İçeriğe atla

Jane Goodall

Jane Goodall
Jane Goodall'ın 2004'te yılında Hong Kong'da çekilmiş bir fotoğrafı
DoğumValerie Jane Morris-Goodall
3 Nisan 1934 (90 yaşında)
Londra, Birleşik Krallık
Mezun olduğu okul(lar)Cambridge Üniversitesi
MeslekPrimatolog, antropolog
Etkin yıllar1957-günümüz
OrganizasyonJane Goodall Enstitüsü
Tanınma nedeniŞempanzelerin sosyal yaşantıları üzerine yaptığı 60 yıllık çalışma
Evlilik
  • Hugo van Lawick
    (e. 1964; b. 1974)
  • Derek Bryceson
    (e. 1975; ö. 1980)
Çocuk(lar)1
Ödüller
İmza

Jane Goodall, (3 Nisan 1934, Londra, İngiltere) İngiliz primatolog, etolog ve antropolog.

Sekreter olarak çalışan Jane Goodall'ın hayatının dönüm noktası, ünlü antropolog Louis Leakey'in asistanı olarak, 1960'ta Tanzanya'da şempanzeler üzerinde çalışmaya gitmesi oldu. Bilim çevreleri, üniversite eğitimi almamış genç bir kadının önemli bir saha araştırmasında yer almasından rahatsız olmuştu. Ancak Goodall, kendini akademik olarak geliştirmeyi ve Cambridge Üniversitesinden doktorasını almayı başardı. Şempanzelere numara yerine isim veren Goodall, bu canlılarla sandığımızdan daha çok ortak yönümüz olduğunu ortaya çıkardı. Onların da zekaları, duyguları, karakterleri ve sosyal ilişkileri olduğunu belgeledi.

Çalışmalarından ötürü dünya çapında ödüllere layık görülen Goodall, 2004 yılında İngiliz Kraliyeti tarafından "Dame" unvanıyla onurlandırılmıştır. Kendi adını taşıyan bir enstitü kuran Goodall'ın yaşamı ve çalışmaları birçok kitaba ve filme konu olmuştur.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bonobo</span> Şempanze ile birlikte oluşturduğu Pan cinsine ait, insansı türü

Bonobo, Primates (primatlar) takımının Hominidae familyasına dahil Pan (şempanze) cinsini oluşturan iki türden biridir ve yakın geçmişe dek daha çok "pigme şempanze" ya da "cüce şempanze" adları ile anılmıştır. Pan cinsinin diğer türü olan Pan troglodytes , iki türün daha iri yapılı olanıdır ve "şempanze" adı daha çok bu türü ifade etmek için kullanılır. Bu maddede ise bu konuda artış göstermekte olan eğilim tercih edilmiş ve "şempanze" terimi Pan cinsini ifade edecek şekilde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çevreci</span>

Çevreci, çevre hareketini destekleyen veya çevreci hareketlere katılanları tanımlamak için kullanılan sözcük. Çevrecilik hareketine mensup olan kişi.

<i>Pan</i> (cins) bonobo ve şempanzeyi içeren primat cinsi

Şempanze, Orta ve Batı Afrika'da yayılış gösteren Pan cinsine mensup iki insansı türüne verilen genel ad.

<span class="mw-page-title-main">Dian Fossey</span> Amerikalı hayvanbilimci (1932 – 1985)

Dian Fossey, Goriller üzerine çalışmış Amerikalı etolojisttir. Birçok goril grubuyla kapsamlı incelemeler yapmış, Ruanda'nın dağ ormanlarında yıllarca onları gözlemlemiştir.

<i>Sahelanthropus tchadensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Sahelanthropus tchadensis, yaklaşık 7 milyon yıl önce, Çad'da yaşamış bir temel hominin türüdür. Sahelanthropus'un şempanzeninkinden ayrılmış insan soy ağacının en eski temsilcisi olduğu düşünülmektedir. Dik yürümek, bu türün ormanlar ve otlaklar da dahil olmak üzere çeşitli habitatlarda hayatta kalmasına yardımcı olmuş olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bronisław Malinowski</span>

Bronisław Kasper Malinowski Polonyalı antropolog, etnograf ve bilim insanı. Şu anda Polonya sınırları içerisinde bulunan Avusturya-Macaristan topraklarında doğdu. Etnoğrafik alan çalışmalarının öncülerinden biri olmasından dolayı 20. yüzyılın en önemli antropologlarından biri olarak tanınmaktadır. Kültürel antropoloji öğreti ve çalışmaları ile birlikte, Malanesia antropoloji araştırmalarına ve sosyoloji biliminin işlevselci yaklaşımına büyük katkı sağladı.

<i>The Mentalist</i>

The Mentalist, 23 Eylül 2008'den 18 Şubat 2015'e kadar CBS'de yedi sezon, 151 bölüm olarak yayınlanan bir Amerikan drama televizyon dizisidir. Aynı zamanda baş yapımcısı olan Bruno Heller tarafından yaratılan gösteri, California Soruşturma Bürosu (CBI) danışmanı olan eski "medyum" Patrick Jane'i ve kıdemli bir dedektif olan patronu Teresa Lisbon ile daha önce insanların zihinlerini "okumak" için kullandığı son derece gelişmiş gözlem becerilerini kullanarak davaları kapatmasını konu ediniyor.

<span class="mw-page-title-main">İmparatorluk Donanması</span> 1871-1919 arasında Alman İmparatorluğunun deniz kuvvetleri

Kaiserliche Marine, Alman İmparatorluğu'nun oluşumu ile teşkil edilen Alman deniz kuvvetleriydi. Kaiserliche Marine 1871 ve 1919 yılları arasında var oldu ve Prusya'ya ait Deniz Kuvvetleri ve Norddeutsche Bundesmarine'nin dışında büyüdü. İmparator II. Wilhelm, Deniz Kuvvetleri'ni genişleterek, Alman İmparatorluğu ile İngiliz İmparatorluğu arasında denizlerde bir silahlanma yarışına sebep oldu. Öyle ki Alman Deniz Kuvvetleri, II. Wilhelm dönemi sırasında dünyada en büyük deniz kuvvetlerinden biri olmayı sürdürerek İngiliz Kraliyet Deniz Kuvvetlerin ardından ikinci sırayı aldı.

<span class="mw-page-title-main">İnsan evrimi zaman çizelgesi</span>

İnsan evrimi zaman çizelgesi, insan türlerinin evrimindeki belli başlı önemli olayları ve insan atalarının evrimsel tarihlerini özetlemektedir. Bunun yanında Homo sapiens türünün atası olabilecek canlıların, tür ve cinslerin kısa bir açıklamasını içerir. Temel olarak Abiyogenez'in konusu olan yaşamın kökeni bu zaman çizelgesinde konu edinmemiş olup insanın oluşumuna götüren ön ataların olası bir soy çizgisi ele alınmıştır. Bu zaman çizelgesi, paleontoloji, gelişim biyolojisi ve morfoloji alanında elde edilen verilerin yanında anatomik ve genetik veri çalışmalarına da dayanır. İnsan evriminin tüm yönleriyle araştırılması antropolojinin önemli bir bileşenidir.

<span class="mw-page-title-main">Anthony Leggett</span> İngiliz fizikçi

Anthony James Leggett, Tony Leggett olarak da bilinir, 26 Mart 1938 Camberwell, Londra, İngiltere doğumlu Profesör ve fizikçidir. 1983 yılından beri İllinois Üniversitesi'nde profesörlük yapan Leggett, 2008 ve 2003 yıllarında Fizik dalında en mükemmel eğitmen seçilmiştir.

<i>Ardipithecus</i> soyu tükenmiş hominid cinsi

Ardipithecus, yaklaşık 5.8 ila 4.4 milyon yıl önce Etiyopya'da yaşamış erken australopitesin cinsi. Hominina alt oymağının en eski tartışmasız üyesi olduğu kabul edilir. Ardipitecus'un iki ayak üzerine yürüyebilen ilk homininlerden olduğu düşünülmektedir. Cins, iki tür barındırır: Ardipithecus ramidus ve Ardipithecus kadabba.

<i>Ardipithecus ramidus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Ardipithecus ramidus, 4.4 milyon yıl önce Etiyopya'nın Afar Bölgesi'nde yaşamış bir australopitesin türüdür. A. ramidus, modern hominidlerin aksine, hem iki ayak üzerinde yürüme hem de ağaçlarda yaşam (ağaçlık) için uyarlamalara sahiptir. Bununla birlikte, insanlar kadar iki ayaklılıkta veya insan olmayan büyük insansı maymunlar kadar ağaçlarda yaşamaya uygun bir anatomiye sahip değildi. Miyosen insansıları ile birlikte keşfi, günümüz şempanze, orangutan ve gorilleri gibi görünen şempanze-insan son ortak atası hakkındaki akademik anlayışı çağdaş bir anatomik kökene sahip olmayan bir canlı haline getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Gustave Le Bon</span> Fransız psikolog (1841 – 1931)

Gustave Le Bon, Fransız sosyolog ve antropolog. Toplum ve kitle psikolojisi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">John Goodall</span>

John Goodall, forvet pozisyonunda görev yapmış İngiliz eski millî futbolcu ve teknik direktördür.

<span class="mw-page-title-main">Frans de Waal</span> Hollandalı primatolog ve etolog

Frans Bernardus Maria "Frans" de Waal, Hollandalı-Amerikalı etolog ve primatolog. Emory Üniversitesi psikoloji bölümünde primat davranışları konusunda Charles Howard Candler profesörlüğünden emekli olmuştur. Emory Üniversitesi Yerkes Ulusal Primat Araştırmaları Merkezi'ndeki (YNPRC) Living Links Merkezi'nin kurucusu ve eski yöneticisidir. İçimizdeki Maymun, Bonobo ve Ateist 'in de aralarında bulunduğu birçok popüler bilim kitabının yazarıdır. ABD Ulusal Bilimler Akademisi (2004) ve Hollanda Kraliyet Bilimler Akademisi (1993) üyesidir.

Bazı hayvan davranışlarını proto-dinlerle ilişkilendiren çalışmalar hayvan inancı adı altında incelenmektedir. İnsan dışı canlıların Tanrı'ya veya tanrılara inandığı, dua ettiği, ibadet ettiği, metafizik kavramına sahip olduğu, ritüel öneme sahip eserler yarattığı veya insan dinlerinde görülen davranışları sergilediğine dair hiçbir kanıt yoktur. Bununla beraber hayvanların dini inanca sahip olup olamayacakları dinin tanımına bağlıdır. Antroposantrik, antropomorfik, tanrısal ve sözmerkezci olmayan davranışların "din" kabul edilmesi durumunda, hayvanların dini inanışlarının olduğu iddia edilebilir. Ayinsel davranışlar şempanze, fil, yunus ve diğer hayvanlarda görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gombe Şempanze Savaşı</span> 1974-1978 yılları arasında şempanzeler arasında yapılan savaş

Gombe Şempanze Savaşı, Tanzanya'daki Gombe Ulusal Parkı'nda iki şempanze topluluğu arasında yaşanan, 1974'ten 1978'e kadar süren şiddetli çatışmalar serisidir. İki grup ilk zamanlarda Kasakela topluluğu altında birleşik bir şekilde yaşamaktaydı. 1974'te araştırmacı Jane Goodall, topluluğun parçalanmaya başladığını fark etti. Sekiz ay boyunca, büyük bir şempanze grubu, Kasakela'nın güney bölgesine yerleşti ve Kahama topluluğu olarak adlandırıldı. Ayrılıkçılar, altı yetişkin erkek, üç yetişkin dişi ve bir gençten oluşuyordu. Kasakela'da ise sekiz yetişkin erkek, on iki yetişkin dişi ve onların yavruları kaldı.

<i>Peaceable Kingdom</i>

Peaceable Kingdom, Tribe of Heart tarafından 2004 yılında gerçekleştirilen, hayvanları öldürmeyi reddeden birkaç çiftçiyi ve bir yaşam biçimi olarak nasıl veganlığı seçtiklerini anlatan ABD yapımı bir belgesel film.

N'kisi, ileri düzeyde İngilizce konuşma becerileri ve diğer yetenekler sergilediği düşünülen bir gri papağandır.

<span class="mw-page-title-main">Birutė Galdikas</span>

Birutė Marija Filomena Galdikas veya Birutė Mary Galdikas, OC, Litvanyalı-Kanadalı bir antropolog, primatolog, korumacı, etolog ve yazardır. Simon Fraser Üniversitesinde profesördür. Galdikas, primatoloji alanında, özellikle orangutanlar konusunda ülkesinde ve alanında önde gelen bir otorite olarak kabul edilmektedir. Orangutanlarla ilgili saha çalışmasından önce, bu türler hakkında daha çok bilgi edinilmesinde önemli bir rol oynamıştır.