Suriye mutfağı Orta Doğu mutfaklardan etkilenmiştir. Ayrıca Suriye mutfağı yörelere göre de farklılıklar gösterir. Güney Suriye mutfağı, Kuzey Suriye mutfağı gibi birçok yöreler kendilerine ait zengin bir yemek haznesine sahiptirler. Suriye mutfağı ya da Mezopotamya mutfağı uzun bir geçmişe sahiptir yaklaşık 10.000 yıl öncesine dayanmaktadır. Günümüzde, Suriye mutfağı Kürt ve Arap mutfaklarından etkilenmiştir. Kürt ve Arap mutfağı oldukça tutulmakta olup Suriye'nin her yerinde döner lokantalarından Suriye otellerinin lüks lokantalarına kadar her yerde bulunabilinmektedir. Fast Foodlar, Arap, Kürt ve Batı mutfakları da oldukça popüler olup geniş miktarda bulunabilmektedir. Suriye mutfağı Kürtler ve Araplarla binlerce yıllık etkileşimle günümüze gelmiş gayet zengin ve farklı bir mutfaktır. Mutfağın temel malzemeleri kuzu eti, yöresel baharatlardır, pirinç ve bulgurdur. Bu nedenle ırak mutfağı ağır yemeklerden oluşur. Mutfağın temel bileşenleri Kebaplar, lahmacunlar, Etli yemekler ve hamurlu tatlılar olup dünyanın her yerinde tanınmakta ve tercih edilmektedir. Fast food tarzı Batı kültürünün de arttığı bu devirlerde, fast-food'la yarışabilir hızlı hazırlanabilen bir mutfaktır.

<span class="mw-page-title-main">Japon körisi</span>

Japon körisi, Japon mutfağında körili bir yemek türüdür. Genel olarak, körili pilav, körili udon ve körili ekmek olmak üzere üç türde sunulmaktadır. Yapımında çok çeşitli sebze ve etler kullanılmaktadır. Temel sebzeler soğan, havuç ve patates olup sığır eti, domuz eti ve tavuk için en bilinen ettir. Katsu-karē, köri soslu, ekmekli, derin kızarmış bir pirzoladır.

<span class="mw-page-title-main">Ahtapot yemekleri</span>

Birçok farklı kültürden insanlar ahtapot yerler. Kollar ve bazen diğer vücut parçaları çeşitli şekillerde hazırlanırbu durum genellikle türlere ve/veya coğrafyaya göre değişkenlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Sukiyaki</span>

Sukiyaki ), nabemono tarzında hazırlanıp servis edilen bir Japon yemeğidir. Geleneksel olarak, sukiyaki eti ince dilimler halinde kesilir ve soya sosu, şeker ve mirin gibi tatlandırıcılarla marine edilir. Daha sonra sığ bir demir tencerede lahana, soğan, pırasa, mantar, tofu gibi çeşitli sebzeler ve diğer malzemelerle birlikte masada yavaşça pişirilen veya kaynatılan etten oluşur. Malzemeler genellikle küçük bir kaseye çiğ, çırpılmış yumurta tencerede pişirildikten sonra batırılır ve sonra yenir.

<span class="mw-page-title-main">Picadillo</span>

Picadillo birçok Latin Amerika ülkesinde ve Filipinler'de geleneksel bir yemektir. Kıyma, domates, kuru üzüm, zeytin ve bölgeye göre değişen diğer malzemelerle yapılır. Genellikle pirinçle servis edilir veya taco, tuzlu hamur işleri veya kroket gibi yemeklerde dolgu olarak kullanılır. İsim, "kıymak" anlamına gelen İspanyolca picar kelimesinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Japon eriştesi</span>

Japon eriştesi ― Erişte, Japon mutfağının temelini oluşturur. Genellikle daldırma soslarla veya çorbalarda veya sıcak yemeklerde soğutulmuş olarak servis edilirler.

<span class="mw-page-title-main">Moritanya mutfağı</span>

Moritanya mutfağı, Moritanya İslam Cumhuriyeti'nin ulusal mutfağıdır. Sahra'da yaşayan veya kervanlarla çölü geçen Afrika ve Arap halklarının mutfaklarından etkilenmiştir. Benzer kökenleri nedeniyle kuzeyde Fas, güneyde Senegal mutfağına benzer.

<span class="mw-page-title-main">Senegal mutfağı</span>

Senegal mutfağı, Kuzey Afrika, Fransız ve Portekiz mutfağından etkilenen ve ülkenin en büyüğü Wolof olan birçok etnik gruptan türeyen bir Batı Afrika mutfağıdır. Bölgeye ilk kez 11. yüzyılda nüfuz eden İslam, mutfakta da rol oynuyor. Senegal, 1960'a kadar Fransa'nın bir kolonisiydi. Kolonizasyonundan bu yana, göçmenler Senegal mutfağını diğer birçok bölgeye getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Zōsui</span>

Zōsui veya ojiya (おじや), pirinç bazlı sebze çorbasına benzeyen hafif ve ince bir Japon pirinç çorbasıdır. Önceden pişirilmiş pirinç ve soya sosu veya miso ile tatlandırılmış dashi veya sudan yapılır ve et, deniz ürünleri, mantar ve sebzeler gibi diğer malzemelerle pişirilir. Genellikle hasta olan veya başka türlü kendini iyi hissetmeyen kişilere servis edilir ve genellikle sadece kışın servis edilir.