İçeriğe atla

Jantar Mantar, Jaipur

Jantar Mantar
UNESCO Dünya Mirası
Konum Hindistan
KriterKültürel: iii, iv
Referans1338
Tescil2010 (34. oturum)
BölgeAsya-Pasifik

Jantar Mantar anıtı, Hindistan'ın Racastan Eyaletinin, Jaipur şehrinde yer alan on dokuz mimari astronomik alet koleksiyonudur; Rajput kralı Sawai Jai Singh II tarafından yaptırılmış ve 1734'te tamamlanmıştır.[1][2] Dünyadaki en büyük taş güneş saatine ev sahipliği yapmaktadır ve UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.[1][3]

Jaipur'daki Kent Sarayı ve Hawa Mahal yakınında bulunan anıt, antik Hindu Sanskritçe metinlerin astronomi ve enstrüman tasarım ilkelerini kullanarak inşa edilen duvar, taş ve pirinç aletleri içermektedir.[2][4] Aletler astronomik konumların çıplak gözle gözlemlenmesine izin verir. Anıt, mimari yeniliklerin yanı sıra 18. yüzyıl Hindistan'daki farklı dini ve sosyal inançlardan gelen fikirlerin bir araya gelişini de göstermektedir.[1] Gözlemevi, birçok medeniyet tarafından paylaşılan Ptolemaik konumsal astronominin bir örneğidir.[1][2]

Anıt, üç ana klasik gökyüzü koordinat sisteminin her birinde çalışan araçlara sahiptir: ufuk-zenit yerel sistem, ekvatoral sistem ve ekliptik sistem.[2] Kapala Yantraprakara, iki sistemde çalışan ve koordinatları doğrudan bir sistemden diğerine dönüştüren bir sistemdir.[5]

Kaynakça

  1. ^ a b c d "The Jantar Mantar, Jaipur - UNESCO World Heritage Centre". Whc.unesco.org. 31 Temmuz 2010. 1 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  2. ^ a b c d The Jantar Mantar at Jaipur, India 22 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Portal to the Heritage of Astronomy, in partnership with UNESCO World Heritage Site
  3. ^ Smithsonian. Timelines of Science. Penguin. s. 136. ISBN 978-1465414342. 
  4. ^ Yukio Ohashi (Editor: H Selin) (1997). Encyclopaedia of the History of Science, Technology, and Medicine. Springer. ss. 83-86. ISBN 978-0792340669. 
  5. ^ Sharma, VN (1991). "The Kapala Yantras of Sawai Jai Singh" (PDF). Indian Journal of History of Science. 26 (2). ss. 209-216. 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Astronomi</span> kökenleri, evrimleri, fiziksel ve kimyasal özellikleri ile gök cisimlerini açıklamaya çalışmak üzere gözleyen bilim dalı

Astronomi, gök bilimi ya da gökbilim gök cisimlerinin kökenlerini, evrimlerini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklamaya çalışan doğa bilimi dalıdır. Astronominin sınırlı ve özel bir alanı olan gök mekaniği ile karıştırılmaması gerekir. Astronomi daha açık bir deyişle, yörüngesel cisimleri ve Dünya atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, kutup ışıkları, gökadalar ve kozmik mikrodalga arkaalan ışınımı gibi gözlemlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jaipur</span> Hindistanda bir şehir

Jaipur veya Caypur, popüler adıyla Pembe Şehir, Hindistan'ın Racasthan eyaletinin başkenti. Şehir 1728 yılında Mihrace Sawai II. Jai Singh tarafından kurulmuştur. 2011 yılında şehrin nüfusu 3.910.570 kişiye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bulunduğu ülkelere göre Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

2024 yılı sonu itibarıyla, 195 "Taraf Devlet"te 1.223 Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır. 1,223 Dünya Mirası Alanının 952'si kültürel, 231'i doğal, 40'ı karma özelliktedir. Bu Dünya Mirası Alanlarının 49'u sınıraşırı alan olup, birden fazla ülke tarafından paylaşılmaktadır. Sınıraşırı alanları paylaşan toplam 72 ülke bulunmaktadır. Ülkeler Dünya Miras Komitesi tarafından Afrika, Arap Devletleri, Asya ve Pasifik, Avrupa ve Kuzey Amerika ve Latin Amerika ve Karayipler olmak üzere beş coğrafi bölgeye ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam dünyasında astronomi</span>

İslam astronomisi, özellikle İslam'ın Altın Çağı sırasında, İslam dünyasında yapılan astronomik gelişmeleri kapsar ve çoğunlukla Arapça yazılmış eserlerden oluşur. Bu gelişmeler özellikle Uzak Doğu ve Hindistan'da daha sonra Orta Doğu, Orta Asya, Endülüs ve Kuzey Afrika'da gerçekleşti. Orta Çağ İslam astronomisi, yabancı dildeki kaynakların özümsenmesi ve bu kaynakların birbiriyle benzeşmeyen unsurlarının İslami özelliklere sahip bir bilim yaratmak için birleştirilmesi gibi yönleri nedeniyle diğer İslami bilimlerin doğuşuyla paralellik gösterir. Bu kaynaklar özellikle Arapça diline tercüme edilmiş ve üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiş Yunan, Sasani ve Hint eserlerinden oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ajanta Mağaraları</span>

Ajanta Mağaraları, Hindistan'ın Maharashtra eyaleti, Aurangabad bölgesinde yer alır. Mağaralar, M.Ö. 2. yüzyıldan M.S. 480 ya da 650 yılına kadar tarihlendirilmektedir. Bölgede yaklaşık 30 Budist kaya mezarı yer almaktadır. Mağaralar, antik Hint sanatının en iyi örneklerindendir. Bölgede, jest ve mimiklerin kullanıldığı çizimler ve oymalar bulunmaktadır. UNESCO'ya göre, bunlar Budist dini sanatının başyapıtlarıdır ve Hint sanatını etkilemiştir. Mağaralar iki aşamalı olarak inşa edilmiştir, ilk grup M.Ö. 2. yüzyıldan başlamaktadır, ikinci mağara grubu ise eski hesaplara göre M.S. 400-650 ya da Walter M. Spink'e göre 460-480 gibi kısa bir aralıkta inşa edilmiştir. Site, Hindistan Arkeolojik Araştırması tarafından korunan bir anıt olup, 1983'ten beri UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ellora Mağaraları</span>

Ellora, dünyanın en büyük kaya-oyma-manastır-tapınak mağaraları komplekslerinden biridir ve Hindistan'ın Maharashtra kentinde yer alan bir UNESCO Dünya Mirası'dır. Sit alanı M.S. 600-1000 dönemine ait Budizm, Hinduizm ve Jainizm anıtlarını ve kaya resimlerini barındırmaktadır. Ellora'daki 16 numaralı mağara, dünyadaki en büyük monolitik kaya kazısı özelliğini göstermektedir. Buradaki Kailaşa Tapınağı, Şiva'ya adanmış araba biçimli bir anıt özelliğindedir. Kailasha Tapınağı kazısında iki büyük Hint destanı olan Vaishnavizm, Shaktizm destanlarını özetleyen tanrı, tanrıçalar ve mitolojik çizimleri de barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Khajuraho'daki Anıtlar Grubu</span>

Khajuraho'daki Anıtlar Grubu, Hindistan'ın Madhya Pradeş Eyaletinde, Jhansi'nin 175 kilometre kadar güneydoğusunda yer alan Hindu ve Jain tapınaklar grubudur. Hindistan'daki UNESCO Dünya Mirası alanlarından biridir. Tapınaklar, nagara-tarzı mimari simgecilik ve erotik heykelleriyle ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kale</span>

Kızıl Kale, Hindistan'daki Delhi şehrinde yer alan tarihi bir kaledir. 1857'ye kadar, 200 yıllık bir süre boyunca, Babür hanedanının imparatorlarının ana ikametgâhıydı. Delhi'nin merkezinde yer alır ve bir dizi müzeye ev sahipliği yapar. İmparatorları ve ailelerini barındırmaya ek olarak, Babür devletinin tören ve siyasi merkeziydi ve bölgeyi etkileyen olayların merkezinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Racastan Kaleleri</span>

Kuzey Hindistan'daki Racastan eyaletinde yer alan altı Rajasthan kalesi, UNESCO Dünya Mirası alanı olarak bir araya getirildi. Kaleler, esas olarak Aravalli Tepelerinde yer almaktadır ve 5. ve 17.-18. yüzyıllar arasında farklı krallıklardan birkaç Rajput kralı tarafından inşa edilmiş ve genişletilmiştir. Kaleler:

<span class="mw-page-title-main">Mısır astronomisi</span>

Mısır astronomisi, tarih öncesi zamanlarda, Predinastik Dönem'de gelişmeye başladı. M.Ö. 5. binyılda yapılan Nabta Playa'daki taş dairelerin tasarımında astronomik hizalamalardan esinlenilmiş olabilir. Tarihi Hanedan Dönemi M.Ö. 3. binyılda başladığında, 365 günlük periyot sistemi zaten Mısır takviminde kullanılıyordu ve Nil'in yıllık su baskınlarının belirlenmesinde yıldız gözlemi önemli bir yer tutuyordu.

Zic Güneş, Ay, yıldızlar ve gezegenlerin konumlarının astronomik hesaplamaları için kullanılan parametreleri tablolaştıran İslami astronomi kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pencap ve Haryana Yüksek Mahkemesi</span>

Pencap ve Haryana Yüksek Mahkemesi, Hindistan'ın Çandigarh kentinde bulunan Hindistan'ın Pencap ve Haryana eyaletleri ve Çandigarh Birlik Bölgesi için ortak Yüksek Mahkemedir. 28 Kasım 2019 tarihi itibarıyla Yüksek Mahkemede 39 Daimi ve 17 Ek Hakim olmak üzere 56 Hakim bulunmaktadır. Mahkemede görev yapmış hakimler arasında Hindistan Yüksek Mahkemesi üyeliğine yükselen ve Hindistan Baş Hakimi olan Jagdish Singh Khehar ve Ranjan Gogoi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amer Kalesi</span>

Amer Kalesi veya Amber Kalesi, Amer, Racastan, Hindistan'da bulunan bir kaledir. Amer, Racastan'ın başkenti Jaipur'dan 11 kilometre (6,8 mi) uzaklıkta bulunan 4 kilometrekare (1,5 sq mi) bir alana sahip bir kasabadır.. Amer kasabası ve Amber Kalesi, Raja Alan Singh Meena tarafından MS 967'de inşa edildi, daha sonra kachavaha rajputları tarafından yönetildi. Bir tepenin üzerinde yer alan yapı, Jaipur'daki başlıca turistik cazibe merkezidir. Amer Kalesi, sanatsal stil unsurlarıyla tanınır. Geniş surları, kapıları ve Arnavut kaldırımlı yolları ile kale, Amer Sarayı'nın ana su kaynağı olan Maota Gölü'ne bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Toledo Cetvelleri</span> Orta Çağ astronomi Cetvelleri

Toledo Cetvelleri, Güneş, Ay ve gezegenlerin sabit yıldızlara göre hareketlerini tahmin etmek için kullanılan astronomi cetvelleridir. Takvim tarihlerinin tahmini, kozmik olayların zamanları ve kozmik hareket dahil olmak üzere kozmosun farklı yönlerini tanımlayan bir matematik cetvelleri koleksiyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Arjuna Rathası</span>

Arjuna Rathası, Hindistan'ın Tamil Nadu eyaletinin Kancheepuram ilçesinde, Bengal Körfezi'ndeki Coromandel Sahilinde, Mahabalipuram'daki Pancha Ratha kompleksinde bulunan bir anıttır. Monolit Hint kaya mimarisinin bir örneğidir. 7. yüzyılın sonlarından kalma, Pallava Krallığı'nın Kralı I. Mahendravarman ve oğlu I. Narasimhavarman'ın döneminde yapıldığı kabul edilir. Erken Dravid mimarisinin bir örneğidir. Pancha Ratha anıtlarından birisi olan anıtın Dharmaraja Rathası'ndan önce tamamlandığına inanılmaktadır ve ona ve Bhima Rathası'na benzer bir şekilde, kendilerinden önceki eski bir ahşap versiyonun bir kopyası olduğu kabul edilir. 1984'ten beri UNESCO Dünya Mirası Listesi olarak listelenen Mahabalipuram'daki Anıtlar Grubu'nu oluşturan anıtlardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Kıyı Tapınağı</span>

Kıyı Tapınağı, Bengal Körfezi kıyısına bakan bir tapınak ve türbe kompleksidir. Hindistan'ın Tamil Nadu eyaletindeki Mahabalipuram'da, Chennai'nin yaklaşık 60 kilometre (37 mi) güneyinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ganj'ın İnişi</span>

Yerel olarak Arjuna'nın Kefareti olarak bilinen Ganj'ın İnişi, Hindistan'ın Tamil Nadu eyaletinin Chengalpattu ilçesinde, Bengal Körfezi'ndeki Koromandel Sahilindeki Mamallapuram'da bulunan bir anıttır. 96 × 43 fit ölçülerindeki bu anıt, yekpare iki kaya parçası üzerine oyulmuş dev bir açık hava kaya kabartmasıdır. Kabartmada tasvir edilen efsane, kutsal nehir Ganj'ın Bhagiratha liderliğinde göklerden yeryüzüne inişinin hikâyesidir. Ganj'ın sularının doğaüstü güçlere sahip olduğuna inanılmaktadır. Ganj'ın inişi ve Arjuna'nın Kefareti, Pallava miras alanında kaya üzerine tasvir edilmiştir. Kabartma, Hindistan'daki başka hiçbir yerde görülmeyen bir şekilde, Hint kaya oymacılığının en önemlilerinden birisidir. 1984'ten beri UNESCO Dünya Mirası Listesi olarak listelenen Mahabalipuram'daki Anıtlar Grubu'nu oluşturan anıtlardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Hint astronomisi</span>

Hint astronomisi, Hint alt kıtasında uygulanan astronomiyi ifade eder. Tarihi, tarih öncesi dönemlerden modern zamanlara kadar uzanır. Hint astronomisinin en eski kökleri, İndus Vadisi Uygarlığı dönemine veya daha öncesine kadar tarihlendirilebilir. Astronomi, daha sonra MÖ 1500 veya daha eski tarihlere dayanan Vedaların incelenmesiyle ilişkili "yardımcı disiplinlerden" biri olan Vedanga'nın bir disiplini olarak gelişti. Bilinen en eski metin, MÖ 1400-1200'e tarihlenen Vedanga Jyotisha'dır.

Keļallur Nīlakaṇṭha Somayāji, Keļallur Comatiri olarak da anılır, Kerala astronomi ve matematik okulunun önemli bir matematikçisi ve astronomuydu. En etkili eserlerinden biri de 1501 yılında tamamladığı kapsamlı astronomik inceleme Tantrasamgraha'dır. Ayrıca Aryabhatiya hakkında Aryabhatiya Basya adında ayrıntılı bir yorum da yazmıştı. Nilakantha, bu Basya'da trigonometrik fonksiyonların sonsuz seri açılımlarını ve cebir ile küresel geometri problemlerini ele almıştı. Grahapariksakrama, dönemin aletlerini temel alarak astronomide gözlem yapma üzerine yazılmış bir el kitabıdır.