İçeriğe atla

Japon İmparatorluğu

Koordinatlar: 35°41′K 139°46′D / 35.683°K 139.767°D / 35.683; 139.767
Japonya
Japonca大日本帝國
Dai Nippon Teikoku
Japon İmparatorluğu
1868-1947
Slogan
八紘一宇 "Hakko ichiu"
"Bir Küçük Dünya Çatı"
Millî marş
(1870-1945)[a]
Japonca君が代
Kimigayo
("İmparatorun Saltanatı")
noicon
Japon İmparatorluğu'nun en geniş sınırları (1942) *   Japonya *   Koloniler (Kore, Tayvan, Karafuto) / Pasifik Kolonisi *   Japon kukla devletleri / Japon himayeleri /Japonların işgal ettiği topraklar / Tayland (Müttefik)
Japon İmparatorluğu'nun en geniş sınırları (1942)
Japon İmparatorluğu'nun toprakları: 1. "Naichi" (Anayurt), 2. Tayvan ve Shinnan Adaları, 3. Güney Karafuto, 4. Chōsen, 5. Kantō-shū, 6. Güney Mançurya Demiryolu'na bağlı yerler, 7. Nanyō Adaları
Japon İmparatorluğu'nun toprakları: 1. "Naichi" (Anayurt), 2. Tayvan ve Shinnan Adaları, 3. Güney Karafuto, 4. Chōsen, 5. Kantō-shū, 6. Güney Mançurya Demiryolu'na bağlı yerler, 7. Nanyō Adaları
BaşkentKyoto(1868-1869)[1]
Tokyo Şehri (1869-1943) Tokyo (1943-1947)
En büyük şehirTokyo Şehri (1868-1943) Tokyo (1943-1947)
HükûmetMonarşi
İmparator 
• 1868-1912
Meiji
• 1912-1926
Taişo
• 1926-1945
Hirohito
Parlamento 
• 1885-1888, 1892-1896, 1898, 1900-1901
Itō Hirobumi
• 1888-1889
Kuroda Kiyotaka
• 1889-1891
Yamagata Aritomo
• 1906-1908, 1911-1912
Saionji Kinmochi
Tarihçe 
• Kuruluşu
1868
3 Ocak 1868
11 Şubat 1889
1894
1904
• Birinci Cihan Harbi
23 Ağustos 1914
18 Eylül 1931
7 Temmuz 1937
1941
1945
• Dağılışı
1947
Yüzölçümü
• Toplam
7.400.000 km2
Nüfus
• Sayılan
97.770.000
Para birimiJapon Yeni
Japonya Askeri Yeni
Öncüller
Ardıllar
Tokugawa Şogunluğu
Ryukyu Krallığı
Ezo Cumhuriyeti
Formosa Cumhuriyeti
Rusya İmparatorluğu
İşgal Japonyası
Çin Cumhuriyeti
Sovyetler Birliği
Günümüzdeki durumuJaponya
Rusya
Çin Cumhuriyeti
Kuzey Kore
Güney Kore
Amerika Birleşik Devletleri
Palau
Mikronezya Federal Devletleri
Batı Samoa
Amerikan Samoası
ÇHC

Japon İmparatorluğu (Kyūjitai: 大日本帝國; Shinjitai: 大日本帝国; okunuş Dai Nippon Teikoku; resmî Büyük Japon İmparatorluğu), Doğu Asya'da, en geniş sınırlarında bugünkü Japonya, Kuzey Kore, Güney Kore, Tayland, Endonezya, Filipinler, Vietnam, Tayvan ile Çin'in Mançurya bölgesine buyruğu altına almış yıkılmış bir imparatorluktur. 1868'deki Meiji Restorasyonu'ndan II. Dünya Savaşı sonrası Amerika Birleşik Devletleri tarafından ele geçirilmesi ve 1947 anayasasının yürürlüğe girmesine kadar varlığını sürdüren bu imparatorluk, Avrupa devletlerinden sonra dünyadaki en büyük sömürge devletiydi. II. Dünya Savaşı'nda Nagazaki ve Hiroşima'ya atılan atom bombaları ile büyük bir sarsıntıya uğramıştır.

Tarihçe

Japonya, Meiji Restorasyonu olarak adlandırılan süreçte önce dünyaya açılmış, ardından bir sanayileşme ve militarizasyon dönemine girmişti. Bu süreç uzmanlarca dünya üzerindeki bir ülkenin en hızlı çağcıllaştırrma olarak anılır.[2] İmparatorun var olan siyasi gücü denetim altına alması ve ordunun çağdaşlaşması Japonya'nın Asya Pasifik bölgesinde büyük bir emperyal güç olarak ortaya çıkmasına ve Birinci Çin-Japon Savaşı, Boxer Ayaklanması, Rus-Japon Savaşı ve I. Dünya Savaşı'nın ardından bir sömürge imparatorluğunun kurulmasına katkıda bulundu. 1929'da yaşanan Büyük Buhran da dahil olmak üzere dünyanın pek çok ülkesini etkileyen ekonomik ve siyasi kargaşa, Shōwa milliyetçiliği olarak da adlandırılan Japon tarzı faşizm ideolojisinde somutlaşan militarizm, milliyetçilik ve totaliterliğin yükselişine yol açtı ve sonunda Japonya'nın Mihver Devletleri ile ittifaka üye olması ve İkinci Dünya Savaşı öncesinden başlayarak Asya'nın büyük bir bölümünü işgal etmesi ile sonuçlandı.

Hirohito veliaht iken (1921)

Japonya Silahlı Kuvvetleri İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) ve Pasifik Savaşı sırasında başlangıçta büyük ölçekli askeri başarılar elde etti.[3] Bununla birlikte, 1942'den başlayarak, özellikle Midway Muharebesi ve Guadalcanal Muharebesi'nin ardından, Japonya'nın geri çekilişi başladı ve ordu taktik olarak savunmayı benimsemek zorunda kaldı. ABD'nin "adadan adaya atlama" şeklindeki stratejisi, sonraki üç yıl boyunca Japonya'nın Okyanusya'da ele geçirildiği adaların çoğunu yitirmesine yol açtı. Amerikan askerinin Iwo Jima Muharebesi ve Okinawa Muharebesi ile bu iki adayı ele geçirmesi, Japon anakarasını korumasız bırakırken, Japon deniz savunma gücünü de ortadan kaldırmıştı.

ABD'nin Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı ve neredeyse eşzamanlı olarak Sovyet Ordusunun Japonya'ya savaş ilan ederek Mançurya Operasyonu ile bu bölgeyi ele geçirmesi ile birlikte 9 Ağustos 1945'te Japon İmparatorluğu teslim oldu.

Pasifik Savaşı 2 Eylül 1945'te açık açık sona erdi. Bunu Müttefik Devletler'in işgal dönemi izledi. 1947'de Amerika'nın katılımıyla, Japonya İmparatorluğu'nu açıkça sona erdiren yeni bir Anayasa yürürlüğe girdi ve Japonya'nın İmparatorluk Ordusu'nun yerini Japonya Öz Savunma Kuvvetleri aldı. Ele geçirilme ve yeniden yapılanma 1952'ye kadar devam etti ve sonunda günümüzde Japonya olarak bilinen anayasal monarşi kuruldu.

Notlar

  1. ^ 1880-1945 arasında kullanılanın değiştirilmiş hali.

Kaynakça

  1. ^ Schellinger and Salkin, (Ed.) (1996). "Kyoto". International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania. Birleşik Krallık: Routledge. s. 515ff. ISBN 9781884964046. 
  2. ^ Gönül, Bahadır (24 Mart 2021). "Japonya'nın Modernleşme Süreci ve Meiji Restorasyonu". Stratejik Ortak. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  3. ^ "Pasifik Cephesi". Google Arts & Culture. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hiroşima</span> Japonyanın Hiroşima prefektörlüğünün merkezi ve Chūgoku bölgesinin en büyük şehri

Hiroşima, Japonya'nın Hiroşima prefektörlüğünün merkezi ve Chūgoku bölgesinin en büyük şehridir. Şehrin adı Japoncada "geniş ada" anlamına gelmektedir. Yüzölçümü 905.01 km² dir.

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Mihver Devletleri</span> II. Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Japonya arasında ittifak

Mihver Devletleri, II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hirohito</span> 124. Japonya imparatoru (1926–1989)

Hirohito, 1926'dan 1989'a kadar 63 yıl boyunca Japonya'yı yöneten 124. Japon imparatorudur. En uzun süre tahtta kalan imparatordur. Ayrıca kendisi Japonya'nın yabancı topraklara ayak basan ilk imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çin-Japon Savaşı</span>

Birinci Çin-Japon Savaşı, Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Meiji Dönemi</span> japon tarihinin gelişim dönemi

Meiji dönemi veya Meiji devri, Japonya tarihinde 23 Ekim 1868-30 Temmuz 1912 tarihleri arasında İmparator Meiji'nin saltanatını kapsayan dönemdir. Bu dönem Japon toplumunun soyutlanmış bir feodal toplumdan modern biçimine geçtiği Japon İmparatorluğu'nun ilk yarısını temsil etmektedir. Meiji dönemindeki temel değişimler, sosyal yapı, iç politika, ekonomi, askeri ve dış ilişkileri etkilemiş olup Japonya çağdaşlaşmıştır ve dünyada güçlü bir statüye yükselmiştir. Bu devrin adı "Aydınlanmış Yönetimin Dönemi"dir.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> 2. Dünya Savaşında Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asyayı ve Çini kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir

Pasifik Cephesi, Pasifik Okyanusu ve adalarını, Güneydoğu Asya'yı ve Çin'i kapsayan 7 Temmuz 1937 ile 14 Ağustos 1945 tarihleri arasındaki savaşların sürdüğü cephedir. Cephenin 7 Temmuz 1937'de Çin-Japon Savaşı ile açıldığı kabul edilir. Savaşın en önemli olayı; Japonya'nın çeşitli ülkelere saldırması sonrasında 7 Aralık 1941'de Pearl Harbor'da ABD güçlerine yaptığı Pearl Harbor Saldırısı'dır. Bu saldırıyla beraber ABD savaşa katılmış ve savaş gerçek anlamıyla bir dünya savaşı halini almıştır. Bugün Japonların çoğu tarafından bu savaş Pasifik Savaşı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Japonya</span>

Japonya, İtilaf Devletleri'nin yanında 1914-1917 yılları arasında I. Dünya Savaşı 'nda bulunmuş ve Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'nu Kaiserliche Donanması'na karşı savunmuştur. Japonya'nın amacı Çin üzerindeki etki alanını genişletmek ve savaş sonrasında oluşacak jeopolitik düzlemde bir büyük güç olarak tanınmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Meiji Restorasyonu</span> Japonyada reform dönemi

Meiji Restorasyonu, Meiji Ishin, Islah, Devrim, Reform ya da Meiji Yenilenmesi olarak da bilinen, 1868 yılında İmparator Meiji idaresi altındaki Japonya'nın imparatorluk yönetimini yenileyen bir olaylar zinciridir. Yeni Meiji hükümdarları, iktidarı o zamanlarda Güneş Tanrıçası Amaterasu'nun soyundan geldiğine inanılan İmparator Meiji'ye iade etmişlerdir. Meiji Restorasyonu'ndan önce de imparatorlar başa gelmiş olsa da bu olaylar uygulamadaki kabiliyetini yenilemiş ve politik sistemi Japonya İmparatorluğu altında birleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çin-Japon Savaşı</span> 1937 ile 1945 yılları içerisinde Çin ve Japonya arasında süren savaş

İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) veya Direniş Savaşı, öncelikle Çin Cumhuriyeti ve Japon İmparatorluğu arasındaki askeri çatışmaydı. Savaş, II. Dünya Savaşı'nın daha geniş Pasifik Cephesi olan Çin Cephesini oluşturuyordu. Savaşın başlangıcı geleneksel olarak 7 Temmuz 1937'de Pekin'de Japon ve Çin birlikleri arasındaki bir anlaşmazlığın tam ölçekli istilaya dönüştüğü Marco Polo Köprüsü Olayı'na tarihlenir. Bazı Çinli tarihçiler, 18 Eylül 1931'deki Japonya'nın Mançurya'yı istilasının savaşın başlangıcı olduğuna inanır. Çinliler ile Japonya İmparatorluğu arasındaki bu geniş çaplı savaş, genellikle Asya'da II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Seishirō Itagaki</span> Japon general (1885 – 1948)

Seichirō Itagaki , Japon asker ve siyasetçi. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'nin orgenerali, Kara Kuvvetleri Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri</span>

Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri ,, Japon İmparatorluğu'nun deniz kuvvetleri. Hukuken Japonya'nın silahlı kuvvetlerine sahip olmasını yasaklayan Japon Anayasası'nın uygulamaya konulduğu 3 Mayıs 1947'ye kadar varlığını sürdürmüştür. Japon İmparatorluk Kara Kuvvetleri'ne bağlı bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Yakın Çağ</span>

Yakın Çağ, çoğu tarihçinin Fransız Devrimi ve Sanayi Devrimi ile başladığını kabul ettiği, günümüzde de devam eden tarih çağlarından sonuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Japon militarizmi</span>

Japon militarizmi, katı Japon milliyetçiliği ve gelenekçilikten oluşan militarizm çeşididir. Faşizmin doğuşu sonrası bu görüşe kanalize olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Niigata</span> Japonyanın Niigata prefektörlüğünin merkezi ve en büyük şehri

Niigata Japonya'nın Niigata prefektörlüğünin merkezi ve en büyük şehridir. Yüzölçümü 726,09 km² olan şehrin nüfusu 31 Ocak 2012 tarihi itibarı ile nüfusu 804.193'tür.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'nın teslim oluşu</span> 2 Eylül 1945’te II. Dünya Savaşı’nın sonunu getiren olay

Japonya'nın teslim oluşu, 15 Ağustos'ta ilan edilen ve resmi olarak 2 Eylül 1945 günü imzalanan Japonya'nın teslimiyet belgesi ile II. Dünya Savaşı'nın sona ermesini sağlamıştır. Böylece savaşın sona kalan Pasifik Cephesi de kapanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Japon milliyetçiliği</span>

Japon milliyetçiliği Japonların tek bir değişmez kültüre sahip yekpare bir millet olduğunu iddia eden ve Japonların kültürel birliğini teşvik eden milliyetçiliktir.

Japonya'nın Kıta Politikası, Japonya, özellikle Japon İmparatorluk Ordusu tarafından Meiji Restorasyonu ve Japonya'nın II. Dünya Savaşı sırasında genişlemesi arasında izlenen bir Pan-Asya stratejisini ifade eder. Politikanın ana amacı, Kore ve Çin gibi Japonya'nın komşu ülkelerini Doğu Asya'ya hükmetmek için fethetmekti.

Kantai Kessen ya da Mutlak deniz zaferi doktrini Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri tarafından II. Dünya Savaşı sırasında takip edilen donanma stratejisidir. Strateji askeri tarihçi Alfred Thayer Mahan'ın eserlerinden devşirilmiştir. Buna göre Japon donanması denizde verilecek büyük bir muharebenin ardından kazanacağı başarıyla savaştan zaferle ayrılabilecektir. Bu doktrinin kurmay heyetinde benimsenmesinin sebeplerinden en önemlisi Çarlık Rusyasına karşı 1905 yılında kazanılan Tsushima Muharebesi olmuştur. Bu muharebenin ardından o döneme kadar Pasifik Bölgesi Rusya'nın denetimindeyken Rus-Japon Savaşından zaferle çıkan Japonya bölgede önemli kazanımlar elde etmişti. Bu başarıdan devamla Japon kurmay heyeti zırhlı savaş gemisi inşasına hız vermiş, olağanüstü büyüklükte ve ateş gücüne sahip gemiler donanmaya katılmıştır. Strateji uyarınca düşman filosu Japonya açıklarında verilecek bir savunma savaşıyla tamamen imha edilecekti. Planlar, tedarik süreci ve silahlanma bu doktrin çerçevesinde gerçekleştirilmiştir.